حه‌مه‌ كه‌ریم عارف

حەمە کەریم عارف

حەمە کەریم عارف (بە ئینگلیزی: Hama Karim Arif) هەڵبەستوان، وەرگێڕ، فەرهەنگنووس و نووسەرێکی دیاری کوردی خەڵکی باشووری کوردستانە، لە ساڵی 1951 لە شاری کەرکووک لەدایکبووە.

لە ساڵی 1975 کۆلیژی ئەدەبیاتی بەغدای تەواو کردووە.

یەکەم بەرهەمی شیعرێکە بەناوی (هەڵبەستێکی هەتیو کەوتوو) کە لە ژمارە (170) رۆژنامەی هاوکاری لە 8/6/1973 بڵاوبووەتەوە.

لە ساڵی 1975ەوە بە بەردەوامی نووسین و بەرهەمی ئەدەبی بڵاو دەکاتەوە.

سەرنووسەر یان بەڕێوەبەری نووسین یان سکرتێری نووسین یان ئەندامی دەستەی نووسەرانی ئەم گۆڤار و بڵاوکراوانە بووە: گۆڤاری گزنگی نووسەرانی کەرکووک، نووسەری کوردستان، کەلتوور،نووسەری کورد، گوڵانی عەرەبی، ئاڵای ئازادی تا ژمارە 222، گۆڤاری نەوشەفەق.

جگە لە ناوی خۆی، بە تایبەتی لە گۆڤاری گزنگی نووسەرانی کەرکووک،نووسەری کوردستان، کەلتوور، رۆژنامەی ئاڵای ئازادی تا ژ: 222 بەناوی گۆڤەند، زنار، سیپان، پاکزاد، محەمەدی حاجی، سیروان عەلی، دیدار هەمەوەندی، هێژا، ح. ع ،هامون زێباری، با زەوان عەبدولکەریم بەرهەمی بڵاو کردۆتەوە.

لە ساڵی 1974 – 1975دا پێشمەرگەی شۆڕشی کوردستان بووە، لە هەشتاکاندا بۆ ماوەی نۆ ساڵ، بێ وابەستەگی حیزبی پێشمەرگە بووە و وەکو بەشدارییەکی مەیدانی و ویژدانی لە خەباتی رەوای نەتەوەی کوردا شانازی پێوە دەکات و منەت بەسەر کەسدا ناکات، چونکە باوەڕی وایە کە رۆڵەی میللەتی مەزڵوم مەحکومە بە پێشمەرگایەتی.

لە هەشتاکانەوە تا 20/8/2010راستەوخۆ سەرپەرشتی و سەرۆکایەتی لقی کەرکووکی یەکێتیی نووسەرانی کوردی کردووە.

زۆر بەرهەم و کتێبی چاپ و بڵاو کردووەتەوە، لێ زۆربەی هەرە زۆریان، بە تایبەتی ئەوانەی لە چیادا چاپ بوون بە نوسخەی هێندە کەم بڵاوبوونەتەوە،لە نرخی نەبوو دان و هەر ئەوەندەیە کە لە فەوتان رزگار بوون. هەندێک لە وانە:

• 1-تیڕۆژ، کۆ چیرۆک، چاپی یەکەم 1979
• 2-کۆچی سوور، رۆمان، چاپی یەکەم،1988،چاپى سێیەم 2007
• 3-بەیداخ، چیرۆک، چاپى یەکەم 1988
• 4-داوەتی کۆچەرییان، کۆ چیرۆک ،چاپی دووەم 2005
• 5-لە خۆ بێگانە بوون، کۆمەڵە چیرۆک،چاپی یەکەم (1999) دەزگای گوڵان
• 6-کوچ سرخ، کۆ چیرۆک، بە فارسی، وەرگیڕان چاپی یەکەم 1987 شاخ
• 7-نینا، رۆمان، سابت رەحمان، چاپى یەکەم،شاخ،1985 چاپى سێیەم 2005
• 8-نامۆ، رۆمان، ئەلبیر کامۆ، چاپى یەکەم، شاخ1987چاپى چوارەم 2009 وەشانخانەى سایە،سلێمانى
• 9-رێبەر، رۆمان، مەهدی حسین، چاپى یەکەم (شاخ) 1983، چاپی دووەم، 2007
• 10-شکست، رۆمان، ئەلکساندەر فەدایەف، چاپی شاخ (راە کارگر)، چاپی دووەم، 2009 خانەى وەرگێڕان.
• 11- هاوماڵەکان، رۆمان، ئەحمەد مەحمود، چاپى دووەم 2000 دەزگاى گوڵان
• 12 – بێناسنامەکان، رۆمان، عەزیز نەسین، چاپى سێیەم 2006
• 13- قوربانی، رۆمان، هیرب میدۆ، چاپی یەکەم 2004 دەزگای شەفەق
• 14- دوورە وڵات، رۆمان ع. ڤاسموف، چاپی یەکەم2000 دەزگای گوڵان
• 15- ئازادی یا مەرگ، رۆمان، کازانتزاکیس، چاپی یەکەم 2003 کتێبخانەی سۆران، چاپی دووەم: 2008
• 16- چیرۆکەکانی سەمەدی بیهرەنگی، چاپى دووەم، 2004 کتێبخانەی سۆران هەولێر
• 17- ئامانجی ئەدەبیات. م. گۆرکی، چاپی شاخ 1985
• 18- ئەو رۆژەى کە ونبووم (کۆمەڵە چیرۆکى بیانى) چاپى یەکەم،2006
• 19- جێ پێ (کۆمەڵە چیرۆکى فارسى) چاپى یەکەم 2006،نووسەرانى کەرکوک
• 20- زندە خەون، کۆمەڵە چیرۆک، چیخۆف،چ1،دەزگاى موکریانى
• 21- چیرۆکستان ،کۆمەڵێک دەقءرەخنەى جیهانى چ1 ،2005،نووسەرانى کەرکوک
• 22-دیدارو دەقء رەخنە،چ1،2005
• 23-دیدارى چیرۆکڤانى، چ1،2005
• 24-ئەو بەرخەى کە بوو بە گورگ ،چ1،2008نووسەرانى کەرکوک
• 25- میوان، چیرۆک،ئەلبێر کامۆ
• ______________________

• 26- مەسەلەى کورد لە عێراقدا،عەزیز شەریف،چاپى دووەم 2005
• 27- مێژووی رەگ و رەچەڵەکی کورد، ئیحسان نوری پاشا،چ1،19981
• 28- کورد گەلی لە خشتەبراوی غەدر لێکراو، د. کوینتەر دیشنەر، چاپی سێیەم 2004
• 29- لە مەهابادی خوێناوییەوە بۆ کەنارێن ئاراس، نەجەف قولی پسییان، چاپی یەکەم 2006
• 30- کورد لە سەدەى نۆزدەءبیستەمدا،کریس کۆچرا،چاپى چوارەم 2007
• 31 –کورد لە ئینسکلۆپیدیاى ئیسلامدا،چاپى یەکەم 1998
• 32- چینى کۆن، چ1( )دەزگاى موکریانى
• ______________________
• 33- دلێریى خۆراگرتن، ئەشرەفى دەهقانى
• 34- خەباتى چەکدارى هەم تاکتیکە هەم ستراتیژ، مەسعودى ئەحمەد زادە
• ______________________
• 35- ڤنسنت ڤان گوگ، شانۆنامە، باول ئایز لەر
• 36- بە دوعا شاعیرەکان، شانۆنامە، جەلیل قەیسی (گزنگ ژ:12)
• 37- جولەکەکەی ماڵتا، شانۆنامە،کریستۆفەر مالرۆ.
• 38- دادپەروەران، شانۆنامە، ئەلبیر کامۆ
• 39- بەد حاڵی بوون، شانۆنامە، ئەلبیر کامۆ.
• 40- چاو بە چاو، شانۆنامە، گەوهەر مراد (غوڵام حسەینی ساعیدی)
• 41- ریچاردی سێیەم، شانۆنامە، شەکسپیر.چاپی یەکەم 2009، بڵاوەخانەی سایە، سلێمانی
• 42- گەمەی پاشا و وەزیر، شانۆنامە، عەبدوڵڵائەلبوسێری..
• _______________________

• 43- منداڵە دارینە، چیرۆکی درێژ بۆ منداڵان.
• 44- فاشیزم چییە؟ کۆمەڵە چیرۆک بۆ منداڵان، یەلماز گونای
• 45- شوانە بچکۆلەکە، چیرۆکێکی درێژی چینی یە بۆ منداڵان
• 46- زارۆکستان (چوار شانۆنامە بۆ مناڵان)
• 47- چەند چیرۆکێک لە ئەفسانەى یونانى کۆنەوە (23ئەفسانە)
• ______________________
• 48- لە گەنجینەی حیکایەتی تورکمانییەوە. (ئەفسانەی ئەسپی ئاشق)چاپی یەکەم2008
• 49- ئەفسانەێن گریکی و رۆمانی، چاپی یەکەم (2004) کتێبخانەی سۆران، هەولێر
• 50- ئیلیادە، هۆمیرۆس، چ1،دەزگاى سەردەم 2009
• ______________________
• 51- گۆڤەند و زنار (فەرهەنگی فارسی – کوردی) حەمە کەریم عارف، چ1(2006-2008)دەزگاى موکریانى
• 52-چۆنیەتى فێربوونى زمانى فارسى، چ1، 2001
• ______________________
• 53- چرنیشفسکی، فەیلەسوف و زانای گەورەی میللەتی روس
• 54- چایکۆ فسکی، ژیان و بەرهەمی.
• 55- ئیدگار ئالین پۆ، ژیان و بەرهەمی.
• 56- جاک لەندەن، ژیان و بەرهەمی
• 57- گوگول، نووسەری ریالیست
• 58- یەڵماز گونای، ژیان و بەرهەمی
• 59- سادقی هیدایەت، ژیان و بەرهەمی
• 60- خافروغ لە شیعر دەدوێ، ژیان و بەرهەمی
• ______________________
• 61- راگەیاندن لە پەراوێزی دەسەڵاتدا (بە شەریکی) چاپی یەکەم (2001) دەزگای گوڵان
• 62-راگەیاندن لە نێوان حەقیقەت بێژی و عەوام خەڵەتێنی دا، حەمە کەریم عارف،چ(1)،2005
• ______________________
• 63- مێژووی ئەدەبیاتی جیهان (لە کۆنەوە تا سەدەکانی ناڤین).چاپی یەکەم2008
• 64- مێژووی ئەدەبیاتی جیهان (لە سەردەمی رینیسانسەوە تا ئێستا).چاپی یەکەم2008
• 65- مێژووی ئەدەبیاتی جیهان (ئەدەبیاتی ئینگلیزی زمان- ئەمریکاو ئینگلیستان لە سەرەتاوە تا ئێستا).چاپی یەکەم2008
• 66- ریالیزمءدژە ریالیزم لە ئەدەبیاتدا،سیروس پرهام،چ1،2004،دەزگاى سپیرێز
• 67- قوتابخانە ئەدەبییەکان،رەزا سەید حسەینى، چ1،2006دەزگاى موکریانى
• 68- مێژووى ئەدەبیاتى رءسى، سەعیدى نەفیسى
• 69- لێکدانەوەیەک لەمەڕ نامۆ ، لویس ریى ،چ2، 2006
• 70- هونەرءژیانى کۆمەڵایەتى، بلیخانۆف، چ1(2005)دەزگاى موکریانى
• 71- گوزارشتى مۆسیقا،د. فواد زکریا، چ1،یانەى قەڵەم 2006
• 72- رێبازە هونەرییەکانى جیهان
• 73- پێکهاتەى بەدەنى ء چارەنووسى ئافرەت،(چ1) 2006
• 74- دەربارەى شیعرءشاعیرى، حەمە کەریم عارف، چ1،2007
• 75- دەربارەی رۆمانء چیرۆک، حەمەکەریم عارف،چ1، 2008
• 76- مەرگى نووسەرء چەند باسێکى دیکەى ئەدبى-رۆشنبیرى،حەمەکەریم عارف،چ1، 2005نووسەرانى کەرکوک
• 77- ناودارانى ئەدەب، حەمە کەریم عارف، (چ1) دەزگاى موکریانى،2009
• 78- پەیڤستانی من، حەمە کەریم عارف،چاپى یەکەم()
• 79- پەڵکە رەنگینە، حەمە کەریم عارف،چ1، 2004
• 80- خیانەتى حەڵاڵ، حەمە کەریم عارف
• 81-بووکى هەزار زاوا، کۆچیرۆک، بزورگى عەلەوى

• 82-ئەبوزەر، د.عەلى شەریعەتى
• 83-ریوایەت، ڕۆمان، بزورگی عەلەوى
• 84-وقفات فی رحاب الپقافە الکوردیە، حەمە کەریم عارف
• 85-هەژاران، ڕۆمان، دوستوفسکی
• 86-دەیڤد کۆپەرفیلد، (رۆمانى کورتکراوە بۆ نەوجەوانان) چارلس دیکنز
• 87-ئۆدیسە، داستان، هۆمیرۆس
• 88-ڤل الێوت و قێێ اخرى، تقدیم و ترجمە جلال زنگابادى
• 89-شازادە و گەدا، رۆمان، مارک توین
• 90-شاکارێن ئەدەبیاتی جیهان
• لە راپەڕینەوە تا نهوو چالاکانە بەشداری بزاڤی ئەدەبی و رۆشنبیریی کوردی دەکات وبەرهەمی هەمە جۆر (نووسین و ئامادە کردن و وەرگێڕان) بڵاودەکاتەوە..
• ئەو بەرهەمانە و زۆری دیکەی ئامادەن بۆ چاپ و چاپکردنەوە و هەر کەس و گروپ و لایەن و دەزگایەک تەماحی بڵاو کردنەوەی هەبن، دەبێ پرس بە نووسەر بکات...