جەزای عەلی کاتب

شەهید جەزا لە ساڵی 1946 لەگەڕەکی گۆیژە لە شاری سلێمانی لە بنەماڵیەکی کورد پەروەر چاوی بە ژیان هەڵهێناوە.

شەهید جەزا هەر لەسەرەتای لاوێتیەوە هەستی بە زوڵمی دوژمنان و داگیرکەرانی کوردستان کردوە و شەیدای کوردایەتی و ڕێبازی پارتی و بارزانی بوە بۆیە لە ساڵی 1963 وە پەیوەندی کردوە بە رێکخستنە نهێنیەکانی پارتیەوە و بەردەوام بوە لە خەبات و تێکۆشان بۆ رزگاری کورد و کوردستان لە داگیرکردن و چەوسانەوە.

خوێندنی سەرەتایی و دواناوەندی زانستی لەسلێمانی تەواو کردوە، لەدوای هەڵگیرسانی شۆڕشی ئەیلول و لە ئەنجامی چالاکیەکانی لە ناو سلێمانی لە لایەن رژێمی ئەو کاتەوە دەستگیر دەکرێت و لە ئینزباتخانەی سلێمانی بەند دەکرێت لەگەڵ کاکە حەمە فەرەج ئەفەندی و کاک کەمالی کوڕی و عوسمان سەعید.

دواتر بەو تەمەنە مناڵیەوە ڕەوانەی زیندانی بەغدا دەکرێت لەگەڵ شەهیدی نەمر حەسەن حسێن و خوالێخۆشبوو د.سەروەر، دوای ئەوەی کە دایکی لەگەڵ کەس وکاری ئەواندا چوون بۆ بەغداد و دوای هەوڵو تێکۆشانێکی زۆر ئازاد دەبن.

دوای ئازاد بوون لەساڵی 1966 پەیوەندی کرد بە لقی چوار و شۆڕشەوە لەبیارە.

شایانی باسە ئەو ماوەیەی کە لەدەرەوە بوو گەلێ داستانی تۆمار کرد و بەهۆی لێهاتوی و کارامەیی خۆیەوە لەگەڵ هەڤاڵانی پێشمەرگەوە توانی پلەی پێشمەرگایەتی بەرز وەرگرێت تا پلەی ئامر بەتالیۆن لە کۆتای 1969 وە چەندین خەڵاتی تایبەتی لەلایەن جەنابی بارازانی نەمرەوە پێبەخشراوە.

ساڵی 1968 کاکە ئازاد برای شەهید جەزا لە گەڕەکی عەقاری لە سلێمانی شەهید دەکرێت، دوای ڕێکەوتن نامەی 11 ی ئازار لە ساڵی 1970 گەڕایەوە سلێمانی و پۆستی بەڕێوە بەری شارەوانی ڕانیەی پێسپێردرا، دوای ئەوەی کە دایکی بەکارەساتێکی دڵتەزێن کۆچی دوایی دەکات، کاکە جەزا گەڕایەوە بۆ سلێمانی و کرا بە بەڕێوەبەری شارەوانی بەکرەجۆ.

کۆتای ساڵی 1971 کاکە ڕەزا برای دووەمی شەهید جەزا بەکارەساتێکی دڵتەزێن لە بەغدا شەهید دەبێت.

لەساڵی 1972 خێزانی پێک هێناوە و سێ منداڵی لە دوایی جێهێشت، بەناوەکانی (زانا، دانا، توانا).

دواتر لەساڵی 1974 بەماڵ و خێزانەوە چووە دەرەوە و وەکو هەموو خەڵکی کوردستان پەیوەندی کرد بەشۆڕشەوە تا 1977 کە بە زۆر هێنرایەوە بۆ سلێمانی، دواتر دەستی کرد بە کاری مقاولاتی سەربەخۆ، یەکەم بینا کەدروست کرا لەسەر ئاوی دووکان لە قەشقۆڵی کاکە جەزا دروستی کرد. دوای ئەوەی کاکە نوری حەمە عەلی و کاکە عەبدولی سوران شەهید کران، ئیتر ئەویش لەساڵی 1979 جارێکیتر پەیوەندی کردەوەوە بە شۆڕشەوە و کرا بە بەر پرسی عەسکەری و سیاسی لیژنەی ناوچەی سلێمانی.

لەسەر شانی خۆی چەندەها پارچە چەکی بۆ پێشمەرگەکان و لیژنەی ناوچە کڕییوە. شایەنی باسە لەو کاتەی کە شەهید جەزا و هەڤاڵەکانی لە ل.ن سلێمانی بون چەندین داستانی قارەمانێتییان تۆمار کرد لەناو جەرگەی شاری سلێمانی و بون بە چقڵی چاو و تۆقێنەر بۆ ڕژێمی بەعس، بەداخەوە لە ساڵی 1983، لەڕۆژی 1-4 – 1983 لە رووداوێکی دڵتەزێن دا لە گوندی گورگەدەر خۆی و چەند پێشمەرگەی تری قارەمان شەهیدکران.

جەزا پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول بو، برای دوو شەهیدی قارەمان بو، پێشمەرگەی شۆڕشی گوڵان بو، دواجار خۆشی شەهید بوو.

هەروەها برایەکی دیکەى کاکە جەزا پێش خۆی شەهیدکراوە بەناوی (شەهید ئازاد عەلی کاتب 1965 شەهید کراوە)

تەزووی مەرگ و ژیانەوە

بۆ "جەزای عەلی کاتب" بە بۆنەی یەکەمین ساڵگەردی شەهیدبوونیەوە

گەر بەهاری شارباژێڕی

خەم و مەینەت و قوربانی،

ئەمساڵ بە بێ زەماوەندی گوڵجاڕەکان

سەری تاسە و پڕ ئارەزووی نایە کۆشتان!

گەر ئاسمانی پڕ لە تۆڵە و ڕقی پیرۆز،

بە هەورێکی ڕەش و خەمبار

تەزووی مەرگ و ژیانەوەی

خزاندە ناو خوێنی جۆشتان!

گەر هەورەکان بە کوڵ گریان،

هێشووی بەفر و تەرزە و باران،

دایکردە سەر گرد و دۆڵ و شاخ و هەرد و

درەختانی بە پەرۆشتان!

سەرسام مەبن

چونکە لەوێ، لە "گورگەدەر"

بیرەوەریی شەهیدبوونی

کاکە جەزا و هەڤاڵانی، ساز دەکرێت و

گیانی هەمیشەنەمرییان دەخرێتە بەر.

پاشان بەهاری ساڵدرەنگ

چاوی نووستووی دەترووکێنێت

لە دۆڵەکەی "گورگەدەرا"

گوڵان دەڕوێن،

گوڵی جەزا و هەڤاڵانی

بەرنامەی کاروانی شەهیدان

دەنگی کوردستانی عێراق

٢٩/٣/١٩٨٤

فەهمی کاکەیی

سەرچاوە:hekar.net