حسێن نازم 1870 - 1932 و کۆنگرەی ئاشتی ساڵی 1919 لە پاریس

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
130895.jpg

نووسینی و ئامادەکردنی: عومەر مەعروف بەرزنجی

گەورە پیاوو روناکبیر و رۆژنامەنووسێکی کارامەی وەک خوالێخۆشبوو (حسین نازم 1870 – 05-05-1932) ی راوێژکار و دڵسۆزی مەلیکی کوردستان، دۆستی ئازیز و بە ئەمەکی مامۆستایانی خوالێخۆشبوو (ئەمین زەکی بەگ و تۆفیق وەهبی و رەفیق حیلمی و پیرەمێرد) و چەندین کەسایەتی تر، خاوەن و نووسەری مێژووی (بابان) و (ماوەت) و دەیان نووسینی سیاسی و مێژوویی و کۆمەڵایەتی، سەرنووسەری رۆژنامەی (ئومێدی ئیستقلال) و (ژیان) و تۆمارێکی کۆک و پۆشتەی تێکۆشان و دەربەدەری و دڵسۆزی لە پێناوی نەتەوەکەیدا، ئەمانەو زۆری تریش کەرەستەی لەبارو زیندوون بۆ لێکۆڵینەوەیەکی بەربڵاوی سەنگین و تەرخانکردنی کتێبێکی تایبەتی. دیارە لێرەدا ئەو مەودایە نەڕەخساوە کە بتوانرێ تیشکێکی سەرتاپاگێڕی بهاوێژرێتە دووتوێی مەبەستەکان، بەڵام ئەو ڕێیەش نەبەستراوە کە رووداوێکی گرنگی مێژوویی پیادا گوزەر بکەین سەبارەت بە دەوری شایستەی (حسێن نازم) ی ساڵی 1919 لە ئامادەکردن و نووسینی نامەو رێکخستنی مەزبەتەی ناوچە کوردییەکان بۆ کۆنگرەی ئاشتی لە پاریس.

خوالێخۆشبوو (شێخ رەوف) کورە گەورەی شێخ مەحموودی مەلیک لە یاداشتە دەستنووسەکەیدا دەڵێ :

(ژەنەراڵ شەریف پاشای خەندان پەیوەندی بە شێخ مەحموودەو هەبوو، داوای لە شێخی نەمر کردبوو کە ماف و دەسەڵاتی بدرێتێ کە بەناوی کوردەوە لە کۆنگرەی ئاشتی لە پاریس دا گفتوگۆ بکات، باوکم بۆ ئەو مەبەستە جگە لە مەزبەتەکانی خوارووی کوردستان عیزەت مەدفەعی و عەبدوڵڵا ئاغای حاجی حەمە سەعیدیشی ناردبوو بۆ ئێران، تا ئەو مەزبەتەیە بە کوردەکانی ئەویش مۆر بکرێن و هەموو مەزبەتەکان بە کۆمەڵ بنێردرێن بۆ شەریف پاشا لە پاریس، لەکاتی خۆیدا حسین نازم جۆری مەزبەتەکانی بۆ باسکردم کە بە دەستخەتی خۆی بە تورکی یان فارسی ئامادەی کردبوو، کە مەزبەتەکان مۆرکران و کۆکرانەوە هەمووی درایە دەست ڕەشید کابان و سەید ئەحمەدی بەرزنجی، بەڵام ئینگلیزەکان بەمەیان زانی و فەرەنسییەکانیان راسپارد کە ڕێگە نەدەن بە ڕەشید کابان و سەید ئەحمەد کە لە ڕێگەی بیروتەوە بگەنە پاریس، لە حەڵەب لەلایەن فەرەنسییەکانەوە گیران و بە خۆیان و مەزبەتەکانیانەوە نێرران بۆ بەغداد و درانە دەست ئینگلیزەکان، ئەوانیش رەشید کابانیان بەرداو سەید ئەحمەدیان ئاوارە کرد بۆ دورگەی هەنجام لە خلیج.)

سەرنج :

1 – شێخ رەوف لەیادی نەماوە کە مەزبەتەکان بە فارسی نووسراون یان بە تورکی.

2 – (شێخ لەتیف) یش 1917 – 12-05-1972 لە یاداشتە چاپکراوەکەیدا باسی ئەم مەزبەتانە دەکات.

3 – کتێبی : شێخ مەحموودی قارەمان و دەوڵەتەکەی خوارووی کوردستان ی مامۆستا محەمەد رەسوول هاوار، چاپی لەندەن، 1991، بەرگی دووەم، بووەتە سەرچاوەی ئەم بەڵگەیە.