٢١٬٨٢٨
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «له یادی ره‌ئوف یه‌حیای هونه‌رمه‌ند و شانۆکاردا»
Jump to navigation
Jump to search
له یادی ره‌ئوف یه‌حیای هونه‌رمه‌ند و شانۆکاردا (بینینی سەرچاوە)
وەک پێداچوونەوەی ١٩:٥٨، ٧ی ئایاری ٢٠٢٣
، ١٩:٥٨، ٧ی ئایاری ٢٠٢٣بەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) (پەڕەی دروست کرد بە «له یادی '''ره‌ئوف یه‌حیا'''ی هونه‌رمه‌ند و شانۆکاردا وێنۆک “ ژیانی هونەریم هەرخۆشی نەبوو گەلێک ناخۆشی و هیلاکی و دەردەسەری هاتونەتە رێگام، سەرزەنشت و لۆمەو تانوتی هەندێک با لەولاوە بوەستێ ، چونکە لەهەمانکاتدا ڕێزی...»ەوە) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ٥: | ھێڵی ٥: | ||
سته‌مێکەو ئەکرێ ، ئەگەر باس بێتە سەر باسی شانۆی چلەکان و پەنجاکان و حه‌فتاکانی سه‌ده‌ی ڕابردوو باسی هونه‌رمه‌ندی شانۆکار ره‌وف یه‌حیا نه‌کرێت. ئه‌و که له سه‌ره‌تادا و لەساڵی 1948 دا بە شانۆی تێکۆشانی ڕەنجدەران، کە لە (کەرەلۆتی مەنۆچەر) ی (مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد) ەوە وەرگیرابوو، ناوبانگێکی گه‌وره‌ی په‌یداکرد و بۆماوەیەکی دوورودرێژ نازناوی مەنۆچەر بە ناوەکەیەوە لکا، دواتریش شانۆی مه‌م و زین ی ئەحمەدی خانی ( 1958 – 1959 ) بوە ناسنامەی ناو و ناوبانگی. | سته‌مێکەو ئەکرێ ، ئەگەر باس بێتە سەر باسی شانۆی چلەکان و پەنجاکان و حه‌فتاکانی سه‌ده‌ی ڕابردوو باسی هونه‌رمه‌ندی شانۆکار ره‌وف یه‌حیا نه‌کرێت. ئه‌و که له سه‌ره‌تادا و لەساڵی 1948 دا بە شانۆی تێکۆشانی ڕەنجدەران، کە لە (کەرەلۆتی مەنۆچەر) ی (مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد) ەوە وەرگیرابوو، ناوبانگێکی گه‌وره‌ی په‌یداکرد و بۆماوەیەکی دوورودرێژ نازناوی مەنۆچەر بە ناوەکەیەوە لکا، دواتریش شانۆی مه‌م و زین ی ئەحمەدی خانی ( 1958 – 1959 ) بوە ناسنامەی ناو و ناوبانگی. | ||
له‌گه‌ڵ ده‌رکه‌وتنی ته‌له‌ڤیزیۆندا بوه یه‌کێک له ئەستێرە پرشنگدارە درەوشاوەکانی شانۆ و درامای کوردی. | له‌گه‌ڵ ده‌رکه‌وتنی ته‌له‌ڤیزیۆندا بوه یه‌کێک له ئەستێرە پرشنگدارە درەوشاوەکانی شانۆ و درامای کوردی. | ||
زۆربه‌ی زۆری چیرۆکە شانۆیی و ته‌مسیلییه ته‌له‌ڤیزیۆنه‌کانی باس لە کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی ونیشتمان پەروەریی و دیارده دزێوه‌کانی ناو کۆمەڵگای کورده‌واری دەکات، که ره‌نگدانه‌وه‌یەکی ئاشکرای بیری ڕۆشنی ئەو سەردەمەی شاری سلێمانی تێدا بەرجەستە کرابوو. هونەرمەند ڕەوف یەحیا ڕۆڵی پیاوێکی چەوساوە، سته‌ملێکراو و به‌رگریکار دەبینێت، بەو ڕۆڵەی کە دەیبینێت ڕووی ڕەشی چەوساندنەوەی چینایەتی دەخاتە بەرچاو و له هه‌وڵی ڕیسواکردنی سته‌مکاران و پشتیوانیی زۆرینەی به‌شخوراواندا دەبێت. | زۆربه‌ی زۆری چیرۆکە شانۆیی و ته‌مسیلییه ته‌له‌ڤیزیۆنه‌کانی باس لە کێشه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی ونیشتمان پەروەریی و دیارده دزێوه‌کانی ناو کۆمەڵگای کورده‌واری دەکات، که ره‌نگدانه‌وه‌یەکی ئاشکرای بیری ڕۆشنی ئەو سەردەمەی شاری سلێمانی تێدا بەرجەستە کرابوو. هونەرمەند ڕەوف یەحیا ڕۆڵی پیاوێکی چەوساوە، سته‌ملێکراو و به‌رگریکار دەبینێت، بەو ڕۆڵەی کە دەیبینێت ڕووی ڕەشی چەوساندنەوەی چینایەتی دەخاتە بەرچاو و له هه‌وڵی ڕیسواکردنی سته‌مکاران و پشتیوانیی زۆرینەی به‌شخوراواندا دەبێت. | ||
بەپێی وتەی كۆمەڵێك لە پسپۆر و دكتۆر و شاعیر و هونەرمەند و مۆسیقاژەن لەوانە دكتۆر فەریاد فازیل عومەر، رەوانشاد مستەفا ساڵح كەریم ، مۆسیقاژەن ئەنوەر قەرەداخی، هونەرمەند یاسین قادر بەرزنجی ، شاعیر خاتوو لەیلا و چەندانی تر لە هونەرمەندان و نوسەران و شاعیرانی بەتوانای گەلی كورد ، هونەرمەند رەوف یەحیا بە یەكێك لە خەباتكارانی قۆناغی دووەمی بزووتنەوەی شانۆی كوردی لە داڕشتن و هەیكەل دروستكردنی شانۆی نوێی كوردیدا دادەنێن. | بەپێی وتەی كۆمەڵێك لە پسپۆر و دكتۆر و شاعیر و هونەرمەند و مۆسیقاژەن لەوانە دكتۆر فەریاد فازیل عومەر، رەوانشاد مستەفا ساڵح كەریم ، مۆسیقاژەن ئەنوەر قەرەداخی، هونەرمەند یاسین قادر بەرزنجی ، شاعیر خاتوو لەیلا و چەندانی تر لە هونەرمەندان و نوسەران و شاعیرانی بەتوانای گەلی كورد ، هونەرمەند رەوف یەحیا بە یەكێك لە خەباتكارانی قۆناغی دووەمی بزووتنەوەی شانۆی كوردی لە داڕشتن و هەیكەل دروستكردنی شانۆی نوێی كوردیدا دادەنێن. | ||
ژیانت بردە سەر | ژیانت بردە سەر | ||
تەنیا بۆ هونەر | |||
هەموو تەمەنت | هەموو تەمەنت | ||
بۆ ئەو بردە سەر | بۆ ئەو بردە سەر | ||
ناوی تەواوی ره‌وف یه‌حیا ئەحمەد زه‌نگەنه یە له بەرواری 1926.07.01 دا له گه‌ڕه‌کی کانێسکانی شاری سلێمانی هاتۆته دنیاوه، هه‌ر به گه‌نجی خولیای شانۆی هه‌بوه و لە پۆلی پێنجەمی سەرەتایی و لەشاری هەڵەبجە بەرهەمێکی قوتابیانی شاری سلێمانی دیوە کە مامۆستا فوئاد ڕەشید بکر پێشکەشی کردوە و زۆر پێی سەرسام بووە. | ناوی تەواوی ره‌وف یه‌حیا ئەحمەد زه‌نگەنه یە له بەرواری 1926.07.01 دا له گه‌ڕه‌کی کانێسکانی شاری سلێمانی هاتۆته دنیاوه، هه‌ر به گه‌نجی خولیای شانۆی هه‌بوه و لە پۆلی پێنجەمی سەرەتایی و لەشاری هەڵەبجە بەرهەمێکی قوتابیانی شاری سلێمانی دیوە کە مامۆستا فوئاد ڕەشید بکر پێشکەشی کردوە و زۆر پێی سەرسام بووە. | ||
بۆ یه‌که‌م جار له ساڵی 1941دا وه‌کو ئه‌کته‌ر له چیرۆکی شانۆیی (بازرگانی ڤینیسیا)ی شکسپیردا رۆڵی کاراکته‌ری سه‌ره‌کی شانۆنامه‌که (شایلۆک) ی بینیوه. پاشان له چه‌ندین چیرۆکی شانۆیی تری وه‌کو ( لە ڕێی نیشتمانداو تاوان و تۆلە و ئەمرەکەی بەگم و...هتد) دەوری بینیوە. وەک لەسەرەوە وتمان پێی وابووە کە هونەر لە هەموو سەردەمێكدا رێنیشاندەری گەلە و بڕوای بە داهێنان و گۆڕانكاری هەمیشەیی لە هەموو بوارەكانی ژیاندا هەبووە، بەتایبەتی لە بواری هونەردا بۆئەم مەبەستەش لە ڕۆژی 1957.06.19 دا لەگەڵ کۆمەڵیک هاوڕێی هونەری مۆڵەتی فەرمی بۆ دامەزراندنی کۆمەڵی هونەرە جوانەکانیان لەشاری سلێمانیدا وەرگرت. یەکەم بەرهەمی شانۆییشیان شانۆگەریی عەلە ورگەی شوتی دز بوو لە مانگی نۆی ساڵی١٩٥٧ دا بە بۆنەی کردنەوەی ڤیستیڤاڵی هونەریی لە ئامادەیی سلێمانی کوڕان ، بە بەشداری هەریکە لە نەمران ولیم یوحنا و قادر دیلان بەئاهەنگی مۆسیقاو گۆرانی پێشکەشکرا، لە نوسین و ڕاهێنانی ڕەوف یەحیا و دەرهێنانی قادر دیلان بوو، وە هونەرمەند ڕەوف یەحیا دەوری سەرەکی تێیدا هەبوو، دواتر پیسکەی مۆلێر و بووکی ناکام بوو کە لە مانگی دەی ساڵی ١٩٥٧ دا بەهەمانشێوە پێشکەش کرا، دواتریش و لە ساڵی ١٩٥٨دا شانۆی مەم و زینی ئەحمەدی خانی بوو، کە هەریکە لە نەمران دیلان و شەماڵ سایب و هاوڕێکانی تێدابوو. شایانی باسە کۆمەڵەی هونەرە جوانەکان لە سێ کۆمیتەو یەک دەستەی بەڕێوبەر پێک هاتبوو وەک لە بەڵگەنامەکەدا دیارە. بەداخەوە لە ساڵی 1963دا کۆمەڵەی هونەرە جوانەکان لەلایەن ڕژێمی عەرەبە نەتەوە پەرستەکانەوە مۆڵەتی لێدەسەنرێتەوەوهەڵدەوەشێتەوە. | |||
بۆ یه‌که‌م جار له ساڵی 1941دا وه‌کو ئه‌کته‌ر له چیرۆکی شانۆیی (بازرگانی ڤینیسیا)ی شکسپیردا رۆڵی کاراکته‌ری سه‌ره‌کی شانۆنامه‌که (شایلۆک) ی بینیوه. پاشان له چه‌ندین چیرۆکی شانۆیی تری وه‌کو ( لە ڕێی نیشتمانداو تاوان و تۆلە و ئەمرەکەی بەگم و...هتد) دەوری بینیوە. وەک لەسەرەوە وتمان پێی وابووە کە هونەر لە هەموو سەردەمێكدا رێنیشاندەری گەلە و بڕوای بە داهێنان و گۆڕانكاری هەمیشەیی لە هەموو بوارەكانی ژیاندا هەبووە، بەتایبەتی لە بواری هونەردا بۆئەم مەبەستەش لە ڕۆژی 1957.06.19 دا لەگەڵ کۆمەڵیک هاوڕێی هونەری مۆڵەتی فەرمی بۆ دامەزراندنی کۆمەڵی هونەرە جوانەکانیان لەشاری سلێمانیدا وەرگرت. | |||
یەکەم بەرهەمی شانۆییشیان شانۆگەریی عەلە ورگەی شوتی دز بوو لە مانگی نۆی ساڵی١٩٥٧ دا بە بۆنەی کردنەوەی ڤیستیڤاڵی هونەریی لە ئامادەیی سلێمانی کوڕان ، بە بەشداری هەریکە لە نەمران ولیم یوحنا و قادر دیلان بەئاهەنگی مۆسیقاو گۆرانی پێشکەشکرا، لە نوسین و ڕاهێنانی ڕەوف یەحیا و دەرهێنانی قادر دیلان بوو، وە هونەرمەند ڕەوف یەحیا دەوری سەرەکی تێیدا هەبوو، دواتر پیسکەی مۆلێر و بووکی ناکام بوو کە لە مانگی دەی ساڵی ١٩٥٧ دا بەهەمانشێوە پێشکەش کرا، دواتریش و لە ساڵی ١٩٥٨دا شانۆی مەم و زینی ئەحمەدی خانی بوو، کە هەریکە لە نەمران دیلان و شەماڵ سایب و هاوڕێکانی تێدابوو. شایانی باسە کۆمەڵەی هونەرە جوانەکان لە سێ کۆمیتەو یەک دەستەی بەڕێوبەر پێک هاتبوو وەک لە بەڵگەنامەکەدا دیارە. | |||
بەداخەوە لە ساڵی 1963دا کۆمەڵەی هونەرە جوانەکان لەلایەن ڕژێمی عەرەبە نەتەوە پەرستەکانەوە مۆڵەتی لێدەسەنرێتەوەوهەڵدەوەشێتەوە. | |||
له‌سه‌ر هه‌ڵوێسته نیشتمان پەروەرییەکانی دوو جار بۆ باشوری عیراق دوورخراوەتەوە و چەند جاریکیش بەند کراوە و سزادراوە : جار یەکەمیان له‌سه‌رده‌می پاشایه‌تیدا سێ ساڵ ( 1949 – 1951 ) زیندانی کراوە و لە زینداندا ڕەوانشاد مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد ی لەگەڵ بووە ، جاری دوەمیان له‌سه‌رده‌می کۆماریدا و لە 1963.06.09 دا زیندانی تاکە کەسی دژوار دەکرێت و لە 1964.12.14 دا ئازاد دەکرێت و لە زینداندا ڕەوانشاد مامۆستا مستەفا ساڵح كەریم ی لەگەڵ بووە, ساڵی 1966 بۆ جاری سێیەم زیندانی دەکرێت و دوای ئازاد کردنی ڕژێمی فاشی لە ساڵی 1967 تا 1969 بە ماڵ و منداڵەوە دوری دەخاتەوە بۆ شاری دوزخورماتوو پاشان بۆ شاری حلە لەباشوری عیراق. | له‌سه‌ر هه‌ڵوێسته نیشتمان پەروەرییەکانی دوو جار بۆ باشوری عیراق دوورخراوەتەوە و چەند جاریکیش بەند کراوە و سزادراوە : جار یەکەمیان له‌سه‌رده‌می پاشایه‌تیدا سێ ساڵ ( 1949 – 1951 ) زیندانی کراوە و لە زینداندا ڕەوانشاد مامۆستا ئیبراهیم ئەحمەد ی لەگەڵ بووە ، جاری دوەمیان له‌سه‌رده‌می کۆماریدا و لە 1963.06.09 دا زیندانی تاکە کەسی دژوار دەکرێت و لە 1964.12.14 دا ئازاد دەکرێت و لە زینداندا ڕەوانشاد مامۆستا مستەفا ساڵح كەریم ی لەگەڵ بووە, ساڵی 1966 بۆ جاری سێیەم زیندانی دەکرێت و دوای ئازاد کردنی ڕژێمی فاشی لە ساڵی 1967 تا 1969 بە ماڵ و منداڵەوە دوری دەخاتەوە بۆ شاری دوزخورماتوو پاشان بۆ شاری حلە لەباشوری عیراق. | ||
| ھێڵی ٣١: | ھێڵی ٤٣: | ||
بەداخەوە له ناوڕاستی هەشتاکانی سه‌ده‌ی ڕابردوودا ڕژێمی فاشی بەعس و نه‌خۆشی ته‌نگی به هونه‌رمه‌ند ڕەوف یەحیا هه‌ڵچنی و بواری نه‌دا به چاوی خۆی به‌هاری ئازادی و راپه‌ڕین ببینێ، ئه‌و به‌هاره‌ی که هونه‌رمه‌ند هه‌موو ژیانی هونەری خۆی بۆ ته‌رخان کردبوو تا له 1989.04.27 دا و بۆ دواجار دڵه گه‌وره‌که‌ی ئەم هونەرمەندە له لێدان کەوت و ماڵئاوایی لە هونەرو هونەرمەندان و نەتەوەکەی کرد و چووە دنیای نەمرانەوە. | بەداخەوە له ناوڕاستی هەشتاکانی سه‌ده‌ی ڕابردوودا ڕژێمی فاشی بەعس و نه‌خۆشی ته‌نگی به هونه‌رمه‌ند ڕەوف یەحیا هه‌ڵچنی و بواری نه‌دا به چاوی خۆی به‌هاری ئازادی و راپه‌ڕین ببینێ، ئه‌و به‌هاره‌ی که هونه‌رمه‌ند هه‌موو ژیانی هونەری خۆی بۆ ته‌رخان کردبوو تا له 1989.04.27 دا و بۆ دواجار دڵه گه‌وره‌که‌ی ئەم هونەرمەندە له لێدان کەوت و ماڵئاوایی لە هونەرو هونەرمەندان و نەتەوەکەی کرد و چووە دنیای نەمرانەوە. | ||
هەڤاڵ ڕەوف یەحیا | '''[[هەڤاڵ ڕەوف یەحیا]]''' | ||
2021.04.20 | 2021.04.20 | ||