جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «تارماییه‌کانی لۆزان له‌ یاده‌وه‌ریی کورددا»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
(پەڕەی دروست کرد بە «نووسینی: عادل قادری ڕێکه‌وتنی لۆزان ئه‌گه‌رچی کۆنترین برینی کورد نییه‌، به‌ڵام کاریگه‌رترین و قووڵترینیانه‌، چونكە سه‌ره‌ڕای تازه‌ییەكەی به ‌نیسبه‌تی ئه‌و وێنا و خه‌ونانه‌ی بۆ ده‌سه‌ڵات و قه‌ڵه‌مڕه‌وی باوباپیرانی که‌ونینه‌ی هه‌ی...»ەوە)
 
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
نووسینی: عادل قادری
نووسینی: عادل قادری
[[پەڕگە:342021913600 adl.jpg|وێنۆک]]


ڕێکه‌وتنی لۆزان ئه‌گه‌رچی کۆنترین برینی کورد نییه‌، به‌ڵام کاریگه‌رترین و قووڵترینیانه‌، چونكە سه‌ره‌ڕای تازه‌ییەكەی به ‌نیسبه‌تی ئه‌و وێنا و خه‌ونانه‌ی بۆ ده‌سه‌ڵات و قه‌ڵه‌مڕه‌وی باوباپیرانی که‌ونینه‌ی هه‌یه‌تی، له‌ نه‌زمێکی نوێ و به‌هێزدا دۆخێکی جێگیری کاره‌ساتباری له‌ ماوه‌ی نێزیکه‌ی سه‌ده‌یه‌کدا به‌سه‌ر کورددا سه‌پاندووه‌، که‌ تا ئێسته‌یش لێكەوتەكانی جیهانی خه‌ونه‌کانیان ئاڵۆز و په‌شێو کردووه‌.
ڕێکه‌وتنی لۆزان ئه‌گه‌رچی کۆنترین برینی کورد نییه‌، به‌ڵام کاریگه‌رترین و قووڵترینیانه‌، چونكە سه‌ره‌ڕای تازه‌ییەكەی به ‌نیسبه‌تی ئه‌و وێنا و خه‌ونانه‌ی بۆ ده‌سه‌ڵات و قه‌ڵه‌مڕه‌وی باوباپیرانی که‌ونینه‌ی هه‌یه‌تی، له‌ نه‌زمێکی نوێ و به‌هێزدا دۆخێکی جێگیری کاره‌ساتباری له‌ ماوه‌ی نێزیکه‌ی سه‌ده‌یه‌کدا به‌سه‌ر کورددا سه‌پاندووه‌، که‌ تا ئێسته‌یش لێكەوتەكانی جیهانی خه‌ونه‌کانیان ئاڵۆز و په‌شێو کردووه‌.
ھێڵی ٦: ھێڵی ٧:


د. فه‌ره‌یدوون نووری شاره‌زای مێژووی هاوچه‌رخی ئێران و کوردستان، له‌ وتارێکدا له‌ ژێر ناوی "هەراوهۆریای زیندووکردنەوەی میساقی میلی تورکیا، خەونی پڕ کێشە و شێواوی نیۆ عوسمانییەکان بۆ ناوچەکە"دا ده‌ڵێت:
د. فه‌ره‌یدوون نووری شاره‌زای مێژووی هاوچه‌رخی ئێران و کوردستان، له‌ وتارێکدا له‌ ژێر ناوی "هەراوهۆریای زیندووکردنەوەی میساقی میلی تورکیا، خەونی پڕ کێشە و شێواوی نیۆ عوسمانییەکان بۆ ناوچەکە"دا ده‌ڵێت:
"ڕێککەوتنی لۆزان لە ساڵی 1923، دوای هەشت مانگ لە دانوستان لە نێوان نوێنەرانی ئەنجومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا لەلایەک و ئینگلیز، فرەنسا، ئیتاڵیا، یابان، یۆنان، ڕۆمانیا، بولگاریا، پورتوگال، بەلجیکا و یوگسلاڤیا، لە شاری لۆزان واژۆ کرا و خەونی ناسیۆنالیستە کوردەکانی بۆ دامەرزاندنی کیانێکی سەربەخۆی کوردی، لەبار برد. ئەتاتورک بە شانازییەوە سەبارەت بەم ڕێککەوتنە وتی: وەک بەرپەرچدانەوە و پووچەڵکردنەوەی هەوڵێکی مەترسیدار دژی نەتەوەی تورکە، کە چەند سەدەیەک لەمەوبەر ئامادەکرابوو بۆ لەناوبردنی ئەم نەتەوەیە و پەیمانی سیڤەر دواین قۆناغی بوو، ئه‌مه‌ بەرز دەنرخێنین)."
 
"ڕێککەوتنی لۆزان لە ساڵی 1923، دوای هەشت مانگ لە دانوستان لە نێوان نوێنەرانی ئەنجومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا لەلایەک و ئینگلیز، فرەنسا، ئیتاڵیا، یابان، یۆنان، ڕۆمانیا، بولگاریا، پورتوگال، بەلجیکا و یوگسلاڤیا، لە شاری لۆزان واژۆ کرا و خەونی ناسیۆنالیستە کوردەکانی بۆ دامەرزاندنی کیانێکی سەربەخۆی کوردی، لەبار برد. ئەتاتورک بە شانازییەوە سەبارەت بەم ڕێککەوتنە وتی: وەک بەرپەرچدانەوە و پووچەڵکردنەوەی هەوڵێکی مەترسیدار دژی نەتەوەی تورکە، کە چەند سەدەیەک لەمەوبەر ئامادەکرابوو بۆ لەناوبردنی ئەم نەتەوەیە و پەیمانی سیڤەر دواین قۆناغی بوو، ئه‌مه‌ بەرز دەنرخێنین)."


ئه‌م فاکتهێنانه‌وه‌ له‌ تێڕوانین و خوێندنه‌وه‌ی ئه‌تاتوورک بۆ لۆزان، سه‌ره‌داوی گرینگ ده‌خاته‌ به‌رده‌ستی ئێمه‌ تا به‌دوای هۆکاره‌کانی بیچمگرتنی لۆزان بکه‌وین.  
ئه‌م فاکتهێنانه‌وه‌ له‌ تێڕوانین و خوێندنه‌وه‌ی ئه‌تاتوورک بۆ لۆزان، سه‌ره‌داوی گرینگ ده‌خاته‌ به‌رده‌ستی ئێمه‌ تا به‌دوای هۆکاره‌کانی بیچمگرتنی لۆزان بکه‌وین.  

مێنۆی ڕێدۆزی