٢١٬٨٢٨
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «ئارامی سەرکردە بەشی 01. 02. 03»
Jump to navigation
Jump to search
ئارامی سەرکردە بەشی 01. 02. 03 (بینینی سەرچاوە)
وەک پێداچوونەوەی ٠٩:٢٨، ٧ی شوباتی ٢٠٢٤
، ٠٩:٢٨، ٧ی شوباتی ٢٠٢٤بەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ١٤٠: | ھێڵی ١٤٠: | ||
[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]] | [[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]] | ||
.... | |||
ئارام ی سەرکردە ....(4) | |||
تراژیدیای مه‌رگی ته‌م و مژاویی ئه‌مین جه‌لال ، به شیوه‌یه‌کی تایبه‌تی وگشتی کاری کرده سه‌ر ، ناخی هه‌موو ئه‌ندامانی خانه‌واده‌و بنه‌ماڵه و خه‌ڵكی شاری '''[[سلێمانی]]''' ونیشتمان . | |||
به‌ڵام ئه‌و کارەساتە ، به‌شێوه‌یه‌کی تایبه‌تی ، سوێی ئازارێکی زۆر توندبوو ، به‌ناخ و دەروونی ، بێ ده‌نگیی ئارام دا شۆڕبووه‌وه. | |||
دایک و باوکی ئه‌مین وهه‌موو خانه‌واده‌که‌یان ، دوای ئەو کارەساتە جەرگبڕە ، ته نیا ئاوات و هیوایان ، ئه‌وه بوو ، ( شاسوار ئه‌مین) ، له مۆسکۆ و یه‌کێتی سۆڤیه‌ت ون نه‌بێت . | |||
هەموو توانای خۆیان خستە گەڕ ، (شاسوار ئەمین ) و خاتوو( لیدیا ئیڤاتۆڤنا ) دایکی بگه‌ڕێنه‌وه بۆ نیشتمان ،له باوه‌شی سۆزوخۆشەویستی پڕله میهربانی خانه‌واده‌که‌یان دا بن و خۆیان (شاسوار ) په‌روه‌رده‌ی بکه‌ن. | |||
له مانگی ته‌موزی 1968 (ته‌ها جه‌لال )–ی برای (ئه‌مین )، سه‌ردانی شاسوار)و (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی له مۆسکۆی کرد. | |||
ئارام له ساڵی 1964-1965، له کۆلێژی ئه‌ندازیاری زانکۆی به‌غداد وه‌رگیرا ، له به‌رکەم تینی چاوه‌کانی ، ئەو ساڵە ، نه‌یتوانی له‌و کۆلێژه بخوێنێت ، ده‌ست به‌رداری خوێندن بوو. | |||
له‌ساڵی 1965- 1966 ئارام له کۆلێجی بازرگانی زانکۆی به‌غدادوه‌رگیرا،به‌رده‌وام بووله‌سه‌رخوێندن . | |||
ساڵی 1969 ئارام به بۆنه‌ی کۆچی دوایی ئه‌مین-ی برایه‌وه ، سه‌ردانی مۆسکۆی کرد ، له ساڵی 1969-1970 ئارام کۆلێجی بازرگانی به پله‌یه‌کی باڵا ته‌واو کرد .بڕوانامه‌ی بکالۆریۆسی وه‌رگرت ، له به‌غداد مایه‌وه. | |||
ئارام له ته‌مه‌نی منداڵییه‌وه ، ببوو به هاوڕێ ی رۆژنامه‌و کتێب ،به به‌رده‌وامی سه‌رقاڵی خوێندنه‌وه بوو ، ئاستی رۆشنبیری زۆ باش بوو،له قۆناغی ناوه‌ندی و ئاماده‌یی دا ، له ریزه‌کانی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان و پارتی دا کاری کردبوو. | |||
له ساڵی 1964 که باڵی مه‌کته‌بی سیاسی، له پارتی ، لەباڵی مەلا مستەفا ، جیابوونه‌وه ، ئارام سه‌ر به‌باڵی مه‌کته‌بی سیاسی بوو. | |||
له‌ساڵی 1965 خوێندکاری زانکۆ بوو ، به ئه‌ندامی سکرتاریه‌تی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان ، له به‌غداد هه‌ڵبژێرا. | |||
ئارام لەبه‌ر زیره‌کی و ئاستی قوڵی رۆشنبیری ، وەک ئەندام ، له چه‌ندان کۆنفرانس وکۆنگره‌ی رێکخراوه‌یی و حیزبی دا ،به‌شداری کردووه ،وه‌ک : | |||
(کۆنگره‌کانی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان )و (یه‌کێتی نیشتیمانی قوتابیانی عێراق ) و (یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی کوردستان ). | |||
له‌و کۆنگرانه‌دا ، وه‌کو کادرێکی به‌توانای خاوه‌ن فکری سیاسی، خاوه‌نی بیرو بۆچونی ورد ، تایبه‌تمه‌ندی و رۆڵی دیاری خۆی هەبووبوو، له بارەی زۆر، له رووداو باسه‌کان ، بە جورئەتەوە ، راو بۆچونی زانستی و لۆژیکانه‌ی خۆی هه‌بوو، به هیچ شێوەیەک ، هیچ جۆره ، سازشێکی نه دەکرد ، به و په‌ڕی تواناو لێ هاتووی خۆیەوە، بە ئیرادەیەکی باڵاوە ، به زمانێکی دبلۆماسی و لۆژیکی پاراو و به‌هێزه‌وه، هه‌موو ئه‌و ، خاڵه ستراتیژانه‌ی ، که پێویست بوو ، بە جورئەتەوە دەخستە روو . | |||
له ساڵی 1969 له کۆنگره‌ی یه‌کێتی قوتابیانی عێراق دا ، به‌شداری کرد ، بۆ به‌دی هێنانی خواست وماف و خه‌ونی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان ، له‌ناو هۆڵی کۆنگره‌دا ، روو به روو ی سه‌رانی حیزبی به‌عس ، له‌یه‌کێتی نیشتیمانی قوتابیانی عێراق وه‌ستایه‌وه. | |||
ئارام و هاوڕێکانی ، له هەڵوێستکی باڵادا ، لە نوێنه‌رانی قوتابیانی کوردستان ، له‌وکۆنگره کشانه‌وه وهۆڵه‌که‌یان به‌جێهێشت. | |||
'''[[عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]''' | |||
سه‌رچاوه: | |||
1-دیدارێک له گه‌ڵ وه‌زیره‌خان ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌ه‌رکرده له '''[[سلێمانی]]''' . | |||
2-نوسین و ئاماده‌کردنی محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی،ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد ،ب1، 2007، چاپخانه‌ی کارۆ. | |||
... | |||
ئارام ی سەرکردە ..(5) | |||
ئارام هاوڕێی نزیکی دارۆی شێخ نوری بوو ، په‌یوه‌ندییه‌کی زۆر به‌هێزی له گه‌ڵ خاڵه شه‌هاب-ی شێخ نوری دا هه‌بوو ، یه‌کتریان زۆر خۆش ده‌ویست . | |||
له ساڵی 1970 ، له سه‌ره‌تای دامه‌زراندنی (کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان)، له رێگه‌ی خاڵه شه‌هاب –ه‌وه بوو به کۆمه‌ڵه لە بەغداد ، وه‌ک کادرێکی پێشکەوتوو ی خاوه‌ن ئه‌زمون ، رۆڵی سەرەکی و بنەرەتی و دیاری له نێو زنجیرە رێکخستنه‌کانی به‌غداوسلێمانی وسه‌راپا نیشتمان دا هەبوو . | |||
دوای رێکه‌وتن نامه‌ی بەیانی 11-ی ئازی 1970 ،لە نێوان مه‌لا مسته‌فاو سه‌دام حسین ،له ساڵی 1971باڵی مەلا مستەفا و مە‌کته‌بی سیاسی لە ناو پارتی دا یه‌کیان گرته‌وه. | |||
ئارام بووبه ئه‌ندامی سکرتاریه‌تی یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی کوردستان و لێپرسراوی یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی کوردستان لقی به‌غداد ، له ناو به‌غداد. | |||
له 1972ئارام ، له لقی لاوانی دیمکراتی کوردستان ی لقی به‌غداد-ه‌وه، گوێزرایه‌وه،کرا بە لێپرسراوی به‌شی روناکبیریی وراگه‌یاندنی سکرتارییه‌تی لاوانی دیموکراتی کوردستان . | |||
له ساڵی 1972ئارام جارێکی تر له به‌غداد –وه رووی کرده مۆسکۆ، بۆ ئه‌وی( شاسوار ئه‌مین)ی برازای یان ، لێ دانه‌بڕێت ، خاتوو( لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خواست . | |||
ئارام په‌یوه‌ندییه‌کی زۆر به‌هێزی له گه‌ڵ ، حیلمی عه‌لی شه‌ریف دا هه‌بوو، له ساڵی 1972دا ، له رۆژنامه‌ی ها وکاری وه‌ک نووسه‌رو رۆژنامه‌نووس دامه‌زرا. | |||
ئارام گۆشه‌یه‌کی هه‌فتانه‌ی ، به ناونیشانی (هه‌ر هه‌فته‌ی باسێک)،لە رۆژنامەی هاوکاری دا هه‌بوو، هه‌فته‌ی جارێک وتارێکی رۆژنامه‌وانی ده‌نوسی و ده‌یان بابه‌تی به‌ناوی (سواره) وه وه‌رگێراوه‌ته سه‌ر زمانی کوردی لە هاوکاری دا بڵاوی کردوه‌ته‌وه . | |||
حیلمی عه‌لی شه‌ریف یه‌کێک بوو ، لە روناکبیرو سیاسه‌تمه‌داره خاوه‌ن ئه‌زمونه، به‌هه‌ڵویسته‌کانی کورد، نووسه‌رو توێژه‌رو رۆژنامه‌نوسێکی به‌تواناوکارا بوو.به‌ڕێوه‌به‌رو سه‌ر نووسه‌ری هاوکاری بوو، ئه‌وسه‌رده‌مه هاوکاری رۆڵی گرنگ و باڵای هه‌بووبۆ بڵاوکردنه‌وه‌ی بابه‌تی سیاسی وگرنگی دان بە خه‌باتی جیهان و به‌رهه‌می ئه‌ده‌بی کوردی وره‌خنه. | |||
خه‌ڵک به‌په‌رۆشه‌وه رۆژنامه‌ی هاوکاریان ده‌کڕی و ده‌یانخوێنده‌وه. | |||
له سه‌رده‌می حیلمی عه‌لی شه‌ریف دا ، شاسوار جه‌لال (ئارام) ،فوئاد قه‌ره‌داغی ،فازیل مه‌لا مه‌حمود،فه‌همی قه‌ره‌داغی ،سه‌ربه‌ست بامه‌ڕنی ،به‌کرحسین ،عه‌بدولره‌حمان حاجی سعید، نوسین و دەیان نووسەری بە هەڵووێست ، وتاری رۆژنه‌مه‌وانی و وه‌رگێران-یان له رۆژنامه‌ی هاوکاری دا بڵاو ده‌کرده‌وه. | |||
چەندان کتێب وگۆڤاری ده‌گمه‌ن له‌ده‌ره‌وه ی عێراق –ه‌وه ده‌هاتنه ناوعێراق ، وه‌ک کتێبه‌کانی (مارکس وانجلس ولینین .و ماوتیستۆنگ وکیمڵ سونگ.و جیڤارا....). | |||
له‌و سه‌رده‌مه‌دا به‌ره‌ی رزگا ی خوازی فه‌له‌ستین ، گۆڤاری - الهدف) ده‌ریان ده‌کرد وگۆڤاری (الصین الجدید )،یش له‌و گۆڤارانه بوون. | |||
ئه‌وه‌ی مایه‌ی تێڕامانه حیلمی ، عه‌لی شه‌ریف وهاوڕێکانی له 1968 - 1970له‌رۆژنامه‌ی النور و له 1970-1974 له رۆژنامه‌ی هاوکاری له به‌غداد رۆڵی دیار و باڵایان هه‌بوو .بۆ بنیات نانی بیرو بۆچونی بیری نوێ و تێڕوانینی نوێ. | |||
له‌و سه‌رده‌مه‌ش دا ، نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌مین و شازاد سائیب ومه‌حمودی مه‌لا عیزه‌ت و هاوڕێکانی له (گۆڤاری رزگاری )له سلێمانی دا ، رۆڵی سه‌ره‌کی و کاردانەوەی بنه‌ڕه‌تی یان بینی بۆ سه‌رهه‌ڵدانی کۆمه‌ڵه. | |||
ئارام له ساڵی1970-ه‌وه له سه‌ره‌تای ئه‌و زه‌مه‌نه دژوارانەوە و لە سەرەتای سه‌رهه‌ڵدانی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان ، وه‌ک گه‌نجێکی تەمەن 23ساڵ ، کەسێتیەکی تایبەتمەندی باڵا ، خاوه‌ن مه‌عریفه‌یه‌کی قوڵ وفراوان ، به هه‌ڵوێست باڵاو وبه ئیراده‌ی پۆڵاینی گەورەوە ، هه‌نگاوی نوێ ی دەنا بۆ گۆڕان . | |||
ئارام لە ١٩٤٧ لە سلێمانی لە دایک بووە ، لە ٣١/ ١/ ١٩٧٨ لە گوندی تەنگیسەر بە دەستی جاش وکوردشەهید دەکرێت، بەو تەمەنە کەمەیەوە ، (٣١)ساڵ بوو ، هەموو ویستگەکانی ژیانی هەڵوێست و تێڕوانی نوێ بوو ، لە تەمەنی خۆی باڵاتر بوو، بوو به (ئارام)-ی هێماو میژوویی شکۆی ره‌نجده‌رانی نیشتمان . | |||
'''[[عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]''' | |||
سه‌رچاوه: | |||
1-دیدارێک له گه‌ڵ وه‌زیره‌خان ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌ه‌رکرده له سلێمانی . | |||
2-نوسین و ئاماده‌کردنی محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی،ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد ،ب1، 2007، چاپخانه‌ی کارۆ. | |||
... | |||
ئارام ی سەرکردە ...(6) | |||
ئارام یه‌کێک بوو ، له‌و رووناکبیرانەی ، دوای ترا ژیدیای سیناریۆی 6 / 3 / 1975 ، دژ بە پیلانی جەزائیری (محەمەد رەزا شا)ی ئێران و (سه‌دام حسین ) ی جێگری سەرۆک کۆماری عێراق بوو. | |||
بە سەرپەرشتی ( هواری بومدیەن ) ی سەرۆکی جەزائیر ، لە کۆنفراسی ئۆپیک ، لە جەزائیر ، بۆ چارەسەرکردنی کێشەی شەتول عەرەب. | |||
(شا ) ی ئێران، بەرامبەر ئەو دەسکەوتە ، دەست بەرداری ، مەلا مستەفای سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان بوو ، بۆ تێکشکانی شۆڕش و هەرەس ، بۆ له ناو بردنی مرۆڤی کوردو سرینەوەی نیشتمان . | |||
ئارام بڕوای به‌وه نه‌بوو ، هێزی پێشمه‌رگه ی نیشتمان پەرتەوازەببن،میلی چه‌که‌کانیان ، له به‌رده‌م ئەفسەران و سەربازانی هێزه‌کانی سوپای عێراق نه‌وی بکه‌ن ، ته‌سلیم به‌و هێزانە بکرێن ، جینۆسایدی کوردیان کردوە. | |||
له مانگی ئه‌یلوولی 1975 ، ئه‌منی عامه‌ی عێراق له به غداد ، له رووداوێک دا ، په‌یان به سه‌ره داوی نهێنی رێکخستنی کۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی کوردستان برد ، ئەنوەر زۆراب یان دەسگیر کرد . | |||
له 23 / 9 / 1975 شه‌هاب ی شێخ نوری و جه‌عفه‌ر عه‌بدولواحید و چه‌ند سه‌رکرده‌یه‌ک وکادری پێشکه‌وتوی کۆمه‌ڵه ی مارکسیی لینینییی کوردستان ، بۆ ئەوەی دەسگیر نەکرێن ،روویان کرده رۆژهەڵاتی کوردستان ، له‌ێوه خۆیان بگه‌یه‌ننه سوریا. | |||
به‌پێی رێکه‌وتن نامه‌که‌ی جه‌زائیر ، له شاری سه‌قز ده‌سگیرو زیندانی کران . | |||
له رێگای پێنجوێن -ه وه به‌زیندانی ته‌سلیم به ئه‌منی سلێمانی کران و گوێزرانه‌وه بۆ ئه‌منی عامه له به‌غداد. | |||
له 11 / 7 / 1976، دادگای سه‌وره‌ی عێراق ، حوکمی له سێداره‌دانی به‌سه‌ر(شه‌هاب شێخ نوری و جه‌عفه‌ر عەبدولواحید و ئه‌نوه‌ر زۆراب) دا سه‌پاند، هاوڕێکانی تریان چه‌ند ساڵێک حه‌کم دران و لە ئەبوغریب زیندانی کران . | |||
له 21/ 11/ 1976خاڵە شه‌هاب و جه‌عفه‌رو ئه‌نوه‌ر لە سێداره دران. | |||
ئارام وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌کی خاوه‌ن ئه‌زموون ، له گه‌ڵ هاوڕێکانی دا، هه‌موو توانای خۆیان خسته گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی رێکخستنه نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینییی کوردستان ،له‌و باره پڕ لە مەترسییە سامناکه ، له بچڕبچڕی ولێک ترازان ، بپارێزن . | |||
رایه‌ڵه‌ی رێكخستنه نهێنی یه‌کانی کۆمه‌ڵه‌یان ، لەو سەردەمە دژوارو ئاڵۆزە ، له سلێمانی وکه‌رکوک و هه‌ولێر وخانه‌قین وبه‌غداد ، به ئیراده‌یه‌کی به‌هێزه‌وه گرێ دایه‌وه. | |||
نوسین و به‌یانیان ، به پێی ئه‌و هه‌ل و مه‌رجه دژواره ،بۆ رێکخستنه نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه و جه‌ماوه ری کوردستان ،له سه‌ردیواری شه‌قام وکۆڵانی گه‌ڕه‌ک و شوێنه گشتییه‌کان بڵاو کردەوه . | |||
بۆ ئه‌وه‌ی به ئیراده‌یه‌کی پۆڵاینه‌وه ، روو به‌رووی ئه‌و تێكشکانه، پڕ له نه‌هامه‌تیانە ببنه‌وه . | |||
له 15 /11/ 1975ئه‌منی عامه له به‌غداد ، بڕیاری ده‌سگیرکردنی ئارام -یان ده‌رکرد، ئارام ماوەیەک بوو ، بە تەنسیب لە به‌رێوه‌به‌رایه‌تی ئاوه‌دان کردنه‌وه‌ی سلێمانی دامەزرابوو ، ئەمنی سلێمانی زانیاریان لەسەر ئارام کۆکردبوەوە. | |||
چەند ئه‌منێک روو یان کردە بەڕیوەبەرایەتی ئاوەدان کردنەوە ، ،بۆ ده‌سگیرکردنی ئارام ، شێخ سالاری برای ئارام ، بە زیرەکی خۆی ، سەری لە ئەمنەکان تێک دابوو ، ئارام بە خیرایی خۆی ده‌رباز کردبوو. | |||
ئارام له به‌ر گرنگی پاراستنی به‌های رێکخستنه نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه ، به ئیختیفا ، له ناوجه‌رگه‌ی شاری سلێمانی دا مایه‌وه ،بۆ ئه‌وه‌ی رێکخستنه‌کانی کۆمه‌ڵه . جارێکی تر داڕێژێت و پته‌و ترو به‌هێزتری بکات . | |||
له‌و ماوه‌یه‌دا به ئیختیفا ، له‌م ماڵانه دا مایه‌وه ، به کرده‌وه و به هه‌ڵسوکه‌وته جوان و خاکی و نمونییەکانی ، ببووبه ئه‌ندامی هه‌موو ئەم خانه‌واده به‌رێزانه: | |||
(هیواسائیب ، شێخ فه‌تحوڵڵا به‌رزنجی ، وه‌ستا ئه‌مینی حاجی عه‌زیز ،دلێری سه‌ید مه‌جید ، مامۆستاعه‌زیز مه‌حمود ، سه‌رداری موزه‌مید ، سواره ئه‌حمه‌د عارف ، شیخ عومه‌ری نانه‌وا ، سه‌لام عه‌بدوڵڵا ، ئاوات قاره‌مانی ، ئه‌حمه‌د شانازی خه‌راجیانی ، شێخ عوسمانی باراویی ، حاجی شێخ عومەر باراویی ، ته‌ها باراوی ، عومه‌ر شیخ نوری قه‌ره‌داغی ، ئه‌بوبه‌کر شێخ نوری قه‌ره‌داغی). | |||
له ساڵی 1976ئارام ی سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان ، وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌کی رۆژه دژواره پڕله ته‌ماوییه‌کان ، له گه‌ڵ هاوڕێکانی دا توانی ریکخستنێکی پۆڵاین بۆ کۆمه‌ڵه دارێژێن . | |||
هه‌موو زمه‌نه پڕ له مه‌ترسیی و نەهامەتیەکانی ، به توانای لەبن نەهاتووی خۆی و هاوڕێکانی ، به شێوه‌یه‌کی لۆژیکانه به‌رێ کرد. | |||
ئارام ی ئەندازیاری تێکشکانی هەرەس و سەرهەڵدانی شۆڕش ، لە ناو ئەو هەموو تراژیدیانەدا ، پێشمەگە و کادره‌کانی کۆمەڵەی مارکسیی لینینیی کوردستانی ، به شێوەی نوێ ی ،ده‌سته‌ومه‌فره‌زه ، له ناوشارو ده‌ره‌وه‌ی شار ، بۆ پێشمەرگایەتی و بۆ شۆڕش ، له سه‌راپا نیشتمان دا رێکخست . | |||
بۆ رووبه رووبونه‌وه‌ی ، تێکشکان و هه‌ره‌س ، بۆ رووبه‌رووبونه‌وه‌ی ئه‌من و ئیستیخباراتی وجاسوس و بەعسیی دەوڵەتی عێراق . | |||
'''[[عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]''' | |||
سه‌رچاوه : | |||
١.دیدارێک له گه‌ڵ به‌رێز وه‌زیره خان –ی خوشکی شه‌هید ئارام –ی سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی کوردستان له سلێمانی . | |||
٢.محه‌مه‌د شیخ عەبدولکه‌ریم سۆڵه‌یی /ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد /به‌رگی یه‌که‌م و دووه‌م-2007. | |||
... | |||
ئارام ی سەرکردە ...( 7) | |||
[[پەڕگە:424637597 .jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
ئارام وه‌ک سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینینیی کوردستان ، به‌جورئەتەوە ، لێپرسراوی هه‌ر چوار هه‌رێمه‌که‌ی نیشتمان بوو: | |||
سالار عه‌زیز لێپرسراوی هه‌رێمی سلێمانی و ئازاد هه‌ورامی لێپرسراوی هه‌رێمی که‌رکووک و عه‌بدولره‌زاق محەمەد عومەر لێپرسراوی هه‌رێمی هه‌ولێر و مه‌لا به‌ختیار لێپرسراوی هه‌رێمی خانه‌قین وهێڵی ریکخستنی به‌غداد بوو. | |||
ئارام ، هه‌موو پێشبینی و پێشنیارو بڕیارەکانی ، بەراشکاویی ده‌خسته به‌رده‌م هاوڕێ سه‌رکرده‌کانی و راوبۆچونی یانی وەردەگرت ، به‌عه‌قڵی لۆژیکانه‌ی سه‌رکردایه‌تی به کۆمه‌ڵ ، هه‌نگاوی نوێ یان , بۆ هه‌موو بەرنامەو نەخشەی کارەکانیان دا ده‌نا. | |||
[[پەڕگە:424729349 .jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
ئارام ده‌یزانی ، سەرکردە کلاسیکییەکان ، بێ موبالاتانه ، بە نه‌رجسیەتی ، خۆیان ، گوێ یان ، تەنیا لەو گروپە دیاریکراوەی خۆیان دەگرت ، گرنگیان بە راو بۆچون وپێشنیاری دەرەوەی گروپەکەیان نەدەدا و گەلەکەیان به کۆیله‌ی خۆیان ده‌زانی . | |||
ئەو سەرکردە خۆپەرستانە ، هەمیشە کەسانی خۆبەرەپێشەوە و ئینتیهازی و ماستاوچی و لەبلەبان یان ، لە دەوروبەری خۆیان کۆدەکردەوە و کارەکانیان بەوان هەڵدەسوڕاند، ئەو روخسارە دووفاقە ، بێ توانا و هیچ له بارا نه‌بووانە ، دژی دواکاری هاوڵاتیان بوون ، ئامێرێک بوون ، هەموو ئۆرگانەکانی حیزب یان بۆ بەرژەوەندی خۆیان و خانەوادەو بنەماڵەکانیان ، دەخستە گەڕ ، هیچ گۆڕنکارییەکیان پێ نەدەکرا . | |||
ئەو زنجیرە هەڵانەی سەرکردەکان و حیزبەکان ، رەهەندێکی مێژوویی قوڵی هەیە ، بە سیناریۆیی خەباتی رزگاری خوازیی کورد ، خیانەتی گەورەیان بەگه‌ل و نیشتمانەکەیان کردووە . | |||
ئارام رۆڵی سه‌ره‌کی و بنه‌ره‌تی هه‌بوو ، بۆ ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینینیی کوردستان ، له کاتی نەهامەتی و که‌وتن و تێکشکانه‌کان دا ، به ئه‌زمونێکی نوێ ی لۆژیکانه بە ئاڕستەیەکی نوێ ، لەسەر بنەمایەک داڕێژێت ، هه‌ڵه‌ی مێژوویی سەرکردەکان و حیزبەکان ، دووباره و چه‌ند باره نه‌بنه‌وه. | |||
هه‌ره‌سی ئازاری 1975 به جۆرێک ئاشبه‌تاڵی به کورد کرد ، نیشتمانه‌که‌ی خاپوورو وێران کرد . | |||
هه‌مووپێشمه‌رگه‌و فه‌رماندوه و ئه‌فسه‌ره به ئه‌زمونه‌کانی کورد ، په‌رته‌وازه و دوورخرانەوە و کەوتبوونە شوێنی جیا جیا . | |||
[[پەڕگە:424583188 .jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
ئارام و هاوڕێکانی ، به پێی ئه‌و به‌رنامه‌و نه‌خشه ورده ی دایان رشت بوو ، په‌یوه‌ندیان به‌و کادێرو رۆشنفکر و ئەفسەرو فەرماندانەوە کرد ، بۆ هه‌ڵگیرساندنی شۆڕش ،وه‌ک: | |||
(ملازم عومه‌ر و ملازم سه‌ید که‌ریم و ملازم جوامێر و ئه‌نوه‌ری مه‌جید سوڵتان و ملازم ستار سەعید خه‌له‌ف و ده‌یان کادری سه‌ربازی خاوەن ئه‌زمونی تر ) له هه‌موو شاره‌کانی تری کوردستان . | |||
دوای سه‌رهه‌ڵدانی مه‌فره‌زه‌که‌ی برایم عه‌زۆ له بادینان ، مه‌فره‌زه‌ی شاره‌زوور و مه‌فره‌زه‌کانی تر له دۆڵی جافایه‌تی و '''[[شارباژێر]]''' و '''[[پێنجوین]]''' . | |||
مه فره‌زه‌ی ناوچه‌کانی تر ،له هه‌ورامان و به‌مۆ و زمناکۆ و چه‌می رێزان و عه‌سکه‌ر و ده‌شتی هه‌ولێر وده‌شتی.کۆیه و قه‌ندیل و باڵه‌کا یه‌تی پشده‌ر و قه‌ره‌داغ و بازیان و گه‌رمیانی گرته‌وه. | |||
له شه‌وی 10-11/10/1976 ئارام و ئازاد هه‌ورامی ، وه‌ک دوو سه‌رکرده ی خاکی و نمونەیی ، له سلیمانی یه‌وه ، بە رێگای دۆڵه رووتا هه‌نگاویان نا ، بەره‌و چیاکان و شۆڕش و پێشمه‌رگایه‌تی ، تا گه‌یشتنه دۆڵی جافایه‌تی و گوندی گه‌وره دێ. | |||
'''[[عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]''' | |||
سه‌رچاوه: | |||
نووسین و ئاماده‌کردنی :محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی ،ئارام و بزووتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد .به‌رگی یه‌که‌م 2007. | |||
... | |||
ئارام ی سەرکردە ...( 8 ) | |||
دوای هه‌ره‌سی شۆڕشی ئەیلوول ، هێزەکانی سوپای عێراق ، ئەمن و ئیستیجبارات ، جاش ، جاسوس ، گه‌یشتنه هه‌موو بستێکی نیشتمان ، تا دواخاڵی سنوورەکان . | |||
دوای پەرتەوازەبوونی پێشمەرگە ، ترس ،گومان، گرتن ،ئەشکەنجەو زیندان ، لەسێدارەدان و بێسەروشوێنکردنی مرۆڤی کورد . | |||
ئارام و هاوڕێکانی ، لە بەر رۆشنایی تیوری مارکسیزم ، لینینزم ، دوور له ئه‌زمونی حیزبی تحرر (شیوعی )، عێراق و کوردستان ، سێبەرو پاشکۆی سۆڤیه‌ت ، به پراکتیکێکی نوێ ی سه‌رده‌م ، سوود وه‌رگرتن له ئه‌زمونی خه‌باتی رزگاریخوازی گه‌لانی دنیا. | |||
ئارام به پێی ئه‌و توێژینه وردو قوڵه‌ی ، له‌سه‌ر پارتی دیموکراتی کوردستان و ململانێ نێوان باڵی چه‌پی پارتی هه‌مزه عه‌بدوڵڵا و باڵی نه‌ته‌وه‌یی برایم ئه‌حمد ، به دوو ئاراستەی جیاواز به ناوی پارتییه‌وه‌کاریان دەکرد . | |||
له ساڵی 1956 هه‌ردوو باڵه‌که‌ی ناوپارتی یه‌کیان گرته‌وه ، به‌ناوی (پارتی دیموکراتی یه‌کگرتوی کوردستان. | |||
له ساڵی 1946 لە کۆنگره‌ی یه‌کی پارتی مه‌لا مسته‌فا له ئێران بوو، له ساڵی1951له کۆنگره‌ی دووه‌می پارتی و له ساڵی 1953 له کۆنگره‌ی سێ پارتی ، مه‌لا مسته‌فا له یه‌کێتی سۆڤیه‌ت بوو، مه‌لامسته‌فا ، به‌شداری ، لە هیچ کام ، له‌و سێ کۆنگره ی پارتی ، نەکرد بوو ، له ئێران و سۆڤیه‌ت بوو، ئاگای له به‌رنامه‌و پرۆگرامی پارتی نەبوو. | |||
له هه‌ر 3 کۆنگره‌که ی پارتی ، مه‌لا مسته‌فا ، بە زۆربەی دەنگ ، بوو به سه‌رۆکی فه‌خری پارتی دیموکراتی کوردستان . | |||
له 1946 تا 1959 مه‌لا مسته‌فا ،12 ساڵ له دووره‌ی وڵات بوو ، هەر سه‌رۆکی پارتی بوو. | |||
[[پەڕگە:424605614 .jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
له دوای کۆده‌تای 14-ی گه‌لاوێژی 1958 ، له 1959 مەلا مستەفا ، لە یەکێتی سۆڤیه‌ت گه‌ڕایه‌وه بۆ عیراق ، له‌ساڵی 1959، ناکۆک و کێشه‌کانی ناو پارتی ، له کۆبونه‌وه و کۆنگره‌کان دا، ئاڵۆزتر ودژوارتر ده‌بوو. | |||
له مانگی 10-ی 1959، له کۆنگره‌ی چواره‌م –ی پارتی ، له مانگی ئایاری 1960له کۆنگره‌ی پێنجه‌می پارتی ، ناکۆکییه‌کانی نێو پارتی سەریان هه‌ڵدایه‌وه وئاڵۆز ترو قوڵتر بوونه‌وه. | |||
دواتر ، ناکۆکی نێوان عه‌بدولکه‌ریم قاسم ی سەرۆک کۆماری عێراق و مه‌لا مسته‌فای سەرۆکی پارتی ، گەیشتە قۆناغێکی ئاڵۆز ، دەرگای گفتوگۆ داخرا. | |||
بوو بە هۆی یاخی بوونی عه‌شایه‌ری کورد لە دەربەندی بازیان و دەربەندیخان ، هه‌ڵگیرسانی شۆڕشی ئه‌یلوول . | |||
لە ١٩٦٤ ناکۆکی نێوان باڵی '''[[مەلا مسته‌فا]]''' و '''[[ئیبراهیم ئه‌حمه‌د]]''' ،به‌ناوی ناکۆکی ( باڵی مه‌لایی و جه‌لالی) یەوە، بوو بە هۆی کورد، کورد بکوژێ ، به‌ناوی شەڕی جه‌لالی و مه‌لاییه‌وه. | |||
به‌یانی 11-ی ئازاری 1970بۆ ماوەی 4ساڵ ، بووبه هۆی یه‌کگرتنه‌وه‌ی باڵی (مه‌لای وجه‌لالی ) ، به‌سه‌رۆکایه‌تی مەلا مستەفا. | |||
بەڵام ململانێ ناڕه‌واکانی ناو پارتی بەردەوام بوو ، بوو بە سیناریوی کوشتنی دوەیان تێکۆشه‌ر به بیانووی جیا جیا. | |||
[[پەڕگە:422042229 .jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
رێکەوتنی جەزائیر و ئاشبه‌تاڵ ،بوو بە هۆی خاپورکردنی گونده کانی سەرسنوور ،دروست کردنی ئۆردگا کان .، تێک شاکاندنی ژێرخانی ئابووری کشتوکاڵی کوردستان. | |||
ئارام له‌و ئه‌زمونه پڕله تێکشکانه‌ی شۆڕشی ئه‌یلولی دوای هه‌ره‌س ، دوای ئه‌و هه‌موو شه‌هیدوقوربانیه‌ی شه‌ڕی سه‌نگه‌ری به‌رگری ، دژبه سوپا ی عێراق وده‌سه‌ڵاته جیاکانی کۆماری عێراق . | |||
له سه‌رده‌می تراژیدیای حوکمی :عه‌بدولکه‌ریم قاسم وعه‌بدولسه‌لام عارف و عه‌بدولره‌حمان عارف و ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌کر و سه‌دام حسین. | |||
تراژیدیای شه‌ڕی براکوژ ی ، له دوای 29ساڵ به‌سه‌ر ته‌مه‌نی پارتی له 1946-1975 . | |||
ئارام به تیوری زانستی نوێوە ، سوودی له و کەم کوڕی وهه‌ڵه‌و ئاڵۆزیی ودژوارانەی مێژووی گەلەکەی وه‌رگرتبوو ، بۆ مه‌فره‌زه سه‌ره‌تاییه‌کانی شۆڕش وهه‌رێمه‌کان . | |||
ئه‌مجاره‌یان چۆن شۆڕش بکرێت؟ به‌کام ئاراسته هەنگاو بنرێت؟ چۆن جارێکی تر ، میللی ئه‌و چه‌کانه و شۆڕش ، تێک نەشکێ و هه‌ره‌س نه‌هێنێ، ئاشبه‌تاڵێکی تر به‌رپا نه‌بێته‌وه و مایە پوچ نەبین ،خوێنی شه‌هیدانی نیشتمان وکۆمەڵکوژی کورد ،به هه‌ده‌ر نه‌چێ ، چه‌کی پێشمه‌رگه به کۆمه‌ڵ له به‌رده‌م پۆستاڵی داگیرکه‌رانی نیشتمان مل نه‌وی نه‌کا. | |||
له 1976پێشمه‌رگه‌ی مه‌فره‌زه سه‌ره‌تاییه‌کان ،گه یشتنە هەموو بستیکی نیشتمان ، پارتیزانەکان بە رۆژ نه‌یان ده‌توانی ، له ناو گو نده‌کان دا بمێننه‌وه ، ئێوارا ن و شەوان ،روویان ده‌کرده ناو ماڵی گوندەکان ، تێشو یان کۆده‌کرده‌وه و ده‌چونه نێو چیا و لاپاڵ و بن تاشه به‌ردو ناو ئه‌شکه‌وت ونشێو و شوێنه چه‌په‌که‌کان ، خۆیان حه‌شار ده‌دا. | |||
ئارامی نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووس و پێشمه‌رگه ، سەرکردە ، وەک سکرتێری کۆمه ڵه ی مارکسیی لینینیی کوردستان ، له‌شاخ ، رووبه‌رووی ئه‌رکێکی قورس وئاڵۆز دژواری پڕ لە موجازەفە بوه‌وه . | |||
ئارام ، بە وردی هەڵسوکەوتی لە گەڵ رووداوەکان و سیناریۆکان دا دەکرد ، بۆ شۆڕش و گۆڕانکاری نوێ ، به بیر و بە تێڕوانینی نوێ ، بۆ هەنگاوی نوێ و وهه‌ڵوێستی نوێ تر ، بەرەو ئاراستە و گۆڕانکاریەک ، لە گەڵ زەمەنەکەی پێش هەرەس جیاوازبێت. | |||
لە بەر رۆشنایی تیوری مارکسیزم ، لینینزم ، دوور له ئه‌زمونی حیزبی تحرر ی عێراق و کوردستان ، که سێبەرو پاشکۆی سۆڤیه‌ت بوون ، به پراکتیکێکی نوێ ی سه‌رده‌م ، سوود وه‌رگرتن له ئه‌زمونی خه‌باتی رزگاریخوازی گه‌لانی دنیا. | |||
ئارام ی تەنیا باڵ ، به به‌رنامه‌ی زانستیانەی لۆژیکانه،بە نه‌خشه‌ی تیوری و پراکتیتکی نوێ ، بۆ هەستانەوە و شۆڕشێکی نوێ ی جیاوز ، له ناو بۆتەی هەرەس دا ، جارێکی تر لە شاخ وپێشمەرگایەتی دا ، رووبە رووی ئەو زنجیر سیناریۆیانە بوەوە ، دەیانویست ئارام و بەرنامەکانی ، ئیفلیج و زیندەبەچاڵ بکەن . | |||
عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌یمود | |||
سه‌رچاوه : | |||
1-ئیبراهیم جه‌لال /خوارووی کوردستان و شۆڕشی ئه‌یلوول بنیاتنان و هه‌ڵته‌کاندن 1961-1975.1 | |||
2-عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود /ئاسۆیه‌ک ئاوا نابێ . | |||
ژیانی سیاسیی و پێشمه‌رگایه‌تی رۆژنامه‌وانی : | |||
سه‌رکرده‌ی شۆڕشی ئه‌یلول ، حیلمی عه‌لی شه‌ریف 1931- 1998. | |||
ئه‌م توێژینەوەیە ماندووبوونی 20ساڵ کارکردنمە ،تا ئێستا چاپ نەکراوە . | |||