جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:Penjam»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[محەمەد حاجی وەلی]]'''
'''[[سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی]]'''


پێشمەرگەو تێکۆشەری دێرینی کوردایەتی و کەسایەتی کۆمەڵایەتی گەرمیان
نووسینی: '''[[جەبار جەمال غەریب]]'''
[[پەڕگە:422921605 .jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:15a1100921.jpg|وێنۆک]]
پیاوێكی كه‌ڵگه‌ت، سیما سپی، قۆز، شیكپۆش، هه‌ر له‌ بڕنه‌وی دارشووشه‌ ده‌چی.. چۆن بڕنه‌وی دارشووشه‌ی ئه‌ڵمانی ژماره‌ 17 له‌ شۆڕشی ئه‌یلولدا له‌ڕووی جوانی و نیشانه‌ ئه‌نگاوتن و له‌دووره‌وه‌ پێكان باوبوو، كاكه‌ حه‌مه‌ی وه‌لیش ئاوا له‌ناو شۆڕش و له‌ناو خه‌ڵكیشدا جوانخاس، به‌هه‌ڵوێست، به‌په‌رۆشی كوردایه‌تی بوو.


ئه‌و له‌ گوندی جڵه‌وگیره‌ی ناوچه‌ی عه‌للایی خانی كوردستانی رۆژهه‌ڵات ساڵی 1932 پێینایه‌ناو كه‌لاوه‌كانی ژیانه‌وه‌.. دواتر ماڵباته‌كه‌یان له‌و زێده‌ نامێنن و رووده‌كه‌نه‌وه‌ كوردستانی باشوور و له‌ گوندی '''[[حه‌وش كوڕو]]''' دا بنه‌وبارگه‌ ده‌خه‌ن.
سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی
شار هەرچەند گەورە بێ، كە سامانی مرۆیی، یان چالاكی سامانی مرۆیی بچووك و كەم بێ، نابێتە شارێك لە مێژوودا، هەر وەك شارێك لە جوگرافیادا دەمێنێتەوە. شاری ناو جوگرافیاش تەنیا ئەو كاتە بوونی هەیە، كە لەسەر نەخشە بەدوایدا دەگەڕێی.


كه‌ سته‌می داگیركه‌ر هه‌بی و هه‌ڕه‌شه‌ له‌ چاره‌نووس بكری، خه‌ڵكیی ده‌سته‌وه‌ستان نابن، به‌ڵكو توێشووی گه‌شتێك هه‌ڵده‌گرن و له‌ناو پرۆسه‌ی سیاسی و حیزبایه‌تیدا هه‌وارێك ئاوه‌دانده‌كه‌نه‌وه‌.. حه‌مه‌ی وه‌لی له‌ 26 ساڵیدا په‌یوه‌ستده‌بی به‌ رێكخستنی پارتی دیموكراتی كوردستانه‌وه‌.. ئه‌و ده‌مه‌ عێراق كه‌وتبووه‌ دۆخێكی وه‌رچه‌رخانه‌وه‌، رژێمی كۆماری راگه‌یه‌نرابوو، په‌نجه‌ره‌یه‌ك به‌ڕووی ئازادی و ژیانێكی نوێدا كرابووه‌وه‌، به‌ڵام زۆری نه‌خایاند بۆ كورد بووه‌ شمڵی شه‌ڕ..
دەوڵەمەندیی '''[[سلێمانی]]''' لە سامان یان جوانتر بڵێین گەنجینەی مرۆیی و كارێكتەری داهێنەردا سنوورەكانی بڕیوە و بەردەوامیش لە برەودایە.


عه‌بدولكه‌ریم قاسم له‌هه‌موو هه‌نگاوه‌كانی به‌ڵێندان به‌ خه‌ڵكی پاشه‌كشه‌یكرد، ئه‌و دیموكراسییه‌ته‌ی چاوه‌ڕوانده‌كرا عێراق بكاته‌ وڵاتی خۆشیی و به‌هاری ژیان شه‌ڵاڵی ته‌پوتۆزی كۆنه‌په‌رستی كرایه‌وه‌، ته‌نیا ده‌سته‌ی پاشایه‌تی گۆڕا و باندێكیتر هاته‌سه‌ر حوكم، به‌ هێزی سه‌ربازیی په‌لاماری كوردستانی دا.. كوردیش بێوه‌ڵامنه‌بوو، رۆژی 11/9/1961 چووه‌ناو مێژووی شۆڕشگێڕیی كورده‌وه‌.. ئه‌وكاته‌ خه‌ڵكیی پێیانده‌وت هه‌رای '''[[دەربەندیخان]]'''.
داهێنەرەكانی شاری '''[[سلێمانی]]''' لە بواری ئەدەب و نووسیندا هیچیان كەمتر نییە، لە دامەزرێنەر و دروستكەرەكانی و تەواو لە ئاستی ئەوان یان بەرزتریشدا بوون.


حه‌مه‌ی وه‌لی ئه‌و ساڵه‌ بووه‌ پێشمه‌رگه‌.. وه‌كو كه‌سێكی دیار ده‌ركه‌وت، له‌ناو فه‌رمانده‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ی شۆڕشی ئه‌یلول ته‌نیا له‌گه‌ڵ یادبوو عه‌زیز قازیدا دۆستایه‌تی و تێكه‌ڵی هه‌بوو، تا پێش مردنی هه‌ركه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ بهاتایه‌ته‌وه‌ سه‌ردانیده‌كرد.. زۆرتر له‌گه‌ڵ مامۆستا حیلمی عه‌لی شه‌ریف و شه‌هید عه‌لی عه‌سكه‌ری و مامۆستا عوله‌ما و كه‌مال مفتیدا نێوانی خۆشبوو.
نالی تا كۆتاییەكانی سەدەی نۆزدە بەوپەڕی شكۆوە ڕاستەوخۆ سەركردایەتیی وشە و داهێنان و شیعری كرد، هەر لە كۆتاییەكانی ئەو سەدەیەش و سەرەتای سەدەی بیستدا كۆمەڵێك بیرمەندی گەورە لەدایك بوون كە ئاڵای داهێنانیان بۆ ماوەیەكی زۆر بەدەسەتەوە گرت، گرینترینیان:


[[محەمەد حاجی وەلی|درێژەی بابەت]]
- مستەفا پاشای یامولكی (٢٥\١\ ١٨٦٦-- ٢٥ ئایاری ١٩٣٦ز)
 
- پیرەمێر (١٨٦٧ ---- ١\٥\١٩٥٠ز)
 
- ئەمین زەكی بەگ (١٨٨٠--٩\٧\١٩٤٨ز)
 
- تۆفیق وەهبی(١٨٩١ --١٩٨٤ز) و چەندانی دیكە.
 
لەپای ئەو ناوهێنانە، دەبێ لێرەوە تا قیامەت داوای لێبوردن لەو گەورە نووسەرانەی دیكە بكەم كە ناویانم نەهێناوە، ئاخر ناكرێ ناوی نەجمەدین مەلا نەهێنم و ویژدانیشم ئاسوودە بێ..
 
- هەر یەكێك لەو زاتانە جوانییەكی دیكەی بەو شارە بەخشیوە.
 
[[سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی|درێژەی بابەت]]

مێنۆی ڕێدۆزی