٢٠٬١١٩
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «دەڵێن بەردێک لە ئاسمان بکەوێتە خوارەوە، بەر سەری کوردێک دەکەوێت»
Jump to navigation
Jump to search
دەڵێن بەردێک لە ئاسمان بکەوێتە خوارەوە، بەر سەری کوردێک دەکەوێت (بینینی سەرچاوە)
وەک پێداچوونەوەی ١٦:٥٤، ٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٤
، ٨ ئەیلوولبەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ٢٢: | ھێڵی ٢٢: | ||
* دووەم: نەیزەکی ئاسنی بەردین (STONY-IRON METEORITES) کە بڕێکی زۆر لە هەردوو مادەی کانزایی و بەردینی تێدایە. | * دووەم: نەیزەکی ئاسنی بەردین (STONY-IRON METEORITES) کە بڕێکی زۆر لە هەردوو مادەی کانزایی و بەردینی تێدایە. | ||
* سێهەم: نەیزەکی ئاسن (IRON METEORITES) کە تا ڕادەیەکی زۆر لە ئاسن و نیکلی کانزایی پێکهاتووه. | * سێهەم: نەیزەکی ئاسن (IRON METEORITES) کە تا ڕادەیەکی زۆر لە ئاسن و نیکلی کانزایی پێکهاتووه. | ||
تەمەن و سەرچاوەی هاتنی نەیزەکەکان | تەمەن و سەرچاوەی هاتنی نەیزەکەکان | ||
نەیزەکەکان تەمەنیان جیاوازە، کۆنترین تەنۆلکەکانی ناو نەیزەکێک، کە دەوڵەمەندن بە کالیسیۆم و ئەلمنیۆم لە کۆندریتەکانی کاربۆن، تەمەنی | نەیزەکەکان تەمەنیان جیاوازە، کۆنترین تەنۆلکەکانی ناو نەیزەکێک، کە دەوڵەمەندن بە کالیسیۆم و ئەلمنیۆم لە کۆندریتەکانی کاربۆن، تەمەنی 4.56 ملیار ساڵ ده‌بێت. ئەو نەیزەکانه‌شی کە لە ئەستێرە بچووکەکانەوە سەرچاوە دەگرن، تەمەنییان 4.5 ملیار ساڵە. ئه‌وانه‌شی کە لە مانگەوە سەرچاوە دەگرن تەمەنیان لە نێوان 405 بۆ209 ملیار ساڵ و ئەوانه‌شی لە مەریخەوە سەرچاوە دەگرن تەمەنیان لە ٤.٥ ملیار ساڵ تا 200 ملیۆن ساڵ دەبێت. | ||
زۆربەی نەیزەکەکان پێدەچێت لە پشتێنەی ئەستێرە بچووکەکانی نێوان مەریخ و موشتەری سەرچاوە بگرن، و لە سەرەتای مێژووی کۆمەڵەی خۆر 4.56 ملیار ساڵ لەمەوبەر دروست بوون. ئەم پارچە ئەستێرە بچووکانە یان لە خولگەی خۆرەوە خراونەتە دەرەوە، کەوتوونەتە ناو خولگەی بەزاندنی زەوی، لە ڕێگەی پێکدادان لەگەڵ تەنەکانی تر، یان لە ڕێگەی کارلێکی هێزە کێشکردنەکانەوە کە لەلایەن خۆر و موشتەرییەوە ئەنجام دەدرێت. | زۆربەی نەیزەکەکان پێدەچێت لە پشتێنەی ئەستێرە بچووکەکانی نێوان مەریخ و موشتەری سەرچاوە بگرن، و لە سەرەتای مێژووی کۆمەڵەی خۆر 4.56 ملیار ساڵ لەمەوبەر دروست بوون. ئەم پارچە ئەستێرە بچووکانە یان لە خولگەی خۆرەوە خراونەتە دەرەوە، کەوتوونەتە ناو خولگەی بەزاندنی زەوی، لە ڕێگەی پێکدادان لەگەڵ تەنەکانی تر، یان لە ڕێگەی کارلێکی هێزە کێشکردنەکانەوە کە لەلایەن خۆر و موشتەرییەوە ئەنجام دەدرێت. | ||
[[پەڕگە:55ard03.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
لە كاتی گه‌ڕان و کۆکردنەوەی زانیاری بۆ ماڵپەری کوردکۆلێکت (https://kurdcollect.com/) وەک پیشەی هەمیشەم، بەرێکەوت چاوم بە بابەتێکی سەرەنجراکێش كه‌وت کە پێشتر لە هیچ شوێنیکی تردا بەرچاوم نەکەوتبوو، ئه‌ویش ڕووداوی كه‌وتنه خواره‌وه‌ی نه‌یزه‌كێكه لە ساڵی 1888 لە گوندێکی نزیک شاری سلێمانی، دووباره بوونه‌وه‌ی هه‌مان ڕووداو له پاش چواره ڕۆژ له شاری كرمانشان له ڕۆژهەڵاتی کوردستان. | لە كاتی گه‌ڕان و کۆکردنەوەی زانیاری بۆ ماڵپەری کوردکۆلێکت (https://kurdcollect.com/) وەک پیشەی هەمیشەم، بەرێکەوت چاوم بە بابەتێکی سەرەنجراکێش كه‌وت کە پێشتر لە هیچ شوێنیکی تردا بەرچاوم نەکەوتبوو، ئه‌ویش ڕووداوی كه‌وتنه خواره‌وه‌ی نه‌یزه‌كێكه لە ساڵی 1888 لە گوندێکی نزیک شاری سلێمانی، دووباره بوونه‌وه‌ی هه‌مان ڕووداو له پاش چواره ڕۆژ له شاری كرمانشان له ڕۆژهەڵاتی کوردستان. | ||
ماڵپەری ئەسترۆنۆمی (astronomy) کە هەڵبەت ئەوانیش لە ماڵپەری (middleeastmonitor) و (the journal Meteoritics & Planetary Science ) و سەباح دەیلی تورکی وەریانگرتووه و زۆرێکی تریش لە ماڵپەرە بەناوبانگە جیهانێکان ئاماژه‌یان بۆ كردووه، باسیان له‌م ڕووداوه كردووه و هەموویان لەسەر ئەوە کۆکن کە ڕووداوەکەوە به‌و جۆره ده‌گێڕنه‌وه كه له كاتی خۆیدا له بەڵگەنامه‌كانی ئیمپراتۆری عوسمانیدا تۆمار كراوه. | ماڵپەری ئەسترۆنۆمی (astronomy) کە هەڵبەت ئەوانیش لە ماڵپەری (middleeastmonitor) و (the journal Meteoritics & Planetary Science ) و سەباح دەیلی تورکی وەریانگرتووه و زۆرێکی تریش لە ماڵپەرە بەناوبانگە جیهانێکان ئاماژه‌یان بۆ كردووه، باسیان له‌م ڕووداوه كردووه و هەموویان لەسەر ئەوە کۆکن کە ڕووداوەکەوە به‌و جۆره ده‌گێڕنه‌وه كه له كاتی خۆیدا له بەڵگەنامه‌كانی ئیمپراتۆری عوسمانیدا تۆمار كراوه. | ||
کۆمەڵێک زانا (دووانیان لە تورکیا و یەکێک لە ئەمریکا) لەم دواییانەدا ئەم باسەیان لە ئەرشیفی تازە دیجیتاڵی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا دۆزیوه‌تەوە. ئاشكرایه كه خەلافەتی عوسمانی بە تۆمارکردنی ورد و درشت ناسراوە. وە دیجیتاڵکردنی ئەم دواییەی بەڵگەنامەکان وایان لێ دەکات لە جاران زیاتر دەستیان پێ بگات. توێژەران ئەنجامەکانیان لە 22ی نیسان لە گۆڤاری (Meteoritics & Planetary Science) بڵاوکردووه‌تەوە. | کۆمەڵێک زانا (دووانیان لە تورکیا و یەکێک لە ئەمریکا) لەم دواییانەدا ئەم باسەیان لە ئەرشیفی تازە دیجیتاڵی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا دۆزیوه‌تەوە. ئاشكرایه كه خەلافەتی عوسمانی بە تۆمارکردنی ورد و درشت ناسراوە. وە دیجیتاڵکردنی ئەم دواییەی بەڵگەنامەکان وایان لێ دەکات لە جاران زیاتر دەستیان پێ بگات. توێژەران ئەنجامەکانیان لە 22ی نیسان لە گۆڤاری (Meteoritics & Planetary Science) بڵاوکردووه‌تەوە. | ||
[[پەڕگە:Падение-метео.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | [[پەڕگە:Падение-метео.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | ||
ئەو زانایانەی کە بەناو تۆمارەکانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا گه‌ڕاون، چاویان به نامەیەکی بەرپرسە باڵاکانی عوسمانی كه‌وتووه کە باس لە تۆپێکی ئاگرینی گەورە دەکه‌ن كه بەر گوندێک کەوتووە لە شاری سلێمانی. لە تۆمارەکەدا هاتووە (کاتژمێر 8:30 شەو ڕێکەوتی 10ی مانگی 8ی ساڵی 1888 تۆپێکی ئاگرینی گەش ئاسمانی سەرووی گوندێکی شاخاوی هەرێمی کوردستان لە نزیک شاری سلێمانی ڕووناک کردەوە.) لەم تۆمارەدا زیاتر لە چوار جار ئاماژە بە گردێک دەکات نزیک شاری سلێمانی کە هاوشێوەی ئەهرامەکانی میسرە هەر بەئەهرام ناوی بردووە و دەڵێت (نزیک سەرچنارە) هەر لە بەڵگەنامە پارێزراوەکانی خۆیاندا ئاماژە بە دوو سەربازگەی عوسمانی دەکەن کە یەک لەوانە زیندان بووە نەماوە. لەبەڵگەنامەی دووەمدا ئاماژە بە ناوی دوو گوند کراوە بە ناوەکانی Çişane و Horilmar کە لەڕاستیدا ڕوون نییه کە ئاخۆ له سلێمانی ئەمرۆدا هەمان گوند بە هەمان ناوەوە ماوه یان نا!؟ | ئەو زانایانەی کە بەناو تۆمارەکانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا گه‌ڕاون، چاویان به نامەیەکی بەرپرسە باڵاکانی عوسمانی كه‌وتووه کە باس لە تۆپێکی ئاگرینی گەورە دەکه‌ن كه بەر گوندێک کەوتووە لە شاری سلێمانی. لە تۆمارەکەدا هاتووە (کاتژمێر 8:30 شەو ڕێکەوتی 10ی مانگی 8ی ساڵی 1888 تۆپێکی ئاگرینی گەش ئاسمانی سەرووی گوندێکی شاخاوی هەرێمی کوردستان لە نزیک شاری سلێمانی ڕووناک کردەوە.) لەم تۆمارەدا زیاتر لە چوار جار ئاماژە بە گردێک دەکات نزیک شاری '''[[سلێمانی]]''' کە هاوشێوەی ئەهرامەکانی میسرە هەر بەئەهرام ناوی بردووە و دەڵێت (نزیک سەرچنارە) هەر لە بەڵگەنامە پارێزراوەکانی خۆیاندا ئاماژە بە دوو سەربازگەی عوسمانی دەکەن کە یەک لەوانە زیندان بووە نەماوە. لەبەڵگەنامەی دووەمدا ئاماژە بە ناوی دوو گوند کراوە بە ناوەکانی Çişane و Horilmar کە لەڕاستیدا ڕوون نییه کە ئاخۆ له سلێمانی ئەمرۆدا هەمان گوند بە هەمان ناوەوە ماوه یان نا!؟ | ||
هەڵبەت یەکەم نامەی مستەفا فایک مستەفا پاشا (Mustafa Faik Mustafa Pasha) پارێزگاری سلێمانی دوای ڕووداوەکە بۆ ئەحمەد مونیر پاشا (Ahmed Munir Pasha)ی ناردووه و ئەویش بۆ سوڵتانی ناردووە. | هەڵبەت یەکەم نامەی مستەفا فایک مستەفا پاشا (Mustafa Faik Mustafa Pasha) پارێزگاری سلێمانی دوای ڕووداوەکە بۆ ئەحمەد مونیر پاشا (Ahmed Munir Pasha)ی ناردووه و ئەویش بۆ سوڵتانی ناردووە. | ||