جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «بەرهەم ساڵح»

Jump to navigation Jump to search
٤٨ بایت سڕایەوە ،  ‏٠٦:٥٤، ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤
بەبێ کورتەی دەستکاری
 
ھێڵی ٨: ھێڵی ٨:
زانكۆی ئەمەریكی لە سلێمانی دامەزراند و بووە سەرۆكی ئەمینداری زانكۆكە و لە 16ی سێپتێمبەری 2009 بووە سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و خێزاندارە و خاوەنی كچ و كوڕێكە.   
زانكۆی ئەمەریكی لە سلێمانی دامەزراند و بووە سەرۆكی ئەمینداری زانكۆكە و لە 16ی سێپتێمبەری 2009 بووە سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان و خێزاندارە و خاوەنی كچ و كوڕێكە.   


ساڵی 2010 لە كۆنگرەی سێیەمی یەكێتی نیشتمانیی كوردستان لەسەر داوای جەلال تاڵەبانی سكرتێری گشتیی یەكێتی، لەگەڵ كۆسرەت رەسوڵ عەلی، بەدەنگدانی ئاشكرا بە ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی هەڵبژێردرانەوەو هەردووكیانی وەك جێگرانی سكرتێری گشتیی راگەیاند.  
ساڵی 2010 لە كۆنگرەی سێیەمی یەكێتی نیشتمانیی كوردستان لەسەر داوای '''[[جەلال تاڵەبانی]]''' سكرتێری گشتیی یەكێتی، لەگەڵ كۆسرەت رەسوڵ عەلی، بەدەنگدانی ئاشكرا بە ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی هەڵبژێردرانەوەو هەردووكیانی وەك جێگرانی سكرتێری گشتیی راگەیاند.  


لە ساڵی 2014دا بەرهەم ساڵح و '''[[فوئاد مەعسووم]]''' بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق كاندید كران و فوئاد مەعسووم وەك سەرۆك كۆمار هەڵبژێردرا.<ref>سەرچاوە: wishe.net</ref>
لە ساڵی 2014دا بەرهەم ساڵح و '''[[فوئاد مەعسووم]]''' بۆ پۆستی سەرۆك كۆماری عێراق كاندید كران و فوئاد مەعسووم وەك سەرۆك كۆمار هەڵبژێردرا.<ref>سەرچاوە: wishe.net</ref>
ھێڵی ١٦: ھێڵی ١٦:
'''ژیان'''
'''ژیان'''


بەرهەم ئەحمەد ساڵح لە ١٢ی ئەیلوولی ١٩٦٠ لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لەدایکبووە. لە ١٩٧٩ دوو جار لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە بە تۆمەتی پەیوەندیکردن بە ڕیزەکانی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کوردستان دەستگیر کراوە. ماوەی ٤٣ ڕۆژ لە زیندانەکانی ئاسایش لە لیژنەی لێکۆڵینەوەی تایبەت لە کەرکووک دەستگیرکراوە. دوای ئازادکردنی لە زیندان خوێندنی ئامادەیی بە سەرکەوتوویی تەواو کردووە و پلەی یەکەمی لەسەر ئاستی کوردستان و پلەی سێیەمی لەسەر ئاستی عێراق بەدەستهێناوە. پاشان بەهۆی چاودێریی ئاسایشەوە عێراقی جێهێشت و چووە بەریتانیا.
بەرهەم ئەحمەد ساڵح لە ١٢ی ئەیلوولی 1960 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لەدایکبووە.  


بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە ئەندازیاریی شارستانی و تەلارسازی لە ساڵی ١٩٨٣ لە زانکۆی کاردیف لە بەریتانیا بەدەستهێناوە. خاوەنی بڕوانامەی دکتۆرایە لە بواری ئامار و پراکتیزەی کۆمپیوتەر لە ئەندازیاریی گشتی. لە ساڵی ١٩٨٧ لە زانکۆی لیڤەرپووڵ لە بەریتانیا. وەک ئەندازیاری ڕاوێژکار لە کۆمپانیایەکی ئەورووپی کاری کردووە.
لە 1979 دوو جار لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە بە تۆمەتی پەیوەندیکردن بە ڕیزەکانی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کوردستان دەستگیر کراوە.
 
ماوەی 43 ڕۆژ لە زیندانەکانی ئاسایش لە لیژنەی لێکۆڵینەوەی تایبەت لە کەرکووک دەستگیرکراوە. دوای ئازادکردنی لە زیندان خوێندنی ئامادەیی بە سەرکەوتوویی تەواو کردووە و پلەی یەکەمی لەسەر ئاستی کوردستان و پلەی سێیەمی لەسەر ئاستی عێراق بەدەستهێناوە. پاشان بەهۆی چاودێریی ئاسایشەوە عێراقی جێهێشت و چووە بەریتانیا.
 
بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە ئەندازیاریی شارستانی و تەلارسازی لە ساڵی 1983 لە زانکۆی کاردیف لە بەریتانیا بەدەستهێناوە. خاوەنی بڕوانامەی دکتۆرایە لە بواری ئامار و پراکتیزەی کۆمپیوتەر لە ئەندازیاریی گشتی.  
 
لە ساڵی1987 لە زانکۆی لیڤەرپووڵ لە بەریتانیا. وەک ئەندازیاری ڕاوێژکار لە کۆمپانیایەکی ئەورووپی کاری کردووە.


'''[[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]]'''
'''[[یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان]]'''


بەرهەم ساڵح لە کۆتایی ساڵی ١٩٧٦ پەیوەندی بە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانەوە کرد و لەوێ بوو بە ئەندامی بەشی یەکێتی لە ئەورووپا، هەروەها بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی یەکێتی بوو لە لەندەن. هەر لەو ماوەیەدا کە لەوێ بووە خوێندن تەواو دەکات.
بەرهەم ساڵح لە کۆتایی ساڵی 1976 پەیوەندی بە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانەوە کرد و لەوێ بوو بە ئەندامی بەشی یەکێتی لە ئەورووپا، هەروەها بەرپرسی پەیوەندییەکانی دەرەوەی یەکێتی بوو لە لەندەن. هەر لەو ماوەیەدا کە لەوێ بووە خوێندن تەواو دەکات.


لە یەکەمین کۆنفرانسی حیزبیدا کاتێک باشووری کوردستان دوای جەنگی کەنداو لە دەستی حیزبی بەعس ڕزگارکرا، بە ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی هەڵبژێردرا و ئەرکی سەرۆکایەتی ئۆفیسی یەکێتی لە ئەمریکا پێ سپێردرا. دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس لە ساڵی ٢٠٠٣، لە ناوەڕاستی ساڵی ٢٠٠٤ بوو بە جێگری سەروەزیران لە حکوومەتی کاتیی عێراق و دواتریش وەزیری پلاندانان لە حکوومەتی ڕاگوزەر لە ساڵی ٢٠٠٥، و جێگری سەروەزیران لە حکوومەتی هەڵبژێردراوی مالیکی بۆ بەڕێوەبردنی پۆرتفۆلیۆی ئابووری و بووە سەرۆکی لیژنەی ئابووری.
لە یەکەمین کۆنفرانسی حیزبیدا کاتێک باشووری کوردستان دوای جەنگی کەنداو لە دەستی حیزبی بەعس ڕزگارکرا، بە ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی هەڵبژێردرا و ئەرکی سەرۆکایەتی ئۆفیسی یەکێتی لە ئەمریکا پێ سپێردرا. دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس لە ساڵی 2003، لە ناوەڕاستی ساڵی 2004 بوو بە جێگری سەروەزیران لە حکوومەتی کاتیی عێراق و دواتریش وەزیری پلاندانان لە حکوومەتی ڕاگوزەر لە ساڵی 2005، و جێگری سەروەزیران لە حکوومەتی هەڵبژێردراوی مالیکی بۆ بەڕێوەبردنی پۆرتفۆلیۆی ئابووری و بووە سەرۆکی لیژنەی ئابووری.


بە نوێنەرایەتی حکوومەتی عێراق، پەیمانی نێودەوڵەتیی لەگەڵ عێراق دەستپێکرد کە دەستپێشخەرییەکی پابەندبوونی هاوبەشی نێوان عێراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بوو بۆ یارمەتیدانی عێراق لە جێبەجێکردنی ئەرکەکانی و بنیاتنانی وڵاتێکی ئاوەدان و دیموکراسی و فیدراڵی ئاشتی لەگەڵ خۆی و ناوچەکەدا.
بە نوێنەرایەتی حکوومەتی عێراق، پەیمانی نێودەوڵەتیی لەگەڵ عێراق دەستپێکرد کە دەستپێشخەرییەکی پابەندبوونی هاوبەشی نێوان عێراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بوو بۆ یارمەتیدانی عێراق لە جێبەجێکردنی ئەرکەکانی و بنیاتنانی وڵاتێکی ئاوەدان و دیموکراسی و فیدراڵی ئاشتی لەگەڵ خۆی و ناوچەکەدا.
ھێڵی ٣٠: ھێڵی ٣٦:
'''هەوڵی تیرۆرکردن'''
'''هەوڵی تیرۆرکردن'''


لە ٢ی نیسانی ٢٠٠٢ بەرهەم ساڵح کەوتە بەر هەوڵی تیرۆری گرووپی ئەنسارولئیسلام بەڵام ڕزگاری بوو.
لە نیسانی 2002 بەرهەم ساڵح کەوتە بەر هەوڵی تیرۆری گرووپی ئەنسارولئیسلام بەڵام ڕزگاری بوو.


'''سەروەزیرانی هەرێمی کوردستان'''
'''سەروەزیرانی هەرێمی کوردستان'''


به‌رهه‌م ساڵح له‌ هه‌ڵبژاردنی یاسادانانی باشووری کوردستان ساڵی ٢٠٠٩ سه‌رۆکایه‌تی لیستی کوردستانی کرد. لیستەکە لە کۆی ١١١ کورسی ٥٩ کورسی بەدەستهێنا. لە دوای نێچیرڤان ئیدریس بارزانی پۆستی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی وەرگرت. ماوەی سەرۆکایەتییەکەی لەگەڵ سەرهەڵدانی ئۆپۆزسیۆنێک (بزووتنەوەی گۆڕان، یەکگرتووی ئیسلامی و کۆمەڵی ئیسلامی) بوو.
به‌رهه‌م ساڵح له‌ هه‌ڵبژاردنی یاسادانانی باشووری کوردستان ساڵی ٢٠٠٩ سه‌رۆکایه‌تی لیستی کوردستانی کرد.  
 
لیستەکە لە کۆی 111 کورسی 59 کورسی بەدەستهێنا. لە دوای نێچیرڤان ئیدریس بارزانی پۆستی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی وەرگرت. ماوەی سەرۆکایەتییەکەی لەگەڵ سەرهەڵدانی ئۆپۆزسیۆنێک (بزووتنەوەی گۆڕان، یەکگرتووی ئیسلامی و کۆمەڵی ئیسلامی) بوو.


دوای داڕشتن و هەموارکردنەوەی یاسایەکی نوێی نەوت، یەکەم گرێبەستی گەورەی نەوتی لەگەڵ کۆمپانیای ئێکسۆن مۆبیل واژۆ کرد. لە ٥ی نیسانی ٢٠١٢ لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی سیاسیی نێوان هاوپەیمانی پارتی و یەکێتیی دەسەڵاتدار، دەستبەرداری پۆستی سەروەزیرانی بۆ نێچیرڤان ئیدریس بارزانی بوو.
دوای داڕشتن و هەموارکردنەوەی یاسایەکی نوێی نەوت، یەکەم گرێبەستی گەورەی نەوتی لەگەڵ کۆمپانیای ئێکسۆن مۆبیل واژۆ کرد. لە ٥ی نیسانی ٢٠١٢ لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی سیاسیی نێوان هاوپەیمانی پارتی و یەکێتیی دەسەڵاتدار، دەستبەرداری پۆستی سەروەزیرانی بۆ نێچیرڤان ئیدریس بارزانی بوو.
ھێڵی ٤٠: ھێڵی ٤٨:
'''بوون بە ئۆپۆزسیۆن'''
'''بوون بە ئۆپۆزسیۆن'''


لە مانگی ئەیلوولی ٢٠١٧دا بەرهەم ساڵح ڕایگەیاند واز لە یەکێتی دەهێنێت و پارتێکی نوێی ئۆپۆزسیۆن پێکدەهێنێت بەناوی هاوپەیمانی بۆ دیموکراسی و دادپەروەری بۆ ئەوەی بەشداری لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی باشووری کوردستان بکات. دوای کۆچی دوایی جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی و نەوشیروان موستەفا، بەرهەم ساڵح وەک کەسێکی فریادڕەس سەیر دەکرا بۆ گۆڕانکاری لە دۆخی چەقبەستووی کوردستان، بەڵام لە کۆتاییدا لەدوای هەڵبژاردن گەڕایەوە نێو یەکێتی و پارتەکەی جێهێشت. لەبەر ئەمەش کەوتە بەر ڕەخنەیەکی زۆری تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان.
لە مانگی ئەیلوولی 2017دا بەرهەم ساڵح ڕایگەیاند واز لە یەکێتی دەهێنێت و پارتێکی نوێی ئۆپۆزسیۆن پێکدەهێنێت بەناوی هاوپەیمانی بۆ دیموکراسی و دادپەروەری بۆ ئەوەی بەشداری لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی باشووری کوردستان بکات. دوای کۆچی دوایی جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی و نەوشیروان موستەفا، بەرهەم ساڵح وەک کەسێکی فریادڕەس سەیر دەکرا بۆ گۆڕانکاری لە دۆخی چەقبەستووی کوردستان، بەڵام لە کۆتاییدا لەدوای هەڵبژاردن گەڕایەوە نێو یەکێتی و پارتەکەی جێهێشت. لەبەر ئەمەش کەوتە بەر ڕەخنەیەکی زۆری تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان.


'''سەرکۆماری عێراق'''
'''سەرکۆماری عێراق'''


لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٨ بەرهەم ساڵح بە هەشتەمین سەرکۆماری عێراق هەڵبژێردرا. بە ٢١٩ دەنگی پەرلەمان شکستی بە فوئاد حسێن هێنا کە ٢٢ دەنگی مسۆگەر کردبوو. ساڵح لە مانگی ئازاری ٢٠١٩دا پێشنیازی "یاسای رزگاربووانی مێینەی ئێزیدی" پێشکەشی پەرلەمان کرد بۆ پێداچوونەوە. لە پڕۆژە یاسا پێشکەوتووەکەدا کۆمەڵێک ڕێوشوێنی قەرەبووکردنەوە بۆ ئەو ژنانەی ئێزدی ڕزگاری بوون لە دیلێتیدا خرایەڕوو.
لە ٢ی تشرینی یەکەمی 2018 بەرهەم ساڵح بە هەشتەمین سەرکۆماری عێراق هەڵبژێردرا. بە 219 دەنگی پەرلەمان شکستی بە فوئاد حسێن هێنا کە 22 دەنگی مسۆگەر کردبوو.  
 
ساڵح لە مانگی ئازاری 2019دا پێشنیازی "یاسای رزگاربووانی مێینەی ئێزیدی" پێشکەشی پەرلەمان کرد بۆ پێداچوونەوە. لە پڕۆژە یاسا پێشکەوتووەکەدا کۆمەڵێک ڕێوشوێنی قەرەبووکردنەوە بۆ ئەو ژنانەی ئێزدی ڕزگاری بوون لە دیلێتیدا خرایەڕوو.


لە ٢٦ـی کانوونی دووەمی ٢٠١٩دا، بەرهەم ساڵح نامەی دەستلەکارکێشانەوەی پێشکەش کرد، دوای ئەوەی ڕەتیکردەوە ئەسعەد عیدانی پارێزگاری بەسرە ببێتە سەروەزیران لەدوای دەستلەکارکێشانەوەی عادل عەبدولمەهدی، ئەمەش لەکاتێکدابوو کە خۆپیشاندان بەردەوامە لە سەرتاسەری وڵاتدا. چونکە پێی وابوو عیدانی لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە پەسەند ناکرێت.
لە 26ـی کانوونی دووەمی 2019دا، بەرهەم ساڵح نامەی دەستلەکارکێشانەوەی پێشکەش کرد، دوای ئەوەی ڕەتیکردەوە ئەسعەد عیدانی پارێزگاری بەسرە ببێتە سەروەزیران لەدوای دەستلەکارکێشانەوەی عادل عەبدولمەهدی، ئەمەش لەکاتێکدابوو کە خۆپیشاندان بەردەوامە لە سەرتاسەری وڵاتدا. چونکە پێی وابوو عیدانی لەلایەن خۆپیشاندەرانەوە پەسەند ناکرێت.


'''[[ژیانی تایبەتی]]'''
'''[[ژیانی تایبەتی]]'''

مێنۆی ڕێدۆزی