٢٠٬٨٦٥
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «ئاشتی هەورامی، ئەو پیاوەی بە (زمانی جنۆكه) دەدوێت»
Jump to navigation
Jump to search
ئاشتی هەورامی، ئەو پیاوەی بە (زمانی جنۆكه) دەدوێت (بینینی سەرچاوە)
وەک پێداچوونەوەی ٠٦:٥٧، ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٤
، ٢٢ تشرینی یەکەمبەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ٤: | ھێڵی ٤: | ||
ئا: ئاوێنە | ئا: ئاوێنە | ||
ساڵی (2006)ه، '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' سه‌وداسه‌ری دۆزینه‌وه‌ی كه‌سێكی متمانه‌پێكراوه بۆ ئه‌وه‌ی به‌رپرسیارێتی سامانی ژێرزه‌وی كوردستانی پێبسپێرێت، سه‌فه‌رێكی كورتی بۆ به‌غدا له‌م راڕاییه رزگاری ده‌كات، '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' له‌گه‌ڵ '''[[ | ساڵی (2006)ه، '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' سه‌وداسه‌ری دۆزینه‌وه‌ی كه‌سێكی متمانه‌پێكراوه بۆ ئه‌وه‌ی به‌رپرسیارێتی سامانی ژێرزه‌وی كوردستانی پێبسپێرێت، سه‌فه‌رێكی كورتی بۆ به‌غدا له‌م راڕاییه رزگاری ده‌كات، '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' له‌گه‌ڵ '''[[بەرهەم ساڵح]]''' له‌سه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه ده‌كه‌ونه گفتوگۆ، یه‌كه‌میان پێیباشه كه‌سێكی هه‌ورامی‌‌و نزیك له‌خۆی بێت، دوه‌میان پێشنیاری پیاوێكی ته‌مه‌ن 58 ساڵ ده‌كات به‌ناوی عه‌بدوڵا عه‌بدولڕه‌حمان. سه‌ره‌نجام عه‌بدوڵا قبوڵده‌كرێت‌و ده‌بێته وه‌زیری سامانه سروشتیه‌كان‌و به د.ئاشتی هه‌ورامی ده‌ناسرێت، له‌و كاته‌شه‌وه تا پێکهێنانی ئەم کابینەیە له‌پۆسته‌كه‌یدا مابۆوه. | ||
هه‌ورامی ساڵی 1948 له '''[[سلێمانی]]''' له‌دایك بوه‌‌و پاش ئه‌وه‌ی له‌ساڵی 1971، به‌كالۆریۆس له‌ئه‌ندازه‌ی نه‌وت له‌زانكۆی به‌غدا وه‌رده‌گرێت‌و ماوه‌یه‌ك له‌كۆمپانیای نه‌وتی نیشتمانی عێراقی له‌به‌سره كارده‌كات، روده‌كاته به‌ریتانیا‌و له‌وێ په‌ره به‌پسپۆڕییه‌كه‌ی ده‌دات تا له‌ساڵی 1978 دكتۆرای له‌ئه‌ندازه‌ی یه‌ده‌گی نه‌وت له‌سكۆتله‌ندا وه‌رگرتوه. | هه‌ورامی ساڵی 1948 له '''[[سلێمانی]]''' له‌دایك بوه‌‌و پاش ئه‌وه‌ی له‌ساڵی 1971، به‌كالۆریۆس له‌ئه‌ندازه‌ی نه‌وت له‌زانكۆی به‌غدا وه‌رده‌گرێت‌و ماوه‌یه‌ك له‌كۆمپانیای نه‌وتی نیشتمانی عێراقی له‌به‌سره كارده‌كات، روده‌كاته به‌ریتانیا‌و له‌وێ په‌ره به‌پسپۆڕییه‌كه‌ی ده‌دات تا له‌ساڵی 1978 دكتۆرای له‌ئه‌ندازه‌ی یه‌ده‌گی نه‌وت له‌سكۆتله‌ندا وه‌رگرتوه. تا ساڵی 2006 له‌وێ ماوه‌ته‌وه‌و وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری جێبه‌جێكاری كۆمپانیایه‌كی به‌ناوبانگ كاریكردوه، ئیدی خانه‌نشین ده‌كرێت‌و له‌سه‌ر پێشنیاری به‌رهه‌م ساڵح وه‌ك وه‌زیرێكی كابینه‌ی پێنجه‌م دێته‌وه بۆ هه‌رێمی كوردستان. | ||
ئه‌و به‌جۆرێك له‌بواره‌كه‌ی خۆیدا قاڵبوه‌ته‌وه‌‌و ده‌چێته ناو ورده‌كارییه‌كانه‌وه، كه‌سانی ئاسایی لێی تێناگه‌ن‌و زۆرجار وته‌كانی بۆ به‌رپرسان‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی خۆیشی ئاڵۆزن‌و هه‌ندێك له‌كه‌سه نزیكه‌كانی پێیده‌ڵێن "زمانی جنۆكه". ئه‌و خۆیشی هه‌ستی به‌مه كردوه، بۆیه هه‌میشه له‌كۆڕو كۆبونه‌وه‌كاندا به‌شانازییه‌وه به‌خۆیدا هه‌ڵده‌ڵێت، بۆ نمونه رۆژی 4ی حوزه‌یرانی ساڵی 2014، كه '''[[ئاشتی هەورامی]]''' شانبه‌شانی نێچیرڤان بارزانی بانگهێشتی په‌رله‌مان كرابو بۆ رونكردنه‌وه له‌سه‌ر قه‌یرانی كه‌می سوته‌مه‌نی، به‌حه‌ماسه‌وه كه‌وته په‌سنی كاره‌كانی خۆی‌‌و وتی، "نامه‌وێت فه‌خر بكه‌م، به‌ڵام ئه‌گه‌ر نه‌هاتمایه‌وه باوه‌ڕناكه‌م كه‌س بیزانیایه ماده‌ی خامی نه‌وت چییه". | ئه‌و به‌جۆرێك له‌بواره‌كه‌ی خۆیدا قاڵبوه‌ته‌وه‌‌و ده‌چێته ناو ورده‌كارییه‌كانه‌وه، كه‌سانی ئاسایی لێی تێناگه‌ن‌و زۆرجار وته‌كانی بۆ به‌رپرسان‌و ده‌وروبه‌ره‌كه‌ی خۆیشی ئاڵۆزن‌و هه‌ندێك له‌كه‌سه نزیكه‌كانی پێیده‌ڵێن "زمانی جنۆكه". ئه‌و خۆیشی هه‌ستی به‌مه كردوه، بۆیه هه‌میشه له‌كۆڕو كۆبونه‌وه‌كاندا به‌شانازییه‌وه به‌خۆیدا هه‌ڵده‌ڵێت، بۆ نمونه رۆژی 4ی حوزه‌یرانی ساڵی 2014، كه '''[[ئاشتی هەورامی]]''' شانبه‌شانی نێچیرڤان بارزانی بانگهێشتی په‌رله‌مان كرابو بۆ رونكردنه‌وه له‌سه‌ر قه‌یرانی كه‌می سوته‌مه‌نی، به‌حه‌ماسه‌وه كه‌وته په‌سنی كاره‌كانی خۆی‌‌و وتی، "نامه‌وێت فه‌خر بكه‌م، به‌ڵام ئه‌گه‌ر نه‌هاتمایه‌وه باوه‌ڕناكه‌م كه‌س بیزانیایه ماده‌ی خامی نه‌وت چییه". | ||
'''[[ئاشتی هەورامی]]''' تاكه وه‌زیره له‌هه‌رێمی كوردستان بو كه چوار كابینه‌ی حكومه‌ت گۆڕا، به‌ڵام ئه‌و له‌جێگه‌ی خۆی بو، هۆكاری ئه‌مه‌ش ئه‌و پشتیوانییه به‌هێزه بو كه له‌لایه‌ن '''[[نێچیرڤان بارزانی]]'''ه‌وه لێیده‌كرا، ته‌نانه‌ت به‌رپرسانی ئه‌مریكاش له‌عێراق ئه‌مه‌یان بۆ ده‌ركه‌وتوه، كاتێك له‌یه‌كێك له‌به‌ڵگه‌نامه‌كانی ویكیلیكس به‌كۆدی ژماره (09BAGHDAD3082) باسیان له‌وه كردوه كه ئه‌و كاته‌ی '''[[ | '''[[ئاشتی هەورامی]]''' تاكه وه‌زیره له‌هه‌رێمی كوردستان بو كه چوار كابینه‌ی حكومه‌ت گۆڕا، به‌ڵام ئه‌و له‌جێگه‌ی خۆی بو، هۆكاری ئه‌مه‌ش ئه‌و پشتیوانییه به‌هێزه بو كه له‌لایه‌ن '''[[نێچیرڤان بارزانی]]'''ه‌وه لێیده‌كرا، ته‌نانه‌ت به‌رپرسانی ئه‌مریكاش له‌عێراق ئه‌مه‌یان بۆ ده‌ركه‌وتوه، كاتێك له‌یه‌كێك له‌به‌ڵگه‌نامه‌كانی ویكیلیكس به‌كۆدی ژماره (09BAGHDAD3082) باسیان له‌وه كردوه كه ئه‌و كاته‌ی'''[[بەرهەم ساڵح]]''' سه‌رۆكی حكومه‌ت بوه له‌ساڵی 2009، ویستویه‌تی هه‌ورامی بگۆڕێت، به‌ڵام "له‌ژێر فشاری خودی نێچیرڤاندا نه‌یتوانیوه ئه‌و كاره بكات". هۆكاری ئه‌مه‌ش ئه‌وه‌یه كه نێچیرڤان بارزانی، ئاشتی هه‌ورامی وه‌ك كلیلی دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و خه‌زێنه ده‌وڵه‌مه‌نده سه‌یرده‌كرد كه له‌كورترین ماوه‌دا، زۆرترین پاره‌ی مۆڵی بۆ ده‌ستده‌خات. | ||
چاودێران پێیانوابو "ئه‌وكاته‌ی كه '''[[ | چاودێران پێیانوابو "ئه‌وكاته‌ی كه '''[[بەرهەم ساڵح]]''' سه‌رۆكی حكومه‌ت بو، به‌شێوه‌یه‌كی كارتۆنی كاره‌كانی ده‌كرد‌و له‌بنه‌ڕه‌تدا هه‌ر '''[[نێچیرڤان بارزانی]]''' سه‌رپه‌رشتی پرۆسه‌ی نه‌وتی ده‌كرد، چونكه پارتی وه‌كو حزب چاره‌نوسی خۆی له‌وه‌دا ده‌بینێته‌وه كه ئه‌و پرۆسه‌یه له‌ژێر ده‌ستی خۆیدا بێت". | ||
هاوكات حه‌مه جه‌زا حه‌مه ساڵح بریكاری پێشووی وه‌زیری سامانه سروشتییه‌كان له‌لێدوانێكی پێشتردا ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند، "كه ئه‌و كاته‌شی د. '''[[ | هاوكات حه‌مه جه‌زا حه‌مه ساڵح بریكاری پێشووی وه‌زیری سامانه سروشتییه‌كان له‌لێدوانێكی پێشتردا ئه‌وه‌ی به‌ئاوێنه‌ی راگه‌یاند، "كه ئه‌و كاته‌شی د. '''[[بەرهەم ساڵح]]''' سه‌رۆك وه‌زیر بوه، كه‌چی نێچیرڤان بارزانی چوه بۆ توركیاو گفتوگۆی له‌و باره‌یه‌وه كردوه". | ||
به‌شێك له‌چاودێران‌و په‌رله‌مانتاران پێگه‌ی خودی وه‌زیری سامانه سروشتیه‌كان‌و وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌ان له‌ناو كابینه‌ی هه‌شتدا به‌وه ده‌چواند كه بۆخۆی وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیرانی دوه‌م‌و وه‌زاره‌ته‌كه‌شی وه‌ك حكومه‌تێكی بچوككراوه‌ی ناو ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران وابوە، هۆكاری دروستبونی ئه‌م سه‌رنجه‌ش بۆ ئه‌وه ده‌گێڕنه‌وه كه شڵه‌ژاوی ئابوریی‌‌و پێكهاته‌ی حكومه‌ت‌و سیستمی حكومڕانی له‌هه‌رێم ئه‌م هێزه‌ی به‌و پیاوه به‌خشی بو. به‌تایبه‌تی هه‌رێمی كوردستان كه زیاتر 90%ی داهاتی وابه‌سته‌ی نه‌وتە. | به‌شێك له‌چاودێران‌و په‌رله‌مانتاران پێگه‌ی خودی وه‌زیری سامانه سروشتیه‌كان‌و وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌ان له‌ناو كابینه‌ی هه‌شتدا به‌وه ده‌چواند كه بۆخۆی وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیرانی دوه‌م‌و وه‌زاره‌ته‌كه‌شی وه‌ك حكومه‌تێكی بچوككراوه‌ی ناو ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران وابوە، هۆكاری دروستبونی ئه‌م سه‌رنجه‌ش بۆ ئه‌وه ده‌گێڕنه‌وه كه شڵه‌ژاوی ئابوریی‌‌و پێكهاته‌ی حكومه‌ت‌و سیستمی حكومڕانی له‌هه‌رێم ئه‌م هێزه‌ی به‌و پیاوه به‌خشی بو. به‌تایبه‌تی هه‌رێمی كوردستان كه زیاتر 90%ی داهاتی وابه‌سته‌ی نه‌وتە. | ||