حەسەن هەیاس
هونەرمەند و گۆرانیبێژ حەسەن هەیاس ناوی تەواوی (حەسەن هەیاس محەمەد عەلی)، لە 09-02-1963 لە شاری خانەقین لە دایک بووە.
خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی و دواناوەندی هەر لەو شارە خوێندووە. بۆ یەکەم جار لە ساڵی 1983 لە ڤێستیڤاڵی خوێندنگەکانی دیالە بە گۆرانییەکی هونەرمەند (حەسەن زیرەک) لەگەڵ گرووپە هونەرییەکانی خوێندنگەکانی خانەقین بە سەرپەرشتی م. ئیسماعیل غوڵام بەشداری کردووە.
یەکەمین گۆرانی کە تۆماری کرد (گۆرانی هەی یار بوو) ئەویش لە دوای سەرکەوتنی لە لیژنەی تاقیکردنەوەی مەقامات و گۆرانی و تێستی میوزیک، کە ئەو کات لە هونەرمەندان (شەوکەت ڕەشید) و (قادر مەردان) و حوسێن بەهائەدین) پێکهاتبوو. دواتریش لە لایەن دەرهێنەر (لیبرۆن سیمۆن) لە ناو ستۆدیۆ وێنە گیرا و لە ساڵی 1987 پەخش کرا. ساڵی 1989 گۆرانی (چاوشین) و (چەکردی) بۆ ڕادیۆی کوردی بەغدا تۆمار دەکات و دەنگدانەوەیەکی گەورەی دەبێت.
حەسەن هەیاس پاش ئەوەی لە گۆڤار و ڕۆژنامەکان چەندین پارچە شیعر بڵاو دەکاتەوە، ساڵی 1998 دەبێتە ئەندام لە (یەکێتیی گشتی ئەدیبان و نووسەرانی عێراق) بە سیفەتی شاعیر.
ئەلبوومی گۆرانییەکانی:
- ساڵی 1990 یەکەمین ئەلبوومی خۆی بە ناوی (چە کردی) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 1993 ئەلبوومی دووەمی بە ناوی (ئەی چارەنووس) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 1994 ئەلبوومی سێیەمی بە ناوی (ئەی خانەقینم) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 1997 ئەلبوومی چوارەمی بە ناوی (خودا حەقم بسێنی) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 2000 ئەلبوومی پێنجەمی بەناوی (شادوێت) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 2005 ئەلبوومی شەشەمی بەناوی (خانەقین شاری مەدەنییەت) بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 2010 ئەلبوومی حەوتەمین بە ناوی (لیوە) لە وڵاتی سوێد بڵاو دەکاتەوە.
- ساڵی 2011 ئەلبوومی هەشتەمی بە ناوی (کرماشان دیرم) بڵاو دەکاتەوە.
حەسەن هەیاس هونەرمەندێکی کورد پەروەر بووە و ساڵی 1991 بەشداری ئاهەنگەکانی سەرکەوتنی ڕاپەڕین کردووە لە کەلار. پاشان ساڵی 1993 لە بەغدا (تیپی میوزیکی شیرین) دادەمەزرێنێت و توانی کوردە ئاوارەکانی لە خۆی کۆ بکاتەوە و هەستی کوردایەتییان بکات بە بەردا.
ڕادیۆ و تەلەڤزیۆن:
- ساڵی 1996 بۆ ماوەی حەوت ساڵی وەکوو بێژەر لە ڕادیۆی کوردی بەغدا دامەزراوە، چەندین بەرنامەی هەبووە لە ئامادە و پێشکەش کردنی خۆی بووە لەوانە: شیعر و مۆسیقا، گۆرانی داواکراو، سروەی بەیان و هەروەها وەکوو دەرهێنەرێک لە بەرنامەی (لە ڕوانگەی گۆرانی کوردییەوە). بەمەش خزمەتێکی زۆری زوان و وشە و ئەدەب و فەرهەنگی کوردی کردووە.
- ساڵی 2002 لە کەناڵی ئاسمانیی (العراقییە) بەرنامەی (یادی نەمرانی کوردی)ی پێشکەش کردووە.
- ساڵی 2003 لە دوای پرۆسەی ئازاد کردنی عێراق بووە بە بەڕێوەبەری بەرنامەکانی تەلەڤزیۆنی گەلی کوردستان/ کەناڵی خانەقین و لە هەمان کاتیشدا یەکەم بێژەر و وەرگێڕی ئەو تەلەڤزیۆنە بووە.
- ساڵی 2009 بە هۆی لێهاتوویەوە لە بوارەکانی ڕاگەیاندن کراوە بە بەڕێوەبەری تەلەڤزیۆنی گەلی کوردستان/ کەناڵی خانەقین.
نووسين و ڕۆژنامەوانیی:
جگە لەوەی لە ڕادیۆ و تەلەڤیزیۆەکەکان کاری نووسین و وەرگێڕانی کردووە و لە ڕۆژنامە و گۆڤارەکان کاری نووسینی هەواڵ و ڕیپۆرتاژ و بابەتی جیاجیا بووە. هەروەها ئەندامی کارای (یەکێتیی ڕۆژنامەنووسانی کوردستان) بووە و دەستەی نووسەرانی مانگنامەی (خانەقین) و گۆڤاری (ورێزا) بووە. ساڵی 2005 بووە بە بەڕێوەبەری نووسینی ڕۆژنامەی (بانان)ی ئەهلی لە خانەقین. ساڵی 2007 بە نووسینی کورتە چیرۆکی (گوللەیەکی وێڵ) بەشداری دەکات لە فێستیڤاڵی ئەدەبییی لاوانی گەرمیان و خەڵاتی سێیەمی بە دەست هێناوە لەسەر ئاستی گەرمیان. پاشان ساڵی 2007 بە نووسینی کورتە چیرۆکی (لە عەرعەری مەرگ) بەشداری ساڵڕۆژی ئەنفال دەکات کە لە لایەن ژمارەیەک لە هونەرمەندانی بەشی شانۆی خانەقینەوە نمایش دەکرێت.
کاری سیاسیی:
هونەرمەند حەسەن هەیاس ساڵی 2004 دەچێتە ڕیزەکانی یەکێتیی نیشتیمانی کوردستان و بە هۆی شارەزاییەوە لە بوارەکانی ڕاگەیاندن بە پلەی ئەندام بەش لە ڕاگەیاندنی مەڵبەندی خانەقینی ئەو حیزبە دەستبەکار بووە. پاشان ساڵی 2007 پلەی حیزبیی بەرزکراوەتەوە بۆ کارگێڕی کۆمیتە و هەر لە بەشی ڕاگەیاندنی مەڵبەندی خانەقین ماوەتەوە. ساڵی 2013 پلەی حیزبیی بۆ ئەندام مەڵبەند بەرزکراوەتەوە.
هونەرمەند حەسەن هەیاس دەیان دیداری تەلەڤزیۆنی بۆ کەناڵەکانی بیستراو و بینراو ساز داوە و بەشدار بووە لە چەندین فێستیڤاڵی هونەریی.
هونەرمەند بە گوتەی خۆی ڕێکەوتی ڕاستەقینەی لەدایکبوونی لە 09-02-1963ە. بەڵام لە بەڵگەنامەکانیدا بە 01-01-1965، ڕۆژی تۆمار کراوە.
حەسەن هەیاس خێزاندارە و کوڕ و کچێکی هەیە و لە ئێستادا دانیشتووی شاری هەولێرە.
ئامادەکردنی: دلێر ڕەفیق