سەرچاوەی ئارامی سەرکردە بەشی 01. 02. 03 ببینە

'''ئارام ی سەرکردە بەشی 01'''

نووسین و ئامادەکردنی: '''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''

'''[[هاورێ ئارام]]'''
[[پەڕگە:425261714 .jpg|وێنۆک|alt=کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا|کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا]]

ئارام ی پێشمه‌رگه‌و سه‌رکرده‌ ، بە ره‌نج و ماندووبوونی بێ سنوور ، بە بیری نوێ و کرداری نوێ و هه‌ڵوێستی نوێ و تێڕاونینی نوێ ، بوو بە هێما.
دوای هەرەس  و  مۆتەکەی ترس و  گومان وتێک شکان وپەرتەوازە بوون ، ئارام  بە  ئیرادەو ورەیەکی  پۆڵاین ، هەنگاوی نوێ ی نا ،   بۆ شوڕش ،دوور له‌ رۆحی خۆپەرستی سه‌رکرده‌ کلاسیکیه‌ کانی ، ره‌وتی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد .

دوور  له‌  مه‌زاجی هه‌ڵپه‌ی (عەقڵی خێڵەکی و  میکیاڤیلی  )،سەرکردە دۆگماکان  ،   بە درۆ  و فێڵی  ره‌نگاو ره‌نگ  ، خوینی   گەنجانی  ئەم نیشتمانەیان ، بۆ  سیناریۆ ی  ، دەسەڵاتی تاک رەوانەی  ، خۆیان وخانه‌واده‌و بنه‌ماڵه‌کانیان ، ئاراستەی چارەنووسێکی نادیار کردەوە.

( کۆمه‌ڵه‌ ی مارکسیزم -لینی نیزیم ) ، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زراندنییه‌وه‌ ، بە  ‌ره‌وتی بیرو باوه‌ڕی مارکسیزم – لینینزم سەری  هەڵدا .
له‌و سه‌رده‌مه‌نە دا رێرەوکە یان ، بە کاریگه‌ری بیرو باوه‌ڕی (ماوتسی تۆنگ  ) ئاراستەکرد  ، ماوتسی تۆنگ-یان به‌ (مارکس ولینین ) دادەنا . 

[[پەڕگە:425413330 .jpg|وێنۆک|ڕاست]]
ئارام -ی سه‌رکرده  ، ‌ به‌  خوێندنەوەیەکی نوێ  ، بە تێڕوانینێکی   نوێ وجیاواز ، یه‌که‌م سیاسەتمەدار  بوو ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ، ئتێڕوانینه‌کانی  ئەوانی  ، بەم  شێوەیە خسته‌ روو :
(ماوتسی تۆنگ ) ، نه‌ دامه‌زرێنه‌ری فه‌لسه‌فه‌ ی تیوری مارکسیزمه‌ ، نه ‌داهێنه‌ری تیوری تازه‌یه‌ ، له‌ فه‌لسه‌فه‌ی مارکسیزم .

ئارام ی  رووناک بیر ،   به‌ ستراتیژێکی نوێ  ، بە بەرنامەی  زانستی سیاسیی نوێ ،  دەیویست ، ره‌وتی خەباتی ( کۆمەڵەی مارکسیزم ) ی  ره‌نجده‌رانی کوردستان ، له‌ هه‌ڵه‌ی سه‌رکرده کانی  پێش سەردەمەکەی  دوور بخاته‌وه‌ .

بۆ ئه‌وه‌ی  ، بە ناوی پێشمەرگایەتی و شۆڕش ، (کۆمەڵە ) نه‌بێت،   به‌ پاشکۆی به‌شێک ، له‌  داگیرکه‌رانی (عێراق و ئێران و تورکیا و سوریا) و  زلهیزەکانی دنیا .
ئارام سنوورێکی بۆ ئه‌و زنجیره‌ هه‌ڵه‌ مێژوویانه‌ ی سەکردەکانی شۆڕش دانا ، بۆ ئەوەی ،  وەک  ئەمیری  ئەمارەتەکان ،نه‌بن به‌ پاشکۆی ده‌سه‌ڵاتی (ئیسلامگه‌ری دەوڵەتی عوسمانی، سونی تورک ) ، نەبن بە پاشكۆی دەسەڵاتی  (ئیسلامگەری  ده‌وڵه‌تی سه‌فه‌وی  ، شێعەی فارس ). 

بە بڕیاری  عەقڵی داخراو ومەزاجیان ، جاریکی تر ،کورد ، کورد ،  نەکوژێ .
ئارام  ده‌یویست ، ئاراسته‌ ئه‌وپاشکۆیه‌تیه‌ ی  (باڵی بارزانی ) بۆ (شای  ئیران )و (باڵی مەکتەبی سیاسیی ) ،بۆ (دەوڵەتی عیراق ) ، دوای  هەرەس ،دووبارە  نه‌بێتەوە.
گرێ ی  ئاڵۆزی  دەروونی  (رق و توندو تیژی  و تۆڵەو تۆڵە کردنەوە و سیناریۆی یەکتر سڕینەوە و کورد کوشتن) ی١٩٦٤ ی  ، (جەلالی )و (مەلایی)، سەرهەڵ نەداتەوە.

لەمە زیاتر  ،کورد ، لە ناو هاوکێشە سیاسییەکان دا ،   سێبەری داگیر کەرنەبێ و هه‌ڵه‌ی سیاسیی گه‌وره‌ نەکەن ، بۆ  مایە پوچی و تێک شکان و هه‌ره‌س  .
کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان ، دوور بێت ، له‌ گرێ ی سایکۆلۆجی   مه‌لایی و جه‌لالی ، بە سترانیژی بیری نوێ ی 
جارێکی تر ، پێشمەرگایەتی و شۆڕش ، بەعه‌قڵی خێڵه‌کی  و ئاینیی ، ئاراستە نەکرێت  .
گەر لاپەرەکانی  مێژوو هەڵ بدەینەوە ، کورد باجی  ، ململانێ ی  ناڕەوای نێوان سەرکردە  نەرجسییەکانی داوە  .
گرێ ی  ئاڵۆزی مەلایی  و جەلالی لە ۱۹٦٤تا ١٩٧٠،   پڕ بوو ،له‌   ناکۆکۆکی شه‌خسی سەرکردەکان.

پڕ بوو لە رق و توندو تیژی وهیستریای شەڕی براکوژی و تۆڵەو تۆڵە کردنەوە و سڕینه‌وه‌ی یه‌کتریی .
لاوازی کەسایەتی سەرکردەکان  ،  بە جۆرێک بوو ، هیچ سەرکردەیەک ،سەرکردەکەی تری قبوڵ نە بووە ، شانازیان بە پاشکۆیەتی داگیر کەرانی نیشتمانەکەیانەوە کردووە ،  بۆ دژایەتی یەکتریی .
سەنگەریان  لە یەکتریی گرتوووە، وده‌رفه‌تیان  داوە ،  به‌ داگیرکەرانی نیشتمان  ، جاش و خائین  و جاسوس  دروست بکەن .
دوای راپەڕین و نەمانی سەدام ، سەرکردەکانی کورد ،  بوون بە پاشکۆی داگیرکەرانی نیشتمان .

پاشکۆ یا یەتی داگیرکەرانیان کرد ، بەکلتوری  مۆدیلی   دەسەڵاتیان ،  بە جۆرێک شکۆی مێژوویان  کاڵ کردەوە ، جیاوازیان ، لە نیوان پێشمەرگەو شەهید ، جاش و خائین و جاسوس دا نەهێشت .
ئارام ی سەرکردە  ، دوای  تێک شکان و هەرەس  ،  بە رۆحێکی خاکیانە ، له‌ ناو شارەکان  و  له‌ ناو  شاخ  و گوندەکان ،   ره‌وتی  شۆڕشیان  به‌ رەو  سترا تیژێکی نوێ  ، بۆ ئەزمونێکی نوێ ، ئاراسته‌ کرد .
بۆ ئه‌وه‌ی  جارێکی تر ، بە سیناریۆی  داگیرکەران و سەرکردە کلاسیکییەکان و سه‌ره‌ک خێڵ وپێشه‌وا ئاینییه‌کان ، کورد کۆمەڵ کوژ نه کرێتەوه‌ ، خەباتی رزگاری خوازی کورد  ، خا‌وه‌نی وتاریی نه‌ته‌وه‌یی  و ئەمنی قەومی بێ ، گه‌نجه‌کان به‌ پەروەردەی بیری نوێ  ،  رۆڵی دیار یان هەبێ ،  بە  توانای خۆیان ،  گۆڕانکاری بکەن .

به‌ عه‌قڵی سه‌رکردایه‌تی به‌کۆمه‌ڵ ره‌وتی خه‌باتی رزگاری  خوازی کورد ، رۆڵی خۆی ببینێ.

پەڵەی  شەرمەزارییە ، بۆ سەرۆکەکان ،  ئارامی سەرکردەی خاکی و بێ  پشت و په‌ نا ، له‌ ناو ته‌م و مژی ئەو سیناریۆیانەدا،  بە دەست رێژیی گولەی  سەرەک جاشێکی  مێشك پوچەڵ ، جەستەی دابێژن. 

'''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''

'''ئارام ی سەرکردە ...بەشی 02'''

ئارام ی سەرکردە ،  کەسێتیەکی  تایبەتمەندی نمونەیی  بوو ، لە هەرشوێنێک ببوایە، مایەی سەرنج و تێڕامان ی هاوڕێکانی و دەوروبەرەکەی بوو.
خاوەنی  هزری  وردی  زانستی سیاسیی  قوڵ و بیروبۆچوون و تێڕوانینی لۆجیکانە بوو.

له‌ کاتی گفتۆگۆو لێدوان دا ،  به‌ هێمنی ده‌دوا و گوێ ی له‌ ڕاوبۆچونی جیاوازی به‌رامبه‌ره‌که‌ی ده‌گرت ، رێزی هەموو بیر و بۆچونێکی  جیا جیای   ده‌گرت .

لە کاتی گفتوگۆدا ، به‌ به‌ڵگه‌وه‌ قسه‌ی ده‌کرد ، یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ، بەهای مرۆڤانەی  ئارام  ئەوەبوو ، بە شێوه‌ی  دەدوا ، قه‌ناعه‌ت لۆژیکانه‌ی بە  به‌رامبه‌ره‌که‌ی دەکرد .

رۆژنامه‌ نوسێکی  خاوه‌ن هه‌ڵوێست و نووسه‌رێکی بە تواناو  ورد و به‌سه‌لیقه‌ بوو ، به‌ راشکاوانه‌ ، بێ سڵ کردنه‌وه‌ ، ڕاو بۆچونه‌ زانستیەکانی  خۆی  ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ده‌خسته‌ روو .
ئارام له‌ نوسینی ستونی  (رۆژنامه‌وانی و وتاری سیاسی ) دا ، بێ سنوور، بەتوانابوو ، به‌ ته‌کنیکێکی  هونەری رۆژانه‌مه‌وانی  نوێ  ، له‌ هەموو بواره‌ جیاجیاکان دەدوا .

سەرەتای حەفتاکان ،ده‌یان وتاری به‌ پێزی،  لە  رۆژنامەی   (هاوکاری )دا بڵاو کردوه‌ته‌وه‌ ،  وتارەکانی  ئەوەندە بەپێزو جوان بوون ، پڕ بوون لە زانیاری ورد ،  ناخ و هەست ونەستی خوێنەری دەهەژاند .
نووسینەکانی ئەوەندە سەرنج راکێشەرو جوان بوون ، تێکەڵ بە ناخی خوێنەرەکانی دەبوو ، بە جۆرێک کاریگەری لا یان  دروست دەکردن   ، بە بەردەوامی ،  هەموو نوسینەکانییان ،  بە تاسەوە ، دەخوێندەوە.
وتارەکانی دەبوونە ،  مایه‌ی مشت و مڕ  ولێدوانی جیا جیا ی  ، سیاسه‌تمه‌داران و چین و توێژەجیا جیاکان  و خوێنه‌ری ئاسایی .

ناونیشانی وتارو ستون و نوسینه‌کانی ، لە بیرویادی  خوێنەران دا ،کاڵ نەدەبونەوە ، ئەمەش  یه‌کێکه‌  له‌  نیشانه‌ پڕ لە شکۆکانی ، سه‌رکه‌وتنی رۆژنامه‌وانی ئارام ،.
به‌ پێچه‌وانه‌ی ، ئه‌و بە ناو رۆژنامە نووس و نووسەرانەی ،لاپەڕەی رۆژنامەکان ، بە ئینشا ی  ساردوسرەکانیان پڕ دەکەنەوە ، خوێنەران  بە نوسینەکانیان ، بێزار دەکەن ، کەس وتارەکانیان  ناخوێنێتەوە .
ئەو رۆژنامە نووسە دەربارانەی ، هه‌موو رۆژێ  ، لاپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان  داگیر  ده‌که‌ن ، هەموو نوسینه‌کانیان ،رستەی ساردوسڕی مردوون  ، رۆژنامەکەش  ، بەونوسینە ساردوسڕانە ، دەبن بە  بڵاوکراوەیەکی کرچ وکاڵ و دەکرین  بە سفرەی ماڵان  .

شاسوار جه لال سه‌عید غه‌نی ناسراو به‌( ئارام ) ، له‌ مانگی تشرینی دووه‌می 1947 له‌ گه‌ره‌کی حاجی حان له‌ '''[[سلێمانی]]''' له‌دایکبووه‌ .

ئاستی بژێوی خانه‌واده‌که‌یان ، مام ناوه‌ند بوو، بنه‌ماڵه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ر شێخانی به‌رزنجه‌ .

شاسوار و وه‌زیره‌ خانی خوشکی   ،  هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ ، له‌ باوه‌شی خێزانێکدا په‌روه‌رده‌بوون ، وه‌ک دوو هاوڕێ  هۆگری یه‌ک بوون ،  پێکه‌وه‌ یاری یان کر دوه‌ وکاته‌کانی ژیانیان به‌ڕێ کردوه‌.
له‌ 20/9 / 1953 شاسوارجه‌لال ، له‌ پۆلی یه‌که‌می قوتابخانه‌ی غازی سه‌ره‌تایی کوڕان لە '''[[سلێمانی]]''' به‌رده‌وام بوو،  له‌سه‌ر خوێندن .

له‌ ساڵی خوێندنی  1955-1956مه‌لیحه‌خانی خوشکی شاسوار ده‌کرێت به‌ مامۆستا له‌ ماوه‌ت . شاسوار-یش له‌ پۆلی سێیه‌م له‌ قوتابخانه‌ی غازی یه‌وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی له‌ ماوه‌ت ،  له‌ گه‌ڵ مه‌لیحه‌خانی خوشکی دا پێکه‌وه ده‌ژیان . 

له‌ساڵی 1958 شاسوارجه‌لال  ، ده‌بێت به‌هاوڕێ ی ئاوات عه‌بدول غه‌فور، تایبه‌تمه‌ندی هێمنی و زیره‌کی ، له‌ راده‌به‌ده‌ری  شاسوار، له‌ ناو قوتابیانی قوتابخانه‌ی ماوه‌ت ، ببووە  مایه‌ی تێڕامانی قوتابیان ومامۆستاکانی .‌
[[پەڕگە:0001 (13).jpg|وێنۆک|چەپ]]

وه‌زیره‌ خانی خوشکی دووساڵ ، له‌ شاسوار گه‌وره‌تر بوو ، له‌ پۆلی پێنجه‌می سه‌ره‌تایی له‌ قوتابخانه‌ی عێراقیه‌ ی کچان بوو.

گواستنه‌وه‌ ی شاشوار ، له‌ سلێمانی یه‌وه‌ بۆ ماوه‌ت ، ، دوورکەوتنەو دابڕانی ،براو هاوڕێکەی  وەزیرەخان ،بە جۆرێک ناخ و ده‌رونی داگیر  کرد ، هەمیشە هه‌ستی بە نامۆیی  دەکرد ،  به‌شێک له‌ڕۆحی ون کردووه‌.
دوای مامۆستا مه‌لیحه‌ ، له‌ قوتابخانه‌ی ماوه‌تی سه‌ره‌تایی یه‌وه‌ گوێزرایەوە ‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتای سه‌ره‌تایی ،شاسوار-یش گوێزرایە ‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتا، شاسوار له‌ساڵی خوێندنی 1958-1959،  له‌ گه‌ڵ فازیلی مه‌لا مه‌حمود . 

له‌ پۆلی شه‌شه‌می سه‌ره‌تایی ، ده‌بن به‌هاوڕێ  ، زۆربه‌ی کاته‌کانیان  له‌ قوتابخانه‌ له‌ چوارتا پێکه‌وه‌ بوو.

شاسوار پۆلی شه‌شه‌می له‌ چوارتای ته‌واو  کردوه ،‌له‌ ساڵی 1959 مه‌لیحه‌خانی خوشکی له‌ دارلمعلمین وه‌رده‌گیرێت ، شاسواریش له‌ گه‌ڵی دا گه‌ڕایەوەربۆ سلێمانی 
له‌ساڵی خوێندنی 1959-1960له‌پۆلی یه‌که‌می ناوه‌ندی له‌ ئاماده‌یی سلێمانی ده‌خوێنێت  ، له‌ به‌ر تواناو  ئاستی ژیریی ،  له‌ پله‌یه‌کی باڵا دا بوو،  هه‌مووساڵێک به‌ نمره‌ی نایاب و به‌رز ، قۆناغه‌کانی خوێندنی ته‌واو کردووه‌.

ساڵی 1963-1964قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی به‌ نمره‌ی نایاب  ته‌واوکردووه‌.


'''سه‌رچاوه‌:'''

دیدارێک  له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان جه‌لال ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی.

'''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''

'''ئارام ی سەرکردە ...بەشی سێیەم'''

(ئه‌مین جه‌لال) برا گه‌وره‌ی ، ( شه‌هید ئارام) ، به‌ به‌رده‌وامی کتێب ورۆژنامه‌ی  دەکڕی .کتێبخانه‌یه‌کی لەماڵەوە دانا، خوشک و براکانی کرد به‌ هاوڕێ ی  رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب .
ئارام له‌و کتێبخانه‌یەوە ،  زیاتر عاشقی رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب بوو .
ئه‌مین جه‌لال له‌ ساڵی  خوێندنی (  1958 -1959) ، به‌ نمره‌ی  نایاب ، قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی ته‌واو کرد .
(به‌رێوه‌ربه‌رایه‌تی  به‌عسه‌ی  عێراق ) ، ئەمین جەلال ی بۆ خویندن نارد بۆ مۆسکۆ –ی پایته‌ختی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت.

لە ساڵی خوێندنی 1959-1960 ، له‌ کۆلێجی ئه‌ندازیاری  نه‌وت، له‌ مۆسکۆ  وەرگیرا ، لەوێ  بوو بە (سه‌رۆکی  لقی  خوێندکارانی کورد) ی مۆسکۆ، سه‌ر  به‌  کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد لە  ئه‌وروپا.

ئەم رووناکبیرە   بەتوانایە  رۆڵی دیاری هەبوو  ، بۆخزمه‌ت کردنی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد ،  هەموو کارەکانی زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌  هه ڵسوڕاند .  

لە قۆناغی سێ یه‌می کۆلیجی  ئه‌ندازه ی نه‌وت ‌بوو ، له‌و کاته‌دا ، خوێندکارێکی  راپۆرت نووس ی کورد  ،  راپۆرتێکی لەسەر نوسی و  گەیاندبویە  ، سه‌فاره‌تی  حکومه‌تی عێراق له‌ مۆسکۆ :
(ئێوه‌ ئه‌مین جه‌لال –تان  ، به‌ به‌عسه‌  ناردوە ،  بۆ ئێره‌بۆ خوێندن ، به‌ڵام ئه‌ و لێره‌ دژی  ئێوه‌ کار دەکات و  سه‌رۆکی لقی  مۆسکۆی  ، کۆمه‌ڵه‌ خوێندکارانی کورده‌  لە ئەوروپا ، ئەم (ئەمین )، له‌ مۆسکۆو ئه‌وروپا ،  سه‌ر  به‌ یاخی بوانی کورده‌ و خزمه‌ت بە تێکدەرانی  کورد ی عێراق ده‌کات ).

سه‌فاره‌تی عێراق،  لەسەر بنەمای ئەو راپۆرتە ، ( ئه‌مین جه‌لال )یان  ، له‌ مافی به‌عسه‌ی خوێندنه‌که‌ی بێ به‌ری  کرد ، یەکسەر  په‌ساپۆرته‌که‌یان  لێ سه‌نده‌وه‌ .

ئه‌وساڵه‌  (ئه‌مین جه‌لال )  ، لە خویندن بێ بەش کرا ، نه‌یتوانی  به‌رده‌وام بێت له‌ خوێندن ، بۆ ساڵی داهاتوو ، له‌سه‌ر زه‌ماله‌ی یه‌کێتی سۆڤیه ت ، له‌ کۆلێجی رۆژنامه‌وانی له‌ زانکۆی مۆسکۆ ، له‌سه‌رمەسرەفی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت،  به‌رده‌وام بوو له‌ خوێندن .

ئەمین  ئه‌وساڵه ،  به‌بێ په‌ساپۆرت ، ئیش وکاره‌کانی لقی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کوردی لە  ئه‌وروپا و  له‌ مۆسکۆ  هه‌ڵسوڕاند، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی پاساپۆرتی نه‌بوو،  به‌ نهێنی خۆی دەگەیاندە   کۆنگره‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد  لە بەرلینی رۆژئاوا ،    هه‌ر ساڵه‌ی  کۆنگرەی کۆمەڵەی خوێند کارانی ئەوروپا ،له‌  یه‌کێک له‌ وڵاتانی  ئه‌وروپا ساز دەکرا.

ئه‌مین جه‌لال ، به‌رێز  خاتوو (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خوێندکاری به‌شی (زمانی ئینگلیزی )و خه‌ڵکی مۆسکۆ ی ، لە  زانکۆی مۆسکۆ ناسی و بوون بە هاوڕێ و هۆگری یه‌کتر بوون ، ئه‌مین  ،  خاتوو  (لیدیا ئیڤاتۆڤنا   ) ی خواست و بوو به‌ هاوسه‌ری .

له‌ 13  /  5 / 1968 ئه‌مین جه‌لال ، له‌ کاره‌ساتێکی ته‌م و مژاوی دا ، له‌ شوقه‌که‌ی که‌وته‌ خواره‌وه‌ و دوا هه‌ناسه‌ی سپارد.

له‌ شه‌وی 14-  15 /   5 / 1968  ته‌رمه‌که‌ی ئەمین  یان ، به‌ فڕۆکه‌ی تایبه‌تی ،له‌ رێگای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌عساتی عێراق-ه‌وه‌ ، هێنایەوە  بۆ فڕۆکه‌ خانه‌ی  به‌غداد، ته‌رمه‌که‌یان  بە رێو ره‌سمێکی شایسته‌ ، لە بەغدادەوە گه‌یاندە  سلێمانی . 

له‌ 15  /  5  / 1968  له‌ '''[[گردی سه‌یوان]]''' به‌ خاک سپێرا.

له‌ 17 /11/ 1968 ، کوڕێکیان بوو ،خانه‌واده‌که‌یان ، له‌ خۆشه‌ویستی (ئارام ) ناویان نا  ( شاسوار ).
[[پەڕگە:425364356.jpg|وێنۆک|ڕاست|alt=ئەمین جەلال|ئەمین جەلال]]
وێنه‌ی یه‌که‌م : ئه‌مین جه‌لال

وێنه‌ی دووه‌م : شاسوار جەلال (ئارام )

وێنەی سێ یەم :کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا.


'''سه‌رچاوه‌ :'''

دیدارێک له‌ گه‌ڵ  وه‌زیره‌ جه‌لال –ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی 

[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]] 

....

ئارام ی  سەرکردە  ....(4) 

تراژیدیای مه‌رگی ته‌م و مژاویی ئه‌مین جه‌لال ،  به‌ شیوه‌یه‌کی تایبه‌تی وگشتی کاری کرده‌ سه‌ر ، ناخی هه‌موو ئه‌ندامانی خانه‌واده‌و بنه‌ماڵه‌ و خه‌ڵكی شاری '''[[سلێمانی]]''' ونیشتمان .

به‌ڵام ئه‌و کارەساتە ، به‌شێوه‌یه‌کی تایبه‌تی ، سوێی ئازارێکی زۆر توندبوو ، به‌ناخ و دەروونی ، بێ ده‌نگیی ئارام دا شۆڕبووه‌وه‌.

دایک و باوکی ئه‌مین وهه‌موو خانه‌واده‌که‌یان ، دوای ئەو کارەساتە  جەرگبڕە ، ته نیا  ئاوات و هیوایان ،   ئه‌وه‌ بوو ، ( شاسوار ئه‌مین) ، له‌ مۆسکۆ و یه‌کێتی سۆڤیه‌ت ون نه‌بێت .

هەموو توانای خۆیان خستە گەڕ ، (شاسوار ئەمین )  و خاتوو( لیدیا  ئیڤاتۆڤنا ) دایکی بگه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ نیشتمان ،له‌ باوه‌شی سۆزوخۆشەویستی پڕله‌ میهربانی خانه‌واده‌که‌یان دا بن و خۆیان (شاسوار ) په‌روه‌رده‌ی بکه‌ن.

له‌ مانگی ته‌موزی 1968 (ته‌ها جه‌لال )–ی برای (ئه‌مین )، سه‌ردانی شاسوار)و (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی له‌ مۆسکۆی کرد.

ئارام  له‌ ساڵی 1964-1965، له‌ کۆلێژی ئه‌ندازیاری زانکۆی به‌غداد وه‌رگیرا ، له‌ به‌رکەم  تینی چاوه‌کانی ، ئەو ساڵە ، نه‌یتوانی له‌و کۆلێژه‌ بخوێنێت ، ده‌ست به‌رداری خوێندن بوو.

له‌ساڵی 1965- 1966 ئارام له‌ کۆلێجی بازرگانی  زانکۆی به‌غدادوه‌رگیرا،به‌رده‌وام بووله‌سه‌رخوێندن .

ساڵی 1969 ئارام  به‌ بۆنه‌ی کۆچی دوایی ئه‌مین-ی برایه‌وه‌ ،  سه‌ردانی مۆسکۆی کرد ، له‌ ساڵی 1969-1970 ئارام  کۆلێجی بازرگانی به‌ پله‌یه‌کی باڵا ته‌واو کرد .بڕوانامه‌ی بکالۆریۆسی وه‌رگرت ، له‌ به‌غداد مایه‌وه‌.
 ئارام   له‌ ته‌مه‌نی  منداڵییه‌وه‌ ، ببوو به‌ هاوڕێ ی رۆژنامه‌و کتێب ،به‌ به‌رده‌وامی سه‌رقاڵی خوێندنه‌وه‌ بوو ، ئاستی رۆشنبیری زۆ باش بوو،له‌ قۆناغی ناوه‌ندی و ئاماده‌یی دا ، له‌ ریزه‌کانی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان و پارتی دا  کاری کردبوو.

له‌ ساڵی 1964 که‌ باڵی مه‌کته‌بی سیاسی،  له‌ پارتی  ، لەباڵی مەلا مستەفا ، جیابوونه‌وه‌ ، ئارام  سه‌ر به‌باڵی مه‌کته‌بی سیاسی بوو.

له‌ساڵی 1965 خوێندکاری زانکۆ بوو ،  به‌ ئه‌ندامی سکرتاریه‌تی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان ، له‌ به‌غداد هه‌ڵبژێرا.

ئارام لەبه‌ر زیره‌کی و ئاستی قوڵی رۆشنبیری ، وەک ئەندام ، له‌ چه‌ندان کۆنفرانس وکۆنگره‌ی رێکخراوه‌یی  و حیزبی دا ،به‌شداری کردووه‌ ،وه‌ک :

(کۆنگره‌کانی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان )و (یه‌کێتی نیشتیمانی قوتابیانی عێراق ) و (یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی کوردستان ).

له‌و کۆنگرانه‌دا ، وه‌کو کادرێکی به‌توانای خاوه‌ن فکری سیاسی،  خاوه‌نی بیرو بۆچونی ورد ، تایبه‌تمه‌ندی و رۆڵی دیاری خۆی هەبووبوو، له‌ بارەی  زۆر، له‌ رووداو باسه‌کان ، بە جورئەتەوە ، راو بۆچونی  زانستی و لۆژیکانه‌ی خۆی  هه‌بوو، به‌ هیچ شێوەیەک ، هیچ جۆره‌ ، سازشێکی نه‌ دەکرد ، به‌ و په‌ڕی  تواناو لێ هاتووی خۆیەوە،  بە ئیرادەیەکی باڵاوە ، به‌ زمانێکی  دبلۆماسی و لۆژیکی  پاراو و به‌هێزه‌وه‌، هه‌موو ئه‌و ، خاڵه‌ ستراتیژانه‌ی ، که‌ پێویست بوو ، بە جورئەتەوە  دەخستە روو .

له‌ ساڵی 1969 له‌ کۆنگره‌ی یه‌کێتی قوتابیانی عێراق دا ، به‌شداری کرد ، بۆ به‌دی هێنانی خواست وماف و  خه‌ونی یه‌کێتی قوتابیانی کوردستان ، له‌ناو هۆڵی کۆنگره‌دا ، روو به‌ روو ی سه‌رانی حیزبی به‌عس ، له‌یه‌کێتی نیشتیمانی قوتابیانی عێراق وه‌ستایه‌وه‌.

ئارام و  هاوڕێکانی ، له‌  هەڵوێستکی باڵادا ، لە نوێنه‌رانی قوتابیانی کوردستان ، له‌وکۆنگره‌ کشانه‌وه‌ وهۆڵه‌که‌یان به‌جێهێشت.

'''[[عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود]]'''

سه‌رچاوه‌:

1-دیدارێک له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌ه‌رکرده‌ له‌  '''[[سلێمانی]]''' .

2-نوسین و ئاماده‌کردنی محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی،ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد ،ب1، 2007، چاپخانه‌ی کارۆ.

...
ئارام ی سەرکردە ..(5)

ئارام هاوڕێی نزیکی دارۆی شێخ نوری بوو ، په‌یوه‌ندییه‌کی زۆر به‌هێزی له‌ گه‌ڵ خاڵه‌ شه‌هاب-ی شێخ نوری دا هه‌بوو ، یه‌کتریان زۆر خۆش ده‌ویست .

له‌ ساڵی 1970 ، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زراندنی (کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی  کوردستان)،  له‌ رێگه‌ی خاڵه‌ شه‌هاب –ه‌وه‌ بوو  به‌ کۆمه‌ڵه‌ لە بەغداد ،  وه‌ک کادرێکی  پێشکەوتوو ی خاوه‌ن ئه‌زمون ، رۆڵی سەرەکی و  بنەرەتی و دیاری  له‌  نێو زنجیرە رێکخستنه‌کانی  به‌غداوسلێمانی وسه‌راپا نیشتمان دا هەبوو .

دوای  رێکه‌وتن نامه‌ی بەیانی 11-ی ئازی 1970 ،لە نێوان مه‌لا مسته‌فاو سه‌دام حسین ،له‌ ساڵی 1971باڵی  مەلا مستە‌فا و  مە‌کته‌بی سیاسی  لە ناو پارتی دا یه‌کیان گرته‌وه‌.

ئارام  بووبه‌ ئه‌ندامی سکرتاریه‌تی یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی کوردستان و لێپرسراوی  یه‌کێتی لاوانی دیموکراتی  کوردستان لقی به‌غداد ، له‌ ناو  به‌غداد.

له‌ 1972ئارام ،  له‌ لقی  لاوانی دیمکراتی کوردستان ی  لقی  به‌غداد-ه‌وه‌، گوێزرایه‌وه‌،کرا بە لێپرسراوی  به‌شی  روناکبیریی وراگه‌یاندنی سکرتارییه‌تی لاوانی دیموکراتی کوردستان .

له‌ ساڵی 1972ئارام  جارێکی تر له‌ به‌غداد –وه‌ رووی  کرده‌‌ مۆسکۆ، بۆ ئه‌وی( شاسوار  ئه‌مین)ی برازای یان ،  لێ دانه‌بڕێت ، خاتوو( لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خواست .

ئارام په‌یوه‌ندییه‌کی زۆر به‌هێزی له‌ گه‌ڵ ، حیلمی عه‌لی شه‌ریف دا هه‌بوو، له‌ ساڵی 1972دا ، له‌ رۆژنامه‌ی ها وکاری وه‌ک نووسه‌رو رۆژنامه‌نووس دامه‌زرا.

ئارام  گۆشه‌یه‌کی هه‌فتانه‌ی ، به‌ ناونیشانی (هه‌ر هه‌فته‌ی باسێک)،لە رۆژنامەی هاوکاری دا  هه‌بوو، هه‌فته‌ی جارێک وتارێکی  رۆژنامه‌وانی ده‌نوسی و ده‌یان بابه‌تی  به‌ناوی (سواره‌) وه‌ وه‌رگێراوه‌ته‌ سه‌ر زمانی کوردی لە هاوکاری دا بڵاوی کردوه‌ته‌وه‌ .

حیلمی‌ عه‌لی شه‌ریف یه‌کێک بوو ، لە‌ روناکبیرو  سیاسه‌تمه‌داره‌ خاوه‌ن ئه‌زمونه، ‌ به‌هه‌ڵویسته‌کانی کورد،  نووسه‌رو توێژه‌رو رۆژنامه‌نوسێکی  به‌تواناوکارا  بوو.به‌ڕێوه‌به‌رو سه‌ر نووسه‌ری هاوکاری بوو، ئه‌وسه‌رده‌مه‌ هاوکاری رۆڵی گرنگ و  باڵای  هه‌بووبۆ بڵاوکردنه‌وه‌ی بابه‌تی سیاسی وگرنگی دان بە خه‌باتی جیهان و به‌رهه‌می ئه‌ده‌بی‌ کوردی وره‌خنه‌.

خه‌ڵک به‌په‌رۆشه‌وه‌ رۆژنامه‌ی هاوکاریان  ده‌کڕی و ده‌یانخوێنده‌وه‌.

له‌ سه‌رده‌می  حیلمی عه‌لی شه‌ریف دا ، شاسوار جه‌لال (ئارام) ،فوئاد قه‌ره‌داغی ،فازیل مه‌لا مه‌حمود،فه‌همی قه‌ره‌داغی ،سه‌ربه‌ست بامه‌ڕنی ،به‌کرحسین ،عه‌بدولره‌حمان حاجی  سعید، نوسین و دەیان نووسەری بە هەڵووێست ، وتاری  رۆژنه‌مه‌وانی و وه‌رگێران-یان له‌ رۆژنامه‌ی هاوکاری دا بڵاو ده‌کرده‌وه‌.

چەندان کتێب وگۆڤاری  ده‌گمه‌ن   له‌ده‌ره‌وه‌ ی  عێراق –ه‌وه‌ ده‌هاتنه‌ ناوعێراق ، وه‌ک کتێبه‌کانی (مارکس وانجلس ولینین .و ماوتیستۆنگ وکیمڵ سونگ.و جیڤارا....).

له‌و سه‌رده‌مه‌دا به‌ره‌ی رزگا ی خوازی  فه‌له‌ستین ، گۆڤاری - الهدف) ده‌ریان ده‌کرد  وگۆڤاری (الصین الجدید )،یش له‌و گۆڤارانه‌ بوون. 

ئه‌وه‌ی مایه‌ی تێڕامانه‌ حیلمی ، عه‌لی شه‌ریف وهاوڕێکانی له‌ 1968 -  1970له‌رۆژنامه‌ی النور و له‌ 1970-1974 له‌ رۆژنامه‌ی هاوکاری له‌ به‌غداد رۆڵی دیار و باڵایان  هه‌بوو .بۆ بنیات نانی  بیرو بۆچونی  بیری نوێ و تێڕوانینی نوێ. 

له‌و سه‌رده‌مه‌ش دا ، نه‌وشیروان مسته‌فا ئه‌مین و شازاد سائیب ومه‌حمودی مه‌لا عیزه‌ت و هاوڕێکانی له‌ (گۆڤاری رزگاری )له‌ سلێمانی دا ، رۆڵی سه‌ره‌کی و  کاردانەوەی بنه‌ڕه‌تی یان بینی بۆ سه‌رهه‌ڵدانی کۆمه‌ڵه‌.

ئارام  له‌ ساڵی1970-ه‌وه‌   له‌ سه‌ره‌تای ئه‌و زه‌مه‌نه‌  دژوارانەوە و لە سەرەتای  سه‌رهه‌ڵدانی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان ، وه‌ک گه‌نجێکی تەمەن  23ساڵ ، کەسێتیەکی  تایبەتمەندی  باڵا ،  خاوه‌ن مه‌عریفه‌یه‌کی قوڵ وفراوان ، به‌ هه‌ڵوێست باڵاو وبه‌ ئیراده‌ی پۆڵاینی گەورەوە  ،  هه‌نگاوی نوێ ی دەنا بۆ گۆڕان  .

ئارام لە ١٩٤٧ لە سلێمانی لە دایک بووە ، لە ٣١/  ١/  ١٩٧٨ لە گوندی تەنگیسەر بە دەستی جاش وکوردشەهید دەکرێت،  بەو تەمەنە کەمەیەوە ،  (٣١)ساڵ بوو ، هەموو ویستگەکانی ژیانی هەڵوێست و تێڕوانی نوێ بوو ،  لە تەمەنی خۆی باڵاتر بوو، بوو به‌ (ئارام)-ی هێماو  میژوویی شکۆی ره‌نجده‌رانی نیشتمان .

'''[[عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود]]'''

سه‌رچاوه‌:

1-دیدارێک له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌ه‌رکرده‌ له‌  سلێمانی .

2-نوسین و ئاماده‌کردنی محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی،ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد ،ب1، 2007، چاپخانه‌ی کارۆ.


...

ئارام  ی سەرکردە ...(6)

ئارام  یه‌کێک بوو ، له‌و رووناکبیرانەی ،  دوای  ترا ژیدیای  سیناریۆی 6   /  3  /   1975 ، دژ بە پیلانی  جەزائیری  (محەمەد  رەزا شا)ی ئێران و (سه‌دام حسین ) ی جێگری سەرۆک کۆماری عێراق بوو. 

بە سەرپەرشتی (  هواری بومدیەن ) ی سەرۆکی جەزائیر ، لە کۆنفراسی ئۆپیک ، لە جەزائیر ، بۆ  چارەسەرکردنی کێشەی شەتول عەرەب.

(شا )  ی ئێران،  بەرامبەر ئەو دەسکەوتە ،  دەست بەرداری   ، مەلا مستەفای سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان بوو ، بۆ تێکشکانی شۆڕش و هەرەس  ،  بۆ له‌ ناو بردنی مرۆڤی کوردو سرینەوەی نیشتمان .
ئارام بڕوای به‌وه‌ نه‌بوو ، هێزی پێشمه‌رگه‌ ی نیشتمان  پەرتەوازەببن،میلی چه‌که‌کانیان ، له‌ به‌رده‌م ئەفسەران و سەربازانی هێزه‌کانی سوپای عێراق نه‌وی بکه‌ن ، ته‌سلیم به‌و هێزانە بکرێن ، جینۆسایدی کوردیان کردوە.

له‌ مانگی ئه‌یلوولی 1975 ، ئه‌منی عامه‌ی عێراق له‌ به‌ غداد ، له‌ رووداوێک دا ، په‌یان به‌ سه‌ره‌ داوی نهێنی  رێکخستنی کۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی کوردستان برد ، ئەنوەر زۆراب یان دەسگیر کرد .

له‌ 23   /     9  /   1975   شه‌هاب ی  شێخ نوری و جه‌عفه‌ر عه‌بدولواحید و چه‌ند سه‌رکرده‌یه‌ک وکادری پێشکه‌وتوی کۆمه‌ڵه‌ ی مارکسیی لینینییی  کوردستان ، بۆ ئەوەی دەسگیر نەکرێن ،روویان کرده‌ رۆژهەڵاتی کوردستان  ، له‌ێوه‌ خۆیان بگه‌یه‌ننه‌ سوریا.

به‌پێی رێکه‌وتن نامه‌که‌ی جه‌زائیر ، له‌ شاری سه‌قز ده‌سگیرو زیندانی کران . 

له‌ رێگای پێنجوێن -ه‌ وه‌ به‌زیندانی ته‌سلیم به‌ ئه‌منی سلێمانی کران و گوێزرانه‌وه‌ بۆ ئه‌منی عامه‌ له‌ به‌غداد.

له‌ 11   /  7    /    1976، دادگای سه‌وره‌ی عێراق ، حوکمی له‌ سێداره‌دانی به‌سه‌ر(شه‌هاب شێخ نوری و جه‌عفه‌ر عەبدولواحید و ئه‌نوه‌ر زۆراب) دا سه‌پاند،  هاوڕێکانی تریان چه‌ند ساڵێک حه‌کم دران و لە ئەبوغریب زیندانی کران .

له‌ 21/ 11/ 1976خاڵە‌ شه‌هاب و جه‌عفه‌رو ئه‌نوه‌ر لە سێداره‌ دران.

ئارام وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌کی خاوه‌ن ئه‌زموون ، له گه‌ڵ هاوڕێکانی دا، هه‌موو توانای خۆیان خسته‌ گه‌ڕ بۆ ئه‌وه‌ی رێکخستنه‌ نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینییی کوردستان  ،له‌و باره ‌پڕ لە مەترسییە سامناکه‌ ، له‌ بچڕبچڕی ولێک ترازان  ، بپارێزن .

رایه‌ڵه‌ی رێكخستنه‌ نهێنی یه‌کانی کۆمه‌ڵه‌یان  ،  لەو سەردەمە دژوارو ئاڵۆزە ، له‌ سلێمانی وکه‌رکوک و هه‌ولێر  وخانه‌قین وبه‌غداد ، به‌ ئیراده‌یه‌کی به‌هێزه‌وه گرێ دایه‌وه‌.

نوسین و به‌یانیان  ، به‌ پێی ئه‌و هه‌ل و مه‌رجه‌ دژواره‌ ،بۆ رێکخستنه‌ نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه‌ و جه‌ماوه‌ ری کوردستان ،له‌ سه‌ردیواری شه‌قام وکۆڵانی گه‌ڕه‌ک و شوێنه‌ گشتییه‌کان بڵاو کردەوه‌ .

بۆ ئه‌وه‌ی به‌ ئیراده‌یه‌کی پۆڵاینه‌وه‌ ، روو به‌رووی ئه‌و تێكشکانه‌،  پڕ له‌ نه‌هامه‌تیانە  ببنه‌وه‌ .

له‌ 15 /11/ 1975ئه‌منی عامه له‌ به‌غداد ، بڕیاری ده‌سگیرکردنی ئارام -یان ده‌رکرد، ئارام ماوەیەک بوو ، بە تەنسیب  لە به‌رێوه‌به‌رایه‌تی ئاوه‌دان کردنه‌وه‌ی سلێمانی دامەزرابوو ، ئەمنی سلێمانی زانیاریان لەسەر ئارام کۆکردبوەوە.

چەند  ئه‌منێک روو یان کردە ‌بەڕیوەبەرایەتی ئاوەدان کردنەوە ، ،بۆ ده‌سگیرکردنی  ئارام ، شێخ سالاری برای ئارام ،  بە زیرەکی خۆی ، سەری لە ئەمنەکان تێک دابوو ، ئارام بە خیرایی خۆی ده‌رباز کردبوو.

ئارام  له‌ به‌ر گرنگی پاراستنی به‌های رێکخستنه‌ نهێنییه‌کانی کۆمه‌ڵه‌ ، به‌ ئیختیفا ، له‌ ناوجه‌رگه‌ی شاری سلێمانی دا مایه‌وه‌ ،بۆ ئه‌وه‌ی رێکخستنه‌کانی کۆمه‌ڵه‌  . جارێکی تر داڕێژێت و پته‌و ترو به‌هێزتری بکات .

له‌و ماوه‌یه‌دا به‌ ئیختیفا ، له‌م ماڵانه‌ دا مایه‌وه ، به‌ کرده‌وه‌ و به‌ هه‌ڵسوکه‌وته‌  جوان و خاکی و نمونییەکانی ،  ببووبه‌ ئه‌ندامی هه‌موو ئەم  خانه‌واده‌ به‌رێزانه‌:

(هیواسائیب  ،  شێخ فه‌تحوڵڵا‌ به‌رزنجی  ،  وه‌ستا ئه‌مینی حاجی عه‌زیز  ،دلێری سه‌ید مه‌جید  ،  مامۆستاعه‌زیز مه‌حمود  ،  سه‌رداری موزه‌مید  ،  سواره‌ ئه‌حمه‌د عارف   ،   شیخ عومه‌ری نانه‌وا  ،   سه‌لام عه‌بدوڵڵا ،  ئاوات قاره‌مانی  ،   ئه‌حمه‌د شانازی خه‌راجیانی ،   شێخ عوسمانی باراویی ، حاجی شێخ عومەر باراویی ،  ته‌ها باراوی ،   عومه‌ر شیخ نوری قه‌ره‌داغی ، ئه‌بوبه‌کر شێخ نوری قه‌ره‌داغی).

له‌ ساڵی 1976ئارام ی  سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان  ، وه‌ک سه‌رکرده‌یه‌کی رۆژه‌ دژواره‌ پڕله‌ ته‌ماوییه‌کان ، له‌ گه‌ڵ هاوڕێکانی دا توانی ریکخستنێکی پۆڵاین بۆ کۆمه‌ڵه‌ دارێژێن .

هه‌موو زمه‌نه‌ پڕ له‌ مه‌ترسیی و نەهامەتیەکانی  ،  به‌ توانای لەبن نەهاتووی خۆی و هاوڕێکانی ،  به‌ شێوه‌یه‌کی لۆژیکانه‌ به‌رێ کرد.

ئارام ی ئەندازیاری تێکشکانی هەرەس و سەرهەڵدانی شۆڕش ، لە ناو ئەو هەموو تراژیدیانەدا  ، پێشمەگە و کادره‌کانی کۆمەڵەی مارکسیی لینینیی کوردستانی ، به‌ شێوەی نوێ ی ،ده‌سته‌ومه‌فره‌زه‌ ، له‌ ناوشارو ده‌ره‌وه‌ی شار ، بۆ پێشمەرگایەتی و بۆ شۆڕش ، له‌ سه‌راپا نیشتمان دا رێکخست .

بۆ رووبه‌ رووبونه‌وه‌ی ، تێکشکان و هه‌ره‌س  ، بۆ رووبه‌رووبونه‌وه‌ی ئه‌من و ئیستیخباراتی وجاسوس و بەعسیی  دەوڵەتی عێراق .

'''[[عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]'''

سه‌رچاوه‌ :

١.دیدارێک له‌ گه‌ڵ به‌رێز وه‌زیره‌ خان –ی خوشکی شه‌هید ئارام –ی سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی ره‌نجده‌رانی کوردستان له‌ سلێمانی .

٢.محه‌مه‌د شیخ عەبدولکه‌ریم سۆڵه‌یی /ئارام و بزوتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد /به‌رگی یه‌که‌م و دووه‌م-2007.

...

ئارام ی سەرکردە ...( 7) 
[[پەڕگە:424637597 .jpg|وێنۆک|چەپ]]

ئارام وه‌ک سکرتێری کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینینیی کوردستان  ، به‌جورئەتەوە    ، لێپرسراوی هه‌ر چوار هه‌رێمه‌که‌ی نیشتمان بوو:

سالار عه‌زیز لێپرسراوی هه‌رێمی سلێمانی و ئازاد هه‌ورامی لێپرسراوی هه‌رێمی که‌رکووک و عه‌بدولره‌زاق  محەمەد عومەر لێپرسراوی هه‌رێمی هه‌ولێر و مه‌لا به‌ختیار لێپرسراوی  هه‌رێمی خانه‌قین وهێڵی ریکخستنی به‌غداد بوو.

ئارام  ، هه‌موو پێشبینی و پێشنیارو بڕیارەکانی ، بەراشکاویی ده‌خسته‌ به‌رده‌م  هاوڕێ  سه‌رکرده‌کانی  و راوبۆچونی یانی وەردەگرت ، به‌عه‌قڵی لۆژیکانه‌ی سه‌رکردایه‌تی به‌ کۆمه‌ڵ ،  هه‌نگاوی نوێ یان , بۆ هه‌موو بەرنامەو نەخشەی کارە‌کانیان دا ده‌نا.
[[پەڕگە:424729349 .jpg|وێنۆک|ڕاست]]
ئارام ده‌یزانی ، سەرکردە کلاسیکییەکان  ،  بێ موبالاتانه‌ ، بە نه‌رجسیەتی  ، خۆیان ، گوێ یان ، تەنیا لەو گروپە دیاریکراوەی خۆیان دەگرت ، گرنگیان بە راو بۆچون وپێشنیاری دەرەوەی گروپەکەیان  نەدەدا و   گەلەکەیان   به‌ کۆیله‌ی  خۆیان ده‌زانی .

ئەو سەرکردە خۆپەرستانە ، هەمیشە  کەسانی  خۆبەرەپێشەوە و  ئینتیهازی و ماستاوچی و لەبلەبان یان ، لە دەوروبەری خۆیان کۆدەکردەوە و کارەکانیان بەوان هەڵدەسوڕاند،  ئەو روخسارە دووفاقە ، بێ توانا و  هیچ له‌ بارا نه‌بووانە ،‌ دژی دواکاری هاوڵاتیان  بوون  ، ئامێرێک بوون  ، هەموو ئۆرگانەکانی حیزب یان بۆ بەرژەوەندی خۆیان و خانەوادەو بنەماڵەکانیان ، دەخستە گەڕ ، هیچ  گۆڕنکارییەکیان پێ نەدەکرا .

ئەو زنجیرە هەڵانەی  سەرکردەکان و حیزبەکان  ، رەهەندێکی  مێژوویی قوڵی  هەیە ، بە سیناریۆیی  خەباتی رزگاری خوازیی  کورد ، خیانەتی گەورەیان  بەگه‌ل و نیشتمانەکەیان کردووە .

ئارام رۆڵی سه‌ره‌کی و بنه‌ره‌تی هه‌بوو ، بۆ ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵه‌ی مارکسیی لینینیی کوردستان ، له‌  کاتی نەهامەتی و که‌وتن و تێکشکانه‌کان دا ، به‌ ئه‌زمونێکی نوێ ی  لۆژیکانه‌ بە ئاڕستەیەکی نوێ ، لەسەر بنەمایەک داڕێژێت ، هه‌ڵه‌ی مێژوویی  سەرکردەکان و حیزبەکان ،  دووباره‌ و چه‌ند باره‌ نه‌بنه‌وه‌.

هه‌ره‌سی ئازاری 1975 به‌ جۆرێک ئاشبه‌تاڵی به‌ کورد  کرد ، نیشتمانه‌که‌ی خاپوورو وێران  کرد .

هه‌مووپێشمه‌رگه‌و  فه‌رماندوه‌ و ئه‌فسه‌ره‌ به‌ ئه‌زمونه‌کانی کورد  ، په‌رته‌وازه‌ و دوورخرانەوە و کەوتبوونە  شوێنی جیا جیا .
[[پەڕگە:424583188 .jpg|وێنۆک|چەپ]]

ئارام و هاوڕێکانی  ، به‌ پێی ئه‌و به‌رنامه‌و نه‌خشه‌ ورده‌ ی دایان رشت بوو ،  په‌یوه‌ندیان به‌و  کادێرو رۆشنفکر و ئەفسەرو فەرماندانەوە کرد ، بۆ هه‌ڵگیرساندنی شۆڕش ،وه‌ک:

(ملازم عومه‌ر و ملازم سه‌ید که‌ریم و ملازم جوامێر و ئه‌نوه‌ری مه‌جید سوڵتان و ملازم ستار  سەعید خه‌له‌ف و ده‌یان کادری سه‌ربازی خاوەن  ئه‌زمونی  تر ) له‌ هه‌موو شاره‌کانی تری کوردستان .

دوای سه‌رهه‌ڵدانی مه‌فره‌زه‌که‌ی برایم عه‌زۆ له‌ بادینان ،  مه‌فره‌زه‌ی شاره‌زوور  و مه‌فره‌زه‌کانی تر له‌ دۆڵی جافایه‌تی و '''[[شارباژێر]]''' و '''[[پێنجوین]]''' .

مه فره‌زه‌ی ناوچه‌کانی تر ،له‌  هه‌ورامان و به‌مۆ و زمناکۆ  و چه‌می رێزان ‌ و عه‌سکه‌ر و ده‌شتی هه‌ولێر وده‌شتی.کۆیه‌ و قه‌ندیل و باڵه‌کا یه‌تی پشده‌ر و قه‌ره‌داغ و بازیان و گه‌رمیانی گرته‌وه‌.

له‌ شه‌وی 10-11/10/1976   ئارام و ئازاد هه‌ورامی ، وه‌ک دوو سه‌رکرده‌ ی خاکی و نمونەیی ،  له‌ سلیمانی یه‌وه‌ ، بە رێگای دۆڵه‌ رووتا هه‌نگاویان نا ، بەره‌و   چیاکان و شۆڕش و  پێشمه‌رگایه‌تی   ، تا گه‌یشتنه‌  دۆڵی جافایه‌تی و گوندی گه‌وره‌ دێ.

'''[[عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود]]'''

سه‌رچاوه‌:

نووسین  و ئاماده‌کردنی :محه‌مه‌د شێخ عه‌بدولکه‌ریم سۆڵه‌یی ،ئارام و بزووتنه‌وه‌ی شۆڕشگێڕی کورد .به‌رگی یه‌که‌م 2007.

...

ئارام ی سەرکردە ...( 8 )

دوای هه‌ره‌سی شۆڕشی ئەیلوول ، هێزەکانی سوپای عێراق ،  ئەمن و ئیستیجبارات ، جاش ،  جاسوس ،  گه‌یشتنه‌ هه‌موو  بستێکی  نیشتمان ، تا دواخاڵی سنوورەکان .

دوای  پەرتەوازەبوونی پێشمەرگە ، ترس ،گومان، گرتن ،ئەشکەنجەو زیندان ، لەسێدارەدان و بێسەروشوێنکردنی مرۆڤی کورد .

ئارام و هاوڕێکانی ، لە بەر رۆشنایی تیوری مارکسیزم ، لینینزم  ، دوور  له‌ ئه‌زمونی حیزبی تحرر (شیوعی )،  عێراق و کوردستان ، سێبەرو پاشکۆی  سۆڤیه‌ت ، به‌ پراکتیکێکی نوێ ی سه‌رده‌م ، سوود وه‌رگرتن له‌ ئه‌زمونی خه‌باتی رزگاریخوازی گه‌لانی دنیا.

ئارام به‌ پێی ئه‌و توێژینه‌ وردو قوڵه‌ی ،  له‌سه‌ر  پارتی دیموکراتی کوردستان و ململانێ نێوان باڵی چه‌پی پارتی  هه‌مزه‌ عه‌بدوڵڵا و  باڵی نه‌ته‌وه‌یی برایم ئه‌حمد ، به‌ دوو ئاراستەی  جیاواز به‌  ناوی پارتییه‌وه‌کاریان  دەکرد .

له‌ ساڵی 1956 هه‌ردوو باڵه‌که‌ی ناوپارتی یه‌کیان گرته‌وه‌ ، به‌ناوی (پارتی دیموکراتی  یه‌کگرتوی کوردستان.

له‌ ساڵی 1946 لە کۆنگره‌ی یه‌کی پارتی  مه‌لا مسته‌فا له‌ ئێران بوو، له‌ ساڵی1951له‌ کۆنگره‌ی دووه‌می پارتی   و له‌ ساڵی 1953 له‌ کۆنگره‌ی سێ پارتی ،  مه‌لا مسته‌فا له‌ یه‌کێتی سۆڤیه‌ت بوو، مه‌لامسته‌فا ، به‌شداری ، لە هیچ کام ، له‌و سێ کۆنگره‌ ی پارتی ، نەکرد بوو ،  له‌ ئێران و سۆڤیه‌ت بوو، ئاگای له‌ به‌رنامه‌و پرۆگرامی پارتی نەبوو.

له‌ هه‌ر 3 کۆنگره‌که‌ ی پارتی  ، مه‌لا مسته‌فا ، بە زۆربەی دەنگ ، بوو به‌ سه‌رۆکی فه‌خری پارتی دیموکراتی کوردستان .

له‌ 1946 تا 1959 مه‌لا مسته‌فا ،12 ساڵ له‌ دووره‌ی وڵات بوو ، هەر  سه‌رۆکی پارتی بوو.
[[پەڕگە:424605614 .jpg|وێنۆک|ڕاست]]

له‌ دوای کۆده‌تای 14-ی گه‌لاوێژی 1958 ، له‌ 1959 مەلا مستەفا ، لە یەکێتی سۆڤیه‌ت گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ عیراق ، له‌ساڵی  1959، ناکۆک و کێشه‌کانی ناو  پارتی ، له‌ کۆبونه‌وه و کۆنگره‌کان دا، ئاڵۆزتر ودژوارتر ده‌بوو.

له‌ مانگی 10-ی 1959، له‌ کۆنگره‌ی چواره‌م –ی پارتی  ، له‌  مانگی ئایاری 1960له‌ کۆنگره‌ی پێنجه‌می  پارتی ، ناکۆکییه‌کانی نێو پارتی سەریان   هه‌ڵدایه‌وه‌ وئاڵۆز ترو قوڵتر  بوونه‌وه‌.

دواتر ، ناکۆکی نێوان  عه‌بدولکه‌ریم قاسم ی سەرۆک کۆماری عێراق و مه‌لا مسته‌فای سەرۆکی پارتی ، گەیشتە قۆناغێکی ئاڵۆز ، دەرگای گفتوگۆ داخرا.

بوو بە هۆی یاخی بوونی عه‌شایه‌ری کورد  لە دەربەندی بازیان و دەربەندیخان ، هه‌ڵگیرسانی  شۆڕشی ئه‌یلوول .

لە ١٩٦٤ ناکۆکی نێوان باڵی '''[[مەلا مسته‌فا]]''' و '''[[ئیبراهیم ئه‌حمه‌د]]''' ،به‌ناوی  ناکۆکی ( باڵی مه‌لایی و جه‌لالی) یەوە، بوو بە هۆی کورد، کورد بکوژێ ،   به‌ناوی شەڕی  جه‌لالی و مه‌لاییه‌وه‌.

به‌یانی 11-ی ئازاری 1970بۆ  ماوەی 4ساڵ ، بووبه‌ هۆی یه‌کگرتنه‌وه‌ی باڵی  (مه‌لای وجه‌لالی ) ، به‌سه‌رۆکایه‌تی مەلا مستەفا.

بەڵام  ململانێ ناڕه‌واکانی ناو پارتی بەردەوام بوو ، بوو بە سیناریوی کوشتنی دوەیان  تێکۆشه‌ر به‌ بیانووی جیا جیا.
[[پەڕگە:422042229 .jpg|وێنۆک|ڕاست]]
رێکەوتنی جەزائیر و ئاشبه‌تاڵ ،بوو بە  هۆی  خاپورکردنی گونده‌ کانی سەرسنوور  ،دروست کردنی ئۆردگا کان .، تێک شاکاندنی ژێرخانی ئابووری  کشتوکاڵی کوردستان. 

‌ئارام له‌و ئه‌زمونه‌ پڕله‌ تێکشکانه‌ی  شۆڕشی ئه‌یلولی  دوای هه‌ره‌س ، دوای ئه‌و هه‌موو شه‌هیدوقوربانیه‌ی شه‌ڕی سه‌نگه‌ری به‌رگری ، دژبه‌ سوپا ی عێراق وده‌سه‌ڵاته‌  جیاکانی کۆماری عێراق .

له‌ سه‌رده‌می تراژیدیای حوکمی :عه‌بدولکه‌ریم قاسم وعه‌بدولسه‌لام عارف و عه‌بدولره‌حمان عارف و ئه‌حمه‌د حه‌سه‌ن به‌کر و سه‌دام حسین.

تراژیدیای  شه‌ڕی براکوژ ی ، له‌ دوای 29ساڵ به‌سه‌ر ته‌مه‌نی پارتی له‌ 1946-1975 .

ئارام به  تیوری  زانستی  نوێوە  ، سوودی  له‌ و کەم کوڕی وهه‌ڵه‌و ئاڵۆزیی ودژوارانەی مێژووی گەلەکەی  وه‌رگرتبوو ، بۆ مه‌فره‌زه‌ سه‌ره‌تاییه‌کانی شۆڕش وهه‌رێمه‌کان .

ئه‌مجاره‌یان چۆن شۆڕش بکرێت؟  به‌کام ئاراسته‌ هەنگاو بنرێت؟ چۆن جارێکی تر  ، میللی ئه‌و چه‌کانه‌ و شۆڕش ، تێک نەشکێ و هه‌ره‌س نه‌هێنێ،  ئاشبه‌تاڵێکی تر به‌رپا نه‌بێته‌وه و مایە پوچ نەبین ،خوێنی شه‌هیدانی نیشتمان  وکۆمەڵکوژی  کورد ،به‌ هه‌ده‌ر نه‌چێ ، چه‌کی پێشمه‌رگه‌  به‌ کۆمه‌ڵ له‌ به‌رده‌م پۆستاڵی  داگیرکه‌رانی نیشتمان مل نه‌وی نه‌کا.

له‌ 1976پێشمه‌رگه‌ی مه‌فره‌زه‌ سه‌ره‌تاییه‌کان ،گه یشتنە هەموو بستیکی نیشتمان ،  پارتیزانەکان بە رۆژ نه‌یان ده‌توانی ، له‌ ناو گو نده‌کان دا بمێننه‌وه‌  ، ئێوارا ن و شەوان ،روویان ده‌کرده‌ ناو  ماڵی گوندەکان ،  تێشو یان کۆده‌کرده‌وه و ده‌چونه‌ نێو چیا و  لاپاڵ  و بن تاشه‌ به‌ردو ناو ئه‌شکه‌وت ونشێو و شوێنه چه‌په‌که‌کان ، خۆیان حه‌شار ده‌دا.

ئارامی  نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووس  و پێشمه‌رگه‌ ، سەرکردە ، وەک سکرتێری کۆمه‌ ڵه‌ ی مارکسیی لینینیی کوردستان ،  له‌شاخ ، رووبه‌رووی ئه‌رکێکی قورس وئاڵۆز دژواری پڕ لە موجازەفە  بوه‌وه‌ .

ئارام ، بە وردی هەڵسوکەوتی لە گەڵ رووداوەکان و سیناریۆکان دا دەکرد   ، بۆ   شۆڕش و گۆڕانکاری نوێ ، به‌ بیر و بە تێڕوانینی نوێ ، بۆ هەنگاوی نوێ و وهه‌ڵوێستی نوێ  تر  ، بەرەو ئاراستە و  گۆڕانکاریەک ، لە گەڵ زەمەنەکەی پێش هەرەس جیاوازبێت.

لە بەر رۆشنایی  تیوری مارکسیزم ، لینینزم  ، دوور  له‌ ئه‌زمونی حیزبی تحرر ی عێراق و کوردستان ، که‌ سێبەرو پاشکۆی  سۆڤیه‌ت بوون ، به‌ پراکتیکێکی نوێ ی سه‌رده‌م ، سوود وه‌رگرتن له‌ ئه‌زمونی خه‌باتی رزگاریخوازی گه‌لانی دنیا.

ئارام ی تەنیا باڵ ، به‌ به‌رنامه‌ی زانستیانەی لۆژیکانه‌،بە نه‌خشه‌ی تیوری و پراکتیتکی  نوێ ،   بۆ هەستانەوە و شۆڕشێکی  نوێ ی جیاوز ،  له‌ ناو بۆتەی هەرەس دا ، جارێکی تر لە شاخ وپێشمەرگایەتی دا ،  رووبە رووی   ئەو زنجیر سیناریۆیانە بوەوە ، دەیانویست ئارام و بەرنامەکانی ،  ئیفلیج و زیندەبەچاڵ بکەن . 

عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌یمود 

سه‌رچاوه‌ :

1-ئیبراهیم جه‌لال /خوارووی کوردستان و شۆڕشی ئه‌یلوول بنیاتنان و هه‌ڵته‌کاندن 1961-1975.1

2-عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود /ئاسۆیه‌ک ئاوا نابێ .

ژیانی سیاسیی و پێشمه‌رگایه‌تی رۆژنامه‌وانی :

سه‌رکرده‌ی شۆڕشی ئه‌یلول ، حیلمی عه‌لی شه‌ریف 1931- 1998.

ئه‌م  توێژینەوەیە  ماندووبوونی 20ساڵ کارکردنمە ،تا ئێستا  چاپ نەکراوە .










[[پۆل:کورتەباس]]