سەرچاوەی ئه‌نوه‌ر عه‌بدولره‌حمان عه‌بدولقادر (وه‌ستا ئه‌نوه‌ر) ببینە

ئه‌نوه‌ر عه‌بدولره‌حمان  عه‌بدولقادر ناسراو به‌ وه‌ستا ئه‌نوه‌ر ، له‌ ساڵی 1946 له‌ خانه‌واده‌یه‌کی ره‌نجده‌ر له‌ گه‌ڕه‌کی پاشا  له‌ '''[[هەڵەبجە]]'''  دایک بووه‌ ،هه‌موو وێستگه‌کانی ژیانی به‌ ره‌نج و ماندووبوون و ‌کاری زه‌حمه‌تی تاقه‌ت پڕوکێن   به‌رێ کردووه‌ ، رۆژانه‌ له‌ گه‌ڵ وه‌ستاو و به‌ناو کرێکاره‌کانی '''[[هەڵەبجە]]''' کرێکاری کردووه‌ ودوای ته‌وابوونی کاره‌‌که‌ی له‌ قوتابخانه‌ی شه‌و خوێندویه‌تی . 
[[پەڕگە:290988760 .jpg|وێنۆک]]
هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ به‌ دوای  پرسیا ره‌  بێ وه‌ڵامه‌کانی  جیاوازی چینایه‌تی و نه‌ته‌وه‌یی دا عه‌وداڵ بووه‌، له‌دوای کۆده‌تای 14 گه‌لاوێژی 1958  وه‌ک کرێکارو  وه‌ستایه‌کی هوشیار په‌یوه‌ندی  به‌ ریزه‌کانی حیزبی شیوعی یه‌وه‌  کردووه‌ ، رۆڵی هه‌بووه‌ له‌ نه‌قابه‌ی کرێکاران .
له‌ کۆتایی شه‌سته‌کان دا بوو به‌ وه‌ستاو به‌نایه‌کی لێهاتوو، به‌ سه‌لیقه‌ و تواناو ئه‌زمونی خۆی رۆڵی دیاری هه‌بووه‌ له‌ دروست کردنی چه‌ندان خانوو و بیناو دامه‌زراوی  خزمه‌ت گوزاریی '''[[هەڵەبجە]]''' .
له‌ 1970 دا ده‌رکی به‌وه‌کرد ،حیزبی شیوعی بووه‌ به‌ هاوپه‌یمانی حکومه‌تی عێراق ، له‌ لایه‌کی تریشه‌ وه‌ پارتی دیموکراتی کوردستان وشۆڕشی ئه‌یلوول   سێبه‌ری وڵاتێکی داگیرکه‌ربوو ، ئه‌و  هاو کێشه‌ سیاسی یه‌ ئاڵۆزه‌ بوو به‌هۆی سه‌رهه‌ڵدانی ده‌یان پرسیاری  بێ وه‌ڵامی تر ، وه‌ک چه‌پێکی هوشیار په‌یوه‌ندی کردووه‌  به‌ کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستانه‌وه‌ .

دوای هه‌ره‌س وه‌ستا ئه‌نوه‌ر رۆڵی سه‌ره‌کی له‌ هه‌ڵه‌جه‌و شاره‌زوور هه‌بووه‌ وچه‌ک و ئامێری تایپی له‌ سه‌ید ساد قه‌وه‌  له‌ ژێر دارو ته‌خته‌ دا  حه‌شارداوه‌و  گه‌یاندویه‌ تی به‌  یه‌که‌م مه‌فره‌زه‌ی سه‌ره‌تایی .
له‌ ساڵی 1977 ، (ب .ح ) ی ره‌نجده‌ران ،به‌هۆی جاسوسێکه‌وه‌ ،  له‌ خاڵێکی پشکنینی هه‌ڵه‌بجه‌ ده‌سگیرده‌کرێت  ، (ب.ح) له‌ کاتی لێکۆڵینه‌وه‌و ئه‌شکه‌نجه ی جه‌سته‌یی و ده‌روونی دا ، وره‌ی  ده‌روخێ و  ناوی  وه‌ستا ئه‌نوه‌ری لێپرسراوی رێکخستنه‌ نهێنیه‌کانی هه‌ڵه‌بجه‌و شاره‌زوورو  که‌مال ی شیخ محه‌مه‌د و عه‌بدوڵڵا وده‌یان  کادرێکی  کۆمه‌ڵه‌  ده‌درکێنێ و به‌گرتیان ده‌دات .

له‌ 5/5/ 1977 هێزێکی سه‌ر به‌ ئیستیخباراتی عه‌سکه‌ری عێراق به‌ ده‌بابه‌و مده‌ره‌عه‌و چه‌ند جێبێکی سه‌ربازی، په‌لاماری ماڵی وه‌ستا ئه‌نوه‌ریان له‌ گه‌ره‌کی پیر محه‌مه‌د  داو  ده‌سگیریان  کرد ، له‌ زیندانی  ئیستخباراتی هه‌ڵه‌بجه‌وه‌ گواستیانه‌وه‌ بۆ ئیستخباراتی '''[[سلێمانی]]'''  له‌ ناو  فرقه‌ی '''[[سلێمانی]]''' .
پشکۆ ئه‌مین یه‌کێک له‌ زیندانیه‌کان ئاماژه‌ی به‌وه‌ کردوه‌ :
ئێمه‌ چه‌ند زیندانیه‌ک  بووین  له‌ ئیستخباراتی سلێمانی ،  بریتی بووین (له‌ وه‌ستا ئه‌نوه‌ر ی '''[[هەڵەبجە]]'''  کۆمه‌ڵه‌ ، تۆفیقی حاجی چایچی* هه‌ڵه‌بجه‌ کۆمۆنیست ،  '''[[خالید دلێری]]'''  شاعیر برای شه‌هید مامۆستا جه‌عفه‌ر کۆمه‌ڵه‌ ،عومه‌ر '''[[خانەقین]]'''ی له‌   '''[[زانکۆی سلێمانی]]''' ،ئه‌شره‌ف شه‌ره‌ف کۆیی ،ئازاد ره‌زا قوتابی به‌شی ئابوری '''[[زانکۆی سلێمانی]]'''  ، پشکۆ ئه‌مین کاژیک ). 
جه‌للاده‌کانی ئیستخباراتی '''[[سلێمانی]]''' ، هه‌موو جۆره‌ ئه‌شکه‌نجه‌ی جه‌سته‌یی وده‌روونی یان له‌سه‌ر هه‌موو زیندانییه‌کان  تاقی کردووه‌ ( لێدان و ئه‌شکه‌نجه‌ی قورس و هه‌ڵواسین وته‌وژمی  ته‌زووی  توندی کاره‌با)، ‌ زیندانییه‌کان  هیچ نهێنیه‌کیان   نه‌درکاند .
به‌یانیان به‌ خێرایی قفلی  ده‌رگای ژووره‌که‌یان ده‌کرده‌وه‌و زیندانییه‌کانیان  ده‌برد بۆسه‌ر ئاو وده‌بوایه‌  ئه‌و سه‌تڵه‌ی دانرابوو بۆ ئاوی خواردنه‌وه‌ پڕیان بکردایه‌ له‌ ئاوو بیانگه‌یاندایا ژووره‌که‌یان  ، ده‌بوایه‌ به‌ خێرایی  ئه‌و سه‌تڵه‌ی بۆ میزو پیسایی له‌ ژووره‌که‌ دا دانرابوو له‌ گه‌ڵ خۆیان دا بیانبردایه‌ته‌  ده‌ره‌وه‌و هه‌ڵیان بڕشتایه‌ ، سه‌تڵه‌که‌یان  ببردایه‌ته‌وه‌ ژووره‌که‌ .
رۆژانه‌  ناوی زیندانه‌کان  ده‌خوێنرایه‌وه‌ و ده‌بران بۆ لێکۆڵینه‌وه‌ و ئه‌شکه نجه‌، هه‌ڵواسین  به‌  قولاپ ،  به‌چه‌ند جۆرێک بوو، هه‌ڵواسین به‌ قاچ  سه رو‌و خوار ،هه‌ڵواسین به‌ ده‌ست ومه‌چه‌ک ،  هه‌ڵواسین له‌ پشته‌وه‌ به‌ قۆڵ ،  زۆر جار جه‌لاده‌کان به‌شان  زیندانییه‌که‌یان به‌رز ده‌کرده‌وه‌ ، هه‌مووقورسایی جه‌سته‌ی ده خسته‌  سه‌رشان و قۆڵی ، چه‌ند جه‌للادێک له‌کاتی ئه‌م هه‌ڵواسینه‌دا ، به‌ کێبڵ هه‌موو جه‌سته‌ی زیندانه‌که‌یان  داده‌گرته‌‌وه‌ ، جه‌سته‌ی زیندانه‌که‌ وه‌ک جۆلانیه به‌ هه‌ڵواسراوی به‌م لاو ئه‌ولادا ده‌خولاندووه‌ ،  زۆرله‌زیندانیه‌کان  به‌رگه‌ی ئه‌م  جۆره‌ ئه‌شکه‌نجا نه‌ یان نه‌ده‌گرت ، ده‌بوورانه‌وه و نیوه‌ مردوو ده‌بوون .
دواتر زیندانییه‌که‌یان فڕێ ده‌دایه‌ رێره‌وه‌که‌   بۆ ئه‌وه‌ی  زیندانییه‌کانی تر بیبینن و  له‌ رووی جه‌سته‌یی  و ده‌رونییه‌وه‌  تێک بشکێن ، دوای ماوه‌یه‌ک جه‌للاده‌کان  ئاویان به‌سه‌ر زیندانیه‌که‌دا ده‌کردو جارێکی لێکۆڵینه‌وه‌ و ئه‌شکه‌نجه‌کانیان  له‌ گه‌ڵ  ده‌کرده‌وه‌ .
ئێواره‌یه‌کیان پشکۆ له‌ به‌رپه‌نجه‌ره‌که‌ وه‌ستابوو ،سه‌یری یاریگاکه‌ی ئه‌و به‌ری ده‌کرد،وه‌ستا ئه‌نوه‌ر چووه‌ نزیکی و به‌ روویه‌کی خۆشه‌وه‌ سه‌یری پشکۆی ‌کرد،پشکۆ وتی :-
کاک  ئه‌نوه‌ر ده مناسیت  
وتی :-نه‌ء
پشکۆ وتی :- من تۆ ده‌ناسم ، به‌ منداڵی ته‌مه‌نم  9ساڵ بوو، تۆم دیوه‌ ، شێوه‌ی  ئه‌وسای تۆم له‌ یاده‌ ،  ماڵتان له‌ خوار کاره‌باکه‌ وه‌ بوو ، به‌رامبه‌ر به‌باخی گشتی ،ماڵی حاجی ناجی و کاک مه‌حمودی کاره‌با له‌ولاتانه‌وه‌ بوو ، ماڵی سیروان جاف و کیسرا جاف له‌ سوچی ئه‌وسه‌ری ماڵه‌که‌تانه‌وه‌ بوو.
وه‌ستا ئه‌نوروتی :تۆ کوڕی کێیت ؟
کوڕی فڵان که‌سم ،ماڵمان لای مزگه‌وته‌که‌ی ته‌کیه‌ وه‌ بوو.
وه‌ستا ئه‌نوه‌ر ده‌ستی خسته‌ سه‌رشانم و وتی:
ئێمه‌ له‌ نه‌نکته‌وه‌ که‌سو کاری یه‌کترین .
له‌وکاته‌دا وه‌ستا ئه‌نوه‌ر ، بانگی تۆفیقی حاجی چایچی کرد ،وتی :
-تۆفیق پشکۆ کوڕی مامه‌ شێخه‌،  ئامۆزای له‌تیف ی هاوڕێته‌ 
جه‌لاده‌کان هه‌موو جۆره‌کانی ئه‌شکه‌نجه‌یان  له‌سه‌ر وه‌ستا ئه‌نوه‌ر تاقی کردوه‌ ، هیچ نهێنیه‌کی نه‌درکاندبوو ،رۆژێکی تر ،   وه‌ستا ئه‌نوه‌ریان بردو نه‌یان هێنایه‌وه‌.
ده‌مه‌و ئێواره‌که‌ی ده‌رگای ژووره‌که‌یان کرده‌وه‌و  زیندانییه‌کانیان برد بۆسه‌ر ئاو ، زیندانییه‌کان جه‌سته‌ی نیوه‌ مردووی وه‌ستا ئه‌نوه‌ریان بینی له‌ به‌ر خۆره‌تاوه‌که‌ ‌ فڕێ درابوو،ئه‌وه‌نده‌یان ئه‌شکه‌نجه‌ دابوو له‌ هۆش خۆی چووبوو،  سه‌ریان  تاشی بوو ، به‌ گویزان پێستی سه‌ریان  قاش قاش کرد بوو، شه‌کریان  به‌سه‌ردا  کردبوو ، مێرووله‌یان خسته‌ بووه‌  سه‌ر برینه‌کانی و به‌ نایلۆن سه‌ریان  به‌ستن بوو   ،بێ خواردن وبێ ئاو.
ئێواره‌یه‌کی دره‌نگ وه‌ستا ئه‌نوه‌ریان هێنایه‌وه‌  ، ئازاری به‌ سوێی برینه‌کانی سه‌ری وگازی  مێروووله‌کان وتینی گه‌رمای خۆره‌تاوی حوزه‌یران ‌،  جه‌سته‌ی بێ هیزوهه‌ناسه‌ی ته‌نگ و سست کردبوو ، ره‌نگ به‌ روویه‌وه‌ نه‌مابوو ،  به‌ڵام  وه‌ک جاران به‌ وه‌ره‌و  ئیراده‌ی به‌هێزه‌وه‌ هه‌ڵوێستی  به‌رگریه‌کی وای نواندبوو ،  هه‌موو ئیعترافه‌کانی (ب.ح ) به‌تاڵ کردبوه‌وه‌  ، جه‌للاده‌کانی ئیستخبارات ، له‌ به‌رده‌م  وره‌وئیراده‌ی وه‌ستا ئه‌نوه‌ر  دا هه‌ستیان  به‌ که‌می و‌ شه‌رمه‌زاری کرد بوو،  پێیان وتبوو :
-به‌ زیندووی له‌ ده‌ستمان ده‌رناچیت .
دوای ماوه‌یه‌ک (ئه‌شره‌ف و ئازاد ره‌زاو خالید دلێرو پشکۆئه‌مین)  ئازادکران ،پشکۆ  له‌سه‌ر داوای  وه‌ستا ئه‌نوه‌ر سه‌ردانی ماڵی  داده‌ حه‌پسه‌ی خوشکی کرد له‌ گه‌ره‌کی کارێزه‌ وشک و را سپارده‌که‌ی وه‌ستا ئه‌نوه‌ری  پێ گه‌یاند. 
دوایی وه‌ستا ئه‌نوه‌ریان  گواسته‌وه‌ بۆ هه‌یئه‌ی خاسه‌ی  که‌رکوک ، جه‌للاده‌کان له‌وێ هه‌موو جۆره‌ ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کیان  دا ، به‌ ئاسن  ئێسکی هه‌ردوو ده‌ستی و قاچه‌کانیان شکاند  ، هیچ سه‌ره‌   داوو شه‌یه‌کیان چنگ ناکه‌وت،  به‌ده‌م ئازرێکی به‌سوێوه‌ له‌ 30  /  6 / 1977 رۆحی سپارد .
عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود 
سه‌رچاوه ‌:
1-عه‌بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود :دیدارێک له‌ گه‌ڵ شیخ عه‌لی برای شه‌هید وه‌ستا ئه‌نوه‌ر.
2-پشکۆ ئه‌مین :تاڵێک له‌ بیره‌وه‌ری زیندان و یادکردنه‌وه‌ی قاره‌مانێکی کورد له‌ساڵی 1977 له‌ ئیستخباراتی  فرقه‌ی سلێمانی  ،  فه‌یس بووک.
3-چه‌ند زانیارییه‌کی عه‌زیزره‌شید عه‌زیز
4-چه‌ند زانیارییه‌کی شه‌ریف که‌شکۆڵ برازای شه‌ هید وه‌ستا ئه‌نوه‌ر .

ئامادەکردنی: '''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''

[[پۆل: شەهیدان]]