سەرچاوەی ئێواره‌یه‌کی کانوون( هیوا و ئارام و سه‌ردار) ئاوا بوون ببینە

ئامادەکردنی: '''عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود'''
[[پەڕگە:269296436 .jpg|وێنۆک]]
هیوا فایه‌ق فارس ، له‌ 1962 له‌ گه‌ڕه‌کی ده‌رگه‌زێن ی سلێمانی له‌ دایک  بووه‌ ،خوێنکاری  ناوه‌ندیی بوو په‌یوه‌ندی به‌ کۆمه‌ڵه‌وه‌ کرد وه‌ ، گه‌نجێکی  سه‌رکه‌شی  به‌ جه‌ربه‌زه‌  و چاو نه‌ترس بوو ، له‌ 1982 دا پێش ئه‌وه‌ی نه‌به‌ردییه‌ک له‌ ناوشاردا ئه‌نجام بدات ، ئه‌منی سلێمانی ده‌سگیری ده‌که‌ن ، هه‌موو جۆره‌ ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کی جه‌سته‌ یی و ده‌رونی ده‌ده‌ن ،هیچ نهێنیه‌ک نادرکێنێ ، له‌ ئه‌منی عامه‌ ی   به‌غداد 7ساڵ  حوکمی ده‌ده‌ن وده‌یگوێزنه‌وه‌ بۆ زیندانی ئه‌بوغرێب .

له‌  1984  له‌ گفتوگۆی نێوان یه‌کێتی و رژێمی عێراق  ، له‌ گه‌ڵ چه‌ندان  زیندانی   تر  به‌رامبه‌ر چه‌ند دیلێکی سوپای  عێراق له‌ رێگه‌ی لیژنه‌ی ته‌نسیق له‌ که‌رکوک ده‌گۆڕێنه‌وه‌و ئازاد ده‌کرێن. 
دوای ئه‌وه‌ی  گفتوگۆ نه‌گه‌ یشت به‌  ئه‌نجام ،شه‌ڕهه‌لگیرسایه‌وه‌ ، له‌سه‌ر دوای سه‌رکردایه‌تی هیواو هاوڕێکانی له‌ ناو شار مانه‌وه‌،له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی  رزگاری   برای پێشمه‌رگه‌ بوو له‌ تیپی 57ی سه‌گرمه‌ ، خانووه‌که‌ی گه‌ڕه‌کی سه‌یوانیان چۆڵ کرد و له‌ گه‌ڕه‌کی ئاشتی خانویه‌کیان به‌ کرێ گرت .   

ئه‌منی سلێمانی  عه‌باس ی ئه‌من یان له‌  ئاماده‌یی رۆشنبیر به‌ ناوی مامۆستاوه‌  بۆ جاسوسی دانا  ، بۆ ئه‌وه‌ی   فشار  بخاته‌ سه‌ر خوێندکارانی رۆشنبیر و مامۆستاکان  و بیانکات به‌ به‌عسی  ،  په‌روه‌رده‌ی سلێمانی له‌ کرده‌وه‌کانی   عه‌باس  بێزار بوون ، هیواوفایه‌ق  وسه‌ردار عوسمان  دوو خوێندکاری لێهاتوو بووون ،   به‌سه‌رپه‌رشتی ئارام محه‌مه‌د که‌ریم  ئه‌ندامی کارای رێکخراوی سلێمانی پلان و به‌رنامه‌و نه‌خشه‌ ی  کوشتنی  عه‌باس یان  دارێژا  ، یه‌کێک له‌ جاسوسه‌کان   ئاگای له‌ ورده‌کاری  ئه‌و پلانه‌  بوو ، ئه‌منی سلێمانی له‌ هه‌موو جم و جوڵه‌کانی نه‌خشه‌که‌  ئاگادار کردبوه‌وه‌ .

ئه‌منی سلێمانی  چه‌ند مه‌فره‌زه‌یه‌کیان له‌ چه‌ند شوێنێکی ده‌ورووبه‌ری ئاماده‌یی رۆشنبیر  دامه‌زراندبوو، بۆئه‌وه‌ی  یه‌کێک له‌وانه‌  ده‌سگیر بکه‌ن و په‌ی به‌ زنجیره‌ رێکخستنه‌کانی  سلێمانی ببه‌ن ، له‌ 16/ 11/ 85 هیوا و سه‌ردار،  عه‌باس  یان له‌ به‌رده‌م ئاماده‌یی  رۆشنبیردا  به‌سزا گه‌یاند ،رووه‌و گردی ره‌عایه‌ رایان کرد بوو، له‌و کاته‌دا رووبه‌روی مه‌فره‌زه‌یه‌کی ئه‌من بوونه‌وه‌ ، به‌ ده‌م ته‌قه‌کردنه‌وه‌ خۆیان له‌و ده‌ورووبه‌ره‌ ون کرد بوو .

له‌ 18 / 11 /1985 رائید ته‌ها به‌رپرسی ته‌واریه‌که‌ی ئه‌منی سلێمانی ، هیوایان ده‌سگیر کرد  ،  بورهان ی کاکی هیوا سه‌ربازی هه‌ڵاتوو ، دوکانی بۆیاخی ئوتۆمۆبیلی  له‌ گه‌راجی سه‌رکارێزهه‌بوو ، ‌به‌یانی بوو هێشتا  نه‌چوو بوو بۆ سه‌رکاره‌که‌ی  ،  له‌ ناکاو هیزێکی ته‌واری  ئه‌من دای به‌سه‌ر ماڵه‌که‌یان دا ، کون وقوژبنی ماڵه‌که‌ یان گه‌ڕان .

ئه‌منێک  روی کردبوه‌ ، بورهان 

ئێره‌ ماڵی هیوا فایه‌قه‌  ؟

نه‌خێر ، ئێره‌ نیه‌ .

له‌و کاته‌دا ملازم ئه‌حمه‌د ،ده‌ستی برد بۆ ده‌فتر خد مه‌که‌یه‌ک  له‌ سه‌ر مێزی ته‌له‌ فیزیۆنی‌ هۆڵه‌که‌ دانرابوو، کردییه‌وه‌ ناوی هیوا فایه‌ق  ی بینی ، هێستریا گرتی  ، زۆریان له‌ بورهان دا  ، چاوو ده‌سیان به‌سته‌وه‌ و  گواستیانه‌وه‌ بۆ ته‌وارییه‌که‌ ،  چه‌ند  ئه‌منێکیان خۆیان له‌ ماڵی هیوا له‌ گه‌ڕه‌کی ئاشتی حه‌شاردا .

ئه‌و رۆژه‌ ئارام  زۆر چاوه‌ڕوانی هیوای کردبوو ،ده‌بوایه‌ بیبینێ ، دیار نابێ ، رووی کردبووه‌ ماڵی هیوا، که‌ له‌ ده‌رگای  دابوو، ئه‌منه‌کان  ده‌سگیریان کرد  ،شه‌وی 19/ 11/1985 ئه‌منه‌کان هه‌ڵیان ‌کوتایه‌ سه‌ر  ماڵی سه‌ردار و ئه‌ویشیان  ده‌سگیر کرد .

که‌ چاوی بورهانیان  کرده‌وه‌  ،خۆی له‌ نهۆمی دووه‌می بیانه‌یه‌کی گه‌وه‌ره‌ی ته‌واریه‌که‌ دا  بینییه‌وه‌ ، شوشه‌ی په‌نجه‌ره‌ی ساڵۆنه‌که‌یان ده‌رهێنابوو ، کزه‌ بای  ساردی پایززیاتر ساردی کردبوو، بورهانیان به‌ که‌له‌بچه‌که‌ی ده‌ستییه‌وه‌ به‌ و عه‌موده‌  درێژه‌‌وه‌ به‌سته‌وه‌ که‌سه‌رکاشیه‌که‌ پاڵیان خستبوو    ، شه‌وه‌که‌ی دوای ئه‌شكه‌نجه‌یه‌کی زۆر هیوایان به‌  بوراوه‌یی وه‌ هێنایه‌ ته‌نیشت بورهانه‌وه‌  ، دوای ماوه‌یه‌ک بورهان بانگی هیوای  کرد  که‌ گوێ له‌ ده‌نگی کاکی بوو ، زۆر به‌ کزیییه‌وه‌  وتی :

کاکه‌ بورهان ،نازانم بۆ ئه‌منه‌کان به‌ وردی ئاگایان له‌ پلان و  به‌رنامه‌و نه‌خشه‌کانی ئێمه‌یه‌ ،وه‌ک ئه‌وه‌ی هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو له‌ گه‌ڵمان دا بن  ، به‌ڵام ئێمه‌ به‌رگه‌ی هه‌موو ئه‌شکه‌نجه‌کانمان گرت ،هیچ نهێنیه‌کمان نه‌درکاندوه‌ .

زینداننیه‌ک وتی 

له‌و کاته‌دا ئه‌منه‌کان هیوایان برد بۆ لێکۆڵینه‌وه‌  ،دوای دوو سه‌عات هێنایانه‌وه‌ وتی:

جه‌للاده‌کان ئه‌شکه‌نجه‌ی زۆریان دام ،بوورابومه‌وه‌  ، له‌  حه‌وشه‌ له‌ به‌ر ئه‌و سه‌رمایه‌  فڕێیان دابووم ،کاتێ  به‌  ئاگاهاتمه‌وه‌ ، به‌ ئاسته‌م  گوێم له‌ ده‌نگی ئه‌منێک  بووبه‌ که‌سێکی تری وت :

ئه‌مه‌ هیوایه‌ . 

به‌ڵێ خۆیه‌تی . 

یه‌کسه‌ر ئه‌و  ده‌نگه‌که‌م ناسییه‌وه‌  ، قه‌د بڕوام نه‌ده‌کرد ، هاوڕێیه‌کمان  ئاوا جاسوس بێت  ، که‌ چاوم هه‌ڵبڕی (.........)* م بینی .

هیوا ئارامی  زۆر خۆش ده‌ویست ،  خه‌می ئه‌وی  بوو وتی :

کاکه‌ بورهان  تۆ به‌رده‌بی  ، ده‌بێ هه‌موو تواناتان  بخه‌نه‌‌  گه‌ڕبۆ ئازاد کردنی ئارام  .

له‌و کاته‌دا پاسه‌وانه‌ چرپه‌ چرپه‌که‌ی بینی  ،توڕه‌بوو ، به‌ داره‌که‌ی دایگرتنه‌وه‌ و له‌ یه‌کتری جیا کردنه‌وه‌ ، .جه‌للاده‌کان به‌ به‌رده‌وامی ئه‌شکه‌نجه‌ی ئارام و سه‌ردارو هیوایان ده‌دا .

یه‌کێک له‌ ئه‌فسه‌رکانی ئه‌منی ته‌واری ،له‌ گه‌ڵ ئارام خوێندکاری (کۆلێجی یاسا)ی زانکۆی به‌غداد بوو ، له‌وێ ئارامی  ناسییه‌وه‌ ، پێت  وت :
کاره‌که‌ی ئێوه‌  دیارو  ئاشکرایه‌ ، هه‌رسێکتان نکۆڵی لێ ده‌که‌ن ، گه‌ر هه‌ر وا بمێننه‌وه‌  ،  له‌ ژێر ئه‌شکه‌نجه‌دا ده‌تانکوژن ، به‌ڵکو دان به‌ کاره‌که‌تاندا  بنێن ، چه‌ند ساڵێک حوکم ده‌درێن ،دوایی به‌  لێبوردنی گشتی ئازاد ده‌کرێن .

ئارام وسه‌ردارو هیوا رووبه‌رووی هه‌موو ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کی جه‌سته‌یی وده‌رونی و جه‌لاده‌کان بوونه‌وه‌ ، به‌ مه‌رگی خۆیان ، هه‌موو نهێنیه‌کانیان  له‌ گه‌ڵ خۆیاندا برده‌ دووتوێی خاکه‌وه‌.

بورهان مانگێک له‌ ته‌واریه‌که‌ی سلێمانی مایه‌وه‌ ، هیچ زانیارییه‌کیان  لێ چنگ نه‌که‌وت ،گواستیانه‌وه‌ بۆ (انضباط عسکر ی ) ی له‌ حامیه‌ی سلێمانی ، پڕبوو له‌ زیندانی ،له‌وێ هێمنی برای بینی باوه‌شیان به‌ یه‌کتری دا کرد  ، بورهان سه‌ری سوڕما بۆ ئه‌و منداڵه‌یان  ده‌سگیر کردووه‌ .هێمن به‌  قوڕگێکی پڕ له‌ گریانه‌وه‌ به‌ بورهانی برای وت:

(دایکم و خوشکه‌کانیشم) **  له‌ به‌شی  زیندانی ژنانن ،ئه‌منه‌کان   ماڵه‌که‌مانی  داگیرکرد.

دوای چه‌ند رۆژێک که‌سێکیان تازه‌ ده‌سگیر کرابوو ، بورهانی ده‌ناسی پێ وت :

هیوای برات و دوو هاوڕێکه‌ی شه‌هید کراون . 

بورهان و وه‌ستا عوسمانه‌ سووری بۆیاخچی و ئاکۆ مسته‌فا له‌ ته‌وارییه‌که‌ پێکه‌وه‌ زیندان بوون ، دواتر جارێکی تر،  له‌ سجنی سه‌ره‌وه‌ له‌ گه‌ڵ بورهان  یه‌کیان گرته‌وه‌ ، پیان وت :
شه‌وێك هه‌موو زیندانیانی  ته‌وارییه‌که‌یان کۆکرده‌وه‌ ، به‌رگی سه‌ربازیان له‌ به‌رکردین  و ریزیان کردین   ، له‌وکاته‌دا  که‌سێکێیان هێنا ، به‌رگی سه‌ربازی له‌ به‌ردا بوو، ده‌م و چاوی  داپۆشرابوو ، ئه‌وکه‌سه‌ به‌ریز  یه‌ک به‌یه‌ک سه‌یری روخساری هه‌موومانیان کرد ،سێ که‌سی  له‌ ریزه‌که‌ ده‌رهێناو و وتی :

ئه‌م سیانه‌ بوون ،ئارام وهیوا و سه‌ردار.

له‌ 17/  12/ 1985 به‌ ئاماده‌بوونی لێپرسراوانی ئه‌منی سلێمانی و شێخ جه‌عفه‌ر ی پارێزگای سلێمانی و فه‌رمانبه‌رانی دام و ده‌زگا کانی سلێمانی ، (ئارام و هیواو سه‌ردار )*** یان به‌ چاوبه‌ستراوی و که‌له‌بچه‌کراوی و به‌ به‌رگی سه‌ربازییه‌وه‌ له‌به‌رده‌م  ئاماده‌یی رۆشنبیردا گوله‌ باران کرد .



سه‌رچاوه‌  و په‌راوێزه‌کان :

ئه‌م زانیاریانه‌م له‌ مامۆستا بورهان فایه‌ق  ه‌وه‌ پێگه‌یشتووه‌.

دوای راپه‌رین ده‌یان به‌ڵگه‌نامه‌ی ئه‌منی سلێمانی که‌وته‌ ده‌ست جه‌ماوه‌ر ، له‌ وبه‌ڵگه‌نامانه‌دا  ناوی ئه‌و جاسوسه‌ ی  تیا تۆمار کرابوو ،په‌یوه‌ندی به‌ ئه‌منی سلێمانییه‌وه‌ کردبوو، ئه‌وهه‌موو زانیارییه‌کانی  هیواو سه‌ردارو ئارام گه‌یاندبووه‌ ئه‌منی سلێمانی ، ببوو به‌ شاهید به‌سه‌ریانه‌وه‌ ،  دایکی شه‌هید هیواو شه‌هید سه‌ردار به‌  ده‌سه‌ڵاتدارانیان وتبوو :

گه‌ر به‌ خێرایی (........) تاوانبار ده‌سگیر نه‌که‌ن ،به‌  نیازه‌ به‌یانی خۆی ده‌رباز بکات و له‌ ئێرانه‌وه‌ رووبکاته‌  هه‌نده‌ران ، هیچ گوێیان به‌ داوکه‌یان نه‌دابوو ، رێبوار عوسمان برای شه‌هید سه‌ردار به‌ دڵگه‌رمی خۆی چووبووئه‌و جاسوسه‌  ده‌سگر بکات ، به‌ڵام ( ....... ) زووتر هاتبووه‌ ده‌ست رێبواری شه‌هید کرد .

ئه‌منی سڵیمانی خانه‌واده‌ی شه‌هید هیواوئارام وسه‌ردار ده‌سگیرکرد  ، ماوه‌یه‌ک له‌ زیندانی حامیه‌و سجنی سه‌ره‌وه‌ زیندان بوون ، دواتر  گوێزرانه‌وه‌ بۆ سجنی (شرطه‌ الخناق ) له‌ شاری سه‌ماوه‌ ، له‌ 1988 به‌ لێبووردنی گشتی ئازاد کران ، به‌ تسفیرات  گوێزرانه‌وه‌ بۆ ئه‌منی سلێمانی وشه‌وێک له‌وێ مانه‌وه‌  بۆ به‌یانیه‌که‌ی له‌ (لجنه‌ الاستقبال ) له‌ عه‌ربه‌ت ئازاد کران / بورهان  فایه‌ق  .

ئه‌منی سلێمانی ته‌رمی هه‌رسێ شه‌هیده‌که‌یان  به‌ نهێنی له‌ سێ چاڵی نادیار حه‌شار دابوو، به‌هۆی باوکی و خاڵی و مامی و خاڵۆزاکانی  شه‌هید هیوا تونیان ئه‌و شوێنه‌ی  شه‌هید هیوا بدۆزنه‌وه‌ ،شه‌وێکی تاریک نوتک به‌ چرایه‌که‌وه‌  ، خۆڵی سه‌ر چاڵه‌که‌یان  هه‌ڵدایه‌وه‌ و ته‌رمه‌که‌یان ده‌ر هێنا، هیوا به‌رگی سه‌ربازی له‌ به‌ردابوو ، کلێته‌یه‌کی له‌سه‌ردابوو ، برینه‌که‌ی هێشتا ته‌ڕبوو ،خوێنی لێ ده‌ڕۆیشت ، کفنیان  له‌ به‌رگه‌که‌ی  ئاڵان  و له‌ گۆڕستانی شه‌هیدان  به‌ خاکیان سپارد /بورهان  فایه‌ق. .

[[پۆل:هەمەجۆرە]]