عومەر مەعروف بەرزنجی

ژیان و بەرهەمەکانی...

نووسەر کوڕی خوالێخۆشبوو (مەعروف ئەحمەد بەرزنجی 1905 – 04-05-1970) یە.

باوکی یەکێک بووە لە خوێندەوارو رووە ناسراوەکانی بەرزنجە و هاوەڵ و دۆستی نزیکی -- شێخی نەمری بەردەقارەمان -- بووە، لە ساڵی 1946 دا لە ئاوایی بەرزنجە لە دایکبووە، سێ پۆلی قۆناغی سەرەتایی لە قوتابخانەی – بەرزنجە – خوێندووە و دواتر بە ماڵەوە هاتوونەتە سلێمانی و چووەتە قوتابخانەی – مەڵکەندی – ئەو سەردەمە کە دەکەوتە گەڕەکی سابونکەران.

ساڵی 1965 بووە بەمامۆستاو لەچەندین قوتابخانەی دەرەوەو ناوەوەی سلێمانیدا وانەی زمانی ئینگلیزی وتووەتەوە، بۆنموونە: ئیسکان، قەشان، ماوەت، گێڵدەرە، قەمچووغە، چەقژ، وێڵەدەر، کانی پانکە، مەولانا خالید، ناوەندی رۆژهەڵاتی کوران، ناوەندی بابانی ئێواران، ناوەندی پەیامی کچان، ناوەندی کوردستانی کچان، دواناوەندی بناری کچان، ناوەندی تووی مەلیکی کچان.

لە دەورو بەری شۆرشی چواردەی تەمووزی ساڵی 1958 دا دەستەیەک هاورێ و قوتابی بوون وەک شەهیدی قوتابیانی کوردستان – محەمەد سدیق عەبدولڕەحمان پێنجوێنی – و نەوشیروان مستەفا و قادر شەریفە کوردە و شەرەف محێدین و بەکر حسێن و بەختیار عەزیز فەرەج و بەهادین علی حسێن و عەلی توانا و ڕەوف حەسەن، ئەمانە پێکەوە بوونە هاورێی سیاسەت و هۆگری خوێندنەوەو نووسین و هاوەڵی کتێب، ئەمانە بێجگە لە بەختیار و ڕەوف هەموویان سەربە یەکیەتی قوتابیانی کوردستان بوون.

لە تەمەنێکی مناڵییەوە خوی داوەتە خوێندنەوە و نووسین، یەکەم بەرهەمی بڵاو کراوەی دەگەرێتەوە بۆ تەمەنی (13) ساڵی و لە ژ 97 ی رۆژی 23 ی تشرینی دووەمی ساڵی 1959 ی رۆژنامەی (پێشکەوتن) دا بڵاو کراوەتەوە کە لەو کاتەدا لە قۆناغی ناوەندیدا بووە، بابەتەکە بەبۆنەی سێیەم ساڵی کۆچی دوایی مەلیکی کوردستانەوە بووە.

لە ناو بنەماڵەیەکی خوێندەوار و دۆستی کتێبدا پێگەیشتووە، خوالێخۆشبووی باوکی و هەردوو براگەورەکەی (عەبدولقادر مەعروف بەرزنجی) و یاساناسی خوالێخۆشبوو (عوسمان مەعروف بەرزنجی) و مامۆستای خوالێخۆشبوو (محەمەدلاو محەمەد عەلی بەرزنجی) پورزای کە یەکێک بووە لە مامۆستا دەرکەوتووەکان و لە نووسەرانی گۆڤاری گەلاوێژ، دەوری دیارییان لە هاندان و رێنمایی کردنیدا بووە.

ساڵانی 1960 – 1961 جگە لە بڵاو کردنەوەی بابەتی ئەدەبی و سیاسی، دەورێکی سەرەکی بووە لە نووسین و بەریوەبردنی گۆشەی (قوتابیانی کوردستان) ی رۆژنامەی (دەنگی کورد) کە لەشاری بەغداد لە لایەن (عومەر جەلال حەوێزی) یەوە بە هەردوو زمانی عەرەبی و کوردی بڵاودەکرایەوە.

لەو گۆشەیەدا کە بەناوی (ع. تینو) دەینوسی، چەندین بابەتی پەیوەندیداری سەبارەت بە خەبات و پێویستی بوونی (یەکێتی قوتابیانی کوردستان) بڵاو کردووەتەوە.

تەنانەت لەکاتی بەستنی دووەم کۆنگرەی مامۆستایانی کورد لە شەقڵاوە کە لە رۆژی دووشەممە رێکەوتی 15 ی ئابی ساڵی 1960 دا بەسترا، نووسەر یەکەم کەس بووە کە لە رۆژنامەی (دەنگی کورد) داو لە گۆشە تایبەتییەکەی (قوتابیانی کوردستان) داو بە ناونیشانی (کۆنگرەی مامۆستایانی کورد لە شەقلاوە و لەم کۆنگرەیەدا سەرنجێک)، داوای بەستنی کۆنگرەیەکی بۆقوتابیانی کوردستان کردووە و پێشنیارەکەیشی لەلایەن سەرکردایەتی ئەو سەردەمەوە پەسەند کراوە.

نووسەرلەساڵی 1959 بەدواوە لەم رۆژنامەو گۆڤارانەدا بەرهەمی بەزمانی کوردی و عەرەبی بڵاوکردووەتەوە، بابەتەکانیشی بەزۆری سەبارەت بە لێکۆڵینەوە و رەخنەی ئەدەبییە وەک : (پێشکەوتن، هەتاو، ژین، دەنگی کورد، رۆژی نوێ، بروا، هیوای کوردستان، نووسەری کورد، رۆژی کوردستان، هەولێر، برایەتی، پاشکۆی عێراق، دەفتەری کوردەواری، بەیان، رۆشنبیری نوێ، بیری نوێ، کاژاو، مامۆستای کورد، کوردستانی نوێ، النور، التڕخی، العراق، گوڵان العربی).

نووسەر جگە لە ناوی راستەقینەی خۆی لە سەرەتاوە تائێستا بەم ناوانەیش بابەتی بڵاو کردووەتەوە : (ع. تینو، ئارام، خوێندەوارێک، ئاراس، ئاسۆ، ع. بەرزنجی) ساڵی 1995 گۆشەیەکی تایبەتی بە ناونیشانی (بەڵگەی زیندوو) لە رۆژنامەی (کوردستانی نوێ) دا هەبووە، گۆشەکە رۆژانی دووشەممە و هەینی بڵاو دەکرایەوە، دوای سی و شەش ئەڵقە (فریاد رەواندزی) و هەندێکی تر بابەتەکەیان پێ هەزم نەدەکرا و (عیزەدین مستەفا رەسوڵ)یش بەردەوام لە گۆشەکەی دەخوێند، بەم پێیە گۆشەکە راگیرا و گۆشەیەکی مردوویان هێنایە شوێنی. (ساڵی 2010 بابەتەکانی ئەو گۆشەیە کۆکرانەوە و بەناونیشانی بەڵگەی زیندوو بە پێشەکییەکەوە و لە کتێبێکی تاییبەتیدا بڵاو کرایەوە).

لە ساڵی 2006داو بەبۆنەی یادی پەنجا ساڵەی کۆچی دوایی مەلیکی کوردستان و سەبارەت بە کتێبی (نوربەخشی) کۆی شیعرەکانی مەلیکی کوردستان شێخ مەحمودی بەرزنجی مەدالیای زێڕینی پێشکەشکراوە.

بیبلیۆگرافیای بەرهەمەکانی نووسەر

یەکەم : کتێبی چاپکراو

1 – لێکۆڵینەوە و بیبلیۆگرافیای چیرۆکی کوردی، لە چاپکراوەکانی کۆڕی زانیاری کورد، بەغداد، 1978

2 – لێکۆڵینەوەی هونەری یان هەڵبزارکاندن ؟ لە بڵاوکراوەکانی دەفتەری کوردەواری، چاپخانەی عەلا، بەغداد، 1978

(باسێکی رەخنەییە سەبارەت بە هەڵە و کەم و کووڕییەکانی کتێبی - چیرۆکی هونەری کوردی – حسێن عارف --)

3 – سەرجەمی بەرهەمەکانی مارف بەرزنجی شەهید، کۆکردنەوەو ساغکردنەوەو پێشەکی و پەراوێز، بە هاوکاری و کۆششی ئەندازیار سامان مارف بەرزنجی، چاپخانەی رۆشنبیری، هەولێر، 1993

4 – عوسمان مەعروف بەرزنجی، یاساناس و رۆشنبیر و مرۆڤ، سلێمانی، 1997، (کۆمەڵێ بابەتی جیاوازە بەبۆنەی کۆچی دوایی و چلەی عوسمان مەعروف بەرزنجی یەوە ئامادەکراوە

5 – مەحموودخانی دزڵی – شۆرشگێڕی رۆژهەڵاتی کوردستان – بابەتێکی مێژووییە، چاپی یەکەم، سلێمانی 1997، چاپی دووەم، سلێمانی 2002

6 – برایم ئەحمەد لە کارە زانستی و ئەدەبییەکانی پرۆفیسۆر دکتور مارف خەزنەداردا، چاپخانەی شڤان، سلێمانی، 2004

7 – گۆران و ئەدەبی ئینگلیزی، چاپخانەی شڤان، سلێمانی، 2006

8- نوربەخشی، شیعرەکانی مەلیکی کوردستان شێخ مەحمودی بەرزنجی، سلێمانی، چاپخانەی شڤان، 2006

9- برایم ئەحمەد، کۆی بەرهەمە شیعرییەکانی، لە بڵاوکراوەکانی ناوەندی چاپەمەنی و راگەیاندنی خاک، سلێمانی، 2007

10 – فازیل موحەمەد عیرفان، کۆی بەرهەمە ئەدەبیەکانی، سلێمانی، چاپخانەی شڤان، 2009

11- بەڵگەی زیندوو، سلێمانی، چاپخانەی شڤان، 2010

دووەم : وەرگێران

1 – جوگرافیای ئابووری بۆ پۆلی شەشەمی ئەدەبی، بەهاوکاری مامۆستایان خەسرەو مستەفا و عەبدولکەریم شێخانی، بەغدا، 1983

2 – سەرەتاکانی کۆمەڵزانی و فەلسەفە بۆ پۆلی پێنجەمی ئەدەبی، بە هاوکاری دکتۆر ئیحسان فوئادو رەئوف حەسەن، بەغدا، 1990

سێیەم : بەرهەمی ناو رۆژنامەو گۆڤارەکان

نووسەر لە ساڵی 1959 بەدواوە چەندین بابەتی لێکۆڵینەوەو رەخنەی ئەدەبی و وتاری سیاسی و بابەتی مێژوویی و وتاری هەمەرەنگی لە رۆژنامە و گۆڤارەکاندا بەزمانی کوردی و عەرەبی بڵاو کردووەتەوە، تۆمارکردنی هەموویان و پێشچاوخستنی بیبلیۆگرافیایەکی تەوا و لاپەرەیەکی زۆر دەگرێتەوە، بۆیە لێرەدا تەنیا چەپکێ لەو بابەتانە دەخەینە روو، دیارە ئەم کتێبەیش بە باشترین سەرچاوە دەزانین بۆ پاراستنی ئەم بیبلیۆگرافیایە:

1 – یادی سێ ساڵەی شێخ مەحمودی نەمر، ڕۆژنامەی پێشکەوتن، ژ 97، دووشەممە، 23 ی تشرینی دووەمی 1959.

2 – بۆ حەسەن تۆفیق، پێشکەوتن، ژ111، شەممە، 17 ی مایسی 1960.

3 – باری ئێستای ئەدەبی کوردی، ڕۆژنامەی هیوای کوردستان، ژ 12، یەک شەممە، 7 ی ئابی 1960.

4 – بوونی یەکێتی قوتابیانی کوردستان پێویستییەکی ئەمڕۆمانە، ڕۆژنامەی دەنگی کورد، ژ16، دووشەممە، 15 ی ئابی1960 بەناوی (ع. تینو).

5 – بێخودی شاعیر، دەنگی کورد، ژ 21، 26 ی ئابی 1960.

6 – گوڵێکی کەم تەمەن بوو، گۆڤاری هەتاو، ژ184، 31 ی ئابی 1960 (ئەم بابەتە بە بۆنەی کۆچی دوایی مامۆستا رەفیق حیلمی یەوە نووسراوە).

7 – دیسان، ڕۆژنامەی بڕوا، ژ 7، 1 ی ئەیلولی 1960 (ئەم بابەتە سەبارەت بە کۆچی دوایی مامۆستا رەفیق حیلمی) یە.

8 – یادی شۆڕشی چواردەی تەمووز، رۆژنامەی بڕوا، ژ 2 – 3، تەمووزی 1960.

9 – یادێکی زێوەر، دەنگی کورد، ژ 58، پێنج شەممە، 10 ی تشرینی دووەمی 1960.

10 – منیش لەگەڵتام، بڕوا، ژ 25، 18 ی شوباتی 1961 (ئەم بابەتە سەبارەت بە مامۆستا ئەحمەد هەردی)یە.

11 – عەبدولواحید نوری، بڕوا، ژ 42، 24 ی تەمووزی 1960 (ئەم بابەتە بەناوی – ئارام – ەوە) بڵاوکراوەتەوە.

12 – تولستۆی، رۆژنامەی ژین، 1962.

13 – دیوانەکەی پیرەمێرد، دەفتەری کوردەواری، ژ 3، مایس و ئابی 1970.

14 – پشکۆو ریالیزم، نووسەری کورد، خولی یەکەم، ژ 6، مارت و نیسانی 1972.

15 – لەسەر زەردەخەنەیەک، گۆڤاری هەولێر، ژ 1 س 3 حوزەیرانی 1972، ژ3 س 3، ئابی 1972.

16 – پشکۆ و چیرۆکی کوردی، رۆژی کوردستان، ژ 1 س 2، ئابی 1972.

17 – پشکۆ و رەخنەی ئەدەبی، نووسەری کورد، خولی یەکەم، ژ 8، مایسی 1973.

18 – رەخنەیەکی ئیفلیج و شیعری سیاسی، رۆژنامەی بیری نوێ، 1972 (نووسینێکە سەبارەت بە بابەتێکی زانای ئەدەب خوالێخۆشبوو د. کامل حەسەن بەسیر).

19 – پشکو و القێە الکردیە، جریدە التڕخی، العدد 132 - 14ئەیلول 1972.

20 – مەحمود خانی دزڵی و لاپەڕەیەک لە مێژووی کورد، رۆژی کوردستان، ژ 4 س 2 حوزەیرانی 1973.

21 – کاتێک کە گەرووی مەرگ ئەکەینەوە، رۆژنامەی ژین، 1973 (کۆمەڵێ سەرنج و رەخنەیە سەبارەت بە کتێبی لە گەرووی مەرگەوەی تاهیر ساڵح سەعید).

22 – پێشمەرگە لە چیرۆکی کوردیدا، رۆژنامەی ژین، 1973 (کۆمەڵێ سەرنج و رەخنەیە لە باسێکی محەمەدی حەمەباقی).

23 – دوا وەڵامی من بۆ هەندێ سەرنجی ئاڵۆزتر، رۆژنامەی ژین، 1973 (وەڵامێکە بۆ محەمەدی حەمە باقی).

24 – القێە الکردیە و مسڕلە المچمون، التڕخی، 1973.

25 – ژانی گەل و سەرەتایەک لە رۆمانی کوردی، رۆژی کوردستان، ژ 5، س 2، تەمووزی 1973.

26 – الروایە الکردیە و مخاچ الشعب، جریدە التڕخی العدد 1429 فی 6/9/973.

27 – گۆران و ئەدەبی ئینگلیزی، رۆژی کوردستان، بەشی یەکەم، ژ 42، تشرینی دووەمی 1976، بەشی دووەم، ژ50، تەمووزی 1978.

28 – فی ژکری لگیف حامد البرزنجی، العراق، 1977.

29 – بیبلیۆ گرافیاکەی نەریمان و شەن و کەوێکی خۆمانە، بەیان، ژ 46، کانونی دووەمی 1978.

30 – گیر و گرفتەکانی لێکۆڵینەوەی چیرۆکی کوردی، پاشکۆی عیراق، ژ 14، نیسانی 1978.

31 – سەعید کابان و یەکەم چووزەرەی رێزمانی کوردی، بەیان، ژ 49، مایسی 1978.

32 – تیشکێک بۆ سەر دیوانی مەحوی، رۆشنبیری نوێ، ژ 68، حوزەیران و تەمووزی 1978.

33 – عەبدولواحد نوری فی ژکراە الرابعە و الپلاپین، جریدە العراق، العدد 717، 3 تموز 1978.

34 – عەبدولواحید نوری و رستێک وردە سەرنج، بیری نوێ، ژ 305، 26 ی ئابی 1978 (ئەم بابەتە بریتییە لە راستکردنەوەی هەندێ هەڵەی ئەکرەم قەرەداغی و عیزەدین مستەفا رەسول سەبارەت بە عەبدولواحید نوری بابەتەکەیش بە ناوی -خوێندەوارێک- بڵاو کراوەتەوە.

35 – پێرەوکەکانی چیرۆکی کوردی و چەپکێ تیشک و بەسەر کردنەوە، رۆشنبیری نوێ، ژ 70، ئەیلول و تشرینی یەکەمی 1978 (ئەم بابەتە بریتییە لە راستکردنەوەی هەندێ هەڵەی ئەکرەم قەرەداغی و سەبارەت بە چیرۆکی کوردی کە پێشتر لە هەمان گۆڤاردا بڵاوی کردبووەوە).

36 – راستکردنەوە و وەڵامی رستێک بیرورای تایبەتی، پاشکۆی عێراق، بەشی یەکەم، ژ32، تشرینی دووەم و کانونی یەکەمی 1979، بەشی دووەم، ژ 33، کانونی دووەمی 1980 (ئەم بابەتە وەڵامێکە بۆ وتارێکی فوئاد مەجید میسری کە سەبارەت بە کتێبی – لێکۆڵینەوە و بیبلیۆگرافیای چیرۆکی کوردی – کە لە هەمان پاشکۆدا بڵاویکردبووە).

37 – تێگەیشتنی راستی و شوێنی لە رۆژنامە نووسی کوردیدا، رۆشنبیری نوێ، ژ78، کانونی یەکەمی 1979 (ئەم بابەتە سەبارەت بە کتێبەکەی دکتۆر کەمال مەزهەر ئەحمەدە)، دکتۆریش لە باسێکدا بە پەسەندەوە سەیری ئەم رەخنەیەی کردووە، (مجلە الپقافە، العدد 10، تشرین الڕول، 1980).

38 – بۆ ئەوەی راستی بدرەو شێتەوە، پاشکۆی عێراق، ژ 23، کانونی دووەمی 1979 (ئەم بابەتە وەڵامێکە بۆ جەمشید حەیدەری سەبارەت بە نامیلکەی -- لێکۆڵینەوەی هونەری یان هەڵبزرکاندن --).

39 – کاروانی شیعری نوێی کوردی و رستێک سەرنج، بەیان، ژ 60، مارتی 1980 (ئەم بابەتە پیا چوونەوەیەکی رەخنە گرا نەیە سەبارەت بە کتێبی کاروانی شیعری نوێی کوردی کاکەی فەللاح).

40 – هیچ کامێکیان شیعری مەحوی نین، گۆڤاری کاژاو، ژ1، 1984.

41 – دیوانی سەفوەت و وچانێک لە ژێر سێبەری دارە رەشدا، نووسەری کورد، ژ3، خولی سێ یەم، تشرینی یەکەمی 1985.

(ئەم بابەتە سەبارەت بە کۆمەڵە شیعرەکەی خوالێخۆشبوو مەلا مستەفای حاجی مەلا رەسولە کە عیزەدین مستەفا رەسول بە پێشەکییەکەوە چاپی کردبوو، بابەتەکە کۆمەڵێ هەڵەی ئامادەکاری راستکردبووە).

42 – نامەیەک بۆ مامۆستای کورد، گۆڤاری مامۆستای کورد، ژ27، پایزی 1995.

43 – بەرکوڵێک بەرەو هەواری رەخنە، کوردستانی نوێ، ژ 1162، دووشەممە، 11-12-1995.

44 – رۆژنامەی پێشکەوتن و سەرچاوەی مێژوویی، کوردستانی نوێ، ژ1166، هەینی، 15-12-1995.

45 – ورد بیخوێنەرەوە، کوردستانی نوێ، ژ 1168، دووشەممە، 18-12-1995.

46 – کەریم بەگی هەمەوەندو کاپتان بۆند، کوردستانی نوێ، ژ 1172، هەینی، 22-12-1995.

47 – چەرچڵ لە کەریم بەگی هەمەوەند دەدوێ، کوردستانی نوێ، ژ 1174، دووشەممە، 05-12-1995.

48 – گەورەیی پیرەمێردو شارستانێتی ئەدەب، کوردستانی نوێ، ژ 1184، دووشەممە، 08-01-1996.

49 – چەپکێ نامەی شێخی نەمر، کوردستانی نوێ، ژ 1190، دووشەممە، 15-01-1996.

50 – دووشاعیری گەورەو نامیلکەیەکی بچووک، کوردستانی نوێ، ژ 1194، هەینی، 19-01-1996.

51 – حسێن ناڤم و کۆنگرەی ئاشتی ساڵی 1919 لە پاریس، کوردستانی نوێ، ژ 1196، دووشەممە، 22-01-1996.

52 – گوڵی خوێناوی گۆران و گەشتەکەی زەینەب حەکیمی میسری، کوردستانی نوێ، ژ 1200، دووشەممە، 26-01-1996.

53 – باکووری کوردستان و نامەیەکی مێژوویی هێنری دوبس، کوردستانی نوێ، ژ 1203، سێ شەممە، 30-01-1996.

54 – شاری هەولێر و زمانی کوردی و حەفتا ساڵ لەمەوبەر، کوردستانی نوێ، ژ 1206، هەینی، 02-02-1996.

55 – ئەنجومەنی نوێنەران و بانگەوازی رەفیق حیلمی، کوردستانی نوێ، ژ 1208، دوو شەممە، 05-02-1996.

56 – کورد و هەلی مێژوویی و کوژانەوەی هیوای نەتەوە، کوردستانی نوێ، ژ 1212، هەینی، 09-02-1996.

57 – فەرماندەی سوپای قەیسەری رووس نامە بۆ شێخی نەمری بەردەقارەمان دەنێرێ، کوردستانی نوێ، ژ1214، دووشەممە 12-02-1996.

58 – شێخی نەمر وەڵامی مارشاڵ براتۆڤ دەداتەوە، کوردستانی نوێ، ژ 1218، هەینی، 16-02-1996.

59 – چوار رۆژ دوای شەشی ئەیلولی 1930، کوردستانی نوێ، ژ 1221، سێ شەممە، 20-02-1996.

60 – شاعیری گەورە جەواهیری پیرۆزبایی لە گۆڤاری نزار دەکا، کوردستانی نوێ، ژ 1222، 26-02-1996.

61 – تەخمیس و تەخبیسی شیعر و یادێکی مامۆستا نەجمەدین مەلا، کوردستانی نوێ، ژ 1227، هەینی، 01-03-1996.

62 - رۆژنامەی دەنگی کوردو گۆشەی قوتابیانی کوردستان، کوردستانی نوێ، ژ 1257، دووشەممە 8- 4 -1996.

63 – مارف جیاوک نوێنەری هەولێر، کوردستانی نوێ، ژ 1263، یەک شەممە، 15-04-1996.

64 – مەدالیای جەنگی کوردستان، کوردستانی نوێ، ژ 1269، هەینی، 19-04-1996.

65 – جەژنی رۆژنامەنووسی کوردی و کۆمەڵێ سەرنج، کوردستانی نوێ، ژ 1269، دوو شەممە، 22-04-1996.

66 – بۆخراینە پشتگوێ، کوردستانی نوێ، ژ 1273، هەینی، 26-04-1996.

67 – ژیانی راستەقینە، کوردستانی نوێ، ژ 1277، دووشەممە، 06-05-1996.

68- سێ ژمارەکەی رۆژنامەی بانگی حەق، کوردستانی نوێ، ژ 1283، دووشەممە 13- 5 - 1996.

69 – شێخ عەبدولقادری گوللەنەبڕ، کوردستانی نوێ، ژ 1287، هەینی، 17-05-1996.

70– عوسمان عوزێری شاعیر و نووسەر و جوانەمەرگی لەبیرکراو، کوردستانی نوێ، ژ 1288، هەینی، 01-03-1996.

71 – لە تۆفیق وەهبی یەوە بۆ دکتۆر کەمال فوئاد، کوردستانی نوێ، ژ 1292، هەینی، 24-05-1996.

72 – عوسمان چێوار هونەرمەندی خێرنەدیو، کوردستانی نوێ، ژ 1297، هەینی، 31-05-1996.

73 – عەبدوڵڵا جەوهەر و ئاواتێکی بێدەنگ، کوردستانی نوێ، ژ 1299، دوو شەممە، 03-06-1996.

74 – کتێبەکەی هامڵتن و رەوتی رۆژنامەنووسی کوردی، کوردستانی نوێ، ژ1303، هەینی، 07-06-1996.

75 – مێجەرسۆن ئەفسەری سیاسی و رۆژهەڵاتناس، کوردستانی نوێ، ژ 1309، هەینی، 14-06-1996.

76 – ئیسماعیل حەقی شاوەیس خەباتکار و نووسەری بە دیمەن، کوردستانی نوێ، ژ 1313، دوو شەممە، 17-06-1996.

77 – بەرە و یادی سەدساڵەی رۆژنامەنووسی کوردی، (بەشی یەکەم)، پەیڤین، ژ 1، 1997.

78 – بەرەو یادی سەدساڵەی رۆژنامەنووسی کوردی، (بەشی دووەم)، پەیڤین، ژ 2، 1997 (ئەم بەشە بەبێ ناو بڵاوکراوەتەوە).

79 – بین التوپیق العلمی والوجدان الادبی/علی هامش گوران والادب الانگلیزی، مجلە گولان العربی، العدد 37 حزیران 1999.

80 – تۆفیق وەهبی گەورە پیاوو زانای زمان و لێکۆڵینەوەی زانستی، گۆڤاری سلێمانی، ژ2، تەمووزی 2000 (لە ژێر سەردێڕی رۆڵە نەبەردەکانی سلێمانی – بەبێ ناو – بڵاو کراوەتەوە).

81 – ماڵئاوایی پرۆفیسۆرێکی ئەندامی دەستەی نووسەران، گۆڤاری پەیڤین، ژ 11 – 12، تەمووزی 2001 (ئەم بابەتە سەبارەت بە کۆچی دوایی سەڵاحەدین حەفید بەبێ ناو بڵاوکراوەتەوە).

82 – مەسعود محەمەد ئینسایکلۆپیدیای زمان و ئەدەب و کەلتووری نەتەوەیی، پەیڤین، ژ 13، مارتی 2002 (سەبارەت بە کۆچی دوایی مەسعود محەمەد بەبێ ناو بڵاو کراوەتەوە).

83 – برایم ئەحمەد و رۆڵی لە چیرۆکی کوردیدا، پاشکۆی کوردستانی نوێ، رۆژی 4 ی نیسانی ساڵی 2002.

84 – پیرەمێرد و برایم ئەحمەد و شارستانێتی ئەدەب، رۆژنامەی کوردستانی نوێ، ژ.

85 – حەمەلاو بەرزنجی، مامۆستایەکی نموونەیی و خەباتکار و نووسەرێکی بە دیمەن، گۆڤاری سلێمانی، ژ 45 س 2004.

86- شیعرێکی شیللی و تابلۆیەکی نەخشاوی هەردی، ئەدەب و هونەری کوردستانی نوێ، ژ513، 5 شەممە 30-11-2006.

87- هەردی و بۆچوونێکی هەڵە، ئەدەب و هونەری کوردستانی نوێ، ژ544، 5 شەممە، 1 09-07-2007 (ئەم بابەتە وەڵامێکە بۆ دکتۆر عیزەدین مستەفا رەسوڵ).

88 - محەمەد رەسوڵ هاوار.. شاعیرو مێژوونووسێکی کوردستانی، کوردستانی نوێ، ژ4436، هەینی، 30-11-2007.

89 - دیوانی شیعر یان ئینسایکلۆپیدیای شێخ نوری شێخ ساڵح، کوردستانی نوێ، ژ4564، 3 شەممە، 06-05-2008.

90- میهرەجانی حاجی قادری کۆیی لە ئارشیفی دکتۆر مارف خەزنەداردا، گۆڤاری سلێمانی، ژ 91، ئایاری 2008.

91- چلەی بێخود لە ئارشیفی دکتۆر مارف خەزنەداردا، گۆڤاری سلێمانی، ژ 92، حوزەیرانی 2008.

92- فاچل محەمەد عیرفان.. مامۆستاو نووسەرو وەرگێڕ، کوردستانی نوێ، ژ4611، دووشەممە، 30-06-2008.

93- لە چلەی خاوەنی وێژدانێکی ئەدەبیدا، کوردستانی نوێ، ژ4619، چوارشەممە، 09-07-2008 (ئەم بابەتە بەبۆنەی چلەی دکتۆر ئیحسان فوئادەوە نووسراوە).

94- یادی دەساڵەی بێکەس، لە ئارشیفی دکتۆر مارف خەزنەداردا، گۆڤاری سلێمانی، ژ 96، تشرینی یەکەمی 2008.

95- کۆمەڵەی سەربەرزی کورد، 1930، ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ، ژ 4801، ڕۆژی پێنج شەممە، 19-02-2009.

96- بۆ چلەی زانای ئەدەبی کوردی پرۆفیسۆر دکتۆر مارف خەزنەدار، ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ، ژ5348، چوار شەممە، 08-12-2010.

97- بۆ ساڵیادی مامۆستا و نوسەر و وەرگێڕ شێخ کەریم باراوی، ڕۆژنامەی کوردستانی نوێ، ژ5448، هەینی، 20-05-2011.

چوارەم : چاوپێکەوتن

لە مێژووی ژیانی ئەدەبیدا کە لە ساڵی 1959 بە دواوە دەستپێدەکات، کەمترین دیدارو چاوپێکەوتنی لەگەڵدا کراوە، کۆی چاوپێکەوتنەکان بریتین لە (6) دیداری بچوک و دیدارێکی فراوانی گۆڤاری ڕامان، کەلە ساڵی 2007 ئازاد عەبدولواحید لە گەڵیدا سازی کردبوو، ئەمیش سەرجەم چاوپێکەوتنەکانە :

1- تۆمارێکی تایبەتی بە ڕەخنەی ئەدەبی : گۆڤاری (بەیان) ژ 55، حوزەیرانی 1979، ئەم تۆمارە لە ئامادەکردن و سازدانی (حەمەسەعید حەمە کەریم) بوو، سەبارەت بە ڕەخنەی ئەدەبی، پرسیار و وتووێژی لەگەڵ ئەمانەدا کردبوو: (کەمال میراودەلی، کامەران موکری، دڵشاد مەریوانی، کەمال ڕەوف محەمەد، ئازاد عەبدولواحید، عومەر مەعروف بەرزنجی، شوکریە ڕەسوڵ، ڕەوف بێگەرد، ئومێد ئاشنا، محەمەد ئەمین پێنجوێنی، ئەحمەد سەلام، ئەحمەد سەید عەلی بەرزنجی).

2- مامۆستا عومەر مەعروف بەرزنجی بۆ(لڤین) دەدوێت، گۆڤاری (لڤین)، ژ 10، تشرینی یەکەمی 2003، سازدانی (لڤین).

3- سەبارەت بە بەرهەمە ئەدەبیەکانی برایم ئەحمەد، کوردستانی نوێ، ژ 3939، یەک شەممە، 09-04-2006، سازدانی (محەمەد کەریم).

4- سەبارەت بە گۆران و کتێبی (گۆران و ئەدەبی ئینگلیزی)، ئەدەب و هونەری کوردستانی نوێ، ژ 4122، پێنج شەممە، 16-11-2006 سازدانی (دانا فایەق).

5- هەپەیڤینێکی فراوان لەگەڵ مامۆستا (عومەر مەعروف بەرزنجی) ی باسکار، گۆڤاری ڕامان، ژ 127، خولی سێیەم، کانونی یەکەمی 2007، ئامادەکردن و سازدانی ئازاد عبدولواحید، ئەم دیدارە (24) لاپەڕەی گۆڤارەکەی گرتووە تەوە.

6- دیدارێکی ئەدەبی، ڕۆژنامەی (ڕۆشن)، ژ 45، ئازاری 2008 سازدانی فریاد محەمەد.

7- دیدارێکی ئەدەبی سەبارەت بە چیرۆکی کوردی، ڕۆژنامەی (داهێنان)، ژ 177، یەکشەمە، 07-09-2008، سازدانی : هیوا غەفور.