١٩٬٠٣٠
دەستکاری
جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «وێنەکانی پەیمانی سێ سنوور»
Jump to navigation
Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| (یەک دەستکاری مامناوەند لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
| ھێڵی ١٤: | ھێڵی ١٤: | ||
برای به‌ڕێزعه‌لی که‌ریمی سه‌باره‌ت به دۆزینه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی دڕاوی نیشتمان ده‌نووسێ : " " نیشتمان" له ژێر چاپ دابوو که له لایه‌ن دڵسۆزێکه‌وه 3 لاپه‌ڕه‌ی " نیشتمانمان بۆ هات ( ڕووبه‌رگێکی تازه و لاپه‌ڕه‌ی 9 و 10 – ده‌کرێ ئه‌و ڕووبه‌رگه به‌رگی ئاخریش بێ.)، ئێمه تا ئێستا به هه‌موو لایه‌ک ده‌مانزانی لاپه‌ڕه‌ی 9 و 10 له " نیشتمان"ی ژماره ( 7 – 8 – 9 ) دیار نییه، واتا هه‌موو ئه‌و کۆپیانه‌ی که تائێستا ده‌ست که‌وتوون و منیش له کتێبی " ژیان و به‌سه‌رهاتی عه‌بدولڕه‌حمان زه‌بیحی" دا چاپم کردۆته‌وه، بێ لاپه‌ڕه‌ی 9-10 بووه. | برای به‌ڕێزعه‌لی که‌ریمی سه‌باره‌ت به دۆزینه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی دڕاوی نیشتمان ده‌نووسێ : " " نیشتمان" له ژێر چاپ دابوو که له لایه‌ن دڵسۆزێکه‌وه 3 لاپه‌ڕه‌ی " نیشتمانمان بۆ هات ( ڕووبه‌رگێکی تازه و لاپه‌ڕه‌ی 9 و 10 – ده‌کرێ ئه‌و ڕووبه‌رگه به‌رگی ئاخریش بێ.)، ئێمه تا ئێستا به هه‌موو لایه‌ک ده‌مانزانی لاپه‌ڕه‌ی 9 و 10 له " نیشتمان"ی ژماره ( 7 – 8 – 9 ) دیار نییه، واتا هه‌موو ئه‌و کۆپیانه‌ی که تائێستا ده‌ست که‌وتوون و منیش له کتێبی " ژیان و به‌سه‌رهاتی عه‌بدولڕه‌حمان زه‌بیحی" دا چاپم کردۆته‌وه، بێ لاپه‌ڕه‌ی 9-10 بووه. | ||
زۆر لێکۆڵینه‌وه و به‌دوا داچوون کرا له لایه‌ن هه‌موو لایه‌که‌وه، به تایبه‌ت کاک ئه‌میر حه‌سه‌نپوور که بۆ یه‌که‌مجار ئه‌و ژمارانه‌ی ده‌ستکه‌وتبوو، که بۆچی ئه‌م دوولاپه‌ڕه‌یه لێ کراونه‌ته‌وه. داستانێک هه‌بوو له‌ملاوئه‌ولا، ده‌بیسترا ئه‌م دوولاپه‌ڕه‌یه بۆیه دیاره نه‌ماوه چونکه لاپه‌ڕه‌ی 10 باسی په‌یمانی سێ سنووری تێدایه و ئه‌م ڕۆژه که قه‌رار بووه " نیشتمان" له '''[[ | زۆر لێکۆڵینه‌وه و به‌دوا داچوون کرا له لایه‌ن هه‌موو لایه‌که‌وه، به تایبه‌ت کاک ئه‌میر حه‌سه‌نپوور که بۆ یه‌که‌مجار ئه‌و ژمارانه‌ی ده‌ستکه‌وتبوو، که بۆچی ئه‌م دوولاپه‌ڕه‌یه لێ کراونه‌ته‌وه. داستانێک هه‌بوو له‌ملاوئه‌ولا، ده‌بیسترا ئه‌م دوولاپه‌ڕه‌یه بۆیه دیاره نه‌ماوه چونکه لاپه‌ڕه‌ی 10 باسی په‌یمانی سێ سنووری تێدایه و ئه‌م ڕۆژه که قه‌رار بووه " نیشتمان" له '''[[مەهاباد]]''' بڵاو بکرێته‌وه، سه‌رکردایه‌تی کۆمه‌ڵه به‌له‌به‌رچاوگرتنی چه‌ند شتێک، له‌وانه فشاری باقرۆف بۆ خودموختاری له ناو ئێران و هه‌ر وه‌تر کوردستانی گه‌وره داوا کردن و په‌یوه‌ندی له‌ناو ژ.ک. و پارچه‌کانی تری کوردستان دا و حه‌ساسیه‌تی حکوومه‌تی مه‌رکه‌زی له تاران، به باشیان زانیوه خه‌به‌ری په‌یمانی سێ سنوور جارێ بڵاو نه‌کرێته‌وه. هه‌رچه‌ند " نیشتمان" له چاپ هاتبووه ده‌ر و ئه‌م خه‌به‌ره‌ش له لاپه‌ڕه‌ی 10 دا له ژێر ناوی " له ناو کۆمه‌ڵه دا" چاپ کرابوو، هیچ چاریان نامێنێ ئه‌م لاپه‌ڕه‌یه‌ی لێ بکرێته‌وه و فڕێ بدرێ، که زانراوه لاپه‌ڕه‌ی 9ش له‌گه‌ڵیدا که له‌پشت لاپه‌ڕه‌ی 10 یه ده‌فه‌وتێ _ ئێمه به هه‌موو لایه‌ک تاچه‌ند ڕۆژ له‌مه‌وپێش وه‌ک تێئۆری و داستانێک ئه‌م باسه‌مان وه‌رده‌گرت، به‌ڵام به خۆشییه‌وه به هیممه‌تی دڵسۆزێک وه‌ڕاست گه‌ڕا. | ||
[[پەڕگە:Img242.jpg|وێنۆک|ڕاست|alt=له ڕاسته‌وه بۆ چه‌پ: ق.ق.ق. پیاوئه‌ندامی ژماره 1053،ع.هه‌ژار ئه‌ندامی ژماره 20،ع. بێژه‌ن ئه‌ندامی ژماره 2، ع.هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره75 یان ع.جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716، م.س.خوێنین ئه‌ندامی ژماره 1060،ع. هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره 75 یان ع،جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716|له ڕاسته‌وه بۆ چه‌پ: ق.ق.ق. پیاوئه‌ندامی ژماره 1053،ع.هه‌ژار ئه‌ندامی ژماره 20،ع. بێژه‌ن ئه‌ندامی ژماره 2، ع.هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره75 یان ع.جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716، م.س.خوێنین ئه‌ندامی ژماره 1060،ع. هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره 75 یان ع،جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716]] | [[پەڕگە:Img242.jpg|وێنۆک|ڕاست|alt=له ڕاسته‌وه بۆ چه‌پ: ق.ق.ق. پیاوئه‌ندامی ژماره 1053،ع.هه‌ژار ئه‌ندامی ژماره 20،ع. بێژه‌ن ئه‌ندامی ژماره 2، ع.هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره75 یان ع.جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716، م.س.خوێنین ئه‌ندامی ژماره 1060،ع. هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره 75 یان ع،جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716|له ڕاسته‌وه بۆ چه‌پ: ق.ق.ق. پیاوئه‌ندامی ژماره 1053،ع.هه‌ژار ئه‌ندامی ژماره 20،ع. بێژه‌ن ئه‌ندامی ژماره 2، ع.هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره75 یان ع.جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716، م.س.خوێنین ئه‌ندامی ژماره 1060،ع. هووشه‌نگ ئه‌ندامی ژماره 75 یان ع،جانگیر ئه‌ندامی ژماره 716]] | ||
| ھێڵی ٩٥: | ھێڵی ٩٥: | ||
وادیاره محه‌مه‌د سه‌عیدی کانی مارانی له ساڵانی دواتریشدا به تایبه‌تی له کاتی پاشه‌کشه‌ی هێزی بارزانی له کوردستانی ئێران ده‌وری ڕابطی له نێوان ئه‌وان و تێکۆشه‌رانی نێوخۆی کوردستانی عێڕاق گێڕابێ. | وادیاره محه‌مه‌د سه‌عیدی کانی مارانی له ساڵانی دواتریشدا به تایبه‌تی له کاتی پاشه‌کشه‌ی هێزی بارزانی له کوردستانی ئێران ده‌وری ڕابطی له نێوان ئه‌وان و تێکۆشه‌رانی نێوخۆی کوردستانی عێڕاق گێڕابێ. | ||
ئه‌بولحه‌سه‌نی ته‌فره‌شیان له کتێبه‌که‌ی دا " ڕاپه‌ڕینی ئه‌فسه‌رانی خۆراسان" زۆر باسی چاکه‌ی وی و هاتووچووی له عێراقه‌وه بۆ شنۆ ده‌کا. به خۆشییه‌وه به‌هۆی چه‌ند خزمی به‌ڕێزیان له ئوڕووپا و دۆستێک که هاوێنی ڕابردوو چاوی پێی که‌وتووه ئاگادار کرام به‌ڕێزیان هێشتا له ژیان دایه و له شاری هه‌ولێره. | ئه‌بولحه‌سه‌نی ته‌فره‌شیان له کتێبه‌که‌ی دا " ڕاپه‌ڕینی ئه‌فسه‌رانی خۆراسان" زۆر باسی چاکه‌ی وی و هاتووچووی له عێراقه‌وه بۆ '''[[شنۆ]]''' ده‌کا. به خۆشییه‌وه به‌هۆی چه‌ند خزمی به‌ڕێزیان له ئوڕووپا و دۆستێک که هاوێنی ڕابردوو چاوی پێی که‌وتووه ئاگادار کرام به‌ڕێزیان هێشتا له ژیان دایه و له شاری هه‌ولێره. | ||
حه‌ق وایه به‌ڕێز که‌ریمی یان هه‌رکه‌سێکی دیکه‌ی هۆگری مێژووی سیاسی کوردستان بیره‌وه‌ری به‌ڕێزیان که ته‌نیا شاهیدی زیندووی " کۆبوونه‌وه‌ی په‌یمانی سێ سنوور"ه ئاسته بکه‌ن. | حه‌ق وایه به‌ڕێز که‌ریمی یان هه‌رکه‌سێکی دیکه‌ی هۆگری مێژووی سیاسی کوردستان بیره‌وه‌ری به‌ڕێزیان که ته‌نیا شاهیدی زیندووی " کۆبوونه‌وه‌ی په‌یمانی سێ سنوور"ه ئاسته بکه‌ن. | ||
| ھێڵی ١١٣: | ھێڵی ١١٣: | ||
ئه‌و په‌یمانه‌ی نێوان دوو لایه‌نی چالاکی خه‌باتی کوردایه‌تی له‌و سه‌روبه‌ندی دا، ئه‌گه‌رچی هه‌ر به سه‌رمقه‌سته‌که‌ی واته " ایجادی پیوه‌ندیکی وسیعی سیاسی " و ئه‌و ماده‌یه‌ی ده‌زانین که هه‌ژار باسی ده‌کا، له مێژووی سیاسی کوردستان دا گرینگی سه‌مبۆلیکی خۆی هه‌ر ده‌پارێزێ. | ئه‌و په‌یمانه‌ی نێوان دوو لایه‌نی چالاکی خه‌باتی کوردایه‌تی له‌و سه‌روبه‌ندی دا، ئه‌گه‌رچی هه‌ر به سه‌رمقه‌سته‌که‌ی واته " ایجادی پیوه‌ندیکی وسیعی سیاسی " و ئه‌و ماده‌یه‌ی ده‌زانین که هه‌ژار باسی ده‌کا، له مێژووی سیاسی کوردستان دا گرینگی سه‌مبۆلیکی خۆی هه‌ر ده‌پارێزێ. | ||
وه‌ک مامۆستا هه‌ژار ده‌نووسێ زۆر سه‌رچاوه‌ی کوردی و بیانی به چڵ و نیوه‌چڵ باسیان لێوه کردووه، ڕه‌نگه له سه‌رچاوه‌ی ئینگلیسی دا ویلیام ئیگلتنی کوڕ یه‌که‌م که‌س بێ له کتێبه به‌نرخه‌که‌ی " کۆماری کوردی ساڵی 1946 " دا باسی ئه‌و په‌یمانه‌ی کردبێ. زانیاریده‌ره‌کانی ئیگلتن به ده‌ره‌جه‌ی یه‌که‌م نه‌مران مه‌نافی که‌ریمی و سه‌ید ئه‌حمه‌دی سه‌ید ته‌های شه‌مزینی بوون و ته‌نانه‌ت له‌وانه‌یه له خودالێخۆشبوو سه‌ید عه‌بدوڵای گه‌یلانیش باسی ئه‌و کۆبوونه‌وه‌ی پرسیبێ | وه‌ک مامۆستا هه‌ژار ده‌نووسێ زۆر سه‌رچاوه‌ی کوردی و بیانی به چڵ و نیوه‌چڵ باسیان لێوه کردووه، ڕه‌نگه له سه‌رچاوه‌ی ئینگلیسی دا ویلیام ئیگلتنی کوڕ یه‌که‌م که‌س بێ له کتێبه به‌نرخه‌که‌ی " کۆماری کوردی ساڵی 1946 " دا باسی ئه‌و په‌یمانه‌ی کردبێ. زانیاریده‌ره‌کانی ئیگلتن به ده‌ره‌جه‌ی یه‌که‌م نه‌مران مه‌نافی که‌ریمی و سه‌ید ئه‌حمه‌دی سه‌ید ته‌های شه‌مزینی بوون و ته‌نانه‌ت له‌وانه‌یه له خودالێخۆشبوو سه‌ید عه‌بدوڵای گه‌یلانیش باسی ئه‌و کۆبوونه‌وه‌ی پرسیبێ. | ||
تا ئه‌و جێیه‌ی نووسه‌ری ئه‌م دێڕانه بزانم خودالێخۆشبووان '''[[کەریمی حیسامی]]''' ، فرانسوا حه‌ریری سه‌باره‌ت به په‌یمانی " سێ سنوور" یان نووسیوه و له ساڵی 2007 یشدا که بیره‌وه‌رییه‌کانی خودالێخۆشبوو محه‌مه‌دی شاپه‌سندی بڵاو بووه‌وه، هێما به په‌یمانی " سێ سنوور" کراوه. هه‌ر وه‌ها لێکۆله‌ره‌وه‌ی کورد سه‌یید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دیش ئاماژه‌ی به‌و په‌یمانه کردووه. | به دوای ئیگلتن دا سه‌رچاوه‌ی دیکه‌ی ناکوردیش وه‌کوو ژه‌نه‌ڕاڵ ئه‌رفه‌ع و کریس کۆچێرا به هێندێک ئه‌ملاو ئه‌ولا ئه‌وه‌یان دووپاته کردووه‌ته‌وه. | ||
تا ئه‌و جێیه‌ی نووسه‌ری ئه‌م دێڕانه بزانم خودالێخۆشبووان '''[[کەریمی حیسامی]]''' ، فرانسوا حه‌ریری سه‌باره‌ت به په‌یمانی " سێ سنوور" یان نووسیوه و له ساڵی 2007 یشدا که بیره‌وه‌رییه‌کانی خودالێخۆشبوو محه‌مه‌دی شاپه‌سندی بڵاو بووه‌وه، هێما به په‌یمانی " سێ سنوور" کراوه. | |||
هه‌ر وه‌ها لێکۆله‌ره‌وه‌ی کورد سه‌یید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دیش ئاماژه‌ی به‌و په‌یمانه کردووه. | |||
ئه‌گه‌ر سێ نووسه‌ری یه‌که‌م مابان و زانیبایان دۆزرانه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی 10ی ژماره‌ی 7، 8 ، 9 ی نیشتمان چلۆنایه‌تی ئه‌و په‌یمانه ئه‌و جۆره‌ی که بووه روون ده‌کاته‌وه بێ شک پێی ده‌گه‌شانه‌وه، و دۆزینه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی 10 و نووسراوه‌ی سه‌ره‌وه‌ی مامۆستا هه‌ژار ده‌کرێ یارمه‌تی بکا بۆ ئه‌وه‌ی به‌ڕێز سه‌مه‌دیش له چاپی تازه‌ی " نگاهی به تاریخ مهاباد" دا به‌و باسه دا بێته‌وه.<ref>سەرچاوە:weneykk.blogspot</ref> | ئه‌گه‌ر سێ نووسه‌ری یه‌که‌م مابان و زانیبایان دۆزرانه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی 10ی ژماره‌ی 7، 8 ، 9 ی نیشتمان چلۆنایه‌تی ئه‌و په‌یمانه ئه‌و جۆره‌ی که بووه روون ده‌کاته‌وه بێ شک پێی ده‌گه‌شانه‌وه، و دۆزینه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌ی 10 و نووسراوه‌ی سه‌ره‌وه‌ی مامۆستا هه‌ژار ده‌کرێ یارمه‌تی بکا بۆ ئه‌وه‌ی به‌ڕێز سه‌مه‌دیش له چاپی تازه‌ی " نگاهی به تاریخ مهاباد" دا به‌و باسه دا بێته‌وه.<ref>سەرچاوە:weneykk.blogspot</ref> | ||