جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی سێیه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
 
(٩ دەستکاری لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[وێنەکانی گەمەی دوایی ئێران بە چاوی کامێرایەکی ڕووسییەوه 1901- 1914]]'''
'''[[حۆری غەمیان]]'''


[[پەڕگە:Hassan qazi58.jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:Origamyan.jpg|وێنۆک]]
نووسینی: جان. چالێنکۆ
حۆری غەمیان هۆزانەوان و فۆتۆگرافەر لە شاری '''[[سنە]]''' لەدایکبووە، هەر لەویش ژیاوە تا ساڵی 1992 پاشان کۆچی کردووە بەرەوە تاراوگە و لە ئێستادا لە بەریتانیا دەژی.  


وەرگێڕانی: '''[[حەسەن قازی]]'''
حۆری غەمیان خاوەنی هۆنراوەی (فەرەنجی پۆش)ە کە لەرێگەی هاورێیەکی خۆیەوە بە ناوی (ش.هەورامی) پێداچوونەوە بۆ دەقەکە دەکات و پاشان لە رێگەی نامەیەکی زۆر بچکۆلانەوە دەێنێرێت بۆ هاورێکانی (هاورێ ئارام)ی برای.


سیاسەتی روووسییە لە ئازەربایجانی ئێران بە گشتی واداندراوە کە بە گشتی کۆنسوولە خۆجێیەکانی کارتێکەرییان لە سەر بووبێ، کە زۆر جار تەواو بە پێچەوانەی ئه و ڕێنوێنیانە دەجووڵانەوە کە لە لایەن وەزیری ڕووسییە لە تاران و وەزارەتی کار‌وباری دەرەوە لە سەنت پێترزبورگەوە بە دەستیان دەگەیشت.  
وەک خۆی دەڵیت شاعیر نەبووم  بەڵکو لە مەرگی هاورێ ئارامدا  ئەم دەقە لە دایکبوو.  


بۆ وێنە، گومانێکی کەم لەوەدا هەیە کە بیروڕا و کردەوە تیژپەڕە ئیمپریالیستییەکانی کۆنسوولی گشتی لە تەورێز میلر و جێنشینەکەی، پرۆبرایێنسکی، دەورێکی نێوەندییان دەگێڕا لە ڕووداوەکاندا، نفووزی ئەوان لە ساڵی 1912 دا زیاتر بوو کاتێک میلر بوو بە بەرپرسی مێزی ئاسیای نێوەندی لە وەزارەتی کاروباری دەرەوە لە سەنت پێترزبورگ.  
پاشان لەلایەن هونەرمەند '''[[نەجمەدینی غوڵامی]]''' ئاوازی بۆ دادەنرێت و دەکرێت بە گۆرانی، کاتێک گۆرانێکە بڵاو دەبێتەوە حوری غەمیان خۆی لە زیندان دەبێت لەژووری تاکە کەسیدا گوێی لە گۆرانێکە دەبێتە کەسێک دەیخوێنیت.  


ئیاس تەنیا کۆنسوولێک بوو کە لەگەڵ ئه و ڕەوتە نەدەگونجا. ئیاس نەخشەی دانانی شوجاعودەولەی وەکوو حاکمی گشتی ئازەربایجان کە سەرەڕای دژایەتی حکوومەتەکانی بریتانیا و ئێران لە لایەن میلرەوە کێشرابو و، بە هەڵبژاردنی هەرە خراپ دەزانی.  
یەک لە زیندانێکان پێ دەڵێت ئەو گۆرانیە مەڵی با ئازارد نەدەن لە وەڵامدا کەسە زیندانێکە دەڵێت خۆم لەسەر ئەو گۆرانیە زیندانی کراوم.  


لەم گوزاریشتەی لە خوارەوە دا دێ ئیاس شوجاعودەولە وەکوو کەسێکی بە تەماح، هاندەر و گەندەڵ دەناسێنێ و، لە گوزارێشتەکانی دواتری دا تەنانەت شتی زۆر توندتری لە سەر دەڵێ.  
هەڵبەت حۆری غەمیان هیچیانی نەبینیوە وەهای بۆ ('''[[مانو بەرزنجی]]''') گێرایەوە حوری غەمیام  دایکی کوڕێکە بەناوی ( ئاران).  


ئیاس چ حەول نادا بۆ شاردنەوەی بێزاری خۆی له و پیاوە، تا ڕادەیەکی ئەوتۆ، کە بریکاری کۆنسوولی بریتانیا لە تەورێز بنووسێ: (ئیاس لە ساوجبولاغ (سابڵاغ) فەنلاندی یە و زۆر دژی رووسییە یه).
ئەسعەد غەمیان ناسراو بە  (هاورێ ئارام) لە ساڵی 1327ی هەتاوی کە دەکاتە 1948 لە شاری '''[[سنە]]''' لە دایکبووە.


لە بەر ورووژاندن و حەولی لە زێدەی لایەنگران و مەئموورەکانی ترک، کەشوهەوای سیاسی لە سابڵاغ بە خیرایی بەره و خراپی و گرژی دەچوو و، به گوێنەدانی تەواو بە ئیدارەی حاکمی ئەستانەکە و دڕێژەکێشانی شەڕی نێوخۆیی لە نێوان عەشیرەتەکان لە چیاکاندا. ئێستا بڵاو بوونەوەی دەنگۆی پەیتا پەیتا سەبارەت خۆ کۆکردنەوەی هێزەکانی ترک له و بەری سنوور زیاد ببوو.  
ئەسعەد غەمیان لە شارۆچکەی (ئارمێردە) لەگەڵ هاورێکانی دەکەوێتە بۆسەی پاسدارانەوە ، هێزەکەیان پەرتەوازە دەبێت  بەرەبەیانی هەمان شەو  بە شەهیدی  لە یەک لە گۆڕستانی شارۆچکەی (ئارمێردە)  دەیدۆزنەوە خەڵکی شارۆشکەکە  تەرمەکەی دەگەرێنەوە بۆ ناو هێزەکانی کۆمەڵە.


[[ وێنەکانی گەمەی دوایی ئێران بە چاوی کامێرایەکی ڕووسییەوه 1901- 1914|درێژەی بابەت]]
پاشان لە گوندی (.......) لە نێوان سنوری دەستکردی رۆژ هەڵات و باشوور بە خاک دەسپێردێت ئێستاش گۆڕەکەی لە هەمان گوندە.
 
حۆری غەمیان خۆشکی شەهید '''[[ئەسعەد غەمیان (هاورێ ئارام)]]'''ە کە لە ناو ریزەکانی کۆمەڵەدا بە هاورێ ئارام ناسراوە.
 
ئەوەش دەقی شیعرەکەیە کە بۆ (هاورێ ئارام) نووسراوە.
 
فەرەنجی پۆش,كەڵپۆس لەكۆڵ.
 
بۆ تۆ گەڕام دۆل بەدۆڵ
 
هەرداو هەردم كرد دەشت وكۆ
 
 
 
[[حۆری غەمیان|درێژەی بابەت]]

دوایین پێداچوونەوەی ‏٠٨:١٧، ١٠ی ئایاری ٢٠٢٤

حۆری غەمیان

Origamyan.jpg

حۆری غەمیان هۆزانەوان و فۆتۆگرافەر لە شاری سنە لەدایکبووە، هەر لەویش ژیاوە تا ساڵی 1992 پاشان کۆچی کردووە بەرەوە تاراوگە و لە ئێستادا لە بەریتانیا دەژی.

حۆری غەمیان خاوەنی هۆنراوەی (فەرەنجی پۆش)ە کە لەرێگەی هاورێیەکی خۆیەوە بە ناوی (ش.هەورامی) پێداچوونەوە بۆ دەقەکە دەکات و پاشان لە رێگەی نامەیەکی زۆر بچکۆلانەوە دەێنێرێت بۆ هاورێکانی (هاورێ ئارام)ی برای.

وەک خۆی دەڵیت شاعیر نەبووم بەڵکو لە مەرگی هاورێ ئارامدا ئەم دەقە لە دایکبوو.

پاشان لەلایەن هونەرمەند نەجمەدینی غوڵامی ئاوازی بۆ دادەنرێت و دەکرێت بە گۆرانی، کاتێک گۆرانێکە بڵاو دەبێتەوە حوری غەمیان خۆی لە زیندان دەبێت لەژووری تاکە کەسیدا گوێی لە گۆرانێکە دەبێتە کەسێک دەیخوێنیت.

یەک لە زیندانێکان پێ دەڵێت ئەو گۆرانیە مەڵی با ئازارد نەدەن لە وەڵامدا کەسە زیندانێکە دەڵێت خۆم لەسەر ئەو گۆرانیە زیندانی کراوم.

هەڵبەت حۆری غەمیان هیچیانی نەبینیوە وەهای بۆ (مانو بەرزنجی) گێرایەوە حوری غەمیام دایکی کوڕێکە بەناوی ( ئاران).

ئەسعەد غەمیان ناسراو بە (هاورێ ئارام) لە ساڵی 1327ی هەتاوی کە دەکاتە 1948 لە شاری سنە لە دایکبووە.

ئەسعەد غەمیان لە شارۆچکەی (ئارمێردە) لەگەڵ هاورێکانی دەکەوێتە بۆسەی پاسدارانەوە ، هێزەکەیان پەرتەوازە دەبێت بەرەبەیانی هەمان شەو بە شەهیدی لە یەک لە گۆڕستانی شارۆچکەی (ئارمێردە) دەیدۆزنەوە خەڵکی شارۆشکەکە تەرمەکەی دەگەرێنەوە بۆ ناو هێزەکانی کۆمەڵە.

پاشان لە گوندی (.......) لە نێوان سنوری دەستکردی رۆژ هەڵات و باشوور بە خاک دەسپێردێت ئێستاش گۆڕەکەی لە هەمان گوندە.

حۆری غەمیان خۆشکی شەهید ئەسعەد غەمیان (هاورێ ئارام)ە کە لە ناو ریزەکانی کۆمەڵەدا بە هاورێ ئارام ناسراوە.

ئەوەش دەقی شیعرەکەیە کە بۆ (هاورێ ئارام) نووسراوە.

فەرەنجی پۆش,كەڵپۆس لەكۆڵ.

بۆ تۆ گەڕام دۆل بەدۆڵ

هەرداو هەردم كرد دەشت وكۆ



درێژەی بابەت