جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی سێیه‌م»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[حۆری غەمیان]]'''
'''[[مەلا عەبدولکەریمی مودەڕیس]]'''  
[[پەڕگە:Image002.jpg|وێنۆک]]


[[پەڕگە:Origamyan.jpg|وێنۆک]]
ئەو زیاتر لە ٦٠ پەرتووکی ئایینی، مێژوویی و وێژەیی بڵاو کردووەتەوە.  
حۆری غەمیان هۆزانەوان و فۆتۆگرافەر لە شاری '''[[سنە]]''' لەدایکبووە، هەر لەویش ژیاوە تا ساڵی 1992 پاشان کۆچی کردووە بەرەوە تاراوگە و لە ئێستادا لە بەریتانیا دەژی.  


حۆری غەمیان خاوەنی هۆنراوەی (فەرەنجی پۆش)ە کە لەرێگەی هاورێیەکی خۆیەوە بە ناوی (ش.هەورامی) پێداچوونەوە بۆ دەقەکە دەکات و پاشان لە رێگەی نامەیەکی زۆر بچکۆلانەوە دەێنێرێت بۆ هاورێکانی (هاورێ ئارام)ی برای.
ھەروەھا تەفسیری قورئانی بە زمانی کوردی و عەرەبی ھەیە.  


وەک خۆی دەڵیت شاعیر نەبووم  بەڵکو لە مەرگی هاورێ ئارامدا  ئەم دەقە لە دایکبوو.  
ساغکردنەوە و شیکردنەوەی چەندین شاکاری شیعری کلاسیکی کوردی لە کارە گرنگەکانی تری ئەم کەسایەتییەیە.  


پاشان لەلایەن هونەرمەند '''[[نەجمەدینی غوڵامی]]''' ئاوازی بۆ دادەنرێت و دەکرێت بە گۆرانی، کاتێک  گۆرانێکە بڵاو دەبێتەوە حوری غەمیان خۆی لە زیندان دەبێت لەژووری تاکە کەسیدا گوێی لە گۆرانێکە دەبێتە کەسێک دەیخوێنیت.  
نموونەی ئەو شاعیرانە بریتین لە مەولەوی، نالی، مەحوی، فەقێ قادری ھەمەوەندی.


یەک لە زیندانێکان پێ دەڵێت ئەو گۆرانیە مەڵی با ئازارد نەدەن لە وەڵامدا کەسە زیندانێکە دەڵێت خۆم لەسەر ئەو گۆرانیە زیندانی کراوم.  
ئەگەرچی زۆربەی سەرچاوەکان دەڵێن لە دێی تەکیەی ناوچەی خورماڵ لەدایکبووە، بەڵام لە ڕاستیدا لە ماوەی ساڵانی ١٨٩٩ تا ١٩٠١دا لە گوندی گوێزەکوێرەی سەر بەشاری '''[[مەریوان]]''' ھاتووەتە دنیاوە و ناوی تەواویشی عەبدولکەریم کوڕی محەممەد کوڕی فەتاح کوڕی سلێمان کوڕی مستەفا کوڕی محەمەد خەجێ لە عەشیرەتی قازییە.


هەڵبەت حۆری غەمیان هیچیانی نەبینیوە وەهای بۆ ('''[[مانو بەرزنجی]]''') گێرایەوە حوری غەمیام  دایکی کوڕێکە بەناوی ( ئاران).  
سەرەتا خوێندنیشی بە قورئان و پەرتووکە ئایینییەکان دەست پێکردووە و گوندەکانی بەیەڵە و بالک و کانی سانان و دەرەتفێ و دووڕۆ گەڕاوە.  


ئەسعەد غەمیان ناسراو بە  (هاورێ ئارام) لە ساڵی 1327ی هەتاوی کە دەکاتە 1948 لە شاری '''[[سنە]]''' لە دایکبووە.
لەسەرەتای ھەڵگیرسانی جەنگی یەکەمی جیھانیشدا لە مزگەوتی مەڵکەندی شاری '''[[سلێمانی]]''' نیشتەجێ بووە و دواتر چووەتە مزگەوتی مەلا محەمەد ئەمین بالیکەدەری.  


ئەسعەد غەمیان لە شارۆچکەی (ئارمێردە) لەگەڵ هاورێکانی دەکەوێتە بۆسەی پاسدارانەوە ، هێزەکەیان پەرتەوازە دەبێت  بەرەبەیانی هەمان شەو  بە شەهیدی  لە یەک لە گۆڕستانی شارۆچکەی (ئارمێردە)  دەیدۆزنەوە خەڵکی شارۆشکەکە  تەرمەکەی دەگەرێنەوە بۆ ناو هێزەکانی کۆمەڵە.
لە ساڵی ١٩٢٤ یشدا لە ئاھەنگێکی فراواندا لە شاری '''[[سلێمانی]]''' مۆڵەی مەلایەتی لەسەر دەستی زانای ئایینی شێخ عومەری ئیبن قەرەداغی وەرگرتووە.  


پاشان لە گوندی (.......) لە نێوان سنوری دەستکردی رۆژ هەڵات و باشوور بە خاک دەسپێردێت ئێستاش گۆڕەکەی لە هەمان گوندە.
دواتر بووە بە مەلای گوندی نێرگسەجار تا لەسەر داوای حەزرەتی شێخ عەلائەددین نەقشبەندی دێتە بیارە کە بە ئەزھەری کوردستان ناسراوە و ڕۆژانە سەدان کەس سەردانیان کردووە.  


حۆری غەمیان خۆشکی شەهید '''[[ئەسعەد غەمیان (هاورێ ئارام)]]'''ە کە لە ناو ریزەکانی کۆمەڵەدا بە هاورێ ئارام ناسراوە.
لە ڕاستیدا نازناوی مودەڕڕیس بۆ مامۆستا دەگەڕێتەوە بۆ وانەبێژی خانەقای بیارە کە لەوێ بە ماوەی ٢٥ ساڵ خزمەتی زانست و فەرھەنگی کوردی کردووە.


ئەوەش دەقی شیعرەکەیە کە بۆ (هاورێ ئارام) نووسراوە.
مەلا عەبدولکەریمی مودەریس لە ساڵی ١٩٦٠ لە مزگەوتی شێخ عەبدولقادری گەیلانی لە بەغدا بەناونیشانی «مودەریس» دامەزراوە، زیاتر لە ٥٠ فەقێ لەسەردەستی مۆڵەتی زانستییان وەرگرتووە، ھەر لەو کاتەوە بەبێ پشوودان خەریکی وانەوتنەوە بووە لە زانستە شەرعی و وێژەی و عەرەبییەکاندا.  
 
فەرەنجی پۆش,كەڵپۆس لەكۆڵ.
 
بۆ تۆ گەڕام دۆل بەدۆڵ
 
هەرداو هەردم كرد دەشت وكۆ






[[حۆری غەمیان|درێژەی بابەت]]
[[مەلا عەبدولکەریمی مودەڕیس|درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏٠٩:٤٩، ١ی تەممووزی ٢٠٢٤

مەلا عەبدولکەریمی مودەڕیس

Image002.jpg


ئەو زیاتر لە ٦٠ پەرتووکی ئایینی، مێژوویی و وێژەیی بڵاو کردووەتەوە.

ھەروەھا تەفسیری قورئانی بە زمانی کوردی و عەرەبی ھەیە.

ساغکردنەوە و شیکردنەوەی چەندین شاکاری شیعری کلاسیکی کوردی لە کارە گرنگەکانی تری ئەم کەسایەتییەیە.

نموونەی ئەو شاعیرانە بریتین لە مەولەوی، نالی، مەحوی، فەقێ قادری ھەمەوەندی.

ئەگەرچی زۆربەی سەرچاوەکان دەڵێن لە دێی تەکیەی ناوچەی خورماڵ لەدایکبووە، بەڵام لە ڕاستیدا لە ماوەی ساڵانی ١٨٩٩ تا ١٩٠١دا لە گوندی گوێزەکوێرەی سەر بەشاری مەریوان ھاتووەتە دنیاوە و ناوی تەواویشی عەبدولکەریم کوڕی محەممەد کوڕی فەتاح کوڕی سلێمان کوڕی مستەفا کوڕی محەمەد خەجێ لە عەشیرەتی قازییە.

سەرەتا خوێندنیشی بە قورئان و پەرتووکە ئایینییەکان دەست پێکردووە و گوندەکانی بەیەڵە و بالک و کانی سانان و دەرەتفێ و دووڕۆ گەڕاوە.

لەسەرەتای ھەڵگیرسانی جەنگی یەکەمی جیھانیشدا لە مزگەوتی مەڵکەندی شاری سلێمانی نیشتەجێ بووە و دواتر چووەتە مزگەوتی مەلا محەمەد ئەمین بالیکەدەری.

لە ساڵی ١٩٢٤ یشدا لە ئاھەنگێکی فراواندا لە شاری سلێمانی مۆڵەی مەلایەتی لەسەر دەستی زانای ئایینی شێخ عومەری ئیبن قەرەداغی وەرگرتووە.

دواتر بووە بە مەلای گوندی نێرگسەجار تا لەسەر داوای حەزرەتی شێخ عەلائەددین نەقشبەندی دێتە بیارە کە بە ئەزھەری کوردستان ناسراوە و ڕۆژانە سەدان کەس سەردانیان کردووە.

لە ڕاستیدا نازناوی مودەڕڕیس بۆ مامۆستا دەگەڕێتەوە بۆ وانەبێژی خانەقای بیارە کە لەوێ بە ماوەی ٢٥ ساڵ خزمەتی زانست و فەرھەنگی کوردی کردووە.

مەلا عەبدولکەریمی مودەریس لە ساڵی ١٩٦٠ لە مزگەوتی شێخ عەبدولقادری گەیلانی لە بەغدا بەناونیشانی «مودەریس» دامەزراوە، زیاتر لە ٥٠ فەقێ لەسەردەستی مۆڵەتی زانستییان وەرگرتووە، ھەر لەو کاتەوە بەبێ پشوودان خەریکی وانەوتنەوە بووە لە زانستە شەرعی و وێژەی و عەرەبییەکاندا.


درێژەی بابەت