زەهرا یاموڵكی

زەهرا یاموڵكی، ژنێكی پێشەنگ

خەلیل عەبدوڵڵا

هاوڕێم خۆگر خالید بەڕێوەبەری پلاندانان لە بەرێوەبەرایەتیی گشتیی پەروەردەی سلێمانی، داوای لێكردم كە هاوكاری بكەم بۆ دۆزینەوەی ناوێك بۆ ئەوەی لە قوتابخانەیەكی كچانی بنێن لەشاری سلێمانی، منیش ناوی مامۆستا زەهرا یاموڵكیم بەفكردا هات‌و بۆ زانیاری زیاتر پەیوەندیم بەمامۆستا مەجید ساڵحەوە كرد‌و ئەویش بەسوپاسەوە وێنە‌و زانیاری تەواوی لەسەر ئەو مامۆستا گومناوە بۆ ناردم، بەخۆشحاڵییەوە پەروەردەی سلێمانی ئەو قوتابخانەیان بەناوی زەهرا یاموڵكییەوە ناو نا، كە ئەوە وەفاو پاداشتێكە بۆ بەخشش‌و خزمەتەكانی ئەو ژنە ناودارەی كوردستان. سوپاس بۆ خەمخۆری كاك خۆگرو كاك مەجید‌و پەروەردەی سلێمانی.

زەهرا یاموڵكی ژنێكی ناوداری كوردستانەو لەرێی خوێندن‌و فێربوونەوە خزمەتێكی زۆری بەخوێندكارانی كچی سەردەمی خۆی كردووە، وەك ژنێكی رووناكبیر‌و پێشەنگ لەكۆتایی ساڵانی بیستەكانی سەدەی رابردوو،رۆڵی دیاری لەكایەی خوێندن‌و پەروەردە لەشاری سلێمانی سەدان كچ لەرێی قوتابخانەكەی ئەوەوە فێری خوێندن‌و نووسین بوون‌و مەكتەبیان تەواو كرد.

زەهرا كچی مستەفا پاشای یاموڵكی كەسایەتیی نیشتمانی‌و روناكبیر‌و وەزیری پەروەردەی حكومەتەكەی شێخ مەحموودی حەفید.

زەهرا ساڵی 1892 لەشاری سەڵماسی ئێران لەدایك بووە، چونكە ئەوكات مستەفا پاشای باوكی،سەركونسڵی عوسمانی بووە لەو شارە.

زەهرا لەگەڵ باوكی گەڕاوەتەوە شاری سلێمانی، ئافرەتێكی جوان‌و شۆخ‌و شەنگ بووە، زۆربەی شاعیرانی ئەو سەردەمە پێی سەرسام بوون،رەمزی مەلا مارف شەیدای بووە‌و شیعرێكی غەزلی جوانی بۆ نوسیوە كە ئەڵێ‌:

• تەعاڵڵا لەزیبایی قەدی رەعنایی زەڕین تاج
• كە عیشەوە‌و ناز‌و لەنجە‌و غونجە‌و سەرتاپیی زەڕین تاج
• كەچاوی كەوت بەنەخلی قامەتی سەرووی چەمەن، دەرحاڵ
• سەری شۆڕ كردەوە بۆ سوجدەی بەر باڵای زەڕین تاج

زەهرا وەك مامۆستا خزمەتی بەمناڵانی كوردستان كردووە‌و لەبەر زیرەكی‌و لێهاتوویی قوتابخانەیەكی كچان بەناوی ئەوەوە ناونراوە، بەناوی قوتابخانەی زەهرای كچانی سلێمانی، ساڵی 1929 بووە بەبەڕێوەبەری ئەو قوتابخانەیە‌و رۆژنامەی ژیان لە ژمارە(205)ی رۆژی 17ی تشیرینی یەكەمی 1929، هەواڵی بوون بەبەرێوەبەری زەهرای بڵاو كردۆتەوە.

زەهرا ئەو ماوەیەی بەرێوەبەر بووە خزمەتێكی زۆری بەرەوتی خوێندن كردووە‌و بایەخی بەبوارەكانی ئەدەب‌و هونەری شانۆ داوە‌و كچانی لەو سەردەمەدا بردۆتە سەر تەختەی شانۆ.

لەساڵی 1930 خوێندنی شەوانی بۆ ژنانی نەخوێندەوار لە قوتابخانەكەی كردۆتەوە، چەندین ژنی فێری خوێندەواری كردووە.

ئەو بابەتە بۆتە جێگەی سەرنجی رۆژنامەی ژیان‌و هەوڵێكی لەسەر بڵاو كردۆتەوە.

پاش خزمەتێكی زۆر بە بوارەكانی خوێندن‌و پەروەردە ، ساڵی 1972 لەشاری بەغداد كۆچی دوایی كرد‌و چووە ریزی سەروەرانی نیشتمانەوە.

درودی رێزو وەفا‌و ئەمەكداری بۆ رۆحی پاك‌و بێگەردی مامۆستا زەهرا یاموڵكی سەرمەشقی ژنانی كوردستان.