جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی یه‌كه‌م»
Jwan (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Jwan (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
'''[[ | '''[[ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥)]]''' | ||
[[پەڕگە:شێخ سەعیدی پیران.jpg|وێنۆک|alt=شێخ سەعیدی پیران|شێخ سەعیدی پیران]] | [[پەڕگە:شێخ سەعیدی پیران.jpg|وێنۆک|alt=شێخ سەعیدی پیران|شێخ سەعیدی پیران]] | ||
توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن - هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت | توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن - هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت | ||
| ھێڵی ١٠: | ھێڵی ١١: | ||
جووڵانەوەی یاخیبووان لەلایەن شێخ سەعیدەوە ڕێکدەخرا، کە ڕابەرێکی میللیی تەریقەتێکی دەروێشی بوو، لە کاتێکدا کە شێخەکانی تری سەر بە هەمان ڕێباز یان تەریقەت بە هەمان شێوە پێگەی سەرکردایەتییان وەرگرتبوو لە شۆڕشەکەدا. ئامانجی ڕووکەشی شۆڕشەکە وەستاندنی چاکسازییە سێکولارەکان بوو کە حکوومەتی تورکیا دەستیپێکردبوو. بەڵام دواتر سەرکردەکانی بە هەوڵدان بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردیی سەربەخۆ تۆمەتبار کران. دامرکاندنەوەی شۆڕشەکە بۆ حکوومەت دوو مانگی خایاند لەگەڵ بەکارهێنانی هێزی ئاسمانی و ٣٥ هەزار سەربازی هێزی پیادە و خوێنڕشتنێکی زۆر. هەروەها پرۆسەکە بەشێکی گەورەی دیموکراسیی لەرزۆکیشی کردە قوربانی. | جووڵانەوەی یاخیبووان لەلایەن شێخ سەعیدەوە ڕێکدەخرا، کە ڕابەرێکی میللیی تەریقەتێکی دەروێشی بوو، لە کاتێکدا کە شێخەکانی تری سەر بە هەمان ڕێباز یان تەریقەت بە هەمان شێوە پێگەی سەرکردایەتییان وەرگرتبوو لە شۆڕشەکەدا. ئامانجی ڕووکەشی شۆڕشەکە وەستاندنی چاکسازییە سێکولارەکان بوو کە حکوومەتی تورکیا دەستیپێکردبوو. بەڵام دواتر سەرکردەکانی بە هەوڵدان بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردیی سەربەخۆ تۆمەتبار کران. دامرکاندنەوەی شۆڕشەکە بۆ حکوومەت دوو مانگی خایاند لەگەڵ بەکارهێنانی هێزی ئاسمانی و ٣٥ هەزار سەربازی هێزی پیادە و خوێنڕشتنێکی زۆر. هەروەها پرۆسەکە بەشێکی گەورەی دیموکراسیی لەرزۆکیشی کردە قوربانی. | ||
[[ | |||
[[ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥)|درێژەی بابەت]] | |||
وەک پێداچوونەوەی ٢٠:٠٦، ٤ی ئەیلوولی ٢٠٢٢
ئیسلامی میللی‌و ناسیۆنالیزمی کوردی‌و شۆڕشی دێهات: شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (١٩٢٥)
توێژینەوەی پرۆفیسۆر: مارتن ڤان بروونەسن - هۆڵەندا – زانکۆی ئوتریخت
لە ئینگلیزییەوە: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق
لە مانگەکانی شوبات و ئازاری ١٩٢٥دا، کۆمارە نوێکەی تورکیا کەوتە لەرزین بە هۆی شۆڕشێکی جووتیارانی کوردەوە کە بە خێرایی لە بەشێکی گەورە و بەربڵاوی ویلایەتەکانی ڕۆژهەڵاتیدا تەشەنەی کرد [بروونەسن ١٩٧٨؛ بڕوانە فیرات، ١٩٧٠؛ جەمال، ١٩٥٥؛ تۆکەر، ١٩٦٨؛ ئۆڵسن و تەکەر ١٩٧٨]. تاقم تاقم جووتیاران کە چەکی سەرەتاییان پێبوو، بە سەرکردایەتیی ڕابەرە ئاینی و سەرۆکە خێڵەکییەکانیان، شار لە دوای شاریان داگیرکرد و کارگێڕیی سەرەتایی خۆیانیان تێیاندا دامەزراند و هەموو کاربەدەستە مەدەنی و سەربازییەکانیان تێدا دەرپەڕاند کە بە دڵسۆزی مابوونەوە بۆ حکوومەتی ناوەندی.
جووڵانەوەی یاخیبووان لەلایەن شێخ سەعیدەوە ڕێکدەخرا، کە ڕابەرێکی میللیی تەریقەتێکی دەروێشی بوو، لە کاتێکدا کە شێخەکانی تری سەر بە هەمان ڕێباز یان تەریقەت بە هەمان شێوە پێگەی سەرکردایەتییان وەرگرتبوو لە شۆڕشەکەدا. ئامانجی ڕووکەشی شۆڕشەکە وەستاندنی چاکسازییە سێکولارەکان بوو کە حکوومەتی تورکیا دەستیپێکردبوو. بەڵام دواتر سەرکردەکانی بە هەوڵدان بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێکی کوردیی سەربەخۆ تۆمەتبار کران. دامرکاندنەوەی شۆڕشەکە بۆ حکوومەت دوو مانگی خایاند لەگەڵ بەکارهێنانی هێزی ئاسمانی و ٣٥ هەزار سەربازی هێزی پیادە و خوێنڕشتنێکی زۆر. هەروەها پرۆسەکە بەشێکی گەورەی دیموکراسیی لەرزۆکیشی کردە قوربانی.