جەژنی قەوڵتاس یان سێ شەوەی یاران؛ جەژنی یارسانەکان

جەژنی قەوڵتاس بۆنەیەکی تایبەتە بە کاکەییەکان و یارسانەکان ساڵانە لە وەرزی زستاندا ئەو جەژنە ئەنجام دەدەن کە بۆ زۆری خەڵک نەناسراوە.

ئەمڕۆ ڕۆژی جەژنی قەوڵتاسی کاکەییەکان بوو، کە لە دوای سێ ڕۆژ ڕۆژووگرتن دێت، لە چواردەیەمی چلەی گەورەی زستان تاوەکو ١٧یەمی زستان، لە شەوی سێیەم دەبێتە جەژنیان و لە ڕۆژی جەژندا، کە ئەمڕۆ دەکات، یاران لە جەمخانەکان سەردانی یەکدی دەکەن و جەژنە پیرۆزە لە یەک دەکەن.

بەگوێرەی سەرچاوەکانی ئاینی کاکەیی ناوی “قەوڵتاس” لە واتاکەیەوە وەرگیراوە کە پەیامی ئاسمانییە، یارانی قەوڵتاس ٧کەس بوون، ئەو حەوتەوانەیەی کە (سوڵتان سەهاک) داڕێژەرەوەی ئاینی یارسان، بۆ کاروباری کۆمەڵایەتیی هەڵیبژاردبوون.

ئەو ٧ کەسە دەکەونە ڕێ بۆ خزمەتی سوڵتان سەهاک لە هەورامانی دیوی رۆژهەڵاتی کوردستان، بەهۆی ماندوویەتیی رێگەوە لە نزیک کێوی شاهۆ لە شاری پاوەی ڕۆژهەڵاتی کوردستان لە ئەشکەوتێکدا دەحەسێنەوە و تووشی لەخۆباییبوون دەبن و دەڵین “ئەگەر سوڵتان سەهاک حەقە با خۆی بێتە پێشوازیمان”.

ئەمەش دەبێتە هۆی توڕەبوونی سوڵتان سەهاک و “مستەفا داودان” دەنێرێتە پێشوازییان و بە فەرمانی سوڵتان هەورێک لە ئاسمان دروستدەکات و سێ شەو بەسەریاندا بەفر دەبارێنێت و دەبن بە ژێر بەفرەوە.

کاکەییەکان لە پێش ئەنجامدانی جەژنی قەوڵتاس سێ ڕۆژ بە ڕۆژوو دەبن، لە چواردەیەمی چلەی گەورەی زستان تاوەکو حەڤدەیەمی زستان، لە شەوی سێیەم دەبێتە جەژنیان و ڕێوڕەسمی جەژن دەگێڕن.

رێوڕەسمەکانی جەژنی قەوڵتاس لە پێنج رۆژی یەک لەدوای یەک بەڕێوەدەچن.

لە رۆژی جەژن کە رۆژێک دوای سێ رۆژی بەڕۆژووبوونەکەیە، یاران لە جەمخانەکان سەردانی یەکدی دەکەن و جەژنە پیرۆزە لە یەک دەکەن.

یارسان یان کاکەیی، دینێکی تایبەتن کە ھەڵگری بیروباوەڕ و فەلسەفەیەکی دێرینی کوردەواریین، مەڵبەندی سەرەتای ئەم ئایینە لە لوڕستان و ناوچەی گۆران و هەورامانی لهۆن بووە، لە گەلێک شوێنی کوردستاندا بڵاون، بە تایبەت لە هەرێمی کرماشان و لوڕستان و ھەڵەبجە و گوندی ھاوار و گەرمیان و گەرمەسێر و کەرکووک و دەشتی نەینەوا.

بە بۆچوونی ھەندێک لە مێژووناسان، ناوی یارسان کورتکراوەی «یارسولتان» ە و مەبەست لێی سوڵتان سەھاکە، یاخود یارسان بە واتای شوێنی یار یان موریدانی ئەھلی حەق یان یاری سان دێت، واتە شوێنکەوتە و یاوەری پاشا و خواوەند، بە کاکەییش ناو دەبرێن،

بوونی ئاینی یارسان دەگەرێتەوە بۆ سەردەمی میترایییەکان (٤٠٠٠–٥٠٠۰ھەزار ساڵ لەمەوبەر) و تا ئێستاش تایبەتمەندییە میتراییەکانی خۆی بە وەفادارییەوە پاراستووە.

یارسانەکان سێ جەژنیان هەیە، ئەوانیش( جەژنی سوڵتان سەهاک، جەژنی قەوڵتاس(قووتاس) و جەژنی نەورۆز.