٢٬٠٩٤
دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Jwan (لێدوان | بەشدارییەکان) ب (Jwan پەڕەی شاری مەهابادی گواستەوە بۆ مەهاباد) |
||
(٦ دەستکاری لەلایەن ٢ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت) | |||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:Ma.jpg|وێنۆک|چەپ]] | [[پەڕگە:Ma.jpg|وێنۆک|چەپ]] | ||
مەھاباد یەکێکە لە گرنگترین و بەناوبانگترین شارەکانی ڕۆژ هەڵاتی کوردستان . ئەم شارە یەکێکە لە شارە گەورەکانی پارێزگای ورمێ و لە باشووری گۆلی ورمێ ھەڵکەوتووە. ناوچەی مەھاباد شوێنی گێرەوکێشەی سیاسی لە سەردەمی هاوچەرخدا بووە. ئەم شارە پایتەختی کۆماری کوردستان (کۆماری مەھاباد) بوو و لە دوای شۆڕشی ئیسلامیی بۆ ماوەیەک لە ژێر دەسەڵاتی کورداندا بوو. | مەھاباد یەکێکە لە گرنگترین و بەناوبانگترین شارەکانی ڕۆژ هەڵاتی کوردستان . ئەم شارە یەکێکە لە شارە گەورەکانی پارێزگای ورمێ و لە باشووری گۆلی ورمێ ھەڵکەوتووە. ناوچەی مەھاباد شوێنی گێرەوکێشەی سیاسی لە سەردەمی هاوچەرخدا بووە. ئەم شارە پایتەختی کۆماری کوردستان (کۆماری مەھاباد) بوو و لە دوای شۆڕشی ئیسلامیی بۆ ماوەیەک لە ژێر دەسەڵاتی کورداندا بوو. | ||
ھێڵی ١٠: | ھێڵی ١١: | ||
ساڵی ١٩٣٦ بەرامبەر ساڵی هەتاوی ١٣١٥ (له کاتی حکوومەتی ڕەزاشا) به پیشنیاری ئاغای ڕەشید یاسەمی نێوی ئەو شاره گۆڕدرا و بوو به «مەهاباد» | ساڵی ١٩٣٦ بەرامبەر ساڵی هەتاوی ١٣١٥ (له کاتی حکوومەتی ڕەزاشا) به پیشنیاری ئاغای ڕەشید یاسەمی نێوی ئەو شاره گۆڕدرا و بوو به «مەهاباد» | ||
[[پەڕگە:Ma01.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
'''مێژوو''' | '''مێژوو''' | ||
ھێڵی ٢١: | ھێڵی ٢٢: | ||
لە سەردەمی قاجاڕەکاندا، مەھاباد بەھۆی لە سەر ڕێگە بوونی بۆ شاری شام ھەندێک گەشایەوە. | لە سەردەمی قاجاڕەکاندا، مەھاباد بەھۆی لە سەر ڕێگە بوونی بۆ شاری شام ھەندێک گەشایەوە. | ||
لە ساڵانی ١٩٦٠ تا ١٩٧٠دا ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی دەور و پشتەوە کۆچیان کرد بۆ مەھاباد، بۆیە شار گەورە بۆوە و زۆربەی باغەکانی دەوری شار بوون بە ماڵ. ھەربۆیە ئێستاش ناوی ھەندێک لە گەڕەکەکانی مەھاباد وشەی «باغ» ی پێوەیە. | لە ساڵانی ١٩٦٠ تا ١٩٧٠دا ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی دەور و پشتەوە کۆچیان کرد بۆ مەھاباد، بۆیە شار گەورە بۆوە و زۆربەی باغەکانی دەوری شار بوون بە ماڵ. ھەربۆیە ئێستاش ناوی ھەندێک لە گەڕەکەکانی مەھاباد وشەی «باغ» ی پێوەیە.[[پەڕگە:Qazi.jpg|وێنۆک|چەپ]] | ||
'''ڕووبار و چەمەکانی''' | '''ڕووبار و چەمەکانی''' | ||
ھێڵی ٢٧: | ھێڵی ٢٨: | ||
وێنەی پردی سوور بەسەر چەمی مەھاباد | وێنەی پردی سوور بەسەر چەمی مەھاباد | ||
مەھاباد چەمێکی گرنگی ھەیە بە ناوی چەمی مەھاباد (چۆمی مەھاباد) کە خۆی لە سێ لکان پێکھاتووە: لکی بەیتاس (لە کێوی مام سوارە سەرچاوە دەگرێ و لە لای ڕۆژھەڵاتەوە دەچێتەوە ناو بەنداوی مەھابادەوە)، لکی دێبوکر (لە کێوی سەرمێرگان سەرچاوە دەگرێ و لە لای ڕۆژاواوە دەچێتەوە ناو بەنداوەوە) و ھەروەھا لکی کەوتەر یان لکی سەرەکی (لە کێوی براییم جەلال سەرچاوە دەگرێ و دەچێتەوە ناو بەنداوەوە). ئەم چەمە بە دەشتی مەھاباددا دەڕوا و لە ڕێگای کاناڵەوە زەوی و مەزاراکان ئاو دەدێری و پاشان دوای تێپەڕاندنی دارەلەک، خوڕخوڕە، گردەیاقووب و داشخانە دەچێتەوە ناو زەلکاوەکانی باشووری گۆلی ورمێوە. | مەھاباد چەمێکی گرنگی ھەیە بە ناوی چەمی مەھاباد (چۆمی مەھاباد) کە خۆی لە سێ لکان پێکھاتووە: لکی بەیتاس (لە کێوی مام سوارە سەرچاوە دەگرێ و لە لای ڕۆژھەڵاتەوە دەچێتەوە ناو بەنداوی مەھابادەوە)، لکی دێبوکر (لە کێوی سەرمێرگان سەرچاوە دەگرێ و لە لای ڕۆژاواوە دەچێتەوە ناو بەنداوەوە) و ھەروەھا لکی کەوتەر یان لکی سەرەکی (لە کێوی براییم جەلال سەرچاوە دەگرێ و دەچێتەوە ناو بەنداوەوە). ئەم چەمە بە دەشتی مەھاباددا دەڕوا و لە ڕێگای کاناڵەوە زەوی و مەزاراکان ئاو دەدێری و پاشان دوای تێپەڕاندنی دارەلەک، خوڕخوڕە، گردەیاقووب و داشخانە دەچێتەوە ناو زەلکاوەکانی باشووری گۆلی ورمێوە. | ||
'''ئایین''' | |||
زۆربەی خەڵکی شاری مەھاباد موسڵمان و سوننی شافعیین. بەر لە شەڕی یەکەمی جیھانی ئەرمەنییەکان کە بە ھۆی فشاری دەوڵەتی عوسمانی کۆچیان کردبوو بۆ ئێران، لە باشووری شاری مەھاباد و لە گەڕەکێکی گەورە بە ناوی «گەڕەکی ھەرمەنیان» نیشتەجێ بوون، جوولەکەکانیش لە ناوەندی شار و لە «گەڕەکی جوولەکان» نیشتەجێ بوون. ئێستا زۆربەیان کۆچیان کردووە بۆ وڵاتانی تر. | |||
'''کەسایەتییە ناودارەکان''' | |||
ھێمن، قازی موحەممەد، ھەژار | |||
چەند کەس لە ناودارانی شاری مەھاباد لە ژێرەوە ھاتوون: | |||
سیاسەت | |||
قازی موحەمەد: سەرۆکی کۆماری مەھاباد | |||
عەبدورڕەحمان زەبیحی: کەسایەتیی سیاسی و لە دامەزرێنەرانی کۆمەڵەی ژ.ک | |||
مەسعوود بارزانی: سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان و سەرۆکی پێشووی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان، لە مەهاباد لە دایک بووە. | |||
ئەحمەد تۆفیق: سکرتێری گشتیی حیزبی دیمۆکرات | |||
سلێمان موعینی: کەسایەتیی سیاسیی کورد | |||
'''وێژە''' | |||
وەفایی: شاعیر | |||
حەریق: شاعیر | |||
سەیفولقوزات | |||
گیو موکریانی: نووسەر، وەرگێڕ، ڕۆژنامەوان، وێنەگر | |||
مەلا مارف کۆکەیی: شاعیر | |||
عەبدوڕەحمان شەرەفکەندی: شاعیر، نووسەر، وەرگێڕ | |||
محەمەد ئەمین شێخولئیسلامی موکری: شاعیر | |||
محەمەد قازی: وەرگێڕ، نووسەر | |||
عەلی حەسەنیانی: شاعیر، نووسهر، چالاکی سیاسی | |||
قاسم موئەیەدزادە: شاعیر | |||
سەلاح پایانیانی: توێژەر و فەرهەنگنووس | |||
مۆزیک | |||
محەممەد ماملێ: گۆرانیبێژ | |||
جافر ماملێ: (برای محەممەد) گۆرانیبێژ | |||
سەعید ماملێ: ( باوکی محەممەد و جافر) گۆرانیبێژ | |||
عەزیز شاھڕۆخ: گۆرانیبێژ | |||
میکایل: گۆرانیبێژ | |||
جەمال موفتی: گۆرانیبێژ | |||
سەید ڕەحیم قوڕەیشی: گۆرانیبێژ | |||
نازی عەزیزی: گۆرانیبێژ | |||
سەلاح خزری: گۆرانیبێژ | |||
ئیبراهیم قادری: گۆرانیبێژ | |||
ڕەسووڵ نادری: گۆرانیبێژ | |||
جەعفەر مینایی: مامۆستای مۆسیقا | |||
کاوە فەقێزادە: مامۆستای مۆسیقا | |||
سینەما | |||
خەسرەو سینا: سینەماکار | |||
ئیبراھیم سەعیدی: سینەماکار | |||
[[پۆل:شار و شوێنەوار]] |