جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «بنەماڵە دێرینەکانی سلێمانی»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
 
(٣ دەستکاری لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ٦: ھێڵی ٦:
یەکێک لەو بنەماڵە رەسەنانەی دوای بنیاتنانی شاری '''[[سلێمانی]]'''، شارەکەیان ئاوەدان کردەوە، بنەماڵەی شێخ ئەمینی سەیید قاسم بو، کەدواتر بە شێخ ئەمینی وەتراخچی ناسرا.  
یەکێک لەو بنەماڵە رەسەنانەی دوای بنیاتنانی شاری '''[[سلێمانی]]'''، شارەکەیان ئاوەدان کردەوە، بنەماڵەی شێخ ئەمینی سەیید قاسم بو، کەدواتر بە شێخ ئەمینی وەتراخچی ناسرا.  


ئەم بنەماڵەیە بەبنەچە لەساداتی پیرخدری شاهۆن و سەیید قاسم لە کوردستانی خۆرهەڵاتەوە هاتۆتە ئەمدیو و لەگوندی گەنکێ شارباژێر دەگیرسێتەوەو نیشتەجێ دەبێت و دواتریش هەندێک لەوەچەکانی دەچنە گوندی بەردەزەرد و هەردولایان بەکشتوکاڵ و مەڕداری یەوە خەریک دەبن، بەڵام دوای تەواوکردنی بەشەسەرەکییەکانی شار وەک بنکەو بارەگای فەرمانڕەوایی بابانەکان، قشڵە، مزگەوت و خانەقاو حوجرە، بازاڕو دوکان و رێگاوبان، گەرماو... شێخ ئەمینی کوڕەگەورەی سەیید قاسمی شاهۆیی باروبارگەی بنەماڵەکە دەگوێزێتەوە بۆشاری نوێ و لەگوندە کۆنەکەی مەلکەندی نەوایەک پەیدادەکەن و نیشتەجێ دەبن وهەندێکیان هەرلەسەرمەڕداری دەمێننەوە و شێخ ئەمینیش لەگەڵ دەستەی یەکەمی دوکاندارەکانی شاردا دۆکانێک دادەنێت بۆکڕین و فرۆشتنی فەرش و بەڕە و جاجم و بەرماڵ ولێفەو.... ئەم پیشەیەش پێیدەوترا (وەتراخچی). شێخ ئەمین سێ کوڕی هەبووە: مەحمود، ئەحمەد، محەممەد.  
ئەم بنەماڵەیە بەبنەچە لەساداتی پیرخدری شاهۆن و سەیید قاسم لە کوردستانی خۆرهەڵاتەوە هاتۆتە ئەمدیو و لەگوندی گەنکێ شارباژێر دەگیرسێتەوەو نیشتەجێ دەبێت و دواتریش هەندێک لەوەچەکانی دەچنە گوندی بەردەزەرد و هەردولایان بەکشتوکاڵ و مەڕداری یەوە خەریک دەبن، بەڵام دوای تەواوکردنی بەشە سەرەکییەکانی شار وەک بنکەو بارەگای فەرمانڕەوایی بابانەکان، قشڵە، مزگەوت و خانەقاو حوجرە، بازاڕو دوکان و رێگاوبان، گەرماو... شێخ ئەمینی کوڕەگەورەی سەیید قاسمی شاهۆیی باروبارگەی بنەماڵەکە دەگوێزێتەوە بۆشاری نوێ و لەگوندە کۆنەکەی مەلکەندی نەوایەک پەیدادەکەن و نیشتەجێ دەبن وهەندێکیان هەرلەسەرمەڕداری دەمێننەوە و شێخ ئەمینیش لەگەڵ دەستەی یەکەمی دوکاندارەکانی شاردا دۆکانێک دادەنێت بۆکڕین و فرۆشتنی فەرش و بەڕە و جاجم و بەرماڵ ولێفەو.... ئەم پیشەیەش پێیدەوترا (وەتراخچی).  


مەحمود کەدەکاتە باوکی دایکم و مامی باوکم ولەهەڕەتی لاویداو ساڵێکیش کەمتر دوای هاوسەرگیریی جوانەمەرگ دەبێت. محەممەد سەربازی پلەداربووە لەسوپای عوسمانیدا بەڵام ئەحمەد 1886-1953کەکوڕەگەورەی باوکی بو، بەشێخ ئەحمەدە رەش ناسرابوو، شەش کچ و چوارکوڕی هەبو: شێخ کەریم، غەفور، عیززەت وعارف، هەموشیان خوێندەوارو خەتخۆش بون، خودی خۆیشی خوێندەوارێکی چاک و لە منەوەرانی ئەو سەردەمە بو، زمانەکانی تورکی و فارسی و عارەبی بەڕەوانی دەزانی، خاوەن قەڵەمێکی بەبڕشت و شاعیرێکی ناسک وخەتخۆش وجواننووسێکی بەهرەمەندیش بوو.  
شێخ ئەمین سێ کوڕی هەبووە: مەحمود، ئەحمەد، محەممەد.  


لەودواییانەدا نێوانی لەگەڵ '''[[شێخ مەحمودی حەفید]]''' مەلیکی کوردستاندا خۆشنەبووە وبە شیعریش هەجوی کردووە، پیاوەکانی شێخیش شەوێک بەنهێنی دەرمانێکی زیانبەخشیان بەناو مەڕەکانیدا رشتووە وزیانێکی قورسیان پێگەیاندووە.بەشبەحاڵی خۆم لەهیچ کەسێکم نەبیستووە، نەخزم و نەبێگانە، یا زۆر بەمندالی بەرگوێم کەوتووەو لەبیرەوەریمدا کوژاوەتەوە، ئاخۆ دەرمان رشتن وکوشتنی مەڕەکان و هەجوکردنەکە کامیان پێشتربووە، خوالێیخۆشبێت کاک عوسمان دەرویش کارمەندی بانقی رافیدەین لقی سلێمانی، جارێک ئەو شیعری هەجوەی بۆخوێندمەوە، داوامکرد بینووسمەوە وتی هەمو شیعرەکانی لای شێخ عیززەتی مامتە.. منیش خۆشبەختانە ئەم دو نیوە دێڕەم لەیادماوە:
مەحمود کەدەکاتە باوکی دایکم و مامی باوکم ولەهەڕەتی لاویداو ساڵێکیش کەمتر دوای هاوسەرگیریی جوانەمەرگ دەبێت.  
محەممەد سەربازی پلەداربووە لەسوپای عوسمانیدا بەڵام ئەحمەد 1886-1953کەکوڕەگەورەی باوکی بو، بەشێخ ئەحمەدە رەش ناسرابوو، شەش کچ و چوارکوڕی هەبو: شێخ کەریم، غەفور، عیززەت وعارف، هەموشیان خوێندەوارو خەتخۆش بون، خودی خۆیشی خوێندەوارێکی چاک و لە منەوەرانی ئەو سەردەمە بو، زمانەکانی تورکی و فارسی و عارەبی بەڕەوانی دەزانی، خاوەن قەڵەمێکی بەبڕشت و شاعیرێکی ناسک وخەتخۆش وجواننووسێکی بەهرەمەندیش بوو.  


(مشتی بوخلی هیندە توندە هەرزنیش بێ ئەیگرێ
لەودواییانەدا نێوانی لەگەڵ '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]''' مەلیکی کوردستاندا خۆشنەبووە وبە شیعریش هەجوی کردووە، پیاوەکانی شێخیش شەوێک بەنهێنی دەرمانێکی زیانبەخشیان بەناو مەڕەکانیدا رشتووە وزیانێکی قورسیان پێگەیاندووە.بەشبەحاڵی خۆم لەهیچ کەسێکم نەبیستووە، نەخزم و نەبێگانە، یا زۆر بەمنداڵی بەرگوێم کەوتووەو لەبیرەوەریمدا کوژاوەتەوە، ئاخۆ دەرمان رشتن وکوشتنی مەڕەکان و هەجوکردنەکە کامیان پێشتربووە، خوالێیخۆشبێت کاک عوسمان دەرویش کارمەندی بانقی رافیدەین لقی '''[[سلێمانی]]'''، جارێک ئەو شیعری هەجوەی بۆخوێندمەوە، داوامکرد بینووسمەوە وتی هەمو شیعرەکانی لای شێخ عیززەتی مامتە.. منیش خۆشبەختانە ئەم دو نیوە دێڕەم لەیادماوە:


کار کەهێشتا ناتەواوە زەحمەتە خۆی راگرێ)
(مشتی بوخلی هێندە توندە هەرزنیش بێ ئەیگرێ کار کەهێشتا ناتەواوە زەحمەتە خۆی راگرێ)


بەهەرحاڵ سەرئەنجام شێخ بڕیاردەدات شێخ ئەحمەد بچێتە گوندی سیتەک و دەرس بەمنداڵان بڵێتەوە! ساڵی1976وەک مامۆستای وانە بێژ لەگوندی سیرەمێرگەوە گوێزرامەوە بۆ گوندی سیتەک - شارباژێڕ، لەوکەسانەی هاتنە بەخێرهاتنکردنم، شەهیدی جوانەمەرگ شێخ کاوەی شێخ لەتیفی شێخ مەحمودی مەلیکی کوردستان وچەندکەسێکی گوندەکە، کە دوپیرەپیاویان تێدابو توشی سەرسامییانکردم کەباووباپیرانم دەناسن.  
بەهەرحاڵ سەرئەنجام شێخ بڕیاردەدات شێخ ئەحمەد بچێتە گوندی سیتەک و دەرس بەمنداڵان بڵێتەوە! ساڵی1976وەک مامۆستای وانە بێژ لەگوندی سیرەمێرگەوە گوێزرامەوە بۆ گوندی سیتەک - شارباژێڕ، لەوکەسانەی هاتنە بەخێرهاتنکردنم، شەهیدی جوانەمەرگ شێخ کاوەی شێخ لەتیفی شێخ مەحمودی مەلیکی کوردستان وچەندکەسێکی گوندەکە، کە دوپیرەپیاویان تێدابو توشی سەرسامییانکردم کەباووباپیرانم دەناسن.  
٢٬٠٩٤

دەستکاری

مێنۆی ڕێدۆزی