جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «شوکور مستەفا»

دوایین پێداچوونەوەی ‏٢١:٥٠، ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٣

نووسەری خامەڕەنگین و وەرگێڕی بەتوانا و زمانزانی لێهاتووی کورد، مامۆستا شوکور مستەفا عەبدوڵڵا (1926-2003) دەرچووی کۆلیژی شەریعە بووە و ماوەیەک مامۆستای زمانی عەرەبی بووە لە قوتابخانە ناوەندیی و ئامادەییەکانی کوردستان و شارەکانی دیکەی عیراق.

شوکور مستەفا ناسراو بە (مەلا شوکور) ساڵی ١٩٢٦ی زایینی لە گوندی مامەشەی ناحیەی قەرەحەسەن لە پارێزگای کەرکووک لەدایک بووە.

ساڵی ١٩٣٢ بە بنەماڵەوە لە شاری کەرکووک نیشتەجێ بوون و لەوێ خراوەتە بەر خوێندنی ئایینی و ساڵی ١٩٤٩ لە کۆلیژی شەرعەی زانکۆی بەغدا وەرگیراوە و زامانەکانی کوردی، تورکی، فارسی و عەرەبی بە باشی زانیوە پێیانی نووسیوە و لەو زمانانەوە وەرگێڕانی کردووە.

پاشان لەبەر هەڵوێستی سیاسی زۆر جار لە کوردستان دوور خراوەتەوە بۆ خواروو و شارەکانی ناوەڕاستی عێراق و دوای رێککەوتنامەی مێژووییەکەی 11ی ئاداری ساڵی 1970ی نێوان سەرکردایەتیی شۆڕشی کورد و حکوومەتی ئەوکاتی عێراق، گوێزراوەتەوە بۆ بەڕێوبەرایەتیی گشتیی خوێندنی کوردی و لە بەشی پڕوگرام و بەرنامە کاری کردووه.

لە ساڵی 1975یشەوە لە کۆڕی زانیاریی کورد لە بەغدا دامەزراوە و کراوە بە ئەمینداری گشتی و رۆڵێکی باشی لە بەڕێوبردنی کاروباری لێژنەکانی کۆڕی زانیاریی کوردا گێڕاوە و گەلێک پەرتووکی بەنرخی لە زمانانی تورکی، ئازەری و عەرەبییەوە وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی و چاپ کراون.

کاتێک حکوومەتی ڕووخاوی بەعس لە ساڵی 1979 کۆڕی زانیاریی کوردی بە کۆڕی زانیاریی ئێراقەوە لکاند و ناوی نا کۆڕی زانیاریی عێراق - دەستەی کورد مامۆستا شوکوور کرا بە شارەزا لەو کۆڕەدا و بەردەوام بوو لە خزمەتکردنی زمان و مێژوو و وێژەی کوردی بە نووسین و وەرگێڕانە سەرکەوتووەکانی لە زمانانی دیکەوە، ئەرکی نەتەوەیی خۆی بە جوانترین شێوە ڕاپەڕاند تاکوو ساڵی 1996 خانەنشین کرا و لە ساڵی 1997دا هاتەوە هەرێمی کوردستان و لە هەولێر کرا بە سکرتێری کۆڕی زانیاریی کوردستان و دوای دروستبوونی کۆڕەکەش لە ساڵی 1998، دامەزراندنی و خزمەتێکی زۆری زمان و مێژووی کوردی کرد.

شوکور مستەفا پاش تەمەنێکی پڕ لە شانازی لە خزمەت بە زمان و ێژەی کوردی، لە 19/9/2003 لە شاری هەولێر بە نەخۆشیی دڵ کۆچی دواییی کرد و هەر لەو شارەشدا نێژرا.

مامۆستا شوکوور مستەفا نووسەر و قەڵەمێکی زمانپاراو و کاریگەر، هاوکات وەرگێڕێکی لێهاتووی کورد بووه کە لە ژیانی وێژەییدا زنجیرەیەک پەرتووکی بەنرخی لە بواری وەرگێڕان و دانان پێشکەش بە پەرتوکخانەی کوردی کردووە کە ئەمانە بەشێکیانن:

1- قەڵای دمدم، نووسینی عەرەبێ شەمۆ، هێناویەتییە سەر شێوەی کرمانجیی ناوەڕاست (سۆرانی) و لە ساڵی 1975دا لە کۆڕی زانیاریی کورد چاپ کراوه.

2- کۆمەڵە تێکستی فۆلکلۆری کوردی، کۆکردنەوەی د. قەناتی کوردۆ، هێناوییەتە سەر رێنووسی ئەمڕۆی کوردی (ئەلف و بێی ئارامی) و ساڵی 1976دا لە کۆڕی زانیاریی کوردی چاپ کراوه.

3- سترانا زارگوتنا کوردییە تاریخی، کۆکردنەوەی ئوردیخانی جەلیل، کە هێناوییەتە سەر رێنووسی ئەمڕۆی زمانی کوردی و ساڵی 1978دا چاپ کراوه.

4- ڕۆمانی کوێر ئۆغلی، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوەکردوویەتییە کوردی و لە ساڵی 1979 چاپ کراوه.

5- ئەفسانەی شێخ بەدرەدین کوڕی قازی سیماونە، نووسینی نازم حیکمەت، لە تورکییەوە کردوویەتە کوردی و لە1981دا چاپ کراوه.

6- ڕۆمانی تەنەکە، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویەتە کوردی و ساڵی 1981دا لە بەغدا چاپ کراوه.

7- ڕۆمانی کاریتە، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردویە بە کوردی و ساڵی 1982 لە بەغدا چاپ کراوه.

8- ئەفسانەی چیای ئاگری، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویە بە کوردی و 1986 چاپ کراوه.

9- زەوی ئاسن و ئاسمان مس، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویەیە بە کوردی و ساڵی 1989 لە بەغدا چاپ کراوه.

جگە لەم پەرتووکە بەنرخانە، چەند پەرتووکێکی دیکەی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی عەرەبی لەوانه:

1- مذکرات مامون بیک بن بیکەبیک، لە تورکییەوە لەگەڵ مامۆستا جەمیل رۆژبەیانی کردوویانە بە عەرەبی و لە198دا چاپ کراوه.

2- تاریخ الامارة البابانیة، نووسینی حوسین نازم بەگ، لەگەڵ محەمەدی مەلا کەریم کردوویانەتە عەرەبی و ساڵی 2001 چاپ کراوه.

3- شیعر الشاعر الکردی عەبدوڵڵا گۆران، نووسینی حوسێن عەلی شانۆف، لە ئازەرییەوە کردوویە بە عەرەبی و ساڵی 1975دا بەغدا چاپ کراوه.^[١]

بابەتە پەیوەستکراوەکان.

↑ سەرچاوە:baskurd.

[1] سەرچاوە:baskurd.

[١]

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
-نووسەری خامەڕەنگین و وەرگێڕی بەتوانا و زمانزانی لێهاتووی کورد مامۆستا شکوور مستەفا عەبدوڵڵا (1926-2003) دەرچووی کۆلیژی شەریعە بووە و ماوەیەک مامۆستای زمانی عەرەبی بووە لە قوتابخانە ناوەندیی و ئامادەییەکانی کوردستان و شارەکانی دیکەی عیراق، لەسەر هەڵوێستی ڕامیاری زۆر جار لەکوردستان دوور خراوەتەوە بۆ خواروو و ناوەڕاستی ئیراق، لەدوای ڕێکەوتنامەی مێژووییەکەی 11ی ئاداری ساڵی 1970ی نێوان سەرکردایەتی شۆڕشی کورد و میری بەغدا، گوێزراوەتەوە بۆ بەڕێوبەرایەتی گشتی خوێندنی کوردی و لەبەشی پڕوگرام و بەرنامەکاری کردووه.
+[[پەڕگە:شوکر مستەفا.jpg|وێنۆک]]
+نووسەری خامەڕەنگین و وەرگێڕی بەتوانا و زمانزانی لێهاتووی کورد، مامۆستا شوکور مستەفا عەبدوڵڵا (1926-2003) دەرچووی کۆلیژی شەریعە بووە و ماوەیەک مامۆستای زمانی عەرەبی بووە لە قوتابخانە ناوەندیی و ئامادەییەکانی کوردستان و شارەکانی دیکەی عیراق.
-لەساڵی 1975یشەوە دامەزراوە بۆ کۆڕی زانیاری کورد لەبەغدا و کراوە بە ئەمینداری گشتی و ڕۆڵێکی باشی بووە بە بەڕێوبردنی کاروباری لێژنەکانی کۆڕ و گەلێک پەرتووکی بەنرخی لەزمانانی تورکی و ئازەری و عەرەبی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی و بۆ چاپکراون.
+شوکور مستەفا ناسراو بە (مەلا شوکور) ساڵی ١٩٢٦ی زایینی لە گوندی مامەشەی ناحیەی قەرەحەسەن لە پارێزگای '''[[کەرکووک]]''' لەدایک بووە.
-کاتێک کەمیری بەعس لەساڵی 1979دا کۆڕی زانیاری کوردی بەکۆڕی زانیاریی ئێراقەوەلکاند و ناوی نا کۆڕی زانیاری ئێراق - دەستەی کورد مامۆستا شکوور کرا بەشارەزا لەو کۆڕەدا و بەردەوام بوو لەخزمەتکردنی زمان و مێژوو و وێژەی کوردی بەنووسین و وەرگێڕانەسەرکەوتووەکانی لەزمانانی دیکەوەبەم جۆرەکانی خۆی بەجوانترین شێوەبەئەنجام گەیاند تاکو لەساڵی 1996دا خانەنشین کرا و لەساڵی 1997دا هاتە کوردستانی و لەهەولێر کرا بەسکرتێری کۆڕی زانیاری کوردستان و دوای دروستبوونی کۆڕەکەش لەساڵی 1998دا دامەزراندنی و خزمەتێکی زۆری زمان و مێژووی کوردی کرد تاکو لە 2003-09-18دا هەر لەشاری هەولێر بەنەخۆشی دڵ کۆچی دوایی کرد و هەر شارەشدا نێژرا.
+ساڵی ١٩٣٢ بە بنەماڵەوە لە شاری کەرکووک نیشتەجێ بوون و لەوێ خراوەتە بەر خوێندنی ئایینی و ساڵی ١٩٤٩ لە کۆلیژی شەرعەی زانکۆی بەغدا وەرگیراوە و زامانەکانی کوردی، تورکی، فارسی و عەرەبی بە باشی زانیوە پێیانی نووسیوە و لەو زمانانەوە وەرگێڕانی کردووە.
+[[پەڕگە:شوکور مستەفا1.jpg|وێنۆک|ڕاست]]
+پاشان لەبەر هەڵوێستی سیاسی زۆر جار لە کوردستان دوور خراوەتەوە بۆ خواروو و شارەکانی ناوەڕاستی عێراق و دوای رێککەوتنامەی مێژووییەکەی 11ی ئاداری ساڵی 1970ی نێوان سەرکردایەتیی شۆڕشی کورد و حکوومەتی ئەوکاتی عێراق، گوێزراوەتەوە بۆ بەڕێوبەرایەتیی گشتیی خوێندنی کوردی و لە بەشی پڕوگرام و بەرنامە کاری کردووه.
-مامۆستا شکوور مستەفا نووسەرێکی پێنووس بەهێز و وەرگێڕێکی لێهاتووی کورد بووه، لەژیانی وێژەییدا زنجیرەیەک پەرتووکی بەنرخی لەبواری وەرگێڕان و دانان پێشکەش بەپەرتوکخانەی کوردی کرد، کەئەمانەبەشێکیانن:
+لە ساڵی 1975یشەوە لە کۆڕی زانیاریی کورد لە بەغدا دامەزراوە و کراوە بە ئەمینداری گشتی و رۆڵێکی باشی لە بەڕێوبردنی کاروباری لێژنەکانی کۆڕی زانیاریی کوردا گێڕاوە و گەلێک پەرتووکی بەنرخی لە زمانانی تورکی، ئازەری و عەرەبییەوە وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی و چاپ کراون.
-- قەڵای دمدم... نووسینی عەرەب شەمۆ... هێناویەتیەسەر شێوەی کرمانجی خواررو لەساڵی 1975دا لەکۆڕی زانیاری کورد چاپکراوه
+کاتێک حکوومەتی ڕووخاوی بەعس لە ساڵی 1979 کۆڕی زانیاریی کوردی بە کۆڕی زانیاریی ئێراقەوە لکاند و ناوی نا کۆڕی زانیاریی عێراق - دەستەی کورد مامۆستا شوکوور کرا بە شارەزا لەو کۆڕەدا و بەردەوام بوو لە خزمەتکردنی زمان و مێژوو و وێژەی کوردی بە نووسین و وەرگێڕانە سەرکەوتووەکانی لە زمانانی دیکەوە، ئەرکی نەتەوەیی خۆی بە جوانترین شێوە ڕاپەڕاند تاکوو ساڵی 1996 خانەنشین کرا و لە ساڵی 1997دا هاتەوە هەرێمی کوردستان و لە '''[[هەولێر]]''' کرا بە سکرتێری کۆڕی زانیاریی کوردستان و دوای دروستبوونی کۆڕەکەش لە ساڵی 1998، دامەزراندنی و خزمەتێکی زۆری زمان و مێژووی کوردی کرد.
-- کۆمەڵەتێکستی فۆلکلۆری کوردی... کۆکردنەوەی دکتۆر قەناتی کوردۆ.. هێناویەتەسەر ڕێنووسی ئەمڕۆی کوردی کوردستانی عێراق و لەساڵی 1976دا لەکۆڕی زانیاری کوردی چاپکراوه
-- سترانا زارگوتنا کوردیەتاریخی... کۆکردنەوەی ئوردیخانی جەلیل.. هێناویەتەسەر ڕێنووسی ئەمڕۆی زمانی کوردی لەکوردستانی عێراق و ئێران لەساڵی 1978دا چاپکراوه
+شوکور مستەفا پاش تەمەنێکی پڕ لە شانازی لە خزمەت بە زمان و ێژەی کوردی، لە 19/9/2003 لە شاری هەولێر بە نەخۆشیی دڵ کۆچی دواییی کرد و هەر لەو شارەشدا نێژرا.
-- کوێر ئۆغلی... نووسینی یەشار کەمال... لەتورکییەوەکردوویەتیەکوردی و لەساڵی 1979 چاپکراوه
-- ئەفسانەی شێخ بەدرەدین کوڕی قازی سیماونە... نووسینی نازم حیکمەت... لە تورکییەوە کردوویەتیە کوردی و لە1981دا چاپکراوه
+مامۆستا شوکوور مستەفا نووسەر و قەڵەمێکی زمانپاراو و کاریگەر، هاوکات وەرگێڕێکی لێهاتووی کورد بووه کە لە ژیانی وێژەییدا زنجیرەیەک پەرتووکی بەنرخی لە بواری وەرگێڕان و دانان پێشکەش بە پەرتوکخانەی کوردی کردووە کە ئەمانە بەشێکیانن:
-- تەنەکە... نووسینی یەشار کەمال... لەتورکییەوە کردوویەتی کوردی و لەساڵی 1981دا لەبەغدا چاپکراوه
-- کاریتە... نووسینی یەشار کەمال... لەتورکییەوە کردویەتیەکوردی و لەساڵی 1982 لەبەغدا چاپکراوه
+- قەڵای دمدم، نووسینی عەرەبێ شەمۆ، هێناویەتییە سەر شێوەی کرمانجیی ناوەڕاست (سۆرانی) و لە ساڵی 1975دا لە کۆڕی زانیاریی کورد چاپ کراوه.
-- ئەفسانەی چیای ئاگری... نووسینی یەشار کەمال... لەتورکییەوە کردوویەتیە کوردی و لە1986 دا چاپکراوه
-- زەوی ئاسن و ئاسمان مس... نووسینی یەشار کەمال... لەتورکییەوە کردوویەتیەکوردی و لەساڵی 1989دا لەبەغدا چاپکراوه
+- کۆمەڵە تێکستی فۆلکلۆری کوردی، کۆکردنەوەی د. قەناتی کوردۆ، هێناوییەتە سەر رێنووسی ئەمڕۆی کوردی (ئەلف و بێی ئارامی) و ساڵی 1976دا لە کۆڕی زانیاریی کوردی چاپ کراوه.
-جگەلەم پەرتووکەبەنرخانەیشی چەند پەرتووکێکی دیکەی وەرگێڕاوەتەسەر زمانی عەرەبی لەوانه:
-- مذکرات مامون بیک بن بیکەبیک... لەتورکییەوە لەگەڵ مامۆستا جەمیل ڕۆژبەیانیدا کردوویەتیە عەرەبی و لە198دا چاپکراوه
+- سترانا زارگوتنا کوردییە تاریخی، کۆکردنەوەی ئوردیخانی جەلیل، کە هێناوییەتە سەر رێنووسی ئەمڕۆی زمانی کوردی و ساڵی 1978دا چاپ کراوه.
-- تاریخ الامارة البابانیة... نووسینی حوسین نازم بەگ.... لەگەڵ محەمەدی مەلا کەریم کردوویانەتە عەرەبی و لەساڵی 2001 دا چاپکراوه
-- شیعر الشاعر الکردی عەبدوڵڵا گۆران... نووسینی حوسین عەلی شانۆف... لەئازەرییەوە کردوویەتیە عەرەبی و لەساڵی 1975دا لەبەغدا چاپکراوه[1]
+- ڕۆمانی کوێر ئۆغلی، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوەکردوویەتییە کوردی و لە ساڵی 1979 چاپ کراوه.
+- ئەفسانەی شێخ بەدرەدین کوڕی قازی سیماونە، نووسینی نازم حیکمەت، لە تورکییەوە کردوویەتە کوردی و لە1981دا چاپ کراوه.
+- ڕۆمانی تەنەکە، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویەتە کوردی و ساڵی 1981دا لە بەغدا چاپ کراوه.
+- ڕۆمانی کاریتە، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردویە بە کوردی و ساڵی 1982 لە بەغدا چاپ کراوه.
+- ئەفسانەی چیای ئاگری، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویە بە کوردی و 1986 چاپ کراوه.
+- زەوی ئاسن و ئاسمان مس، نووسینی یەشار کەمال، لە تورکییەوە کردوویەیە بە کوردی و ساڵی 1989 لە بەغدا چاپ کراوه.
+جگە لەم پەرتووکە بەنرخانە، چەند پەرتووکێکی دیکەی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی عەرەبی لەوانه:
+- مذکرات مامون بیک بن بیکەبیک، لە تورکییەوە لەگەڵ مامۆستا جەمیل رۆژبەیانی کردوویانە بە عەرەبی و لە198دا چاپ کراوه.
+- تاریخ الامارة البابانیة، نووسینی حوسین نازم بەگ، لەگەڵ محەمەدی مەلا کەریم کردوویانەتە عەرەبی و ساڵی 2001 چاپ کراوه.
+- شیعر الشاعر الکردی عەبدوڵڵا گۆران، نووسینی حوسێن عەلی شانۆف، لە ئازەرییەوە کردوویە بە عەرەبی و ساڵی 1975دا بەغدا چاپ کراوه.<ref>سەرچاوە:baskurd.</ref>
+'''بابەتە پەیوەستکراوەکان.'''
+* '''[[تەنەکە]]'''
+* '''[[شوکور مستەفا و هاوژینەکەی]]'''
+* '''[[شوکور مستەفا و هادی زیائەدینی لەبەردەم پەیکەری هێمن لە مەهاباد]]'''
+* '''[[مێژووی کورد لە سەدەی شازدەهەمدا]]'''
+* '''[[ئیدریسی بدلیسی]]'''
+* '''[[ئازار هی من ئاوات هی تۆ باهۆز هی هەموومان]]'''
+* '''[[ئەفسانەی چیای ئاگری]]'''
+* '''[[ئەندێشە و هونەر لە پێشکەوتنی کۆمەڵایەتیدا]]'''
+* '''[[بیرانینێد من]]'''
+* '''[[پێشبینیی لێزانە قەرەجەکە]]'''
+* '''[[جوانیی زمانی کوردی – چەند وردە بابەتێک]]'''
+* '''[[داستانی شێخ بەدرەدین کوڕی قازیی سیماونە]]'''
+* '''[[دیوانی شێخ ڕەزای تاڵەبانی 2]]'''
+* '''[[ئەودیوی چیا-زەوی ئاسن ئاسمان مس]]'''
+* '''[[سیابەند و خەجێ]]'''
+[[پۆل:کەسایەتی]][[پۆل: کەسایەتی]] [[پۆل:زمانی بابەت: کوردیی ناوەڕاست]] [[پۆل:جۆری کەس: نووسەر - لێکۆڵەر]] [[پۆل:رەگەزی کەس: نێر]]
+[[پۆل:نەتەوە: کورد]] [[پۆل:وڵات - هەرێم: ڕۆژهەڵاتی کوردستان]] [[پۆل:شار و شارۆچکەکان: کەرکووک]]

جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «شوکور مستەفا»

دوایین پێداچوونەوەی ‏٢١:٥٠، ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٣

مێنۆی ڕێدۆزی

گەڕان