رۆژنامەی دەنگی کوردو گۆشەی قوتابیانی کوردستان

نووسینی و ئامادەکردنی: عومەر مەعروف بەرزنجی

شۆرشی چواردەی تەممووزی ساڵی 1958 رۆژگارێکی جەنجاڵ و بەیەکاچووی دروستکرد، جەماوەری سەرجەم نەتەوەکانی عیراق بە تاسووق و ئەلهاوە تێیان دەڕوانی و، بە چەپکە گوڵی پیرۆزباییەوە بەرەو پیری چوون و بووە مایەی گەشانەوەو خۆشنوودی سەرتاپای گەل، دەنگی خەفەکراوی ئازادی خواهان بەرەڵڵا کرا، حیزب و رێکخراوە سیاسی و پیشەییەکان زوربەیان مۆڵەتی کارکردنیان پێدراو بە ئاشکرا هاتنەوە کۆڕی خەبات و ململانێی سیاسی.

لەو سەردەمەدا یەکێتی قوتابیانی عیراق بە رەسمی بارەگای تایبەتی خۆیان لە شارەکاندا کردەوەو بۆ ئەم مەبەستەیش لە بەغدا ئیمتیازی گۆڤاری (دەنگی قوتابیان) و لە سلێمانی رۆژنامەی (هیوای کوردستان) یان وەرگرت و بوونەزمانحاڵی ئەو رێکخراوە، بە ئاشکرا دەیانویست خۆیان سەر پاڵە بن و قوتابیانی کوردستان رێکخراوێکی تایبەتی بەخۆوە نەبینێ. دیارە قوتابیانی سەر بە رێبازی کوردایەتی بەم نیاز و هەوڵەیان زانی و پێی قایل نەبوون، بەڵام رۆژنامەیەکی تایبەتیان بۆ نەرەخسا تابتوانن بە پێی بەرنامەیەکی دروست راستییە مێژووییەکان بخەنە بەر چاو.

ئەم بێدەرفەتییە زۆری نەخایەندو مامۆستای پارێزەرو رۆژنامەنووس خوالێخۆشبوو (عومەر جەلال حەوێزی) ئیمتیازی رۆژنامەیەکی سیاسی هەفتانەی بە ناوی (دەنگی کورد) ەوە وەرگرت و بە هەردوو زمانی کوردی و عەرەبی و یەکەم ژمارەی لە رۆژی (9) ی شوباتی ساڵی 1960 دا بڵاوکردەوەو رۆژنامەکە سیمایەکی کوردستانی پێوە لکابوو، بە کۆششی دەستەیەک لە قوتابیان و خواستی سەر نووسەرەکەی توانرا گۆشەیەکی تایبەتی بۆ (قوتابیانی کوردستان) بکرێتەوەو ببێتە مینبەرێکی زوڵاڵ بۆ پەخشکردنی ئامانجەکانی قوتابیانی کورد.

کۆمەڵێ لە قوتابییەکانی ئەو سەردەمە بە بابەتی گرنگ و وتاری سیاسی گۆشەکەیان دەڕازاندەوە کە بریتیبون لە (نەوشیروان مستەفاو قادر شەریفە کوردەو محەمەد سدیق عەبدولڕەحمان پێنجوێنی و عەبدوڵرەحمان گۆمە شینی و خاوەنی ئەم نووسینە بە نازناوی... ع. تینوو). ئەگەر چی بەشی زۆری بابەتەکانی ئەم گۆشەیە بە قەڵەمی خاوەنی ئەم نووسینە دەنووسرا.

بەڵام ئەم راستییە بۆ مێژوو تۆمار دەکەم کە لە نووسینە پەسەندو باشەکانی ئەو گۆشەیە سێ ئەڵقەی برای ئازیزم کاک (نەوشیروان مستەفا) بوو بە ناونیشانی (بوونی یەکێتی قوتابیانی کوردستان شتێکی پێویستە) کە لە ژمارە (58) ی رۆژی (8) ی تشرینی دووەمی ساڵی 1960 دا بڵاوکرایەوەو لە پەرەگرافێکدا نووسیوێتی : (بیرکردنەوە لە دامەزراندنی ئەو یەکێتیە وەنەبێ تازەبێ، یا شتێک بێ هەنووکە پێشنیار بکرێت، بەڵکو بیری دامەزراندن و جێبەجێکردنی لە مێشکی زوربەی قوتابیانا – بێگومان قوتابیانی کوردستان – زۆر لە مێژە گینگڵ دەخوا، لەسەر ئێمە پێویستە کەبە پۆستاڵی پۆڵایینی بڕوامان، بە خەبات و تێکۆشانمان، بە ئیمانی بە هیچ نە لە قیومان ئەو نۆکەرو بەرژەوەندی پەرستانە پان بکەینەوە، با ئەم کاتە بە نرخەمان لە کیس نەچێ و ئیش بکەین بۆ گەلە دوا کەوتووەکەمان).