ئەمین ئەڤداڵ

ئامادەکردنی: مانو بەرزنجی

د.: ئەمین ئەڤداڵ ( Emînê Evdal)

لە ساڵی 1906 لە گوندی یەمەنچایرێ (Yemançayîrê) سەر بە قەرس لەدایکبووە.

نووسەر، زمانزان و هۆزانەوانی کورد لە ئەرمینیا نیشتەجێ بووە . لە خێزانێکی ئێزدی لە گوندی یامانچەیر لە نزیک قەرس کە ئەوکاتە لەژێر کۆنترۆڵی ڕووسیادا بووە، لەدایک بووە .

گوندەکەیان لە کاتی جینۆسایدی ئەرمەنەکاندا وێران بوو کە لەوێدا هەم دایک و باوکی و هەم براکەی لەدەستدا. بەناچاری ژیان لە خانەی بێسەرپەرشتان بەرێ دەکات.

لە ساڵی 1924 خانەی بێسەرپەرشتان بەجێدەهێڵێت و گەشت دەکات بۆ تفلیس لە قوتابخانەی کرێکاران لە تفلیس خوێندوویەتی.

لە ساڵی 1926 دەستی بە وانەوتنەوە کردووە لە گوندە کوردنشینەکانی نزیک چیای ئێلێگز (ئەلاگیاز) (Alagyaz).

لە ساڵی1926 لە تفلیسەوە دەگەرێتەوە بۆ گوندە کوردنشینەکانی ئەرمینیا بۆ کاری مامۆستایی.

ساڵی 1931 چووەتە کۆلێژی ئاداب بەشی زمانەوانی زانکۆی یەریڤان دەبێتە خوێندکار و لەو ساڵەدا لە ڕۆژنامەی کوردی ڕێیا تازە دەستی بە کارکردن کردووە.

لە ماوەی ساڵانی 1933-1937دا بەشێک لە کتێبەکانی لەسەر فێرکردنی زمانی کوردی چاپ کردووە.

ساڵی 1944 دیراسەی ڕۆڵی ژنانی لە بنەماڵەی نەریتی کورددا کردووە و تێزی دکتۆرای تەواو کردووە.

لە ساڵی 1959 لە لقی ڕۆژهەڵاتناسی لە ئەکادیمیای زانستەکانی ئەرمینیا دامەزراوە و لە ساڵی 1960 لەلایەن پەرلەمانی ئەرمینیا نازناوی مامۆستای کارمەندی پێبەخشراوە.

خاوەنی دەیان کتێبە بە زمانەکانی کوردی، ئەرمەنی و ڕووسی

هەندێک وتار و کتێبی به زمانه کانی تری وه ک ئه ڕمه نی و ڕووسی بڵاو کردووه ته وه ، به تایبه تی کتێبه کانی گولیزه ڕ (1956)، چیرۆکه کانی گه لی کورد (1957) و بیهارا ئیولین که به زمانی ئه ڕمه نی نووسیویه تی. دەوڵەتی ئەرمەن بۆ ڕێزگرتن لە خزمەتەکەی، ناوی قوتابخانەی کوردی لە گوندی قوندێساز (چەند ساڵێک لەوێ وانەبێژ بووە) بە ناوی ئەوەوە ناوناوە.

کتێبەکانی

• کاسیم و تۆسین، کۆمەڵە کورتە چیرۆکێک، 1934.کتێبی
• زمانی کوردی بۆنا کۆما چارە، 1933.کتێبی
• زمانی کوردی بۆنا کۆما پێنجا، 1934.بیهار
• ، کۆمەڵە شیعرێک، 1935.کتێبی
• زمانی کوردی بۆنا دێرکسانە چارە، 1936.
• میتۆدۆلۆژیای فێرکردنی خوێندنەوە و نووسین، 1936.
• فۆلکلۆری کورمانجە، لەگەڵ هێجیی سیندی، 644 لاپەڕە، 1936.
• میتۆدۆلۆژی زمانی کورمانجی، 1937.
• کتێبی زمانی کرمانجی، بۆنا دێرخانە سێشا، لەگەڵ کاسم جەلیل، 1937 .تۆڵەی
• خوێن لە نێو کوردداداکان و هێنانی پاشماوەکانی بۆ ئەرمینیا یەکێتی سۆڤیەت، 1952.کوردەکانی
• ئەرمینیای سۆڤیەت، 1953.گولیزەر
• ، بە زمانی ئەرمەنی، 1956.ناوی
• باوکی کوردانی ئەرمەنستان لە سەدەی نۆزدەهەمدا، 1957.کوردەکانی
• … پیشکۆڤکاز، 1957.چیرۆکەکانی
• گەلی کورد، بە زمانی ئەرمەنی، 1957.فەرهەنگی
• ڕێنووسی کوردی،1958.

لە 22ی ئەیلولی1964 کۆچی دوایی کرد، ڕەحمەتی خوای گەورەی لێ بێت.

........