جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:Penjam»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
 
(٣ دەستکاری لەلایەن ھەمان بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی]]'''
[[پەڕگە:463979784.jpg|وێنۆک]]
'''[[جەنەڕاڵی پایز و یادێکی، حەفتاو حەوت]]'''


نووسینی: '''[[جەبار جەمال غەریب]]'''
نووسینی: '''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''
[[پەڕگە:15a1100921.jpg|وێنۆک]]
پایزی 1975 حسین محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د ، له‌ ئاماده‌یی '''[[سلێمانی]]'''  ، '''[[محەمەد عومەر عوسمان (ژەنەڕاڵی پاییز)]]'''ی پێناساندم ،بووین به‌ هاوڕێی رۆژنامه‌و گۆڤارو  کتێب ،  سه‌رقاڵی خوێندنه‌وه‌ بووین ،ناو به‌ناو شیعرمان ده‌نوسی و  بۆ یه‌کتریمان ده‌خوێنده‌وه‌.


سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی
ماڵی محه‌مه‌د له‌ خانوه‌کانی کارگه‌ی  جگه‌ره‌ بوو ، ماڵی ئێمه‌ش لای شێخ مستەفا بوو، لە گەرەکی بەرانان ، لە نزیک گردی رەعایەو گردی ئەندازیاران ، هەردووکمان هاتوو چۆی  ماڵی یه‌کتریمان ده‌کرد .
شار هەرچەند گەورە بێ، كە سامانی مرۆیی، یان چالاكی سامانی مرۆیی بچووك و كەم بێ، نابێتە شارێك لە مێژوودا، هەر وەك شارێك لە جوگرافیادا دەمێنێتەوە. شاری ناو جوگرافیاش تەنیا ئەو كاتە بوونی هەیە، كە لەسەر نەخشە بەدوایدا دەگەڕێی.


دەوڵەمەندیی '''[[سلێمانی]]''' لە سامان یان جوانتر بڵێین گەنجینەی مرۆیی و كارێكتەری داهێنەردا سنوورەكانی بڕیوە و بەردەوامیش لە برەودایە.
( قژی زەرد بوو بە گەڵای پایز )


داهێنەرەكانی شاری '''[[سلێمانی]]''' لە بواری ئەدەب و نووسیندا هیچیان كەمتر نییە، لە دامەزرێنەر و دروستكەرەكانی و تەواو لە ئاستی ئەوان یان بەرزتریشدا بوون.
محەمەد گه‌نجێکی  هێمن و بێ ده‌نگ و مه‌نگ  بوو ،  له‌ جیاوازییه‌ چینایه‌تیه‌کان ده‌دواین ، عاشقی هۆنراوه‌کانی ( ئادگار ئاڵانپۆ و بۆدلێر و پۆشکین وجەمال شارباژێری)  بوو ،  خاوه‌ن  ده‌روونێکی  په‌پوله‌  ئاسای ناسک و جوان و به‌هه‌ڵوێست بوو.


نالی تا كۆتاییەكانی سەدەی نۆزدە بەوپەڕی شكۆوە ڕاستەوخۆ سەركردایەتیی وشە و داهێنان و شیعری كرد، هەر لە كۆتاییەكانی ئەو سەدەیەش و سەرەتای سەدەی بیستدا كۆمەڵێك بیرمەندی گەورە لەدایك بوون كە ئاڵای داهێنانیان بۆ ماوەیەكی زۆر بەدەسەتەوە گرت، گرینترینیان:
توخنی  دنیای سیاسه‌ت  نه‌ده‌ که‌وت ، ناو به‌ناو هۆنراوه‌ی بۆ  جوانی سیحری رۆمانسیه‌تی ئه‌و کچه‌ قژ زه‌رده‌ی ئالوده‌ی بوو دەنووسی و بەدەنگی خۆی بۆی دەخوێندمەوە.


- مستەفا پاشای یامولكی (٢٥\١\ ١٨٦٦-- ٢٥ ئایاری ١٩٣٦ز)
ئەو کچەی لێ ی دابڕو ون  بوو  ، قژە زەردەکەی لای ئەو ببوو، بە هێمای گەڵای زەردی  پایز .


- پیرەمێر (١٨٦٧ ---- ١\٥\١٩٥٠ز)
محه‌مه‌د بێ سنوور چووبوه‌ خه‌ڵوه‌تی شیعره‌وه‌ ،  شیعری کرد به‌ هه موو زه‌مه‌نه‌کانی ته‌مه‌نی ، لاپەرەی  هەموو یاده‌وه‌رییه‌کانی .


- ئەمین زەكی بەگ (١٨٨٠--٩\٧\١٩٤٨ز)
له‌ عيشقی بە ئاکام نەگەیوو و رۆمانسیەتی شیعردا ، به‌ جۆرێک چووبووە  دنیای شیعرەوە، هەموو ساتەکانی ژیانی نامۆیی وغوربه‌تی قژ زەرد بوو .


- تۆفیق وەهبی(١٨٩١ --١٩٨٤ز) و چەندانی دیكە.
به‌دوای عه‌شقی رۆحی  ،ئەو کچە قژ زەردەدا عەوداڵ بوو ، تێك شکانی عيشق و دابڕان و نامۆیی ، محەمەدی کرد  به‌و شاعیره‌ی  , ده‌نگ و ڕه‌نگی قژزەردی ، لەگەڵای زەردی پایز دا ببینێتەوە.
قژ زەرد و گەڵای زەردی پایز  ،محەمەدیان کرد به‌ جه‌نه‌ڕاڵی پایز.


لەپای ئەو ناوهێنانە، دەبێ لێرەوە تا قیامەت داوای لێبوردن لەو گەورە نووسەرانەی دیكە بكەم كە ناویانم نەهێناوە، ئاخر ناكرێ ناوی نەجمەدین مەلا نەهێنم و ویژدانیشم ئاسوودە بێ..
[[جەنەڕاڵی پایز و یادێکی، حەفتاو حەوت|درێژەی بابەت]]
 
- هەر یەكێك لەو زاتانە جوانییەكی دیكەی بەو شارە بەخشیوە.
 
[[سلێمانی و گەنجینەی مرۆیی|درێژەی بابەت]]

دوایین پێداچوونەوەی ‏١٠:١١، ١٢ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٤

463979784.jpg

جەنەڕاڵی پایز و یادێکی، حەفتاو حەوت

نووسینی: عەبدوڵڵا کەریم مەحمود

پایزی 1975 حسین محه‌مه‌د ئه‌حمه‌د ، له‌ ئاماده‌یی سلێمانی ، محەمەد عومەر عوسمان (ژەنەڕاڵی پاییز)ی پێناساندم ،بووین به‌ هاوڕێی رۆژنامه‌و گۆڤارو کتێب ، سه‌رقاڵی خوێندنه‌وه‌ بووین ،ناو به‌ناو شیعرمان ده‌نوسی و بۆ یه‌کتریمان ده‌خوێنده‌وه‌.

ماڵی محه‌مه‌د له‌ خانوه‌کانی کارگه‌ی جگه‌ره‌ بوو ، ماڵی ئێمه‌ش لای شێخ مستەفا بوو، لە گەرەکی بەرانان ، لە نزیک گردی رەعایەو گردی ئەندازیاران ، هەردووکمان هاتوو چۆی ماڵی یه‌کتریمان ده‌کرد .

( قژی زەرد بوو بە گەڵای پایز )

محەمەد گه‌نجێکی هێمن و بێ ده‌نگ و مه‌نگ بوو ، له‌ جیاوازییه‌ چینایه‌تیه‌کان ده‌دواین ، عاشقی هۆنراوه‌کانی ( ئادگار ئاڵانپۆ و بۆدلێر و پۆشکین وجەمال شارباژێری) بوو ، خاوه‌ن ده‌روونێکی په‌پوله‌ ئاسای ناسک و جوان و به‌هه‌ڵوێست بوو.

توخنی دنیای سیاسه‌ت نه‌ده‌ که‌وت ، ناو به‌ناو هۆنراوه‌ی بۆ جوانی سیحری رۆمانسیه‌تی ئه‌و کچه‌ قژ زه‌رده‌ی ئالوده‌ی بوو دەنووسی و بەدەنگی خۆی بۆی دەخوێندمەوە.

ئەو کچەی لێ ی دابڕو ون بوو ، قژە زەردەکەی لای ئەو ببوو، بە هێمای گەڵای زەردی پایز .

محه‌مه‌د بێ سنوور چووبوه‌ خه‌ڵوه‌تی شیعره‌وه‌ ، شیعری کرد به‌ هه موو زه‌مه‌نه‌کانی ته‌مه‌نی ، لاپەرەی هەموو یاده‌وه‌رییه‌کانی .

له‌ عيشقی بە ئاکام نەگەیوو و رۆمانسیەتی شیعردا ، به‌ جۆرێک چووبووە دنیای شیعرەوە، هەموو ساتەکانی ژیانی نامۆیی وغوربه‌تی قژ زەرد بوو .

به‌دوای عه‌شقی رۆحی ،ئەو کچە قژ زەردەدا عەوداڵ بوو ، تێك شکانی عيشق و دابڕان و نامۆیی ، محەمەدی کرد به‌و شاعیره‌ی , ده‌نگ و ڕه‌نگی قژزەردی ، لەگەڵای زەردی پایز دا ببینێتەوە. قژ زەرد و گەڵای زەردی پایز ،محەمەدیان کرد به‌ جه‌نه‌ڕاڵی پایز.

درێژەی بابەت