جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:Penjam»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[کفری]]'''
'''[[سەبیحە خان ، ژنیکی ماندوو مەگەر تەنها مردن مرازی حاسڵ بکات ، ئەگینا ژیان هیچی پێنەدا]]'''
[[پەڕگە:کفری..1.jpg|وێنۆک]]
کفری شارێکی دێرینی کوردستانە دەکەوێتە ناوچەی گەرمیانەوە، لەم شارەدا نەتەوەی کورد و تورکمان و عەرەب تێیدا دەژین کە زۆربەی دانیشتووانی کوردن، کفری لە ڕووی ئاو و ھەواوە کەشێکی مام ناوەندی ھەیە بەڵام لە وەرزی ھاویندا ھەندێک گەرمە.


'''ناو و واتای شاری کفری'''
نووسینی: '''[[رەوا جەعفەر عەبدولواحید]]''' (رەوای شەهید جەعفەر عەبدولواحید).
[[پەڕگە:95059 AM.jpg|وێنۆک]]


تاکو ئێستا بەتەواوی نەزانراوە ناوی شاری کفری لە چییەوە سەرچاوەی گرتووە و ئەو ناوەی بەباڵادا بڕاوە، وشەی کفری لە عەرەبیدا گەلێک مانا دەبەخشێت وەک (کفر ـ کفرا) داپۆشینی شتێک، (کفر ـ کفرانا) دژی ئیمان ھێنان بە خوا، (کفر) ئەرزیکی دوور لە خەڵکە، (الکفر) شەوەزەنگ، (کفر) لادێ. سەبارەت بە ناوی (کفری) ھەندێک بیروبوجون ھە یە:
'''بەشی یەکەم'''
[[پەڕگە:286653957.jpg|وێنۆک|ڕاست]]
لە سەرتای ساڵی  ١٩٧٧ نەرمین خان هاتە لای دایکم ، داوای لیکرد کە ژنیک لەگەڵ منداڵەکەی بە میوانی لە ماڵمان بن  تاوەکو ماڵیکی بە کرێ بۆ دەدۆزێتەوە کە شوینیکی پارێزراو بێت بۆ ژنێکی گەنج وجوان .
پاش ئەوەی نەرمین خان  بە دایکمی راگەیاند کە ئەو ژنە خێزانی کادیریکی دڵسۆزی کۆمەڵەی ڕەنجدەرانە و لە زیندانەکانی بەعسە حوکمدراوە ، دایکیشم وەکو پیشەی هەمیشەیی دەرگای ماڵی کراوەبوو  بۆ هەموو لێقەوماویک .
ئیتر کە هاتن من زۆر دڵخۆش بووم چونکە  خوشکم  نەبوو ،  کچیکی زۆر جوان و خۆین شیرینی لەگەڵ بوو ناوی بڵیسە بوو .


لە وشەی (کفر)ی عەرەبییەوە ھاتووە کە بەکوردی مانای دار (گەز) دەبەخشێت، چونکە کاتی خۆی ئەم جۆرە دارانە لە ناوچەکەدا زۆر بوون.
ئەو ماوە کورتە کە لەماڵی ئێمە مانەوە ، بوو بە پێنچ  ساڵ و چەند مانگیک ، خۆشترین رۆژی تەمنم بەسەر برد لە گەڵ بڵیسەی بۆ ئەوەیش ھەر وابوو .


کفر بەمانای قیر یان بەردە خەڵوز دێت کە لەدێر زەمانەوە کانزاکانیان لەدەور و پشتی کفریی ئێستادا دۆزراوەتەوە.
رۆژێکیان  دایکم ووتی رەوا ئیمە بۆ چەند رۆژیک ئەڕۆیینە ماڵی پورت ، من نەمدەزانی  باوکی بڵیسە لە زیندان دەرچووە بەر لێبوردنی گشتی کەوتبوو ،  هیچ شوینیکیان نەبوو لە ماڵی ئیمە زیاتر ، ئیمە ڕۆیشتینە ماڵی یایەی پورم دوای زیاتر لە هەفتەیەک ئەوان هاتنە سەردانی ئیمە و ووتیان قانیعە خان ئیمە خانوومان بەکرێ گرتووە و زۆر  سوپاسیشیان کردین و ئەو چاکەیان هەر لە پێش چاو بوو  هەتا دوواڕۆژی تەمنیان .


و ڕایەک ھەیە کە وشەی کفری لە (قار – قیر – کار)ی سۆمەرییەوە وەرگیراوە، بەتێپەڕ بوونی کات لە سەردەمە جیاوازەکاندا ئاڵوگۆڕ بە سەر ئەو وشەدا ھاتووە.
پاش ئەوەی سەبیحە خان و ڕەوانشاد کاک جەبار فەرمان بەیەک شادبوون زۆر بە پەلە ماڵیان دامەزراند ،  بوونە خاوەن خانووی خۆیان هەرچەندە خانووەکە بەکرێ بوو ، بەڵام بۆ سەبیحە خان خۆشترین ماڵ بوو لەبەرئەوەی کۆی ئەکردەوە دەیکرد بە خۆشەویستی هەموو ژیانی و باوکی کچەکەی ، سەبیحە خان لەو کاتەدا وای هەست ئەکرد دەرگای بەختی کرایەوە و کۆتایی هەموو ناخۆشیەکان بوو ، نەیزانی ئەوە سەرەتای لیقەومانەکانە ، نەیزانی کاک جەبار هەر لەبەر خاتری دڵی خێزانەکەی ئەو ماڵەی داناوە ،  بیری لای هەڤاڵانی شاخ بوو دەیویست  بە زووترین کات بچێتەوە شاخ و فەرمانەکانی شۆرش جێ بەجێ بکات.


لە دەقە بزمارییە ئەکەدییەکان و پاشتر بابلییەکان و ئاشورییەکاندا پێی وتراوە (کبرو) لە ئارامییەکاندا بە (کبرا) ھاتووە و لە عبرانییەکاندا بە (کوبیر)یان کوفیر ھاتووە.  
سەبیحە خان  ئەم هەموو خۆشیە و هاتنە دی و بەردەوام بوونی خەونەکان چوار مانگی خایاند ، چەند جاریک سەردانیانمان کرد لە ماڵە قشت و خنجیلانەکەیان کە پڕ بوو لە توحفە جوانەکانی زیندان کە بەدەستی خۆی کاک جەبار درووستی کردبوون ، بەشیکی لە شقارتە درووست کرابوون ، بەشیکی لە مت و موورو زنگیانە ، هەر پارچەیەک توحفیەک بوو ، سەیرم پێیئەهات ئەو دەست و پەنجە ناسک و پڕ هەستە چۆن ئەتوانی دەمانچە و کلاشینکۆف بگریت و بیتقەنییت .


لە سەردەمی (سوڵتان عەبدولحەمید) حوکمراِنییەتی عوسمانیشدا ناوی کفری گۆڕی بۆ (سەلاحییە).  
ڕۆژیکیان بەپەلە سەبیحە خان هاتە ماڵمان ، ووتی قانیعە خان،  جەبار ڕۆیشتە شاخ ، دایکیشم وەکو پیشەی هەمیشیەی خەمی هەموو خەڵکی بە هی خۆی دەزانی ، ھەردووکیان زۆر گریان بۆ ھاوسەرەکانیان  ، دایکم برینی باوکمی لیی نۆیی ببۆوە سەبیحە خانیش رۆیشتنی کاک جەبار ئاگری لیی بەردابوو ، من و بڵیشەش وەکو دوو تەیری باڵکراو هاتوو چۆمان ئەکرد بە دەوورو خولی دایکمان و دەسەڵاتی هیچیشمان نەبوو ، لە هەمووشی سەختتر  سەبیحە خان دووگیان بوو دواتر کچیکی بوو ناویان نا گڵپە .


 
[[ سەبیحە خان ، ژنیکی ماندوو مەگەر تەنها مردن مرازی حاسڵ بکات ، ئەگینا ژیان هیچی پێنەدا|درێژەی بابەت]]
[[ کفری|درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏٢١:٥٤، ١٤ی ئابی ٢٠٢٣

سەبیحە خان ، ژنیکی ماندوو مەگەر تەنها مردن مرازی حاسڵ بکات ، ئەگینا ژیان هیچی پێنەدا

نووسینی: رەوا جەعفەر عەبدولواحید (رەوای شەهید جەعفەر عەبدولواحید).

95059 AM.jpg

بەشی یەکەم

286653957.jpg

لە سەرتای ساڵی ١٩٧٧ نەرمین خان هاتە لای دایکم ، داوای لیکرد کە ژنیک لەگەڵ منداڵەکەی بە میوانی لە ماڵمان بن تاوەکو ماڵیکی بە کرێ بۆ دەدۆزێتەوە کە شوینیکی پارێزراو بێت بۆ ژنێکی گەنج وجوان . پاش ئەوەی نەرمین خان بە دایکمی راگەیاند کە ئەو ژنە خێزانی کادیریکی دڵسۆزی کۆمەڵەی ڕەنجدەرانە و لە زیندانەکانی بەعسە حوکمدراوە ، دایکیشم وەکو پیشەی هەمیشەیی دەرگای ماڵی کراوەبوو بۆ هەموو لێقەوماویک . ئیتر کە هاتن من زۆر دڵخۆش بووم چونکە خوشکم نەبوو ، کچیکی زۆر جوان و خۆین شیرینی لەگەڵ بوو ناوی بڵیسە بوو .

ئەو ماوە کورتە کە لەماڵی ئێمە مانەوە ، بوو بە پێنچ ساڵ و چەند مانگیک ، خۆشترین رۆژی تەمنم بەسەر برد لە گەڵ بڵیسەی بۆ ئەوەیش ھەر وابوو .

رۆژێکیان دایکم ووتی رەوا ئیمە بۆ چەند رۆژیک ئەڕۆیینە ماڵی پورت ، من نەمدەزانی باوکی بڵیسە لە زیندان دەرچووە بەر لێبوردنی گشتی کەوتبوو ، هیچ شوینیکیان نەبوو لە ماڵی ئیمە زیاتر ، ئیمە ڕۆیشتینە ماڵی یایەی پورم دوای زیاتر لە هەفتەیەک ئەوان هاتنە سەردانی ئیمە و ووتیان قانیعە خان ئیمە خانوومان بەکرێ گرتووە و زۆر سوپاسیشیان کردین و ئەو چاکەیان هەر لە پێش چاو بوو هەتا دوواڕۆژی تەمنیان .

پاش ئەوەی سەبیحە خان و ڕەوانشاد کاک جەبار فەرمان بەیەک شادبوون زۆر بە پەلە ماڵیان دامەزراند ، بوونە خاوەن خانووی خۆیان هەرچەندە خانووەکە بەکرێ بوو ، بەڵام بۆ سەبیحە خان خۆشترین ماڵ بوو لەبەرئەوەی کۆی ئەکردەوە دەیکرد بە خۆشەویستی هەموو ژیانی و باوکی کچەکەی ، سەبیحە خان لەو کاتەدا وای هەست ئەکرد دەرگای بەختی کرایەوە و کۆتایی هەموو ناخۆشیەکان بوو ، نەیزانی ئەوە سەرەتای لیقەومانەکانە ، نەیزانی کاک جەبار هەر لەبەر خاتری دڵی خێزانەکەی ئەو ماڵەی داناوە ، بیری لای هەڤاڵانی شاخ بوو دەیویست بە زووترین کات بچێتەوە شاخ و فەرمانەکانی شۆرش جێ بەجێ بکات.

سەبیحە خان ئەم هەموو خۆشیە و هاتنە دی و بەردەوام بوونی خەونەکان چوار مانگی خایاند ، چەند جاریک سەردانیانمان کرد لە ماڵە قشت و خنجیلانەکەیان کە پڕ بوو لە توحفە جوانەکانی زیندان کە بەدەستی خۆی کاک جەبار درووستی کردبوون ، بەشیکی لە شقارتە درووست کرابوون ، بەشیکی لە مت و موورو زنگیانە ، هەر پارچەیەک توحفیەک بوو ، سەیرم پێیئەهات ئەو دەست و پەنجە ناسک و پڕ هەستە چۆن ئەتوانی دەمانچە و کلاشینکۆف بگریت و بیتقەنییت .

ڕۆژیکیان بەپەلە سەبیحە خان هاتە ماڵمان ، ووتی قانیعە خان، جەبار ڕۆیشتە شاخ ، دایکیشم وەکو پیشەی هەمیشیەی خەمی هەموو خەڵکی بە هی خۆی دەزانی ، ھەردووکیان زۆر گریان بۆ ھاوسەرەکانیان ، دایکم برینی باوکمی لیی نۆیی ببۆوە سەبیحە خانیش رۆیشتنی کاک جەبار ئاگری لیی بەردابوو ، من و بڵیشەش وەکو دوو تەیری باڵکراو هاتوو چۆمان ئەکرد بە دەوورو خولی دایکمان و دەسەڵاتی هیچیشمان نەبوو ، لە هەمووشی سەختتر سەبیحە خان دووگیان بوو دواتر کچیکی بوو ناویان نا گڵپە .

درێژەی بابەت