نەجۆ (نەجمەدین بیووک کایا)

نەجۆ (نەجمەدین بیووک کایا) کرمانجی (Necmettîn Bûyûkkaya) بە تورکی (Necmettin Büyükkaya)

هەڵسووراوی سیاسی باکووری کوردستان، لە ساڵی 1943 لە گوندی قەرەهان (Dağbaşı) ی سەربە شارۆچەکەی سوێرگی (Siwêreg) لە دایکبووە.

قوتابخانەی سەرەتایی و ناوەندی لە سوێرگی خوێندوویەتی. نەجمەدین دوای خوێندنی پۆلی یەکەم لە ئامادەیی زیا گۆکاڵپ (Ziya Gökalp)لە دیاربەکر، دیاربەکر بەجێدەهێڵێت و دەچێتە ئەدەنە.

لەنێوان ساڵەکانی 1964-1965 خوێندنی ئامادەیی تەواو کردووە، دوای ئەنجامدانی تاقیکردنەوەی زانکۆ لە ساڵی 1965 ساڵی 1966 کۆلێژی یاسای لە زانکۆی ئەستەنبوڵ دەستی بە خوێندن کردووە.

نەجمەدین بیووک کایا کەساییەتیەکی کاریگەر و دڵسۆزی هەبوو. هەروەها زۆر چاونەترس و ئازاش بوو.  

ساڵی 1969 یەکێک بووە لەو 13 خوێندکارەی کە کۆمەڵەی ڕۆشنبیری شۆڕشگێرانەی ڕۆژهەڵات- دەدەقەدە (Civîngehên Çandî yên Şoreşgerê Rojhilat) بە تورکی (Devrimci Doğu Kültür Ocakları)یان دەمەزراندووە بووە بە سەرۆکی کۆمەڵەکە.

دوای کودەتا سەربازییەکەی ساڵی 1971 لە 12-03-1971 واز لە خوێندن دێنیت و بەرەو کوردستانی باشوور بەدروستی لە 26ی مانگی حوزەیرانی ساڵی 1971دا دەگاتە باشووری کوردستان لە تورکیا هەڵدێت.

لە 10ی تەمووزی ساڵی 1971 دەبێتە ئەندامی پارتی دیموکراتی کوردستان/باکوور(Partiya Demokrat a Kurdistanê - Bakur) هەرچەندە سەرەتا ناوی ئەو پارتە پارتی دیموکراتی تورکیا (Partiya Demokrat A Kurdistana Tirkiyeyê) بوو.

لە 22ی ئەیلولی1972 سوریای بەجێهێشت و چووەتە پراگ، لە 6ی ئۆکتۆبەری 1972دا چووە سوید. نەجۆ پرۆسەی بوون بە پەنابەری سیاسی دەست پێدەکات.

دوای بەدەستهێنانی مافی پەنابەری، هەر کە پاسپۆرتەکەی وەرگرت دەستبەکاری سیاسی دەکاتەوە.

بێ وەستان لە وڵاتێکەوە بۆ وڵاتێکی تر دەڕوات بۆ کۆکردنەوەی پەیوەندی بزووتنەوەی بزاڤی کوردی. پەیوەندی لەگەڵ گەلی نیشتمانپەروەری کورد دروست دەکات. بەردەوام بووە لە گەشت و گەڕانەوە بۆ سوریا و لوبنان و وڵاتانی جۆراوجۆری ئەوروپا.

ساڵی 1975 دوایی لێبوردنە گشتێکەی ساڵی 1974 پاش ئەوەی حکومەتی (بولەند ئەجەڤیت) لێبووردنی گشتی دەرکرد، ئەمیشە گەڕاوەتەوە بۆ تورکیا و بووە بە ئەندام لە باڵی چەپی پارتی دیموکراتی کوردستانی تورکیا بە سەرکردایەتی (سەعید قرمز توبراخ- د.شڤان) ، دواتر دەستی لە کارکێشاوەتەوە و هاوکاری یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی کردووە، لە سەرەتای دەسپێکردنەوەی شۆڕشی نوێی چەکداریدا.

نەجۆ (نەجمەدین بیووک کایا) یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانی لە خنکان ڕزگار کرد.

لە ساڵانی 1976-1977 ڕۆڵی کارای بینیوە لە داینیکردنی پێداویستییە لۆجستییەکانییەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لەناو تورکیادا نەوشیروان مستەفا و جەلال تاڵەبانی لە نووسینەکانیاندا وەک دەینەمۆی فریاد ڕەسی شۆرشەکە ئاماژە و ستایشتی دەکەن. نەجۆ بڕێکی زۆر چەکی لە شاری قامیشلۆوە بە گایاندۆتە دەست هێزەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان.

ساڵی 1977 هەر نەجۆ لەکاتی گەڕانەوەی مام جەلال ئەرکی سەلامەتی مام جەلالی لە ئیستامبوڵەوە بۆ سەر سنووری ئێراق- تورکیا لە ئەستۆ گرتووە.

دوای کودەتاکەی ساڵی 1980ی تورکیا لە شاڵاوێکی ڕەشبگیریدا لە مانگی نیسانی 1982 لە شاری (ئامەد) دەستگیر دەکرێت و لە 24-01- 1984 لە دوایی مانگرتن لە خواردن لەژێر ئەشکەنجەدا شەهید دەکرێت.