جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «عوسمان شارباژێڕی»

ئامادەکردنی:جه‌مالی ده‌لاك

هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی  

لە ساڵی 1940 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لە گەڕەکی چوارباغ لە دایک بووە خاوه‌نی سێ خوشك و برایه‌كه‌.

قوتابخانەی سەرەتای لە شارۆچکەی چوارتا تەواوکردووە.

له‌ دوای ته‌واو كردن و به‌ده‌ستهێنانی بڕوانامه‌،هونه‌رمه‌ند وه‌ك مامۆستا له‌ساڵی (1963) داده‌مه‌زرێت له‌ شارۆچكه‌ جوانه‌كه‌ی  '''[[ڕواندز]]''' و له‌هه‌مان ساڵدا ،هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی له‌ساڵی (1963) ژیانی هاوسه‌ری پێكدێنێت.

دواتر له‌ هاوینه‌هه‌واری '''[[شه‌قڵاوه‌]]''' و پاشان ده‌گوزارێته‌وه‌ بۆ ( پیرزین)  ساڵی ( 1969 بۆ 1970) له‌ ( چالاكی قوتابخانه‌كانی هه‌ولێر ) وانه‌ی ( سروود و مۆسیقا) ی به‌قوتابییه‌كانی وتۆته‌وه‌، له‌گه‌ڵ پیشه‌كه‌یدا وه‌ك مامۆستا به‌دڵسۆزانه‌ چه‌ندین نه‌وه‌ی پێگه‌یاندووه‌.  

'''وێسته‌گه‌كانی ژیانی هونه‌ری و ئه‌ده‌بی ، نووسه‌ر و شاعیر و گۆرانیبێژ عوسمان شارباژێڕی ....!'''

له‌گه‌ڵ به‌خشینی كاته‌كانی به‌ وانه‌ وتنه‌وه‌به‌ قوتابییه‌كانی ، له‌پاڵ ئه‌و ئه‌ركه‌ پیرۆزه‌دا ، خامه‌ی به‌بڕشت و زمانشیرینی خستۆته‌كار بۆ دنیای ئه‌ده‌ب و ڕۆژنامه‌گه‌ری و هونه‌ری مۆسیقاو گۆرانی ، له‌و ساڵانه‌ی كه‌ له‌ شاری '''[[هه‌ولێر]]''' ژیاوه‌ هونه‌رمه‌ند یه‌كێك ده‌بێت له‌ ده‌سته‌ی دامه‌زرێنه‌ری ( تیپی نواندن و مۆسیقای مامۆستایانی [[هه‌ولێر]]) ، هونه‌رمه‌ند له‌ساڵی (1956) یه‌كه‌مین هۆنراوه‌ی نوسیوه‌و له‌وسه‌رده‌مه‌دا بڵاوی كردۆته‌وه‌، له‌دوای ئه‌و هۆنراوه‌وه‌ زیاتر پشت ئه‌ستوور ده‌بێت به‌ هه‌ست و خامه‌ی خۆی و هه‌نگاوهه‌ڵده‌گرێت بۆ نێو دنیای نووسین و هۆنراوه‌و له‌پاڵیشیدا خزمه‌ت به‌ هونه‌ری مۆسیقا و گۆرانی ، بۆتۆماركردن و بڵاوكردنه‌وه‌ی گۆرانییه‌كانی ڕووده‌كاته‌ ڕادیۆی كوردی به‌غدا و له‌ڕێكه‌وتی ( 16/8/1960) یه‌كه‌م گۆرانی خۆی تۆمارده‌كات.

هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی له‌ماوه‌ی ئه‌و چه‌ندین ساڵه‌ی كه‌ هاتوچۆی ڕادیۆی كوردی به‌غدا ی كردووه‌ ، نزیكه‌ی (30) به‌سته‌و مه‌قامی بۆ ڕادیۆ تۆماركردووه‌، هونه‌رمه‌ند له‌ساڵی (1970)  ده‌چێته‌ ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوك و ، ئه‌و گۆرانیانه‌ی كه‌به‌ڕه‌ش و سپی له‌ته‌له‌فزیۆنی '''[[کەرکووک]]''' تۆماری كردوون( 21) گۆرانی  و (7) گۆرانی به‌ ڕه‌نگاو ڕه‌نگ ، وه‌هه‌روه‌ها (2) گۆرانیشی له‌ته‌له‌فزیۆنی ( نه‌ینه‌وا) تۆماركردووه‌.

هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی ، له‌ساڵی (1972) بۆته‌ ئه‌ندامی كۆمه‌ڵی هونه‌ر و وێژه‌ی كوردی لقی '''[[سلێمانی]]''' ، له‌به‌شی مۆسیقاو گۆرانی درێژه‌ به‌كارو چالاكییه‌ هونه‌رییه‌كانی ده‌دات.

سه‌باره‌ت به‌ تۆماركردنی گۆرانی و چالاكیی هونه‌ری ، هونه‌رمه‌ند نوسیویه‌تی ( هاوینی ساڵی (1973) مۆسیقاری جیهانی خه‌ڵكی دانیمارك ( یۆركان پلیتنه‌ر) چه‌ندگۆرانییه‌كی فۆلكلۆری بۆ تۆماركردم)(3)

گۆرانییه‌ ناوداره‌كانی هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی ... به‌رله‌وه‌ی باس له‌ گۆرانییه‌كانی بكرێت ، ده‌بێت ئاماژه‌ به‌ بواری مه‌قام خوێندنی  بده‌م ، هونه‌رمه‌ند یه‌كێك بووه‌ له‌و  خۆشخوانه‌ی دوای هونه‌رمه‌ندان ( شێخ نوری شێخ ساڵه‌ح ، حه‌مه‌ ساڵح دیلان ، مه‌حموی تۆفیق شلك ، عوسمان عه‌لی و حه‌مه‌ی نێرگز و  ...تاد ) به‌ده‌نگه‌ خۆش و پڕ سۆزه‌كه‌ی مه‌قامی ( سه‌فه‌ر) ی خوێندووه‌،

سه‌باره‌ت به‌و گۆرانییه‌ ئه‌وه‌ی بێته‌وه‌ یادم ، كاتێك له‌ڕێی ته‌له‌فزیۆنی كه‌ركوكه‌وه‌ بڵاو بۆوه‌، یاده‌وه‌ریی منداڵیم ده‌مگه‌ڕینێته‌وه‌ بۆ ئه‌وكاتانه‌ی ئه‌م گۆرانییه‌ له‌ته‌له‌فزیۆنی [[کەرکووک]] بڵاو ده‌بۆوه‌ ، هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی به‌پۆشاكی كوردی و زۆر جوان و شیكپۆشییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ خاتوونێك گۆرانییه‌كه‌ی تۆماركردبوو، له‌نێو خه‌ڵكیدا هونه‌رمه‌ند كه‌تبووه‌ به‌ر ڕه‌خنه‌و تانه‌و ته‌شه‌ر و گازانده‌ی بینه‌ران و ئه‌وه‌نده‌ی بیرم بێته‌وه‌ ڕه‌خنه‌كه‌ ئه‌وه‌بوو كه‌ بۆ عوسمان شارباژێڕی كه‌وتۆته‌ سه‌ر ئه‌ژنۆ له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و كچه‌دا ، دیاره‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ شێوازی بیركردنه‌وه‌ی خه‌ڵك له‌و ئاسته‌دا بوو، هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی سه‌باره‌ت به‌چۆنیه‌تی  تۆماركردنی گۆرانی ( خۆشه‌ویست ) كه‌ ساڵی (1974) تۆماری كردووه‌ و ئه‌و سه‌ر‌ده‌مه‌ ئه‌و ته‌علیق و توانجانه‌ی ئاراسته‌ی كراوه‌ ،به‌وشێوه‌یه‌ باس ده‌كات ( له‌م گۆرانییه‌دا ده‌رهێنه‌ری ته‌له‌فزیۆنی به‌حسابی خۆی گه‌شه‌پێدانێك و گۆڕانێك له‌دیمه‌ن و دیكۆری گۆرانیی كوردیدا چه‌ند هه‌ڵس و كه‌وتنێكی بۆدانام به‌جێی بهێنم ، وه‌ك دڵسۆزێ:ی هونه‌ری كوردی به‌ ( ده‌سته‌ ملانێ و چۆك چه‌مینه‌وه‌) ڕازی بووم، تۆبه‌ خوایه‌ تۆبه‌ به‌س نه‌بوو زیاتر ده‌مم نه‌دا ، بوو به‌خوێنه‌كه‌ی سیاوه‌ش ، ئافره‌تی ناشیرین  به‌خۆی شه‌شخانی ته‌علیقه‌وه‌( ئه‌و ئافره‌ته‌ ده‌ڵه‌ قۆڕه‌ كێ یه‌؟ ) ( ئه‌و قۆڕیتانه‌ لووت درێژه‌ خه‌ڵكی كوێه‌؟ ) ( ریزم بۆ ئه‌دیب و هونه‌رمه‌نده‌ مه‌زنه‌كانمان) زڕه‌ هونه‌رمه‌ندیش به‌قه‌ره‌بینای ( عه‌یبه‌ باوكم عه‌یبه‌) ( چۆن ئه‌بێ به‌جلی كوردییه‌وه‌ وابكرێ ؟ ئه‌مه‌ بۆ دلسۆزی بوو  یا بۆ ده‌مارگرتن  خوا ئه‌یزانێ!! بێ گوێ پێدانه‌ ( به‌ندوباو) و  ( بوختان ) و ( بۆڵه‌) و ( به‌ڵا) بێ كۆڵدان هه‌نگاوی خۆمم نا ، به‌پێوانه‌ی ئه‌وه‌ی زۆربه‌ی كۆمه‌ڵه‌كه‌م له‌ناو خاو و خێزانه‌كه‌یدا سه‌یری فیلمی ( بیانی) پڕ هه‌یتو هووت و سه‌مای ئافره‌تی نیوه‌ڕووت ئه‌كه‌ن و پێی قه‌ڵس نین جا ئه‌وه‌ی من ... ( زیخێكه‌ له‌چیایه‌ك  و دڵۆپێكه‌ له‌ده‌ریایه‌ك) هه‌رهیچ نیه‌  كه‌باس بكرێ. واپێنج ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و گۆرانییه‌دا تێپه‌ڕی و شته‌كه‌ بوو به‌ ( ئاسایی) و( كارێكی ساكار ) ئه‌مجا داوا له‌ كۆمه‌ڵه‌ خۆشه‌ویسته‌كه‌م و خزم و خێزانه‌كه‌م ئه‌كه‌م ، ئه‌گه‌ر دڵخوردن یا گله‌یی یه‌كیان لێمه‌ ،، لێم ببوورن) (5)

بۆئه‌و سه‌رده‌مه‌ ئه‌و گۆرانییه‌ هه‌رایه‌كی نایه‌وه‌و هونه‌رمه‌ند عوسمان شارباژێڕی كه‌وته‌ به‌رلێشاوی ڕه‌خنه‌و توانج و پلاری ڕووخێنه‌ر ، به‌داخه‌وه‌ له‌سه‌رده‌می ئێستای هونه‌ری موزیك و گۆرانی كوردی ، ئه‌و كلیپانه‌ی ته‌نها بۆ چاوه‌ ، نه‌ك بۆ هه‌ست و سۆزی بینه‌ر و هه‌واداری گۆرانی و مۆسیقای كوردی ، هه‌رئه‌وڕۆژه‌ به‌بوون دێن و كاریگه‌ر دانانێن و بۆرۆژی دواتر ده‌مرن ، كاكی ده‌نگبێژ نه‌ ده‌نگی خۆشه‌و نه‌ میلۆدییه‌كه‌ی و تێكسته‌كه‌ی هی خۆیه‌تی و چه‌ند ئافره‌تێكی شۆخ و شه‌نگ له‌ده‌وری سه‌ماده‌كه‌ن .؟! و نه‌مانبیست كه‌س ده‌نگی ناڕازی هه‌ڵبڕێت..!