جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «ئارامی سەرکردە بەشی 01. 02. 03»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
(پەڕەی دروست کرد بە «'''ئارام ی سەرکردە بەشی 01''' ئارام ی پێشمه‌رگه‌و سه‌رکرده‌ ، بە ره‌نج و ماندووبوونی بێ سنوور ، بە بیری نوێ و کرداری نوێ و هه‌ڵوێستی نوێ و تێڕاونینی نوێ ، بوو بە هێما. دوای هەرەس و مۆتەکەی ترس و گومان وتێک شکان وپەرتەوازە بوون ، ئارام بە ئیرادەو ور...»ەوە)
 
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''ئارام ی سەرکردە بەشی 01'''
'''ئارام ی سەرکردە بەشی 01'''
[[پەڕگە:425261714 .jpg|وێنۆک|alt=کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا|کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا]]


ئارام ی پێشمه‌رگه‌و سه‌رکرده‌ ، بە ره‌نج و ماندووبوونی بێ سنوور ، بە بیری نوێ و کرداری نوێ و هه‌ڵوێستی نوێ و تێڕاونینی نوێ ، بوو بە هێما.
ئارام ی پێشمه‌رگه‌و سه‌رکرده‌ ، بە ره‌نج و ماندووبوونی بێ سنوور ، بە بیری نوێ و کرداری نوێ و هه‌ڵوێستی نوێ و تێڕاونینی نوێ ، بوو بە هێما.
ھێڵی ٧: ھێڵی ٨:


( کۆمه‌ڵه‌ ی مارکسیزم -لینی نیزیم ) ، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زراندنییه‌وه‌ ، بە  ‌ره‌وتی بیرو باوه‌ڕی مارکسیزم – لینینزم سەری  هەڵدا .
( کۆمه‌ڵه‌ ی مارکسیزم -لینی نیزیم ) ، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زراندنییه‌وه‌ ، بە  ‌ره‌وتی بیرو باوه‌ڕی مارکسیزم – لینینزم سەری  هەڵدا .
له‌و سه‌رده‌مه‌نە دا رێرەوکە یان ، بە کاریگه‌ری بیرو باوه‌ڕی (ماوتسی تۆنگ  ) ئاراستەکرد  ، ماوتسی تۆنگ-یان به‌ (مارکس ولینین ) دادەنا .  
له‌و سه‌رده‌مه‌نە دا رێرەوکە یان ، بە کاریگه‌ری بیرو باوه‌ڕی (ماوتسی تۆنگ  ) ئاراستەکرد  ، ماوتسی تۆنگ-یان به‌ (مارکس ولینین ) دادەنا .  




ھێڵی ٣٢: ھێڵی ٣٣:
سەنگەریان  لە یەکتریی گرتوووە، وده‌رفه‌تیان  داوە ،  به‌ داگیرکەرانی نیشتمان  ، جاش و خائین  و جاسوس  دروست بکەن .
سەنگەریان  لە یەکتریی گرتوووە، وده‌رفه‌تیان  داوە ،  به‌ داگیرکەرانی نیشتمان  ، جاش و خائین  و جاسوس  دروست بکەن .
دوای راپەڕین و نەمانی سەدام ، سەرکردەکانی کورد ،  بوون بە پاشکۆی داگیرکەرانی نیشتمان .
دوای راپەڕین و نەمانی سەدام ، سەرکردەکانی کورد ،  بوون بە پاشکۆی داگیرکەرانی نیشتمان .
پاشکۆ یا یەتی داگیرکەرانیان کرد ، بەکلتوری  مۆدیلی  دەسەڵاتیان ،  بە جۆرێک شکۆی مێژوویان  کاڵ کردەوە ، جیاوازیان ، لە نیوان پێشمەرگەو شەهید ، جاش و خائین و جاسوس دا نەهێشت .
پاشکۆ یا یەتی داگیرکەرانیان کرد ، بەکلتوری  مۆدیلی  دەسەڵاتیان ،  بە جۆرێک شکۆی مێژوویان  کاڵ کردەوە ، جیاوازیان ، لە نیوان پێشمەرگەو شەهید ، جاش و خائین و جاسوس دا نەهێشت .
ئارام ی سەرکردە  ، دوای  تێک شکان و هەرەس  ،  بە رۆحێکی خاکیانە ، له‌ ناو شارەکان  و  له‌ ناو  شاخ  و گوندەکان ،  ره‌وتی  شۆڕشیان  به‌ رەو  سترا تیژێکی نوێ  ، بۆ ئەزمونێکی نوێ ، ئاراسته‌ کرد .
ئارام ی سەرکردە  ، دوای  تێک شکان و هەرەس  ،  بە رۆحێکی خاکیانە ، له‌ ناو شارەکان  و  له‌ ناو  شاخ  و گوندەکان ،  ره‌وتی  شۆڕشیان  به‌ رەو  سترا تیژێکی نوێ  ، بۆ ئەزمونێکی نوێ ، ئاراسته‌ کرد .
بۆ ئه‌وه‌ی  جارێکی تر ، بە سیناریۆی  داگیرکەران و سەرکردە کلاسیکییەکان و سه‌ره‌ک خێڵ وپێشه‌وا ئاینییه‌کان ، کورد کۆمەڵ کوژ نه کرێتەوه‌ ،  
بۆ ئه‌وه‌ی  جارێکی تر ، بە سیناریۆی  داگیرکەران و سەرکردە کلاسیکییەکان و سه‌ره‌ک خێڵ وپێشه‌وا ئاینییه‌کان ، کورد کۆمەڵ کوژ نه کرێتەوه‌ ، خەباتی رزگاری خوازی کورد  ، خا‌وه‌نی وتاریی نه‌ته‌وه‌یی  و ئەمنی قەومی بێ ، گه‌نجه‌کان به‌ پەروەردەی بیری نوێ  ،  رۆڵی دیار یان هەبێ ،  بە  توانای خۆیان ،  گۆڕانکاری بکەن .
خەباتی رزگاری خوازی کورد  ، خا‌وه‌نی وتاریی نه‌ته‌وه‌یی  و ئەمنی قەومی بێ ، گه‌نجه‌کان به‌ پەروەردەی بیری نوێ  ،  رۆڵی دیار یان هەبێ ،  بە  توانای خۆیان ،  گۆڕانکاری بکەن .
 
به‌ عه‌قڵی سه‌رکردایه‌تی به‌کۆمه‌ڵ ره‌وتی خه‌باتی رزگاری  خوازی کورد ، رۆڵی خۆی ببینێ.
به‌ عه‌قڵی سه‌رکردایه‌تی به‌کۆمه‌ڵ ره‌وتی خه‌باتی رزگاری  خوازی کورد ، رۆڵی خۆی ببینێ.
پەڵەی  شەرمەزارییە ، بۆ سەرۆکەکان ،  ئارامی سەرکردەی خاکی و بێ  پشت و په‌ نا ، له‌ ناو ته‌م و مژی ئەو سیناریۆیانەدا،  بە دەست رێژیی گولەی  سەرەک جاشێکی  مێشك پوچەڵ ، جەستەی دابێژن.  
پەڵەی  شەرمەزارییە ، بۆ سەرۆکەکان ،  ئارامی سەرکردەی خاکی و بێ  پشت و په‌ نا ، له‌ ناو ته‌م و مژی ئەو سیناریۆیانەدا،  بە دەست رێژیی گولەی  سەرەک جاشێکی  مێشك پوچەڵ ، جەستەی دابێژن.  


'''[[عه‌ بدوڵڵا که‌ریم مه‌حمود]]'''
'''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''


ئارام ی سەرکردە ...(2)
'''ئارام ی سەرکردە ...بەشی 02'''
ئارام ی سەرکردە ،  کەسێتیەکی  تایبەتمەندی نمونەیی  بوو ، لە هەرشوێنێک ببوایە، مایەی سەرنج و تێڕامان ی هاوڕێکانی و دەوروبەرەکەی بوو.
 
ئارام ی سەرکردە ،  کەسێتیەکی  تایبەتمەندی نمونەیی  بوو ، لە هەرشوێنێک ببوایە، مایەی سەرنج و تێڕامان ی هاوڕێکانی و دەوروبەرەکەی بوو.
خاوەنی  هزری  وردی  زانستی سیاسیی  قوڵ و بیروبۆچوون و تێڕوانینی لۆجیکانە بوو.
خاوەنی  هزری  وردی  زانستی سیاسیی  قوڵ و بیروبۆچوون و تێڕوانینی لۆجیکانە بوو.
له‌ کاتی گفتۆگۆو لێدوان دا ،  به‌ هێمنی ده‌دوا و گوێ ی له‌ ڕاوبۆچونی جیاوازی به‌رامبه‌ره‌که‌ی ده‌گرت ، رێزی هەموو بیر و بۆچونێکی  جیا جیای  ده‌گرت .
له‌ کاتی گفتۆگۆو لێدوان دا ،  به‌ هێمنی ده‌دوا و گوێ ی له‌ ڕاوبۆچونی جیاوازی به‌رامبه‌ره‌که‌ی ده‌گرت ، رێزی هەموو بیر و بۆچونێکی  جیا جیای  ده‌گرت .
لەکاتی گفتوگۆدا ، به‌ به‌ڵگه‌وه‌ قسه‌ی ده‌کرد ، یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ، بەهای مرۆڤانەی  ئارام  ئەوەبوو ، بە شێوه‌ی  دەدوا ، قه‌ناعه‌ت لۆژیکانه‌ی بە  به‌رامبه‌ره‌که‌ی دەکرد .
 
لە کاتی گفتوگۆدا ، به‌ به‌ڵگه‌وه‌ قسه‌ی ده‌کرد ، یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ، بەهای مرۆڤانەی  ئارام  ئەوەبوو ، بە شێوه‌ی  دەدوا ، قه‌ناعه‌ت لۆژیکانه‌ی بە  به‌رامبه‌ره‌که‌ی دەکرد .
 
رۆژنامه‌ نوسێکی  خاوه‌ن هه‌ڵوێست و نووسه‌رێکی بە تواناو  ورد و به‌سه‌لیقه‌ بوو ، به‌ راشکاوانه‌ ، بێ سڵ کردنه‌وه‌ ، ڕاو بۆچونه‌ زانستیەکانی  خۆی  ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ده‌خسته‌ روو .
رۆژنامه‌ نوسێکی  خاوه‌ن هه‌ڵوێست و نووسه‌رێکی بە تواناو  ورد و به‌سه‌لیقه‌ بوو ، به‌ راشکاوانه‌ ، بێ سڵ کردنه‌وه‌ ، ڕاو بۆچونه‌ زانستیەکانی  خۆی  ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ده‌خسته‌ روو .
ئارام له‌ نوسینی ستونی  (رۆژنامه‌وانی و وتاری سیاسی ) دا ، بێ سنوور، بەتوانابوو ، به‌ ته‌کنیکێکی  هونەری رۆژانه‌مه‌وانی  نوێ  ، له‌ هەموو بواره‌ جیاجیاکان دەدوا .
ئارام له‌ نوسینی ستونی  (رۆژنامه‌وانی و وتاری سیاسی ) دا ، بێ سنوور، بەتوانابوو ، به‌ ته‌کنیکێکی  هونەری رۆژانه‌مه‌وانی  نوێ  ، له‌ هەموو بواره‌ جیاجیاکان دەدوا .
سەرەتای حەفتاکان ،ده‌یان وتاری به‌ پێزی،  لە  رۆژنامەی  (هاوکاری )دا بڵاو کردوه‌ته‌وه‌ ،  وتارەکانی  ئەوەندە بەپێزو جوان بوون ، پڕ بوون لە زانیاری ورد ،  ناخ و هەست ونەستی خوێنەری دەهەژاند .
سەرەتای حەفتاکان ،ده‌یان وتاری به‌ پێزی،  لە  رۆژنامەی  (هاوکاری )دا بڵاو کردوه‌ته‌وه‌ ،  وتارەکانی  ئەوەندە بەپێزو جوان بوون ، پڕ بوون لە زانیاری ورد ،  ناخ و هەست ونەستی خوێنەری دەهەژاند .
نووسینەکانی ئەوەندە سەرنج راکێشەرو جوان بوون ، تێکەڵ بە ناخی خوێنەرەکانی دەبوو ، بە جۆرێک کاریگەری لا یان  دروست دەکردن  ، بە بەردەوامی ،  هەموو نوسینەکانییان ،  بە تاسەوە ، دەخوێندەوە.
نووسینەکانی ئەوەندە سەرنج راکێشەرو جوان بوون ، تێکەڵ بە ناخی خوێنەرەکانی دەبوو ، بە جۆرێک کاریگەری لا یان  دروست دەکردن  ، بە بەردەوامی ،  هەموو نوسینەکانییان ،  بە تاسەوە ، دەخوێندەوە.
وتارەکانی دەبوونە ،  مایه‌ی مشت و مڕ  ولێدوانی جیا جیا ی  ، سیاسه‌تمه‌داران و چین و توێژەجیا جیاکان  و خوێنه‌ری ئاسایی .
وتارەکانی دەبوونە ،  مایه‌ی مشت و مڕ  ولێدوانی جیا جیا ی  ، سیاسه‌تمه‌داران و چین و توێژەجیا جیاکان  و خوێنه‌ری ئاسایی .
ناونیشانی وتارو ستون و نوسینه‌کانی ، لە بیرویادی  خوێنەران دا ،کاڵ نەدەبونەوە ، ئەمەش  یه‌کێکه‌  له‌  نیشانه‌ پڕ لە شکۆکانی ، سه‌رکه‌وتنی رۆژنامه‌وانی ئارام ،.
 
ناونیشانی وتارو ستون و نوسینه‌کانی ، لە بیرویادی  خوێنەران دا ،کاڵ نەدەبونەوە ، ئەمەش  یه‌کێکه‌  له‌  نیشانه‌ پڕ لە شکۆکانی ، سه‌رکه‌وتنی رۆژنامه‌وانی ئارام ،.
به‌ پێچه‌وانه‌ی ، ئه‌و بە ناو رۆژنامە نووس و نووسەرانەی ،لاپەڕەی رۆژنامەکان ، بە ئینشا ی  ساردوسرەکانیان پڕ دەکەنەوە ، خوێنەران  بە نوسینەکانیان ، بێزار دەکەن ، کەس وتارەکانیان  ناخوێنێتەوە .
به‌ پێچه‌وانه‌ی ، ئه‌و بە ناو رۆژنامە نووس و نووسەرانەی ،لاپەڕەی رۆژنامەکان ، بە ئینشا ی  ساردوسرەکانیان پڕ دەکەنەوە ، خوێنەران  بە نوسینەکانیان ، بێزار دەکەن ، کەس وتارەکانیان  ناخوێنێتەوە .
ئەو رۆژنامە نووسە دەربارانەی ، هه‌موو رۆژێ  ، لاپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان  داگیر  ده‌که‌ن ، هەموو نوسینه‌کانیان ،رستەی ساردوسڕی مردوون  ، رۆژنامەکەش  ، بەونوسینە ساردوسڕانە ، دەبن بە  بڵاوکراوەیەکی کرچ وکاڵ و دەکرین  بە سفرەی ماڵان  .
ئەو رۆژنامە نووسە دەربارانەی ، هه‌موو رۆژێ  ، لاپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان  داگیر  ده‌که‌ن ، هەموو نوسینه‌کانیان ،رستەی ساردوسڕی مردوون  ، رۆژنامەکەش  ، بەونوسینە ساردوسڕانە ، دەبن بە  بڵاوکراوەیەکی کرچ وکاڵ و دەکرین  بە سفرەی ماڵان  .
 
شاسوار جه لال سه‌عید غه‌نی ناسراو به‌( ئارام ) ، له‌ مانگی تشرینی دووه‌می 1947 له‌ گه‌ره‌کی حاجی حان له‌ '''[[سلێمانی]]''' له‌دایکبووه‌ .


شاسوار جه لال سه‌عید غه‌نی ناسراو به‌( ئارام ) ، له‌ مانگی تشرینی دووه‌می 1947 له‌ گه‌ره‌کی حاجی حان له‌ سلێمانی له‌دایک بووه‌ .
ئاستی بژێوی خانه‌واده‌که‌یان ، مام ناوه‌ند بوو، بنه‌ماڵه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ر شێخانی به‌رزنجه‌ .


ئاستی بژێوی خانه‌واده‌که‌یان ، مام ناوه‌ند بوو، بنه‌ماڵه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆسه‌ر شێخانی به‌رزنجه‌ .
شاسوار و وه‌زیره‌ خانی خوشکی  ،  هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ ، له‌ باوه‌شی خێزانێکدا په‌روه‌رده‌بوون ، وه‌ک دوو هاوڕێ  هۆگری یه‌ک بوون ،  پێکه‌وه‌ یاری یان کر دوه‌ وکاته‌کانی ژیانیان به‌ڕێ کردوه‌.
شاسوار و وه‌زیره‌ خانی خوشکی  ،  هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ ، له‌ باوه‌شی خێزانێکدا په‌روه‌رده‌بوون ، وه‌ک دوو هاوڕێ  هۆگری یه‌ک بوون ،  پێکه‌وه‌ یاری یان کر دوه‌ وکاته‌کانی ژیانیان به‌ڕێ کردوه‌.
له‌ 20/9 / 1953 شاسوارجه‌لال ، له‌ پۆلی یه‌که‌می قوتابخانه‌ی غازی سه‌ره‌تایی کوڕان لە '''[[سلێمانی]]''' به‌رده‌وام بوو،  له‌سه‌ر خوێندن .
له‌ 20/9 / 1953 شاسوارجه‌لال ، له‌ پۆلی یه‌که‌می قوتابخانه‌ی غازی سه‌ره‌تایی کوڕان لە '''[[سلێمانی]]''' به‌رده‌وام بوو،  له‌سه‌ر خوێندن .


له‌ ساڵی خوێندنی  1955-1956مه‌لیحه‌خانی خوشکی شاسوار ده‌کرێت به‌ مامۆستا له‌ ماوه‌ت . شاسوار-یش له‌ پۆلی سێیه‌م له‌ قوتابخانه‌ی غازی یه‌وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی له‌ ماوه‌ت ،  له‌ گه‌ڵ مه‌لیحه‌خانی خوشکی دا پێکه‌وه ده‌ژیان .  
له‌ ساڵی خوێندنی  1955-1956مه‌لیحه‌خانی خوشکی شاسوار ده‌کرێت به‌ مامۆستا له‌ ماوه‌ت . شاسوار-یش له‌ پۆلی سێیه‌م له‌ قوتابخانه‌ی غازی یه‌وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی له‌ ماوه‌ت ،  له‌ گه‌ڵ مه‌لیحه‌خانی خوشکی دا پێکه‌وه ده‌ژیان .  
ھێڵی ٦٥: ھێڵی ٧٥:
له‌ساڵی 1958 شاسوارجه‌لال  ، ده‌بێت به‌هاوڕێ ی ئاوات عه‌بدول غه‌فور، تایبه‌تمه‌ندی هێمنی و زیره‌کی ، له‌ راده‌به‌ده‌ری  شاسوار، له‌ ناو قوتابیانی قوتابخانه‌ی ماوه‌ت ، ببووە  مایه‌ی تێڕامانی قوتابیان ومامۆستاکانی .‌
له‌ساڵی 1958 شاسوارجه‌لال  ، ده‌بێت به‌هاوڕێ ی ئاوات عه‌بدول غه‌فور، تایبه‌تمه‌ندی هێمنی و زیره‌کی ، له‌ راده‌به‌ده‌ری  شاسوار، له‌ ناو قوتابیانی قوتابخانه‌ی ماوه‌ت ، ببووە  مایه‌ی تێڕامانی قوتابیان ومامۆستاکانی .‌


وه‌زیره‌ خانی خوشکی دووساڵ ، له‌ شاسوار گه‌وره‌تر بوو ، له‌ پۆلی پێنجه‌می سه‌ره‌تایی له‌ قوتابخانه‌ی عێراقیه‌ ی کچان بوو.
وه‌زیره‌ خانی خوشکی دووساڵ ، له‌ شاسوار گه‌وره‌تر بوو ، له‌ پۆلی پێنجه‌می سه‌ره‌تایی له‌ قوتابخانه‌ی عێراقیه‌ ی کچان بوو.
 
گواستنه‌وه‌ ی شاشوار ، له‌ سلێمانی یه‌وه‌ بۆ ماوه‌ت ، ، دوورکەوتنەو دابڕانی ،براو هاوڕێکەی  وەزیرەخان ،بە جۆرێک ناخ و ده‌رونی داگیر  کرد ، هەمیشە هه‌ستی بە نامۆیی  دەکرد ،  به‌شێک له‌ڕۆحی ون کردووه‌.
گواستنه‌وه‌ ی شاشوار ، له‌ سلێمانی یه‌وه‌ بۆ ماوه‌ت ، ، دوورکەوتنەو دابڕانی ،براو هاوڕێکەی  وەزیرەخان ،بە جۆرێک ناخ و ده‌رونی داگیر  کرد ، هەمیشە هه‌ستی بە نامۆیی  دەکرد ،  به‌شێک له‌ڕۆحی ون کردووه‌.
دوای مامۆستا مه‌لیحه‌ ، له‌ قوتابخانه‌ی ماوه‌تی سه‌ره‌تایی یه‌وه‌ گوێزرایەوە ‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتای سه‌ره‌تایی ،شاسوار-یش گوێزرایە ‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتا،
دوای مامۆستا مه‌لیحه‌ ، له‌ قوتابخانه‌ی ماوه‌تی سه‌ره‌تایی یه‌وه‌ گوێزرایەوە ‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتای سه‌ره‌تایی ،شاسوار-یش گوێزرایە ‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتا، شاسوار له‌ساڵی خوێندنی 1958-1959،  له‌ گه‌ڵ فازیلی مه‌لا مه‌حمود .  
شاسوار له‌ساڵی خوێندنی 1958-1959،  له‌ گه‌ڵ فازیل –ی مه‌لامه‌حمود . له‌ پۆلی شه‌شه‌می سه‌ره‌تایی ، ده‌بن به‌هاوڕێ  ، زۆربه‌ی کاته‌کانیان  له‌ قوتابخانه‌ له‌ چوارتا پێکه‌وه‌ بوو.


شاسوار پۆلی شه‌شه‌می له‌ چوارتای ته‌واو  کردوه ،‌له‌ ساڵی 1959مه‌لیحه‌خانی خوشکی له‌ دارلمعلمین وه‌رده‌گیرێت ، شاسواریش له‌ گه‌ڵی دا گه‌ڕایەوەربۆ سلێمانی  
له‌ پۆلی شه‌شه‌می سه‌ره‌تایی ، ده‌بن به‌هاوڕێ  ، زۆربه‌ی کاته‌کانیان  له‌ قوتابخانه‌ له‌ چوارتا پێکه‌وه‌ بوو.
 
شاسوار پۆلی شه‌شه‌می له‌ چوارتای ته‌واو  کردوه ،‌له‌ ساڵی 1959 مه‌لیحه‌خانی خوشکی له‌ دارلمعلمین وه‌رده‌گیرێت ، شاسواریش له‌ گه‌ڵی دا گه‌ڕایەوەربۆ سلێمانی  
له‌ساڵی خوێندنی 1959-1960له‌پۆلی یه‌که‌می ناوه‌ندی له‌ ئاماده‌یی سلێمانی ده‌خوێنێت  ، له‌ به‌ر تواناو  ئاستی ژیریی ،  له‌ پله‌یه‌کی باڵا دا بوو،  هه‌مووساڵێک به‌ نمره‌ی نایاب و به‌رز ، قۆناغه‌کانی خوێندنی ته‌واو کردووه‌.
له‌ساڵی خوێندنی 1959-1960له‌پۆلی یه‌که‌می ناوه‌ندی له‌ ئاماده‌یی سلێمانی ده‌خوێنێت  ، له‌ به‌ر تواناو  ئاستی ژیریی ،  له‌ پله‌یه‌کی باڵا دا بوو،  هه‌مووساڵێک به‌ نمره‌ی نایاب و به‌رز ، قۆناغه‌کانی خوێندنی ته‌واو کردووه‌.


ھێڵی ٨٠: ھێڵی ٩٢:
دیدارێک  له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان جه‌لال ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی.
دیدارێک  له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان جه‌لال ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی.


'''[[عه‌بدوڵڵا  که‌ریم  مه‌حمود]]'''
'''[[عەبدوڵڵا کەریم مەحمود]]'''
 
'''ئارام ی سەرکردە ...بەشی سێیەم'''


ئارام ی سەرکردە ...(3)
(ئه‌مین جه‌لال) برا گه‌وره‌ی ، ( شه‌هید ئارام) ، به‌ به‌رده‌وامی کتێب ورۆژنامه‌ی  دەکڕی .کتێبخانه‌یه‌کی لەماڵەوە دانا، خوشک و براکانی کرد به‌ هاوڕێ ی  رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب .
(ئه‌مین جه‌لال) برا گه‌وره‌ی ، ( شه‌هید ئارام) ، به‌ به‌رده‌وامی کتێب ورۆژنامه‌ی  دەکڕی .کتێبخانه‌یه‌کی لەماڵەوە دانا، خوشک و براکانی کرد به‌ هاوڕێ ی  رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب .
ئارام له‌و کتێبخانه‌یەوە ،  زیاتر عاشقی رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب بوو .
ئارام له‌و کتێبخانه‌یەوە ،  زیاتر عاشقی رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب بوو .
ئه‌مین جه‌لال له‌ ساڵی  خوێندنی (  1958 -1959) ، به‌ نمره‌ی  نایاب ، قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی ته‌واو کرد .
ئه‌مین جه‌لال له‌ ساڵی  خوێندنی (  1958 -1959) ، به‌ نمره‌ی  نایاب ، قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی ته‌واو کرد .
(به‌رێوه‌ربه‌رایه‌تی  به‌عسه‌ی  عێراق ) ، ئەمین جەلال ی بۆ خویندن نارد بۆ مۆسکۆ –ی پایته‌ختی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت.
(به‌رێوه‌ربه‌رایه‌تی  به‌عسه‌ی  عێراق ) ، ئەمین جەلال ی بۆ خویندن نارد بۆ مۆسکۆ –ی پایته‌ختی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت.
  لە ساڵی خوێندنی 1959-1960 ، له‌ کۆلێجی ئه‌ندازیاری  نه‌وت ،
 
له‌ مۆسکۆ  وەرگیرا ، لەوێ  بوو بە (سه‌رۆکی  لقی  خوێندکارانی کورد) ی مۆسکۆ، سه‌ر  به‌  کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد لە  ئه‌وروپا .
لە ساڵی خوێندنی 1959-1960 ، له‌ کۆلێجی ئه‌ندازیاری  نه‌وت، له‌ مۆسکۆ  وەرگیرا ، لەوێ  بوو بە (سه‌رۆکی  لقی  خوێندکارانی کورد) ی مۆسکۆ، سه‌ر  به‌  کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد لە  ئه‌وروپا.
ئەم رووناکبیرە  بەتوانایە  رۆڵی دیاری هەبوو  ، بۆخزمه‌ت کردنی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد ،  هەموو کارەکانی زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌  هه ڵسوڕاند .  لە قۆناغی سێ یه‌می کۆلیجی  ئه‌ندازه ی نه‌وت ‌بوو ، له‌و کاته‌دا ، خوێندکارێکی  راپۆرت نووس ی کورد  ،  راپۆرتێکی لەسەر نوسی و  گەیاندبویە  ، سه‌فاره‌تی  حکومه‌تی عێراق له‌ مۆسکۆ :
 
ئەم رووناکبیرە  بەتوانایە  رۆڵی دیاری هەبوو  ، بۆخزمه‌ت کردنی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد ،  هەموو کارەکانی زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌  هه ڵسوڕاند .   
 
لە قۆناغی سێ یه‌می کۆلیجی  ئه‌ندازه ی نه‌وت ‌بوو ، له‌و کاته‌دا ، خوێندکارێکی  راپۆرت نووس ی کورد  ،  راپۆرتێکی لەسەر نوسی و  گەیاندبویە  ، سه‌فاره‌تی  حکومه‌تی عێراق له‌ مۆسکۆ :
(ئێوه‌ ئه‌مین جه‌لال –تان  ، به‌ به‌عسه‌  ناردوە ،  بۆ ئێره‌بۆ خوێندن ، به‌ڵام ئه‌ و لێره‌ دژی  ئێوه‌ کار دەکات و  سه‌رۆکی لقی  مۆسکۆی  ، کۆمه‌ڵه‌ خوێندکارانی کورده‌  لە ئەوروپا ، ئەم (ئەمین )، له‌ مۆسکۆو ئه‌وروپا ،  سه‌ر  به‌ یاخی بوانی کورده‌ و خزمه‌ت بە تێکدەرانی  کورد ی عێراق ده‌کات ).
(ئێوه‌ ئه‌مین جه‌لال –تان  ، به‌ به‌عسه‌  ناردوە ،  بۆ ئێره‌بۆ خوێندن ، به‌ڵام ئه‌ و لێره‌ دژی  ئێوه‌ کار دەکات و  سه‌رۆکی لقی  مۆسکۆی  ، کۆمه‌ڵه‌ خوێندکارانی کورده‌  لە ئەوروپا ، ئەم (ئەمین )، له‌ مۆسکۆو ئه‌وروپا ،  سه‌ر  به‌ یاخی بوانی کورده‌ و خزمه‌ت بە تێکدەرانی  کورد ی عێراق ده‌کات ).
سه‌فاره‌تی عێراق،  لەسەر بنەمای ئەو راپۆرتە ، ( ئه‌مین جه‌لال )یان  ، له‌ مافی به‌عسه‌ی خوێندنه‌که‌ی بێ به‌ری  کرد ، یەکسەر  په‌ساپۆرته‌که‌یان  لێ سه‌نده‌وه‌ .
سه‌فاره‌تی عێراق،  لەسەر بنەمای ئەو راپۆرتە ، ( ئه‌مین جه‌لال )یان  ، له‌ مافی به‌عسه‌ی خوێندنه‌که‌ی بێ به‌ری  کرد ، یەکسەر  په‌ساپۆرته‌که‌یان  لێ سه‌نده‌وه‌ .
ئه‌وساڵه‌  (ئه‌مین جه‌لال )  ، لە خویندن بێ بەش کرا ، نه‌یتوانی  به‌رده‌وام بێت له‌ خوێندن ، بۆ ساڵی داهاتوو ، له‌سه‌ر زه‌ماله‌ی یه‌کێتی سۆڤیه ت ، له‌ کۆلێجی رۆژنامه‌وانی له‌ زانکۆی مۆسکۆ ، له‌سه‌رمەسرەفی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت،  به‌رده‌وام بوو له‌ خوێندن .
ئه‌وساڵه‌  (ئه‌مین جه‌لال )  ، لە خویندن بێ بەش کرا ، نه‌یتوانی  به‌رده‌وام بێت له‌ خوێندن ، بۆ ساڵی داهاتوو ، له‌سه‌ر زه‌ماله‌ی یه‌کێتی سۆڤیه ت ، له‌ کۆلێجی رۆژنامه‌وانی له‌ زانکۆی مۆسکۆ ، له‌سه‌رمەسرەفی  یه‌کێتی سۆڤیه‌ت،  به‌رده‌وام بوو له‌ خوێندن .
ئەمین  ئه‌وساڵه ،  به‌بێ په‌ساپۆرت ، ئیش وکاره‌کانی لقی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کوردی لە  ئه‌وروپا و  له‌ مۆسکۆ  هه‌ڵسوڕاند، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی پاساپۆرتی نه‌بوو،  به‌ نهێنی خۆی دەگەیاندە  کۆنگره‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد  لە بەرلینی رۆژئاوا ،    هه‌ر ساڵه‌ی  کۆنگرەی کۆمەڵەی خوێند کارانی ئەوروپا ،له‌  یه‌کێک له‌ وڵاتانی  ئه‌وروپا ساز دەکرا.
ئەمین  ئه‌وساڵه ،  به‌بێ په‌ساپۆرت ، ئیش وکاره‌کانی لقی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کوردی لە  ئه‌وروپا و  له‌ مۆسکۆ  هه‌ڵسوڕاند، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی پاساپۆرتی نه‌بوو،  به‌ نهێنی خۆی دەگەیاندە  کۆنگره‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد  لە بەرلینی رۆژئاوا ،    هه‌ر ساڵه‌ی  کۆنگرەی کۆمەڵەی خوێند کارانی ئەوروپا ،له‌  یه‌کێک له‌ وڵاتانی  ئه‌وروپا ساز دەکرا.
ئه‌مین جه‌لال ، به‌رێز  خاتوو (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خوێندکاری به‌شی (زمانی ئینگلیزی )و خه‌ڵکی مۆسکۆ ی ، لە  زانکۆی مۆسکۆ ناسی و بوون بە هاوڕێ و هۆگری یه‌کتر بوون ، ئه‌مین  ،  خاتوو  (لیدیا ئیڤاتۆڤنا  ) ی خواست و بوو به‌ هاوسه‌ری .
ئه‌مین جه‌لال ، به‌رێز  خاتوو (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خوێندکاری به‌شی (زمانی ئینگلیزی )و خه‌ڵکی مۆسکۆ ی ، لە  زانکۆی مۆسکۆ ناسی و بوون بە هاوڕێ و هۆگری یه‌کتر بوون ، ئه‌مین  ،  خاتوو  (لیدیا ئیڤاتۆڤنا  ) ی خواست و بوو به‌ هاوسه‌ری .
له‌ 13  /  5 / 1968 ئه‌مین جه‌لال ، له‌ کاره‌ساتێکی ته‌م و مژاوی دا ، له‌ شوقه‌که‌ی که‌وته‌ خواره‌وه‌ و دوا هه‌ناسه‌ی سپارد.
له‌ 13  /  5 / 1968 ئه‌مین جه‌لال ، له‌ کاره‌ساتێکی ته‌م و مژاوی دا ، له‌ شوقه‌که‌ی که‌وته‌ خواره‌وه‌ و دوا هه‌ناسه‌ی سپارد.
له‌ شه‌وی 14-  15 /  5 / 1968  ته‌رمه‌که‌ی ئەمین  یان ، به‌ فڕۆکه‌ی تایبه‌تی ،له‌ رێگای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌عساتی عێراق-ه‌وه‌ ، هێنایەوە  بۆ فڕۆکه‌ خانه‌ی  به‌غداد،
 
ته‌رمه‌که‌یان  بە رێو ره‌سمێکی شایسته‌ ، لە بەغدادەوە گه‌یاندە  سلێمانی . له‌ 15  /  5  / 1968  له‌ گردی سه‌یوان به‌ خاک سپێرا.
له‌ شه‌وی 14-  15 /  5 / 1968  ته‌رمه‌که‌ی ئەمین  یان ، به‌ فڕۆکه‌ی تایبه‌تی ،له‌ رێگای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌عساتی عێراق-ه‌وه‌ ، هێنایەوە  بۆ فڕۆکه‌ خانه‌ی  به‌غداد، ته‌رمه‌که‌یان  بە رێو ره‌سمێکی شایسته‌ ، لە بەغدادەوە گه‌یاندە  سلێمانی .  
 
له‌ 15  /  5  / 1968  له‌ '''[[گردی سه‌یوان]]''' به‌ خاک سپێرا.
 
له‌ 17 /11/ 1968 ، کوڕێکیان بوو ،خانه‌واده‌که‌یان ، له‌ خۆشه‌ویستی (ئارام ) ناویان نا  ( شاسوار ).
له‌ 17 /11/ 1968 ، کوڕێکیان بوو ،خانه‌واده‌که‌یان ، له‌ خۆشه‌ویستی (ئارام ) ناویان نا  ( شاسوار ).
 
[[پەڕگە:425364356.jpg|وێنۆک|ڕاست|alt=ئەمین جەلال|ئەمین جەلال]]
وێنه‌ی یه‌که‌م : ئه‌مین جه‌لال
وێنه‌ی یه‌که‌م : ئه‌مین جه‌لال



وەک پێداچوونەوەی ‏٢٠:٠٦، ١ی شوباتی ٢٠٢٤

ئارام ی سەرکردە بەشی 01

کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا
کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا

ئارام ی پێشمه‌رگه‌و سه‌رکرده‌ ، بە ره‌نج و ماندووبوونی بێ سنوور ، بە بیری نوێ و کرداری نوێ و هه‌ڵوێستی نوێ و تێڕاونینی نوێ ، بوو بە هێما. دوای هەرەس و مۆتەکەی ترس و گومان وتێک شکان وپەرتەوازە بوون ، ئارام بە ئیرادەو ورەیەکی پۆڵاین ، هەنگاوی نوێ ی نا ، بۆ شوڕش ،دوور له‌ رۆحی خۆپەرستی سه‌رکرده‌ کلاسیکیه‌ کانی ، ره‌وتی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد .

دوور له‌ مه‌زاجی هه‌ڵپه‌ی (عەقڵی خێڵەکی و میکیاڤیلی )،سەرکردە دۆگماکان ، بە درۆ و فێڵی ره‌نگاو ره‌نگ ، خوینی گەنجانی ئەم نیشتمانەیان ، بۆ سیناریۆ ی ، دەسەڵاتی تاک رەوانەی ، خۆیان وخانه‌واده‌و بنه‌ماڵه‌کانیان ، ئاراستەی چارەنووسێکی نادیار کردەوە.

( کۆمه‌ڵه‌ ی مارکسیزم -لینی نیزیم ) ، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زراندنییه‌وه‌ ، بە ‌ره‌وتی بیرو باوه‌ڕی مارکسیزم – لینینزم سەری هەڵدا . له‌و سه‌رده‌مه‌نە دا رێرەوکە یان ، بە کاریگه‌ری بیرو باوه‌ڕی (ماوتسی تۆنگ ) ئاراستەکرد ، ماوتسی تۆنگ-یان به‌ (مارکس ولینین ) دادەنا .


ئارام -ی سه‌رکرده ، ‌ به‌ خوێندنەوەیەکی نوێ ، بە تێڕوانینێکی نوێ وجیاواز ، یه‌که‌م سیاسەتمەدار بوو ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ، ئتێڕوانینه‌کانی ئەوانی ، بەم شێوەیە خسته‌ روو : (ماوتسی تۆنگ ) ، نه‌ دامه‌زرێنه‌ری فه‌لسه‌فه‌ ی تیوری مارکسیزمه‌ ، نه ‌داهێنه‌ری تیوری تازه‌یه‌ ، له‌ فه‌لسه‌فه‌ی مارکسیزم .

ئارام ی رووناک بیر ، به‌ ستراتیژێکی نوێ ، بە بەرنامەی زانستی سیاسیی نوێ ، دەیویست ، ره‌وتی خەباتی ( کۆمەڵەی مارکسیزم ) ی ره‌نجده‌رانی کوردستان ، له‌ هه‌ڵه‌ی سه‌رکرده کانی پێش سەردەمەکەی دوور بخاته‌وه‌ .

بۆ ئه‌وه‌ی ، بە ناوی پێشمەرگایەتی و شۆڕش ، (کۆمەڵە ) نه‌بێت، به‌ پاشکۆی به‌شێک ، له‌ داگیرکه‌رانی (عێراق و ئێران و تورکیا و سوریا) و زلهیزەکانی دنیا . ئارام سنوورێکی بۆ ئه‌و زنجیره‌ هه‌ڵه‌ مێژوویانه‌ ی سەکردەکانی شۆڕش دانا ، بۆ ئەوەی ، وەک ئەمیری ئەمارەتەکان ،نه‌بن به‌ پاشکۆی ده‌سه‌ڵاتی (ئیسلامگه‌ری دەوڵەتی عوسمانی، سونی تورک ) ، نەبن بە پاشكۆی دەسەڵاتی (ئیسلامگەری ده‌وڵه‌تی سه‌فه‌وی ، شێعەی فارس ).

بە بڕیاری عەقڵی داخراو ومەزاجیان ، جاریکی تر ،کورد ، کورد ، نەکوژێ . ئارام ده‌یویست ، ئاراسته‌ ئه‌وپاشکۆیه‌تیه‌ ی (باڵی بارزانی ) بۆ (شای ئیران )و (باڵی مەکتەبی سیاسیی ) ،بۆ (دەوڵەتی عیراق ) ، دوای هەرەس ،دووبارە نه‌بێتەوە. گرێ ی ئاڵۆزی دەروونی (رق و توندو تیژی و تۆڵەو تۆڵە کردنەوە و سیناریۆی یەکتر سڕینەوە و کورد کوشتن) ی١٩٦٤ ی ، (جەلالی )و (مەلایی)، سەرهەڵ نەداتەوە.

لەمە زیاتر ،کورد ، لە ناو هاوکێشە سیاسییەکان دا ، سێبەری داگیر کەرنەبێ و هه‌ڵه‌ی سیاسیی گه‌وره‌ نەکەن ، بۆ مایە پوچی و تێک شکان و هه‌ره‌س . کۆمه‌ڵه‌ی مارکسی لینینی کوردستان ، دوور بێت ، له‌ گرێ ی سایکۆلۆجی مه‌لایی و جه‌لالی ، بە سترانیژی بیری نوێ ی جارێکی تر ، پێشمەرگایەتی و شۆڕش ، بەعه‌قڵی خێڵه‌کی و ئاینیی ، ئاراستە نەکرێت . گەر لاپەرەکانی مێژوو هەڵ بدەینەوە ، کورد باجی ، ململانێ ی ناڕەوای نێوان سەرکردە نەرجسییەکانی داوە . گرێ ی ئاڵۆزی مەلایی و جەلالی لە ۱۹٦٤تا ١٩٧٠، پڕ بوو ،له‌ ناکۆکۆکی شه‌خسی سەرکردەکان.

پڕ بوو لە رق و توندو تیژی وهیستریای شەڕی براکوژی و تۆڵەو تۆڵە کردنەوە و سڕینه‌وه‌ی یه‌کتریی . لاوازی کەسایەتی سەرکردەکان ، بە جۆرێک بوو ، هیچ سەرکردەیەک ،سەرکردەکەی تری قبوڵ نە بووە ، شانازیان بە پاشکۆیەتی داگیر کەرانی نیشتمانەکەیانەوە کردووە ، بۆ دژایەتی یەکتریی . سەنگەریان لە یەکتریی گرتوووە، وده‌رفه‌تیان داوە ، به‌ داگیرکەرانی نیشتمان ، جاش و خائین و جاسوس دروست بکەن . دوای راپەڕین و نەمانی سەدام ، سەرکردەکانی کورد ، بوون بە پاشکۆی داگیرکەرانی نیشتمان .

پاشکۆ یا یەتی داگیرکەرانیان کرد ، بەکلتوری مۆدیلی دەسەڵاتیان ، بە جۆرێک شکۆی مێژوویان کاڵ کردەوە ، جیاوازیان ، لە نیوان پێشمەرگەو شەهید ، جاش و خائین و جاسوس دا نەهێشت . ئارام ی سەرکردە ، دوای تێک شکان و هەرەس ، بە رۆحێکی خاکیانە ، له‌ ناو شارەکان و له‌ ناو شاخ و گوندەکان ، ره‌وتی شۆڕشیان به‌ رەو سترا تیژێکی نوێ ، بۆ ئەزمونێکی نوێ ، ئاراسته‌ کرد . بۆ ئه‌وه‌ی جارێکی تر ، بە سیناریۆی داگیرکەران و سەرکردە کلاسیکییەکان و سه‌ره‌ک خێڵ وپێشه‌وا ئاینییه‌کان ، کورد کۆمەڵ کوژ نه کرێتەوه‌ ، خەباتی رزگاری خوازی کورد ، خا‌وه‌نی وتاریی نه‌ته‌وه‌یی و ئەمنی قەومی بێ ، گه‌نجه‌کان به‌ پەروەردەی بیری نوێ ، رۆڵی دیار یان هەبێ ، بە توانای خۆیان ، گۆڕانکاری بکەن .

به‌ عه‌قڵی سه‌رکردایه‌تی به‌کۆمه‌ڵ ره‌وتی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد ، رۆڵی خۆی ببینێ.

پەڵەی شەرمەزارییە ، بۆ سەرۆکەکان ، ئارامی سەرکردەی خاکی و بێ پشت و په‌ نا ، له‌ ناو ته‌م و مژی ئەو سیناریۆیانەدا، بە دەست رێژیی گولەی سەرەک جاشێکی مێشك پوچەڵ ، جەستەی دابێژن.

عەبدوڵڵا کەریم مەحمود

ئارام ی سەرکردە ...بەشی 02

ئارام ی سەرکردە ، کەسێتیەکی تایبەتمەندی نمونەیی بوو ، لە هەرشوێنێک ببوایە، مایەی سەرنج و تێڕامان ی هاوڕێکانی و دەوروبەرەکەی بوو. خاوەنی هزری وردی زانستی سیاسیی قوڵ و بیروبۆچوون و تێڕوانینی لۆجیکانە بوو.

له‌ کاتی گفتۆگۆو لێدوان دا ، به‌ هێمنی ده‌دوا و گوێ ی له‌ ڕاوبۆچونی جیاوازی به‌رامبه‌ره‌که‌ی ده‌گرت ، رێزی هەموو بیر و بۆچونێکی جیا جیای ده‌گرت .

لە کاتی گفتوگۆدا ، به‌ به‌ڵگه‌وه‌ قسه‌ی ده‌کرد ، یه‌کێک له‌ تایبه‌تمه‌ندییه‌کانی ، بەهای مرۆڤانەی ئارام ئەوەبوو ، بە شێوه‌ی دەدوا ، قه‌ناعه‌ت لۆژیکانه‌ی بە به‌رامبه‌ره‌که‌ی دەکرد .

رۆژنامه‌ نوسێکی خاوه‌ن هه‌ڵوێست و نووسه‌رێکی بە تواناو ورد و به‌سه‌لیقه‌ بوو ، به‌ راشکاوانه‌ ، بێ سڵ کردنه‌وه‌ ، ڕاو بۆچونه‌ زانستیەکانی خۆی ، به‌ جورئه‌ته‌وه‌ ده‌خسته‌ روو . ئارام له‌ نوسینی ستونی (رۆژنامه‌وانی و وتاری سیاسی ) دا ، بێ سنوور، بەتوانابوو ، به‌ ته‌کنیکێکی هونەری رۆژانه‌مه‌وانی نوێ ، له‌ هەموو بواره‌ جیاجیاکان دەدوا .

سەرەتای حەفتاکان ،ده‌یان وتاری به‌ پێزی، لە رۆژنامەی (هاوکاری )دا بڵاو کردوه‌ته‌وه‌ ، وتارەکانی ئەوەندە بەپێزو جوان بوون ، پڕ بوون لە زانیاری ورد ، ناخ و هەست ونەستی خوێنەری دەهەژاند . نووسینەکانی ئەوەندە سەرنج راکێشەرو جوان بوون ، تێکەڵ بە ناخی خوێنەرەکانی دەبوو ، بە جۆرێک کاریگەری لا یان دروست دەکردن ، بە بەردەوامی ، هەموو نوسینەکانییان ، بە تاسەوە ، دەخوێندەوە. وتارەکانی دەبوونە ، مایه‌ی مشت و مڕ ولێدوانی جیا جیا ی ، سیاسه‌تمه‌داران و چین و توێژەجیا جیاکان و خوێنه‌ری ئاسایی .

ناونیشانی وتارو ستون و نوسینه‌کانی ، لە بیرویادی خوێنەران دا ،کاڵ نەدەبونەوە ، ئەمەش یه‌کێکه‌ له‌ نیشانه‌ پڕ لە شکۆکانی ، سه‌رکه‌وتنی رۆژنامه‌وانی ئارام ،. به‌ پێچه‌وانه‌ی ، ئه‌و بە ناو رۆژنامە نووس و نووسەرانەی ،لاپەڕەی رۆژنامەکان ، بە ئینشا ی ساردوسرەکانیان پڕ دەکەنەوە ، خوێنەران بە نوسینەکانیان ، بێزار دەکەن ، کەس وتارەکانیان ناخوێنێتەوە . ئەو رۆژنامە نووسە دەربارانەی ، هه‌موو رۆژێ ، لاپه‌ڕه‌ی رۆژنامه‌کان داگیر ده‌که‌ن ، هەموو نوسینه‌کانیان ،رستەی ساردوسڕی مردوون ، رۆژنامەکەش ، بەونوسینە ساردوسڕانە ، دەبن بە بڵاوکراوەیەکی کرچ وکاڵ و دەکرین بە سفرەی ماڵان .

شاسوار جه لال سه‌عید غه‌نی ناسراو به‌( ئارام ) ، له‌ مانگی تشرینی دووه‌می 1947 له‌ گه‌ره‌کی حاجی حان له‌ سلێمانی له‌دایکبووه‌ .

ئاستی بژێوی خانه‌واده‌که‌یان ، مام ناوه‌ند بوو، بنه‌ماڵه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ سه‌ر شێخانی به‌رزنجه‌ .

شاسوار و وه‌زیره‌ خانی خوشکی ، هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ ، له‌ باوه‌شی خێزانێکدا په‌روه‌رده‌بوون ، وه‌ک دوو هاوڕێ هۆگری یه‌ک بوون ، پێکه‌وه‌ یاری یان کر دوه‌ وکاته‌کانی ژیانیان به‌ڕێ کردوه‌. له‌ 20/9 / 1953 شاسوارجه‌لال ، له‌ پۆلی یه‌که‌می قوتابخانه‌ی غازی سه‌ره‌تایی کوڕان لە سلێمانی به‌رده‌وام بوو، له‌سه‌ر خوێندن .

له‌ ساڵی خوێندنی 1955-1956مه‌لیحه‌خانی خوشکی شاسوار ده‌کرێت به‌ مامۆستا له‌ ماوه‌ت . شاسوار-یش له‌ پۆلی سێیه‌م له‌ قوتابخانه‌ی غازی یه‌وه‌ ده‌گوێزرێته‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی له‌ ماوه‌ت ، له‌ گه‌ڵ مه‌لیحه‌خانی خوشکی دا پێکه‌وه ده‌ژیان .

له‌ساڵی 1958 شاسوارجه‌لال ، ده‌بێت به‌هاوڕێ ی ئاوات عه‌بدول غه‌فور، تایبه‌تمه‌ندی هێمنی و زیره‌کی ، له‌ راده‌به‌ده‌ری شاسوار، له‌ ناو قوتابیانی قوتابخانه‌ی ماوه‌ت ، ببووە مایه‌ی تێڕامانی قوتابیان ومامۆستاکانی .‌

وه‌زیره‌ خانی خوشکی دووساڵ ، له‌ شاسوار گه‌وره‌تر بوو ، له‌ پۆلی پێنجه‌می سه‌ره‌تایی له‌ قوتابخانه‌ی عێراقیه‌ ی کچان بوو.

گواستنه‌وه‌ ی شاشوار ، له‌ سلێمانی یه‌وه‌ بۆ ماوه‌ت ، ، دوورکەوتنەو دابڕانی ،براو هاوڕێکەی وەزیرەخان ،بە جۆرێک ناخ و ده‌رونی داگیر کرد ، هەمیشە هه‌ستی بە نامۆیی دەکرد ، به‌شێک له‌ڕۆحی ون کردووه‌. دوای مامۆستا مه‌لیحه‌ ، له‌ قوتابخانه‌ی ماوه‌تی سه‌ره‌تایی یه‌وه‌ گوێزرایەوە ‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتای سه‌ره‌تایی ،شاسوار-یش گوێزرایە ‌وه‌ بۆ قوتابخانه‌ی چوارتا، شاسوار له‌ساڵی خوێندنی 1958-1959، له‌ گه‌ڵ فازیلی مه‌لا مه‌حمود .

له‌ پۆلی شه‌شه‌می سه‌ره‌تایی ، ده‌بن به‌هاوڕێ ، زۆربه‌ی کاته‌کانیان له‌ قوتابخانه‌ له‌ چوارتا پێکه‌وه‌ بوو.

شاسوار پۆلی شه‌شه‌می له‌ چوارتای ته‌واو کردوه ،‌له‌ ساڵی 1959 مه‌لیحه‌خانی خوشکی له‌ دارلمعلمین وه‌رده‌گیرێت ، شاسواریش له‌ گه‌ڵی دا گه‌ڕایەوەربۆ سلێمانی له‌ساڵی خوێندنی 1959-1960له‌پۆلی یه‌که‌می ناوه‌ندی له‌ ئاماده‌یی سلێمانی ده‌خوێنێت ، له‌ به‌ر تواناو ئاستی ژیریی ، له‌ پله‌یه‌کی باڵا دا بوو، هه‌مووساڵێک به‌ نمره‌ی نایاب و به‌رز ، قۆناغه‌کانی خوێندنی ته‌واو کردووه‌.

ساڵی 1963-1964قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی به‌ نمره‌ی نایاب ته‌واوکردووه‌.


سه‌رچاوه‌:

دیدارێک له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌خان جه‌لال ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی.

عەبدوڵڵا کەریم مەحمود

ئارام ی سەرکردە ...بەشی سێیەم

(ئه‌مین جه‌لال) برا گه‌وره‌ی ، ( شه‌هید ئارام) ، به‌ به‌رده‌وامی کتێب ورۆژنامه‌ی دەکڕی .کتێبخانه‌یه‌کی لەماڵەوە دانا، خوشک و براکانی کرد به‌ هاوڕێ ی رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب . ئارام له‌و کتێبخانه‌یەوە ، زیاتر عاشقی رۆژنامه‌ و گۆڤار و کتێب بوو . ئه‌مین جه‌لال له‌ ساڵی خوێندنی ( 1958 -1959) ، به‌ نمره‌ی نایاب ، قۆناغی خوێندنی ئاماده‌یی ته‌واو کرد . (به‌رێوه‌ربه‌رایه‌تی به‌عسه‌ی عێراق ) ، ئەمین جەلال ی بۆ خویندن نارد بۆ مۆسکۆ –ی پایته‌ختی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت.

لە ساڵی خوێندنی 1959-1960 ، له‌ کۆلێجی ئه‌ندازیاری نه‌وت، له‌ مۆسکۆ وەرگیرا ، لەوێ بوو بە (سه‌رۆکی لقی خوێندکارانی کورد) ی مۆسکۆ، سه‌ر به‌ کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد لە ئه‌وروپا.

ئەم رووناکبیرە بەتوانایە رۆڵی دیاری هەبوو ، بۆخزمه‌ت کردنی خه‌باتی رزگاری خوازی کورد ، هەموو کارەکانی زۆر به‌ په‌رۆشه‌وه‌ هه ڵسوڕاند .

لە قۆناغی سێ یه‌می کۆلیجی ئه‌ندازه ی نه‌وت ‌بوو ، له‌و کاته‌دا ، خوێندکارێکی راپۆرت نووس ی کورد ، راپۆرتێکی لەسەر نوسی و گەیاندبویە ، سه‌فاره‌تی حکومه‌تی عێراق له‌ مۆسکۆ : (ئێوه‌ ئه‌مین جه‌لال –تان ، به‌ به‌عسه‌ ناردوە ، بۆ ئێره‌بۆ خوێندن ، به‌ڵام ئه‌ و لێره‌ دژی ئێوه‌ کار دەکات و سه‌رۆکی لقی مۆسکۆی ، کۆمه‌ڵه‌ خوێندکارانی کورده‌ لە ئەوروپا ، ئەم (ئەمین )، له‌ مۆسکۆو ئه‌وروپا ، سه‌ر به‌ یاخی بوانی کورده‌ و خزمه‌ت بە تێکدەرانی کورد ی عێراق ده‌کات ).

سه‌فاره‌تی عێراق، لەسەر بنەمای ئەو راپۆرتە ، ( ئه‌مین جه‌لال )یان ، له‌ مافی به‌عسه‌ی خوێندنه‌که‌ی بێ به‌ری کرد ، یەکسەر په‌ساپۆرته‌که‌یان لێ سه‌نده‌وه‌ .

ئه‌وساڵه‌ (ئه‌مین جه‌لال ) ، لە خویندن بێ بەش کرا ، نه‌یتوانی به‌رده‌وام بێت له‌ خوێندن ، بۆ ساڵی داهاتوو ، له‌سه‌ر زه‌ماله‌ی یه‌کێتی سۆڤیه ت ، له‌ کۆلێجی رۆژنامه‌وانی له‌ زانکۆی مۆسکۆ ، له‌سه‌رمەسرەفی یه‌کێتی سۆڤیه‌ت، به‌رده‌وام بوو له‌ خوێندن .

ئەمین ئه‌وساڵه ، به‌بێ په‌ساپۆرت ، ئیش وکاره‌کانی لقی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کوردی لە ئه‌وروپا و له‌ مۆسکۆ هه‌ڵسوڕاند، له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی پاساپۆرتی نه‌بوو، به‌ نهێنی خۆی دەگەیاندە کۆنگره‌کانی کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد لە بەرلینی رۆژئاوا ، هه‌ر ساڵه‌ی کۆنگرەی کۆمەڵەی خوێند کارانی ئەوروپا ،له‌ یه‌کێک له‌ وڵاتانی ئه‌وروپا ساز دەکرا.

ئه‌مین جه‌لال ، به‌رێز خاتوو (لیدیا ئیڤاتۆڤنا) ی خوێندکاری به‌شی (زمانی ئینگلیزی )و خه‌ڵکی مۆسکۆ ی ، لە زانکۆی مۆسکۆ ناسی و بوون بە هاوڕێ و هۆگری یه‌کتر بوون ، ئه‌مین ، خاتوو (لیدیا ئیڤاتۆڤنا ) ی خواست و بوو به‌ هاوسه‌ری .

له‌ 13 / 5 / 1968 ئه‌مین جه‌لال ، له‌ کاره‌ساتێکی ته‌م و مژاوی دا ، له‌ شوقه‌که‌ی که‌وته‌ خواره‌وه‌ و دوا هه‌ناسه‌ی سپارد.

له‌ شه‌وی 14- 15 / 5 / 1968 ته‌رمه‌که‌ی ئەمین یان ، به‌ فڕۆکه‌ی تایبه‌تی ،له‌ رێگای به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌عساتی عێراق-ه‌وه‌ ، هێنایەوە بۆ فڕۆکه‌ خانه‌ی به‌غداد، ته‌رمه‌که‌یان بە رێو ره‌سمێکی شایسته‌ ، لە بەغدادەوە گه‌یاندە سلێمانی .

له‌ 15 / 5 / 1968 له‌ گردی سه‌یوان به‌ خاک سپێرا.

له‌ 17 /11/ 1968 ، کوڕێکیان بوو ،خانه‌واده‌که‌یان ، له‌ خۆشه‌ویستی (ئارام ) ناویان نا ( شاسوار ).

ئەمین جەلال
ئەمین جەلال

وێنه‌ی یه‌که‌م : ئه‌مین جه‌لال

وێنه‌ی دووه‌م : شاسوار جەلال (ئارام )

وێنەی سێ یەم :کۆمه‌ڵه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ ئه‌وروپا.


سه‌رچاوه‌ :

دیدارێک له‌ گه‌ڵ وه‌زیره‌ جه‌لال –ی خوشکی شه‌هید ئارام ی سه‌رکرده‌ له‌ سلێمانی

عەبدوڵڵا کەریم مەحمود