جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:Chawram»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[فەرەنجی(کوڵە باڵ)]]'''
'''[[ماڵباتێکی گەوهەرین]]'''  


نووسینی:  دکتۆر ناجح گوڵپی[[پەڕگە:66ages (5).jpg|وێنۆک]]
(لە بن نسێی کۆچە ئەبەدییەکەی دوکتۆر محەممەد ئیبراهیمی دا)
[[پەڕگە:21 085010.jpg|وێنۆک]]


فەرەنجی یان کوڵەباڵ ،پۆشاکی دێرن و لەمێژینەی  پیاوان بوە لە هەورامان ، بەهۆی پێوستی بۆ خۆپاراستن لەسەرما و سۆڵەی زستان، هەورامیەکان توانیویانە گەلێک پێداوستی ژیان بەدەستی خۆیان دروست بکەن،لەوانە فەرەنجی .
نووسین و توێژینەوە: '''[[هۆمەر نۆریاوی]]'''


'''چۆن '''[[فەرەنجی، کەونک، کەپەنک، کۆڵە باڵ]]''' دروست دەکرێت:'''
کلیلەوشە:ماڵباتی ئیبراهیمی، هیوا قادر، ئاوێر، شەپۆل، بەنی هەتوان، کورد


دەبێ ئاماژە بەوە بکەین کە فەرەنجی بومی کوردستانە و لەهەورامان دروست کراوە و دەکرێ،واتە  پۆشاکی تایبەتی هەورامانە /کوردستانە، وەستای دروست کردنی ئەم پۆشاکە لەهەورامانی تەخت،گوندەکانی کەیمنە،هانەگەرمڵە،نۆدشە، جەندین گوندی تری هەورامان بووە ، بەلام بەهۆی پەیدابونی قوماش ئیستا هەم لەبەرکردنی فەرەنجی هەم وەستای دروست کردنی کەم بۆتەوە.
من بە تەنها دەمرم و مردن پێم دەڵێ:


سەرەتا مووی بەرخ واتە (بەرگن )  نەک خوری مەڕ، لە بەرخە شەش مانگەکان کۆدەکرێتەوە،واتە بەرخ لەبەهاراندا و لەمانگی پێنج  کەش و هەوا گەرمی کرد بۆیەکەم جار  برینگە دەکرێت واتە مووکەی دەپاچینەوە، پاشان جوان دەشۆرێتەوە ،ئینجا دەبرێتە لای هەلاج تاکو شی بکاتەوە هەمووی یەک دەس ساف و جوان و خاوێن، دواتر دەبرێتە لای وەستای تایبەتی دروستکردنی فەرەنجی ، ئەم وەستایە  کۆمەلێک پێداوستی تر لە  بەرگن دروست دەکات وەک ( لباد، کەڕەک،کڵاو..هتد ).
پیاوە غەریبەکە ئەم ئێوارەیە گوڵێکم لێ بکڕە، من دەڵێم؛دڵۆپە ئاوەکانی سەر پەڕەی گوڵەکانتم
پێ بفرۆشە،با تونیم نەبێ.


بەرگن لەخوری  باریکتر و ناسکتر و سوکترە و باشتر دەلکێت بەیەکەوە بۆیە دەتوانین فەرەنجی و لباد و کەڕەکی لێ دروست بکەین، هەندێ ژنی بەسەلیقە موەکەیان بە باریکی ڕستوە و کراوە بە رانک وچۆغە.
ئەفسووس من وەختم نەماوە بۆ کڕینی گوڵ.
بەرگنی ئامادە کراو دەبرێتە لای وەستای فەرەنجی ،ئەویش بەشێوەیەکی یەکسان بلاوی دەکاتەوە ،لەسە چیخێک و ئاوپرژێنی  دەکات تاکو کەمێ تەڕ ببێ ، پاشان چیخەکە لول دەکات و دەیکاتەوە (ساوی ئەدات )  جوان ساوی بەرگنەکە دەکات و وردە وردە یەک دەگرێت و وەک پارچە قوماشێکی ئەستوری لێ دێت، چەندین جار ئەم کردارە دوبارە دەکاتەوە، چوار چیوەی دیاری کراوی بۆ دائەنێ واتە درێژی و پانی دیاری دەکات، بە زەردێنەی هێڵکە ئاوپرژێن دەکرێت و جەندین جاری تر ساو ئەدرێ تاکو جوان  یەک بگرێتو پتەوو بێت، دواتر دەی نوشێنێتەوە و هەمدیسان ساوی ئەدەن تاکو  وەک دوو پارچە قوماشی دوو قەدی لێ دێت، کە لەهەر سێ لاوە داخراوە، لەگەڵ ئەمەدا حساب بۆ هەردو گوێچکەی فەرنجیەکە کراوە، دوای ئەوە لە ناوچێخکە  دەری دەهێنن و هەمدیسان ساوی ئەدەن تاکو  ساف و پتەو ببێت،  پاشان وەستاکە  شووێنی قۆڵ و مل و یەخەکەی بە جوانی دەبڕێت ، و گوێچکەکانی  بەشێوازی تایبەت دەنوشێنێتەوە،  ( دەتوانین بڵێین  ساو ،،وەک ئوتوکردنی ئیستا وایە ).


(هیوا قادر،ل81)


پەیڤی بەرایی:


گەر بە نێو ڕووپەڕی دیرۆکی کورددا بگەڕێین،سەدان ماڵباتی خەمخۆر و گەلپەروەرمان پێ شک دێت کە هەر یەکە و لە گۆشە و سووچێکی نیشتمانەکەی کوردان یانژی لە تاراوگە و غوربەتەوە، سەرچاوەی ڕاژە و خزمەت بەرانبەر چاند و زمانی کوردی بوونە و هەوڵیان داوە زمان و کولتووری کوردی شانبەشانی زمان و چاندی نەتەوەکانی سەر ئەم گۆی زەوییە پێش بکەوێت و ناوی کورد و فەرهەنگەکەیشی هەردەم ناوێکی درەوشاوە و گەشی سەرزاران بێت. بەدرخانییەکان،جەلیلەکان،جەلیزادەکان،موکریانییەکان،موفتیزادەکان و موددەڕیسەکان،تەنێ ناوی چەند بنەماڵەیەکی نیشتمانپەروەر دێتە ئەژمار کە بەختەوەرانە تا دێت نموونەیان زێتر دەبێت. ئەم کورتە نووسینە ئاوڕێکی کورت دەداتەوە لە ماڵباتێکی تا سەرئێسقانی گەلپەروەری دی هەر لەم پەیوەندییەدا کە ئەویش ماڵباتی "ئیبراهیمی"یە کە چەندان سیمای دیاری تێدا هەڵکەوتووە؛ سەرتۆپەکانیش بریتینە لە مامۆستایان "ئاوێر"،"شەپۆل"و"بەنی هەتوان".
[[پەڕگە:232146 816.jpg|وێنۆک|ڕاست]]
'''ماڵباتێک نغرۆی گەلپەروەری:'''


ماڵباتی ئیبراهیمی(مەلاسەعید ناسراو بە"ئاوێر"(2004-1932) ،محەممەدساڵح ناودێر بە "شەپۆل"(2018-1933) و محەممەد بە نازناوی "بەنی هەتوان"(2024-1947)،یەکێکی دی لەو بنەماڵە درەوشاوانەی نێو مێژووی کورد دێتە ئەژمار کە هەر هەموو تەمەن و ژینی خۆی بە گەلەکەی خۆ بەخشیوە و بەدرێژایی ساڵانی ژیان،زێترین خزمەتی بە ڕووبەری زانست،ئەدەب و ڕۆشنبیریی نەتەوەکەی خۆ کردووە.
ئەم ماڵباتە،سەرەڕای ئەوەی هەر یەکە و لە گۆشەیەکەوە لە هەوڵی بڵاوکردنەوە،پەرەپێدان و پێشخستنی زمان و فەرهەنگەکەی خۆدا بوونە،بۆ خاکەڕایی و ڕەوشتبەرزییش،ویردی سەرزارانە و هەنووکەیش ئەم نەریتە و خەسڵەتە بڵندەی بۆ نەوەی ئێستایشی گوێزتووەتەوە و هەر ئێستاکەیش ئەم ماڵباتە دەیان مرۆی گەلپەروەری تێدایە کە هەر کامە و لە ڕەهەندێکەوە لە پێناو پێشخستنی دۆزی نەتەوەکەی خۆدا خەبات دەکەن.




[[فەرەنجی(کوڵە باڵ)|درێژەی بابەت]]
 
 
 
 
[[ماڵباتێکی گەوهەرین |درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٠:٠٤، ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٤

ماڵباتێکی گەوهەرین

(لە بن نسێی کۆچە ئەبەدییەکەی دوکتۆر محەممەد ئیبراهیمی دا)

21 085010.jpg

نووسین و توێژینەوە: هۆمەر نۆریاوی

کلیلەوشە:ماڵباتی ئیبراهیمی، هیوا قادر، ئاوێر، شەپۆل، بەنی هەتوان، کورد

من بە تەنها دەمرم و مردن پێم دەڵێ:

پیاوە غەریبەکە ئەم ئێوارەیە گوڵێکم لێ بکڕە، من دەڵێم؛دڵۆپە ئاوەکانی سەر پەڕەی گوڵەکانتم پێ بفرۆشە،با تونیم نەبێ.

ئەفسووس من وەختم نەماوە بۆ کڕینی گوڵ.

(هیوا قادر،ل81)

پەیڤی بەرایی:

گەر بە نێو ڕووپەڕی دیرۆکی کورددا بگەڕێین،سەدان ماڵباتی خەمخۆر و گەلپەروەرمان پێ شک دێت کە هەر یەکە و لە گۆشە و سووچێکی نیشتمانەکەی کوردان یانژی لە تاراوگە و غوربەتەوە، سەرچاوەی ڕاژە و خزمەت بەرانبەر چاند و زمانی کوردی بوونە و هەوڵیان داوە زمان و کولتووری کوردی شانبەشانی زمان و چاندی نەتەوەکانی سەر ئەم گۆی زەوییە پێش بکەوێت و ناوی کورد و فەرهەنگەکەیشی هەردەم ناوێکی درەوشاوە و گەشی سەرزاران بێت. بەدرخانییەکان،جەلیلەکان،جەلیزادەکان،موکریانییەکان،موفتیزادەکان و موددەڕیسەکان،تەنێ ناوی چەند بنەماڵەیەکی نیشتمانپەروەر دێتە ئەژمار کە بەختەوەرانە تا دێت نموونەیان زێتر دەبێت. ئەم کورتە نووسینە ئاوڕێکی کورت دەداتەوە لە ماڵباتێکی تا سەرئێسقانی گەلپەروەری دی هەر لەم پەیوەندییەدا کە ئەویش ماڵباتی "ئیبراهیمی"یە کە چەندان سیمای دیاری تێدا هەڵکەوتووە؛ سەرتۆپەکانیش بریتینە لە مامۆستایان "ئاوێر"،"شەپۆل"و"بەنی هەتوان".

232146 816.jpg

ماڵباتێک نغرۆی گەلپەروەری:

ماڵباتی ئیبراهیمی(مەلاسەعید ناسراو بە"ئاوێر"(2004-1932) ،محەممەدساڵح ناودێر بە "شەپۆل"(2018-1933) و محەممەد بە نازناوی "بەنی هەتوان"(2024-1947)،یەکێکی دی لەو بنەماڵە درەوشاوانەی نێو مێژووی کورد دێتە ئەژمار کە هەر هەموو تەمەن و ژینی خۆی بە گەلەکەی خۆ بەخشیوە و بەدرێژایی ساڵانی ژیان،زێترین خزمەتی بە ڕووبەری زانست،ئەدەب و ڕۆشنبیریی نەتەوەکەی خۆ کردووە. ئەم ماڵباتە،سەرەڕای ئەوەی هەر یەکە و لە گۆشەیەکەوە لە هەوڵی بڵاوکردنەوە،پەرەپێدان و پێشخستنی زمان و فەرهەنگەکەی خۆدا بوونە،بۆ خاکەڕایی و ڕەوشتبەرزییش،ویردی سەرزارانە و هەنووکەیش ئەم نەریتە و خەسڵەتە بڵندەی بۆ نەوەی ئێستایشی گوێزتووەتەوە و هەر ئێستاکەیش ئەم ماڵباتە دەیان مرۆی گەلپەروەری تێدایە کە هەر کامە و لە ڕەهەندێکەوە لە پێناو پێشخستنی دۆزی نەتەوەکەی خۆدا خەبات دەکەن.




درێژەی بابەت