جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی حەوتەم»

لە Kurd collect
Jump to navigation Jump to search
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[بنەچەی ڕۆژی یەکی ئایار لە کوێوە هاتووە؟]]'''
'''[[خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟]]'''
[[پەڕگە:111Images (1).jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:C0065f.jpg|وێنۆک]]
رۆزا لۆگزامبۆرگ
خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟


لە ئینگلیزییەوە: ئازاد ئارمان
نووسینی: ئاکام حەمە ئەمین


هرزی کامەرانی وەک یەک جەژن و پشووی پرۆلیتاری، بە پێناس و وەسیلەی جێبەجێ کردنی 8 سەعات کار لە ڕۆژێکدا یەکەمین جار لە ئوسترالیا لە دایک بوو. کرێکارانی ئوسترالیا لە ساڵی 1856 بە کۆمەل بڕیاری یان دا یەک ڕۆژ کار رابگرن و کۆبوونەوە و مەراسیم بەرێبخەن لە پێناوی چەسپاندنی 8 سەعات کار لە ڕۆژێک دا.  
"غیاث الدين ابو الفتح عمر ابراھیم" خیام لەشارى نیشاپور لە دایک بووە، ساڵی لەدایک بوون و مردنی بە دروستی نازانرێت و ڕوون نیە، بەڵام ھەندێ بۆچوون دەڵێت: لە ڕۆژی پێنج شەممەی ١٢ محەرەمی ٤٣٩ ك ی لە دایک بووە.


ئەم ڕۆژەی ئەو مەراسیمەیان تیایدا بەرپاکرد 21 ی ئەپریل بوو. لە سەرەتادا کرێکارانی ئوسترالیا بە تەنها ساڵی 1856 یان لە بەر چاو گرتبوو، بەڵام مەراسیمی یەکەمین ساڵ کاریگەری گرنگی دانا لە سەر جەماوەری پرۆلیتاریای ئوسترالیا، کە بە شوێنێک گەیشت بوو بە وروژانێکی دیار و نوێ، بۆیە بڕیاری یاندا هەموو ساڵێک دووبارە مەراسیم بگێرن.
لە نێوان ساڵەکانی (٥٠٨ -٥٣٠)ك ھەندێکی تر دەڵێن (٥١٥) کۆچی دواییکردووە، بەشێوەیەکی گشتی ئەتوانرێت بگوترێت لە نیوەی یەکەمی سەدەی پێنجەم ھەتا سەرەتاکانی دەیەی سەدەی شەشەم ژیاوە، نازناوی "خیامی" لە باوکیەوە بۆماوەتەوە چونکە پیشەی خێمە دورین بووە، ئەو شارەزایی زانستەکانی بیرکاری، فەلسەفە، پزیشکی و ئەستێرەناسی بووە.


لە ڕاستی دا چ شتێک ئەو ئازایەتی یە مەزنەی دا بە کرێکاران کە باوەر بە هێزی خۆیان بکەن و هەروەها رێککەوتن نامەیەکی کاری جەماوەری بە خۆیان هەڵیبژێڕن؟ چ شتێک توانی ئەم ئازایەتی یە بە کۆیلانی دەستی کارگە و کارخانەکان بدات بۆ بانگەوازکردنی سوپای خۆیان؟ بەوشێوەیە ئیدەی مەراسمی پرۆلیتاری بەخێرایی قەبوول کرا، وە لە ئوسترالیا دەستی پێکرد و بڵاوبۆوە بۆ ووڵاتانی تر سەرەنجام تەواوی پرۆلیتاریای جیهانی گرتەوە.
"بەس ھەڵ بخولێ بە دەوری پیس و پاکا


یەکەمین نموونە کە بە دوای کرێکارانی ئوسترالیا دا بەرێوە چوو، کرێکارانی ئەمریکایی بوون. لە ساڵی 1886 دا ئەوان باوەریان وابوو (1)ی ئایار ببێت بە ڕۆژی راگرتنی کار لە جیهاندا. لەم ڕۆژەدا 200 هەزار کرێکار دەستیان لە کار کێشایەوە و داخوازی (8) سەعات کار یان لە ڕۆژێکدا بەرزکردەوە.
تا کەنگێ بەشوێن ھەموو خراپ و چاکا


دواتر دەسەڵاتداران ڕێگری یاسایی و پولیسی یان دانا بۆ قەدەغەکردنی کرێکاران بۆ چەندین ساڵ بۆ ڕێگەگرتن لە دووبارە بوونەوەی (ئەم قەبارەیە) لە خۆپیشاندان. هەروەها لە ساڵی 1888 دا ئەوان سەرلەنوێ بڕیاری یان دا و سووربوون کە مەراسیمی داهاتوو ئەبێت لە 1ی ئایاری 1890 دا بێت.
گەر زەمزەمی ، یا دایبنێ ئاوی ژیانی


ناچاری دەبێ ڕۆچی بە سینەی خاکا" (م. ھەژار )


[[بنەچەی ڕۆژی یەکی ئایار لە کوێوە هاتووە؟|درێژەی بابەت]]
خیام کێ بوو، ئەو شاعیرە مەی نۆشە ھیندۆسیە لەزەت پەرەستەی کە صادقی ھیدایەت باسی دەکات یان، فەیلەسوف،عارف،کافر،کامیانبووە؟.
 
[[خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟|درێژەی بابەت]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٨:٢٢، ٤ی ئازاری ٢٠٢٢

خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟

C0065f.jpg

خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟

نووسینی: ئاکام حەمە ئەمین

"غیاث الدين ابو الفتح عمر ابراھیم" خیام لەشارى نیشاپور لە دایک بووە، ساڵی لەدایک بوون و مردنی بە دروستی نازانرێت و ڕوون نیە، بەڵام ھەندێ بۆچوون دەڵێت: لە ڕۆژی پێنج شەممەی ١٢ محەرەمی ٤٣٩ ك ی لە دایک بووە.

لە نێوان ساڵەکانی (٥٠٨ -٥٣٠)ك ھەندێکی تر دەڵێن (٥١٥) کۆچی دواییکردووە، بەشێوەیەکی گشتی ئەتوانرێت بگوترێت لە نیوەی یەکەمی سەدەی پێنجەم ھەتا سەرەتاکانی دەیەی سەدەی شەشەم ژیاوە، نازناوی "خیامی" لە باوکیەوە بۆماوەتەوە چونکە پیشەی خێمە دورین بووە، ئەو شارەزایی زانستەکانی بیرکاری، فەلسەفە، پزیشکی و ئەستێرەناسی بووە.

"بەس ھەڵ بخولێ بە دەوری پیس و پاکا

تا کەنگێ بەشوێن ھەموو خراپ و چاکا

گەر زەمزەمی ، یا دایبنێ ئاوی ژیانی

ناچاری دەبێ ڕۆچی بە سینەی خاکا" (م. ھەژار )

خیام کێ بوو، ئەو شاعیرە مەی نۆشە ھیندۆسیە لەزەت پەرەستەی کە صادقی ھیدایەت باسی دەکات یان، فەیلەسوف،عارف،کافر،کامیانبووە؟.

درێژەی بابەت