جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «گوێڕ»
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) (پەڕەی دروست کرد بە «وێنۆک شارۆچکەی گوێر لە رووی جوگرافی یەوە دەکەویتە ناوەراستی ھەرسێ شاری پارێزگای '''ھەولێر''' و پارێزگای مووسڵ و قەزای مەخموور دەکەویتە باشوری خور ئاوای شاری '''ھەولێر''' نزیکەی ٤٠ کم لی یەوە دوورە و ھەروەھا شاری مووسڵ دەکەوێتە باکور...»ەوە) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:1s30 ER.jpg|وێنۆک]] | [[پەڕگە:1s30 ER.jpg|وێنۆک]] | ||
شارۆچکەی گوێر لە رووی جوگرافی یەوە دەکەویتە ناوەراستی ھەرسێ شاری پارێزگای '''[[ | شارۆچکەی گوێر لە رووی جوگرافی یەوە دەکەویتە ناوەراستی ھەرسێ شاری پارێزگای '''[[هەولێر]]''' و پارێزگای مووسڵ و قەزای مەخموور دەکەویتە باشوری خور ئاوای شاری '''[[هەولێر]]''' نزیکەی ٤٠ کم لی یەوە دوورە و ھەروەھا شاری مووسڵ دەکەوێتە باکوری خور ئاوای گوضر و نزیکەی ٤٥ کم لی یەوە دوورە قەزای مخمور یش دەکەویتە باشوری خور ئاوای شاروچکەی گوێر بەم شێوەیە. زێی گەورە سنووری پارێزگای ھەولێر و پارێزگای مووسڵ لێکجیا دەکاتەوە، ناوچەیەکی دەشتایی یان بەرینی ھەیە و لەگەل حاویەی گوێر دەم زی ی و دەم زی ی لەگەل ناوچەیەکی زوری گردو دوڵ. | ||
'''چۆنیەتی دورست بوونی ناحیەی گوێر''' | '''چۆنیەتی دورست بوونی ناحیەی گوێر''' | ||
| ھێڵی ٦: | ھێڵی ٦: | ||
گوێر لەبەر ئەوەی زێی گەورە بە روخدا تیپەر دەبیت و دەکەویتە سەر زێی گەورە چەند ساڵێک بەر لە سالی ١٩٠٠ ناوی لێنراوە (قویر) لەسەر دەقی عوسمانی یەکان و لەبەر ئەوەی ناوچەیەکی کشتوکاڵی دەشتێکی زوری ھەیە ووردە وردە خەڵک رووی لەم ناوچەیەکی بەخیرایی گەورە بووە تاکو سالی ١٩٢٧ بوتە ناحیە تاکو ئەمروش ھەر وەکو خوی ماوتەوە. لە رووی ئیداریەوە: | گوێر لەبەر ئەوەی زێی گەورە بە روخدا تیپەر دەبیت و دەکەویتە سەر زێی گەورە چەند ساڵێک بەر لە سالی ١٩٠٠ ناوی لێنراوە (قویر) لەسەر دەقی عوسمانی یەکان و لەبەر ئەوەی ناوچەیەکی کشتوکاڵی دەشتێکی زوری ھەیە ووردە وردە خەڵک رووی لەم ناوچەیەکی بەخیرایی گەورە بووە تاکو سالی ١٩٢٧ بوتە ناحیە تاکو ئەمروش ھەر وەکو خوی ماوتەوە. لە رووی ئیداریەوە: | ||
ھەر لە سەرەتایی دروست بونی یەو سەر بە پارێزگای '''[[ | ھەر لە سەرەتایی دروست بونی یەو سەر بە پارێزگای '''[[هەولێر]]''' بوو بەڵام لەبەر بارودۆخ وکێشەی سیاسی لە سالی ١٩٨٨ بەریارێکی ئەنجومەنی سەر کردایەتی شۆرشی حیزبی بەعس خرایە سەر پارێزگای مووسڵ و تاکو ئیستا لە رووی ئیداری سەر بە پارێزگای ناوبراوە. بەڵام ھەرێمی کوردستان زۆر لە فەرمانگەکانی سەر بە پارێزگای ھەولێر کردۆتەوە لەم ناحیەییە، بەڵام ناحیەی گوێر یەکێکە لە ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق. | ||
وەک پێداچوونەوەی ٠٩:٥٧، ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠٢٢
شارۆچکەی گوێر لە رووی جوگرافی یەوە دەکەویتە ناوەراستی ھەرسێ شاری پارێزگای هەولێر و پارێزگای مووسڵ و قەزای مەخموور دەکەویتە باشوری خور ئاوای شاری هەولێر نزیکەی ٤٠ کم لی یەوە دوورە و ھەروەھا شاری مووسڵ دەکەوێتە باکوری خور ئاوای گوضر و نزیکەی ٤٥ کم لی یەوە دوورە قەزای مخمور یش دەکەویتە باشوری خور ئاوای شاروچکەی گوێر بەم شێوەیە. زێی گەورە سنووری پارێزگای ھەولێر و پارێزگای مووسڵ لێکجیا دەکاتەوە، ناوچەیەکی دەشتایی یان بەرینی ھەیە و لەگەل حاویەی گوێر دەم زی ی و دەم زی ی لەگەل ناوچەیەکی زوری گردو دوڵ.
چۆنیەتی دورست بوونی ناحیەی گوێر
گوێر لەبەر ئەوەی زێی گەورە بە روخدا تیپەر دەبیت و دەکەویتە سەر زێی گەورە چەند ساڵێک بەر لە سالی ١٩٠٠ ناوی لێنراوە (قویر) لەسەر دەقی عوسمانی یەکان و لەبەر ئەوەی ناوچەیەکی کشتوکاڵی دەشتێکی زوری ھەیە ووردە وردە خەڵک رووی لەم ناوچەیەکی بەخیرایی گەورە بووە تاکو سالی ١٩٢٧ بوتە ناحیە تاکو ئەمروش ھەر وەکو خوی ماوتەوە. لە رووی ئیداریەوە:
ھەر لە سەرەتایی دروست بونی یەو سەر بە پارێزگای هەولێر بوو بەڵام لەبەر بارودۆخ وکێشەی سیاسی لە سالی ١٩٨٨ بەریارێکی ئەنجومەنی سەر کردایەتی شۆرشی حیزبی بەعس خرایە سەر پارێزگای مووسڵ و تاکو ئیستا لە رووی ئیداری سەر بە پارێزگای ناوبراوە. بەڵام ھەرێمی کوردستان زۆر لە فەرمانگەکانی سەر بە پارێزگای ھەولێر کردۆتەوە لەم ناحیەییە، بەڵام ناحیەی گوێر یەکێکە لە ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق.
پێکھاتە و نەتەوە
گوێر لە رووی پێک ھاتەوە لە دوو پێک ھاتەی سەرکی یەوە پیک دیت کە بریتین لە کورد عەرەب دەتوانین بلیین ریژەی کوردو عەرەب لەم ناوچەیە وەکو یەکن لە یەک نزیکن (٥٠% کورد و ٥٠% عەرەب). ھەروەھا شاروچکەی گویر ٥١ گوند لە خووە دەگرین کە دواتر یاسیان لیوە دەکەین. سەنتەری شاروچکەی گویر نزیکەی ٩٥٠٠ کەس دەبن و ژمارەی دانیشتووانی گوندەکانیش نزیکەی ٣٤٥٠٠ کەس دەبن واتە سەنتەری شاروچکەی و گوندەکان پیکەوە نزیکەی ٤٤٠٠٠ کەسن ئەوانە بە فیعلی نیشتەجی ی سنوورەکەن. بەلام تیکرای ئەو کەسانەی کە ماددەی ١٤٠ یان کردووە و پسوولەی خوراکیان گوازراەتەوە گویر و گوندەکان زیاتر لە ١٠٠ ھەزار کەس دەبن. ئەم ٥١ گوندە سەر بە ناحیە گویرن لە رووی ئیدارەی موصل بەلام لە رووی ئیدارە ی ھەولیر لە سالی ٢٠٠٨ – ٢٠٠٩ کە ناحیەی شمامک دروست بوو ئەم شەش گوندە خرانە سەر ناحیە نابراو وندەکان (قشلە – میل سید محمد – میل سید عبالکریم –عەوینە – سعداوە – دھیمات).
سەرچاوە: ویکیپێدیا