داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی حەوتەم
خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟
خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟
نووسینی: ئاکام حەمە ئەمین
"غیاث الدين ابو الفتح عمر ابراھیم" خیام لەشارى نیشاپور لە دایک بووە، ساڵی لەدایک بوون و مردنی بە دروستی نازانرێت و ڕوون نیە، بەڵام ھەندێ بۆچوون دەڵێت: لە ڕۆژی پێنج شەممەی ١٢ محەرەمی ٤٣٩ ك ی لە دایک بووە.
لە نێوان ساڵەکانی (٥٠٨ -٥٣٠)ك ھەندێکی تر دەڵێن (٥١٥) کۆچی دواییکردووە، بەشێوەیەکی گشتی ئەتوانرێت بگوترێت لە نیوەی یەکەمی سەدەی پێنجەم ھەتا سەرەتاکانی دەیەی سەدەی شەشەم ژیاوە، نازناوی "خیامی" لە باوکیەوە بۆماوەتەوە چونکە پیشەی خێمە دورین بووە، ئەو شارەزایی زانستەکانی بیرکاری، فەلسەفە، پزیشکی و ئەستێرەناسی بووە.
"بەس ھەڵ بخولێ بە دەوری پیس و پاکا
تا کەنگێ بەشوێن ھەموو خراپ و چاکا
گەر زەمزەمی ، یا دایبنێ ئاوی ژیانی
ناچاری دەبێ ڕۆچی بە سینەی خاکا" (م. ھەژار )
خیام کێ بوو، ئەو شاعیرە مەی نۆشە ھیندۆسیە لەزەت پەرەستەی کە صادقی ھیدایەت باسی دەکات یان، فەیلەسوف،عارف،کافر،کامیانبووە؟.