محەمەد حەمەساڵح تۆفیق

نووسەر و وەرگێر و شارەزا و پسپۆری بواری جینۆساید.

بەرهەمە چاپكراوەكانى وەرگێڕ

1. جینوَساید لە عێراقدا .. پەلامارى ئەنفال بوَ سەر كورد.

وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە (چاپى یەكەم 1999 بە ناوى خوازراوى سیامەندى موفتى زادەوە، 600 لاپەڕە ، ناوەندى چاپەمەنیى خاك ـ سلێمانى. چاپى دووەم 2004 ، 460 لاپەڕە، خانەى وەرگێڕان ـ سلێمانى). چاپى سێهەم 2013، دەزگاى رۆشنبیریى جەمال عیرفان، سلێمانى، 470 لاپەڕە. چاپى فارسى (نسل كشى در عیراق، هجوم أنفال بە كردها) لە دەقە كوردییەكەیەوە لە لایەن (رشید حیدرى)یەوە وەرگێڕراوە، ساڵى 2014 ، دەزگاى رۆشنبیریى جەمال عیرفان چاپى كردووە، 500 لاپەڕە.

2. ڕۆمانى كیژى كاپیتان، نووسینى: ئەلێكساندەر پووشكین، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، چاپى یەكەم، ساڵى 1999، 156 لاپەڕە، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانى. چاپى دووەم، ساڵى 2013، دەزگاى رۆشنبیریى جەمال عیرفان، 261 لاپەڕە.

3. خـوریـى زێـڕیـن "ئەفسانەكانى گەلانى قەوقاز"

وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، ساڵى 2000 ، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانى، 260 لاپەڕە.

4. هۆنراوە و چیروَكى فوَلكۆریى كوردەوارى "بەرگى یەكەم"

كۆكردنەوە و لێكۆڵینەوە، ساڵى 2000، وزارەتى رۆشنبیرى، بەڕێوەبەرێتیى گشتیى چاپ و بڵاوكردنەوە، سلێمانى، 442 لاپەڕە.

5. kurdish folktales، (چیرۆكى فۆلكلۆریى كوردی) كۆكردنەوە، وەرگێڕانى لە كوردییەوە بۆ ئینگلیزى پرۆفیسۆر ویلەر تاكستۆن wheeler thackston لە زانستگەى هارڤارد، ساڵى 1999، چاپى یەكەم، ئەمەریكا ـ نیویۆرك ـ دەزگاى كتێبخانەى كوردى، 118 لاپەڕە. چاپى دووەم، ساڵى 2006، وەزارەتى رۆشنبیرى ــ خانەى وەرگێڕان، سلێمانى، 139 لاپەڕە.

6. گۆڕینى ڕژێم ، كۆمەڵە وتارێكى سیاسییە لە سەر عێراق ، نووسینى كریستۆفەر هیچنس، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە. ساڵى 2004، خانەى وەرگێڕان ــ سلیمانى، 192 لاپەڕە.

7. ڕێبەرى یارمەتیدانى كەمینەى نەتەوەیى بۆ بەشداریكردن لە پرۆسەى هەڵبژاردندا. ئامادە كرنى ئۆفیسى دەزگاكانى دیموكراتى و هەڵبژاردن، وەرگێڕانى لە ئینگلیزییەوە، چاپكردنى پەیمانگاى كوردى بۆ هەڵبژاردن، ساڵى 2004، 122 لاپەڕە.

8. قبور غیر هادئە: البحپ عن المفقودین فى كردستان العراق / تقریر منڤمە مراقبە حقوق الأنسان، الترجمە من الإنكلیزیە. الگبعە الأولى، دار الترجمە ـ السلیمانیە، 2004، 101 صفحە. الگبعە الپانیە، مۆسسە جمال عرفان الپقافیە، السلیمانیە، 2013، 124 صفحە.

9. دلیل لمساعدە الأقلیە القومیە للمساهمە فى العملیە الأنتخابیە. إعداد مكتب المۆسسات الدیقراگیە وحقوق الأنسان، الترجمە من الإنكلیزیە، من منشورات المعهد الكردى للإنتخابات، السلیمانیە، سنە 2004 ، 104 صفحە.

10. رۆمانى دۆنى ئارام، نووسینى: میخائیل شۆڵوَخۆڤ، وەرگێڕان لە عەرەبییەوە. خانەى وەرگێڕان ـ ساڵى 2005، سلێمانى، 563 لاپەڕە.

11. ئەمەیە ئەمەریكا.. یادەوەریی كوردێك لە ئەمەریكادا، (یاداشت). دەزگاى خەندان بۆ پەخش و وەشاندن، ساڵى 2005، 147 لاپەڕە.

12. میر ئیڤان و گورگە بۆر، (كۆمەڵێك ئەفسانە و چیرۆكى میللیى گەلان)، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، ساڵى 2005، 164 لاپەڕە.

13. كارێكى ژەهراوى: ئەمەریكا و عێراق و گازبارانى هـەڵـەبـجـە، نووسینى یووست هیڵتەرمان، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، ساڵى 2008، كۆمپانیاى ئاوێنە بۆ چاپ و بڵاوكردنەوە، سلێمانى، 437 لاپەڕە.

14. كەركووك لە دوو راپۆرتى گرووپى قەیران نێودەوڵەتیدا، وەرگێڕان لە ئینگلیزی و عەرەبییەوە بە هاوكاریى لەگەڵ ئازا حەسیب قەرەداخى، دەزگاى توێژینەوە و بڵاوكردنەوەى موكریانى، ساڵى 2009، هەولێر، 208 لاپەڕە.

15. رێبازى سۆفیگەریى نەقشبەندیى ـ خالیدى، لە بڵاوكراوەكانى دیدارى جیهانیى مەولانا خالید، نووسینى كۆمەڵێك توێژەر، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، چاپكردنى دەزگاى چاپ و بڵاوكردنەوەى ئاراس، چاپى یەكەم، ساڵى 2009، هەولێر، 468 لاپەڕە. چاپى دووەم، ساڵى 2014، دەزگاى رۆشنبیریى جەمال عیرفان، سلێمانى، 466 لاپەڕە.

16. گەلە بەشخوراوەكانى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاست، كۆكردنەوە و ئامادەكردنى: دێڤید ئەندرۆس، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، لە بڵاوكراوەكانى مەڵبەندى كوردۆلۆجى، ساڵى 2009، سلێمانى، 164 لاپەڕە.

17. ڤاسیلیساى نازدار ، (چیرۆكى میللیى رووسى)، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە (بە هاوكاریى كانیى كچم و بە ناوى ئەویشەوەیە)، ساڵى 2006، وەزارەتى رۆشنبیری، خانەى وەرگێڕان، سلێمانى، 202 لاپەڕە.

18. شێخ مەحموود: سەرهەڵدان و شكستى سەربەخۆیى باشوورى كوردى پاش جەنگى جیهانیى یەكەم، نووسینى وەدیع جوەیدە، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، (55 لاپەڕەیە لە كتێبى یادنامەى شێخ مەحموودى حەفید، لە بۆنەى پەنجا ساڵەى كۆچى دوایى شێخدا)، بنكەى ژین، سلێمانى، ساڵى 2006.

19. لە گاسنەوە بۆ كۆمپیوتەر (گۆڕان، ڕەفتارى بەكۆمەڵ، بزووتنەوەى كۆمەڵایەتى)، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانى، ساڵى 2010، كتێبى گیرفان، 116 لاپەڕە.

20. هژه هى أمریكا .. مژكرات وخواگر كوردى فى أمریكا، كتابە: محمد حمه صالح توفیق، ترجمە: رحیم حمید عبدالكریم بالتعاون مع المۆلف، من منشورات الجمعیە الپقافیە فى كركوك، 2013، 240 صفحە.

21. أوجه الشبه بین جینوساید الكورد والهنود الحمر والهولوكوست النازى (بحپ مقدّم الى مۆتمر الجینوساید المنعقد فى أربیل 26 ـ 28 كانون الپانى 2008)، من منشورات مۆسسە ماركریت، 2013، السلیمانیە، 96 صفحە.

22. الأنفال .. الكورد ودولە العراق، تألیف: شورش حاجى رسول، الترجمە من الكوردیە: محمد حمه صالح توفیق و حسن عبدالكریم و دلیر میرزا، دار الترجمە، 2005، السلیمانیە، 212 صفحە.

23. پشیلە سپییە بچكۆلە (چیرۆكى منداڵان)، نووسینى: مابوا (چینى)، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، خانەى سمۆرە بۆ رۆشنبیریى منداڵان، ساڵى 2009، سلێمانى، 24 لاپەڕە.

24. میشكا و چێشتى سمۆلینا (چیرۆكى منداڵان)، نووسینى: نیكۆڵاى نۆسۆڤ (رووسى)، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، خانەى سمۆرە بۆ رۆشنبیریى منداڵان، ساڵى 2010، سلێمانى، 32 لاپەڕە.

25. a brief study on: anfal as kurdish genocide. margaret publication center, sulaimaniya, 2014.

ئەم باسە لە ئۆكتۆبەرى 1913لە كۆرێكدا لە شارى فرانكفۆرتى ئەڵمانیا و لە تەمووزى 2014 لە كۆنفرانسى لێكۆڵەرەوانى جینۆساید لە شارى وینیپیگى كەنەدا و لە مارتى 2015 دا لە بەشى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستى زانكۆى یاگیلۆنیا لە شارى كراكۆڤى پۆڵەندا پێشكەش كراوە.

26. كورد لە نامەكانى میس بێڵ دا، وەرگێڕان لە ئینگلیزییەوە، چاپكردن و بڵاوكردنەوەى دەزگاى رۆشنبیریى جەمال عیرفان، ساڵى 2016، سلێمانى، 340 لااپەڕە.