دەستخەتێکی شێخ مارفی نۆدێی ١٧٥٢ - ١٨٣٨
دەستخەتێکی شێخ مارفی نۆدێی
١٧٥٢ --- ١٨٣٨
ئەم دەستخەتەی گەورە زانا، مەلا، ئەدیب، زمانزان، مامۆستا شێخ مارفی نۆدێی، تۆڕەمەی ڕەچەڵەکی بنەماڵەی شێخ ڕەسوڵی گەورەیە، کە زیاتر بە شێخ ڕەسوڵی خان ئاشووری ناسراووە، بەرزەنجی بە دەستخەتی خۆی تۆڕەمەکەی نوسیووەتەوە.
ئەم شێخ ڕەسوڵە، دەچێتەوە سەر پیری شاهۆ [پیر خدری شاهۆ] و، بنەماڵەکەشی بە خانەدانی هاشمی خان ئاشووری بەنامێن لە شارەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا، ئەم تۆڕەمە دەستخەتەی شێخ مارفی بەرزەنجی، مۆر و واژۆی چەند زانا و ناودارێکی ئەو سەردەمەی پێووەیە، کە کاک ئەحمەدی شێخی بەرزەنجی دیارترینیانە، واژۆ و ناوەکان بەم جۆرەن :
- یەک ـ ئەحمەد نۆدێهی قادری، مودەڕیسی سلێمانی.
- دوو ـ عەبدوولسەلامی قازی لە لیووای سلێمانی.
- سێ ـ نەقیب ئەحمەد، لە ئەیالەتی شارەزوور.
- چوار ـ حسێن حسێنی بەرزنجی
- پێنج ـ قازی لاشام.
- شەش ـ موحەمەد، مودەڕیسی چنارە.
- حەوت ـ مستەفا حسێنی تاوە گۆزی
جێی ئاماژەیە کە مەلا شێخ مارفی نۆدێی بەرزەنجی، زۆر دەستخەت و بەڵگەنامە و شێعر و دانراووی لێبەجێماوە، کە شایستەی لێکۆڵینەوە و لێووردبوونەووەن، چونکە لە پلەیەکی بەرزی ئەدەبی و زمانەوانی دان، بۆ نموونە ئەم دێڕە شێعرە دەنووسین کە برای ئازیزمان دکتۆر ئیسماعیل بەرزەنجی وەریگێڕاوە :
و مسقط رٲسي ارض کرد و ربعها
و قد کان فیها نشأتي ثم نـشـوتـي.
خاک و ماڵی کوردانه جێی لەدایکبوونمە
هەر ئەوێ شوێنی گەشە و دڵخۆشی بوونمە
بەیتەکەش لە بەحری (طويل)ه بەمشێوەیە:
فعول مفاعيلن فعولن مفاعلن
فعول مفاعيلن فعولن مفاعلن
هێمن مەلا كەریم بەرزەنجى عومەر مەلا كەریم بەرزەنجى