ئەحمەد عەزیز عەلی عەلاف
لە ساڵی 1941 لە گەرەکی شێخان لە شاری سلێمانی لە دایکبووە.
لە تەمەنی حەوت ساڵییەوە بەهۆی نەخۆشی چاو ئێشەوە بینایی لە دەست ئەدات. لە دوایی دوو نەشتەرگەری بێ هیوا دەبیت و بینایی بۆ ناگەرێتەوە.
بۆیە ناتوانیت وەک منداڵیکی ئاسایی بچێتە قوتابخانەی ئاسایی، ماوەیەک لە فێرگەی لە مزگەوتی گەورەی شاری سلێمانی قورعان دەخوێنیت و پاشان دەچیتە بەغدا لەوێ دەخوێنێت و هەر لە بەغدا بڕوانامەی سەرەتایی وەردەگرێت و دەگرێتەوە شاری سلێمانی.
پاش گەرانەوەی بۆ شاری سلێمانی پەیوەندی بە بەرێوەبەرایەتی پەروەردەی سلێمانیەوە و دەکات لە خوێندگای ئێوان درێژە بە خویندی ناوەندی دەدات بە هاوکاری هاورێکانی (عەباس مەلا قادر، نەوشیروان مستەفا، قادر فەرجی ڕەشان و براو باوکێیەوە هاتووچۆی پێ دەکرێت، پاشان ساڵی 1962 ناوەندیش بە سەرکەوتوویی تەواو دەکات و درێژە بە خویندن دەدات لە کۆلیژی ئادان بەشی زمانی عەرەبی لە بەغدا وەردەگیرێت.
لە بەغداش لەگەڵ ڕەوانشاد ( نەوشیروان مستەفا و قادر فەرجی ڕەشان) لە شەقامی ڕەشیدا لە (راس القریة) لەو جێگەییەی کە تەلەقە لە عەبدولکەریم قاسم کرا شوقەیەک دەگرن بەکرێ لە ماڵیکی مەسیحی خەڵکی سلێمانی بە کرێ. نەوشیروان مستەفا (علوم سیاسی) و مامۆستا قادر فەرجی ڕەشان کۆلیژی ئاداب بەشی ئینگلزی دەخوێنن بەهۆی جیاوازی کاتی خوێندنی هاورێکانی دیسانەوە گرفتی هاتووچۆ بۆ ناوبراو دروست دەبێت. هەر بۆیە بەناچاری ماڵی باوکی بەناچاری لە سلێمانیەوە بار دەکەن بۆ بەغدا و بەو مەبەستەی هاوکاری کورەکەیان بکەن.
ئەحمەد عەزیز عەلی عەلاف دوایی چوار ساڵ خویندن لە کۆلێژی ئاداب بە سەرکەوتووی زانکۆ تەواو دەکات و بە خێزانەوە جارێکی تر دەگەرێنەوە بۆ شاری سلێمانیو دەبێتە مامۆستا لە قوتابخانەی (جمهوری) لە سەرشەقام و پاشان لە ئیسکان و دواتر لە قوتابخانەی کانێسکان دەبێتە مامۆستای زمانی عەرەبی.
ناوبراو لە ساڵی 1973 لەگەڵ سەبری حاجی قادری ئابڵاخی هاوسەرگیری دەکات و دەبنە خاوەنی چوار منداڵ بەناوەکانی ( ئاسوودە، ئاسا، ئارێز و ئاوان).
مامۆستا ئەحمەد عەزیز عەلی عەلاف یەکەم کەس دەبێت کە نووسینی برێڵ (Braille) دێنێتە شاری سلێمانی .
تێبینی: نووسینی برێڵ (Braille) کە پیتەکانی لە شەش خاڵی بەرز پێکهاتوون لە پێکهاتەی جۆراوجۆر، کە بە هەستی دەست لێدان دەستنیشان دەکرێن؛ برێل.
پاش خاننشین کردنی دەبیتە مامۆستای نووسینی برایلی لە پەیمانگای نابینایان پاشان ھەر لەوی پلەی مشرف تەربەوەی پی دەخشن وە ک مامۆستایەکی سەرکەوتوو.... ئەوەی شایەنی باسە :زۆر جوان وریک پۆش بوو ھەمیشە دەبوو جلەکانی ئوتوو کراوبوونیت پیڵاوی بیریشی بۆیاخی لە پی نەئەکرد ھەموو رۆژیک ریشی ئەتاشی تاکور بوو لە ماڵی باوکی خوشکە گەورەکەی وا فیری کردبوو ھەمیشە بە دەرویووە بوو دوای ھاوسەرەکەی بوو بە ئاوینە وچاوەکانی ھەمیشە پیکەوە بووین بۆ دەوام وھاتنەوەیان لە یەک قوتابخانەدا ١—مامۆستا ئەحمد بەھرەیکی زیرەکی زۆری ھەبوو بۆ یە توانی بەیارمەت خیزانەکەی وتواناوباوەربوونی بە خۆی بە سەرکەوتووی پلەکانی خوندن ببریت تەنانەت ھەندی لە ھاوری چاوساغەکانی داوای یارمەتیان لە دەکریت لە ھەندی بابەتی ااعرابی دیرە شیعریەکان وشی کردنەوە مانالۆغەویکانی ... ٢— ووریای لە پۆلدا وبە یەجار ناوی قوتابیکان وجیگای دانشتنیان شارەزا دەبوو دەنگی دەناسینەوە کە وورتەیەک بھاتە یەکسەر دەی ووت : فڵان کەس بی دەنگ بە ئەمان بە ئەزموونی قوتابیان کە باس کراوە .. ٣— خوشک وبراکانی ودوای ھاوسەرگیری کە پشتیوانیکی گەورەو بوو یارمەتی دەری بوو بۆ دانانی پرسیار تاقیکردنەوە تسلیح کردنی وەرقەی تاقیکردبەوەکان زۆر بەووردی گوی لە وەڵامەکان دەگرت ودووبارەی دەکردەوە تا ھەقی تەواوی خۆی پیبدات ٤— دیارە ئەوسەردە مە کۆتای پەنجاکان سەردەمی سەرھەڵدانی بیری ئازادیخوازن وشۆرشگیران بوو بۆیە ئەویش ھەر زوو تیایدا چەکەرەی کردبوو ببووە ئەندامی حزبی شیوعی عیراقی ساڵانی دوای کۆتای شەری جیھانی دووەم ..کە خۆشک وبرا بجووکەکانی داواکایان لی ھەبووایە پی ئەووتن بڵین بروخی ئیستعمار ئینجا پیتان ئەڵیم .. بۆیە ھەر لە ساڵی ١٩٧٩ لە قوتابخانەوە لە دائرەی ئەمنەوە ھەڵئکووتنە سەری ودەست بەسەری دەکەن دەیبەن بۆ ئەمەن توەشی لیدان وئەشکەنجەیەکی زۆر دەبیتەوە شەو درەنگانیک دەیبەنەوە بەردەگای ماڵەوەیان لە کانیسکان لە دەرگا ئەدەن وبەجی دەھیڵن تا یەک حەفتە ناتوانی دەوام بکات ئەوەندیان لە بنی پی دابوو ئاوسابوو ٥— شایەنی باسە یەکەم نابینا بوو پاش گەرانەوەی لە بغداد کە نووسینی برایلی زبر ھینایە سلیمانی وچەند مامۆستایەکی نابینای ناسیاوی خۆیانی فیری کرد لە سەرتاوە ملامحمدی دەنگ گەورە ی مزگەوتی گەورە وملاتوفیق خاڵی غفوری میرزا کریم ئەو دوو ملایە کاتی خۆی قران خوینی ماڵەو سەرقبران بوون بۆ دایکی کە ھەر زوو کۆجی دوای کردبوو کە دایکی لە بابانەکانی سلیمانی بوو . لە گەڵ کاک بھرام ی خورشید بەگ کە نابینابوو بە ھاندانی ئەو توانی تا ناوەدی بخوینت دوای بوو بە فەرمانبەر لە تلفونات ...ھەر بەم بۆنەیەوە ئەوکاتە ویستان لە گەڵ ملا ئەحمدی گەرمیانی وغفوری میرزا کریم وملاتوفیقی خاڵی جمعیەکی نابینایان دامەزرینن دیارە ریگەیان پینەدراوە ... ٦— بەداخەوە لە رۆژی ٢٠٢٩/١١/١ کۆجی دوایکرد بەنەخۆشی لە گردی بەکرەجوو بەخاک سپیدرا ، لە رۆژی ٢٠١٧/٨/٢٤ ھەر لە تەنیشتی ئەو براکەی تری مامۆستا عوسمان عزیزعلی علاف کە ماوەیەکی زۆر بەریوبەری سانەوەی کواران بوو دوای مشرف تەربوی میژوو بوو ... مامۆستا جمال ی برای مامۆستای ئینگکیزی بوو جامعەی بغداد کلیەی تربیە ئینگکیزی تەواو کردبوو چل ودوو ساڵە لە سوید دەژی ....