ئاسۆ محەمەد سۆفی - ئاسۆ سۆفی

حاکم ئاسۆ محەمەد سۆفی، سالی 1964 لە شاری هەڵەبجە - سلێمانی هاتۆتە دنیاوە. کوڕی حەمەلەی کەبابچییە. یەک لە کەبابچییە بەناوبانگەکانی هەڵەبجە و بەغدا.

دەرچووی کولیژی یاسایە لە زانکۆی موسڵ ساڵی 1989 - 1990 13ساڵ وەکو پاریزەر لە بغداد لە نیوان ساڵەکانی 1991 تا 2004 کاریکردووە.

لە 2004/03/13 وەکو دادوەری لێکۆڵینەوە لە فەرمانگەی باری کەسایەتی (الاحوال الشخصیة)لە دادگای هەڵەبجە دامەزراوە لەکاتی دامەزراندنی دادگای باڵای تاوانەکان لە عێراق و پێویستی بوونیان بەدادوەر و داواکاری گشتی، بەڕێز حاکم ئاسۆ بەهۆی هەستکردنی کەئەوکارە ئەرکێکی دادوەری نیشتیمانی و مێژووییە بۆ دادگایی کردنی سەرانی ڕژێمی پێشوو، وەلەگەڵ ئەوەی ئەوکارە کارێکی دژوار و مەترسیدار بووە وە لە هەمان کاتتدا هەڕەشە لەسەر ژیانی هەبووە وە بارودۆخی وڵاتیش نائارام بووە ڕۆژی 2004/08/26 پەیوەندی کردووە بە دادگای باڵای تاوانەکانی عیراق، وە بەداخەوە لە هەمان کاتدا ژمارەیەکی زۆر لە دادوەرەکان و کەس و کاریان و ئەندامانی ئەو دادگایە تیرۆرکران.

ساڵی 2004 - 2005لەگەڵ هاوڕێ دادوەرەکانی بەشداری دوو خولی دادوەریانکردووە لە بەریتانیا و ئیتالیا وە ئامادەی چەندین محازەرە بوون سەبارەت بە یاسای تاوانی نێودەوڵەتی.

سەرەتا وەک دادوەر دەست بەکاربووە لە دۆزی ئەنفال لە چوارچێوەی دەستەی لێکۆڵینەوە لە نوسینگەی لێکۆڵینەوە لە شاری سلێمانی، وە دواتر وەک دادوەری ئەندام کاری کردووە لە دادگای تاوانەکانی دووەم لە دۆزی بۆمبارانی هەڵەبجە بە چەکی کیمیاوی و کوردە فەیلیەکان و دۆزی نوێژی هەینی ساڵی 1999 وە تیرۆری کەسایەتی ئوپوزسیونی عێراقی طالب السهیل وە ئامادەی چەندین دانیشتنی دادگای لەسێدارەدانی بازرگانەکان و پارتە دینییەکان بووە.

دواتر بووە بە سەرۆکی دادگای تاوانەکانی یەکەم لە دۆزی بارزانیەکان و ڕاپەڕینی بەهاری 1991لە بەشی دووهەمیدا وە چەندین دۆز و دۆسیەی کە.

لە کارەکانیدا وەک دادوەرێک زۆر بەڕوونی و بێلایەنی کارکردووە وە بەهۆیەوە ڕووبەڕووی چەندین ڕەخنە و توندوتیژی بۆتەوە.

وە لەوکات و سەردەمەدا چاوی کەوتووە بە بەڕێزان جلال تاڵەبانی و مسعود بارزانی وە سوپاس و ڕێزیان لە ماندووبوونی گرتووە وەک ئەندام و سەرۆک لە دادگا کە دادوەری خۆی بێلایەنانە جێ بەجێ کردووە وە جەختیان لە دادوەری سەربەخۆیی کردۆتەوە.

لە کۆتایی ساڵی2011 بەهۆی فشاری سیاسی زۆر بۆ سەر دادگای باڵای تاوانەکانی عێراق و یەکلاکردنەوەی زۆربەی دۆزە تایبەتەکانی سەرانی ڕژێمی پێشوو وە لکاندنی دادگاکەیان بە ئەنجومەنی دادوەری باڵا وە لە ترسی ژیانی دادوەرەکان وە دژواریئەو هەڕەشانەی ڕووبەڕووی ئەبوونەوە لە لایەن بەعسیەکان وە نەمانی سەربەخۆیی لە ئەنجومەنی دادوەری باڵادا هەر هەموو دادوەرەکان بە مەرسومێکی کۆماری لە 2012/01/02 خانەنشین کران.

بەڕێز حالم ئاسۆ دوای خانەنشینکردنی بەڵێنی بەخۆی داوە وەک دڵسۆزیەک بە قوربانیانی ئەنفال و کوردە فەیلیەکان و هەڵەبجە و بەرزانیەکان و خەڵکانی کەش وەک خۆبەخش و چالاکوانێک کاریکردووە لە بواری جینوساید دژبە مرۆڤایەتی بەبێ هیچ یارمەتی و پشتیوانیەکی مادی و معنوی لە لایەن هەرلایەنێکی حکومی یان سیاسی.

بەڕێزیان بەشداری لە دەیان کۆڕ و کۆنگرە و سیمینار کردووەلە ناوخۆ و دەرەوەی عێراق وە بەشداری کردووە لە چەندین کۆنگرەی ڕێکخراو و پەرلەمانە نێو دەوڵەتیەکان و چاوی کەوتووە بە بەرپرسانی پەرلەمانی بەریتانی و نەتەوە یەکگرتووەکان لە سویسرا وە یەکێتی پەرلەمانی ئەوروپی و ژمارەیەکی زۆری وڵاتانی تر وەک فەرەنسا و هولندا و سوید و نەمسا و فینلندا و بەلجیکا وبەریتانیا وئەمریکا.

لەکاتی تاوانەکانی داعش دژبە کوردی ئێزیدی و مەسیحی و شەبەک و کاکەیی و تاوانی سەربازگەی سپایکر و ئەبو ئەلنەمر لە ئاستی ناوخۆ و دەرەوەی عێراق کاریکردووە وەک چالاکوانێک، وە ئەم تاوانانەی وەک جینوساید ناساندووە.

لە مانگی دووی ساڵی 2016 لە لایەن ڕەوتی صدری یەوە وەک کەسایەتیەک و دادوەرێکی سەربەخۆی کورد لە عێراق بە گشتی و لە هەرێمی کوردستان بە تایبەتی هەڵبژێردراوە، بەڕێزیان ئەندام بووە لە لێژنەی هەلبژاردنی وەزیرە تەکنۆقراتەکان، وە ئەم دەست پێشخەرییە وەک بڕوانامەیەکی ڕێزلێنانە بۆ حاکم ئاسۆ کە هەڵبژێردراوە وەک ئەندامێک بۆ هەستانەوە بە بارو دۆخی ئەمڕۆی عێراق کە پێویستی بە چاکسازی هەیە و ڕزگاربکرێت لە گەندەڵی، وە پشتیوانی لە هەموو کەسێک یان لایەنێکی سیاسی ئەکات کە داوای چاکسازی و دژایەتی گەندەلی بکات.