٢٠٬٢٧٩
دەستکاری
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:YR1bS ple.jpg|وێنۆک]] | |||
شێخ لەتیف کوڕی '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]'''ی کوڕی شێخ سەعید کوڕی شێخ ئەحمەد کوڕی شێخ مارفی نۆدێیە لە ساڵی 1917 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لەو بنەماڵە تێکۆشەرەدا و لە سەردەمێکی پڕ کارەسات و تەقینەوەی مێژووییدا چاوی بە ژیان هەڵهێناوە. | شێخ لەتیف کوڕی '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]'''ی کوڕی شێخ سەعید کوڕی شێخ ئەحمەد کوڕی شێخ مارفی نۆدێیە لە ساڵی 1917 لە شاری '''[[سلێمانی]]''' لەو بنەماڵە تێکۆشەرەدا و لە سەردەمێکی پڕ کارەسات و تەقینەوەی مێژووییدا چاوی بە ژیان هەڵهێناوە. | ||
ھێڵی ٩: | ھێڵی ١٠: | ||
ئەم خێزانە خانەدانەی '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]''' پتر لە ١٥٠ سال لە کوردستاندا ناوبانگیان بڵاوەو جێگایەکی تایبەتیان ھەیە ھەموو کوردستان و بەتایبەتی لە لادێکاندا بە چاوی ڕێزو پیرۆزەوە تەماشای ھەموو وەچەیەکانی شێخ مارفیان کردووە. | ئەم خێزانە خانەدانەی '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]''' پتر لە ١٥٠ سال لە کوردستاندا ناوبانگیان بڵاوەو جێگایەکی تایبەتیان ھەیە ھەموو کوردستان و بەتایبەتی لە لادێکاندا بە چاوی ڕێزو پیرۆزەوە تەماشای ھەموو وەچەیەکانی شێخ مارفیان کردووە. | ||
[[پەڕگە:0009 36589.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
ناوبراو بەم شێوەیە لە سەر بنەماڵەکە زیاتر قسە دەکات و دەڵیَ: | ناوبراو بەم شێوەیە لە سەر بنەماڵەکە زیاتر قسە دەکات و دەڵیَ: | ||
ھێڵی ١٧: | ھێڵی ١٨: | ||
ساڵی ١٩٣٠ لە تەمەنی سێزدە ساڵی بەشداری خەباتی شۆڕشی چەکدارانەی کوردی کردووە. لە سالی ١٩٤٢ لەلایەن حکوومەتی پاشایەتی ئەو کاتی ئێراقەوە پەلاماردراوە، بەڵام دەستگیر نەکراوە و خۆی گەیاندووەتە کوردستانی ئێران. دوای سالێک گەڕاوەتەوە '''[[سلێمانی]]'''. | ساڵی ١٩٣٠ لە تەمەنی سێزدە ساڵی بەشداری خەباتی شۆڕشی چەکدارانەی کوردی کردووە. لە سالی ١٩٤٢ لەلایەن حکوومەتی پاشایەتی ئەو کاتی ئێراقەوە پەلاماردراوە، بەڵام دەستگیر نەکراوە و خۆی گەیاندووەتە کوردستانی ئێران. دوای سالێک گەڕاوەتەوە '''[[سلێمانی]]'''. | ||
[[پەڕگە:0015 20202.jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
ھەست و نەستێکی پر سۆزو بێگەردی ھەبووە بەرامبەر بە کوردستان کوردایەتی سەردەمانێک بیروباوەری کوردایەتی بلاودەکردەوەو ئەمە کارێکی گەورەی کردە سەر مشت و مالکردنی ژیانی سیاسی کە بچێتە ناو بناوانی ژیانی کۆمەڵی رەش و رووت و ھەژاران. | ھەست و نەستێکی پر سۆزو بێگەردی ھەبووە بەرامبەر بە کوردستان کوردایەتی سەردەمانێک بیروباوەری کوردایەتی بلاودەکردەوەو ئەمە کارێکی گەورەی کردە سەر مشت و مالکردنی ژیانی سیاسی کە بچێتە ناو بناوانی ژیانی کۆمەڵی رەش و رووت و ھەژاران. | ||
ھێڵی ٢٥: | ھێڵی ٢٧: | ||
لەو دوو سێ ساڵەی پاش کودەتاکە جموجۆڵی سیاسیی ھەبوو، لە خزمەتی کاروباری کۆمەڵایەتی دوور نەبوو. لە ساڵی ١٩٦١ لە دژی دەسەڵاتی ئێراقی بوو و لە گوندی سیتەک نیشتەجێ بوو.<ref>سەرچاوە: ئەحمەد تەقی</ref> | لەو دوو سێ ساڵەی پاش کودەتاکە جموجۆڵی سیاسیی ھەبوو، لە خزمەتی کاروباری کۆمەڵایەتی دوور نەبوو. لە ساڵی ١٩٦١ لە دژی دەسەڵاتی ئێراقی بوو و لە گوندی سیتەک نیشتەجێ بوو.<ref>سەرچاوە: ئەحمەد تەقی</ref> | ||
[[پەڕگە:0007777.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
ھێڵی ٣١: | ھێڵی ٣٣: | ||
لەتیف مەحمود سهعید محهمهد، ناسراو به شێخ لەتیفی حەفید، نووسهر و سیاسهتمهدار، ساڵی ١٩٤٦ له لایهن نوێنهرانی كۆنگرهی یهكهم كه به كۆنگرهی دامهزراندن و یا یهكگرتنی یهكهم ناو دهبردرێت به جێگری یهكهمی سهرۆكی پارتی دیموكراتی كورد ههڵبژێردراوه، ئهمهش جێبهجی كردنی بهشێك له ڕاسپاردهكانی '''[[مستەفا بارزانی]]''' وهكو دامهزرێنهر و سهرۆكی پارته نوێیهكه بووه، ساڵانی (١٩٥٦- ١٩٥٨) له بهندیخانهی '''[[سلێمانی]]'''، حیله و بهسره بهند كراوه، ساڵی ١٩٦٣ ئهندامی كۆنگرهی كۆیه(كۆنگرهی یهكهمی گهل) بووه، له ٢١ی كانونی دووهمی ١٩٦٣ له شارۆچكهی رانیه ئهندامی شاندی دانوستانكاری كورد بووه لهگهڵ شاندی عێراقی به مهبهستی ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان، ساڵی ١٩٦٤ پشتگیری باڵی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانی نهكردووه و پشتیوانی سهرۆك بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی ئهنجوومهنی سهركردایهتی شۆڕش له كوردستانی عێراق بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی لێژنهی دهستوری سهر به نووسینگهی جێبهجێكاری (المكتب التنفیذي) بووه. | لەتیف مەحمود سهعید محهمهد، ناسراو به شێخ لەتیفی حەفید، نووسهر و سیاسهتمهدار، ساڵی ١٩٤٦ له لایهن نوێنهرانی كۆنگرهی یهكهم كه به كۆنگرهی دامهزراندن و یا یهكگرتنی یهكهم ناو دهبردرێت به جێگری یهكهمی سهرۆكی پارتی دیموكراتی كورد ههڵبژێردراوه، ئهمهش جێبهجی كردنی بهشێك له ڕاسپاردهكانی '''[[مستەفا بارزانی]]''' وهكو دامهزرێنهر و سهرۆكی پارته نوێیهكه بووه، ساڵانی (١٩٥٦- ١٩٥٨) له بهندیخانهی '''[[سلێمانی]]'''، حیله و بهسره بهند كراوه، ساڵی ١٩٦٣ ئهندامی كۆنگرهی كۆیه(كۆنگرهی یهكهمی گهل) بووه، له ٢١ی كانونی دووهمی ١٩٦٣ له شارۆچكهی رانیه ئهندامی شاندی دانوستانكاری كورد بووه لهگهڵ شاندی عێراقی به مهبهستی ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان، ساڵی ١٩٦٤ پشتگیری باڵی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانی نهكردووه و پشتیوانی سهرۆك بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی ئهنجوومهنی سهركردایهتی شۆڕش له كوردستانی عێراق بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی لێژنهی دهستوری سهر به نووسینگهی جێبهجێكاری (المكتب التنفیذي) بووه. | ||
[[پەڕگە:0003444.jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
'''ژیاننامه''' | '''ژیاننامه''' | ||
ھێڵی ٤١: | ھێڵی ٤٤: | ||
ساڵی ١٩٧٣ دیوانی هۆنراوهكانی به كوردی كرمانجی ناوهڕاست و به ناونیشانی (گوڵی وهریو) له دووتۆی ٨٢ لاپهڕه له شاری '''[[سلێمانی]]''' له چاپ دراوه، شارهزای زمانهكانی كوردی، عهرهبی و فارسی بووه. | ساڵی ١٩٧٣ دیوانی هۆنراوهكانی به كوردی كرمانجی ناوهڕاست و به ناونیشانی (گوڵی وهریو) له دووتۆی ٨٢ لاپهڕه له شاری '''[[سلێمانی]]''' له چاپ دراوه، شارهزای زمانهكانی كوردی، عهرهبی و فارسی بووه. | ||
[[پەڕگە:00111114.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
لەتیف مەحمود سهعید محهمهد ساڵی ١٩٤٦ له لایهن نوێنهرانی كۆنگرهی یهكهم كه به كۆنگرهی دامهزراندن و یا یهكگرتنی یهكهم ناو دهبردرێت به جێگری یهكهمی سهرۆكی پارتی دیموكراتی كورد ههڵبژێردراوه، ئهمهش جێبهجی كردنی بهشێك له ڕاسپاردهكانی جهنهراڵ '''[[مستەفا بارزانی]]''' بوو وهكۆ دامهزرێنهر و سهرۆكی پارته نوێیهكه، ساڵی ١٩٤٦ ههواڵی نسكۆی كۆماری دیموكراتی كوردستانهوه لهلایهن جهلال ئهمین بهگ (١٩١١- ٢٠٠٤) پێگهیشتووه، ساڵانی (١٩٤٦ـ ١٩٥٨) پهنای به زۆرێك له كادیرانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، وهك غهنی بلوریان و ههژار موكریانی و حهیدهری و عهبدولڕەحمان زهبیحی داوه، ساڵی ١٩٤٨ چاپخانه و پهناگای بۆ كادیرانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ساز داوه تا چاپهمهنییهكانی تیایدا بڵاو بكهنهوه، ساڵی ١٩٤٨ خۆپێشاندهرانی چهپی شاری '''[[سلێمانی]]''' به ناڕهوا هێرشیان كردووهته سهری و ئهویش بۆ بڵاوهپێكردنیان تهقهی ههوایی كردووه و بهمهش '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]'''ی باوكی لێ ناڕازی بووه. | لەتیف مەحمود سهعید محهمهد ساڵی ١٩٤٦ له لایهن نوێنهرانی كۆنگرهی یهكهم كه به كۆنگرهی دامهزراندن و یا یهكگرتنی یهكهم ناو دهبردرێت به جێگری یهكهمی سهرۆكی پارتی دیموكراتی كورد ههڵبژێردراوه، ئهمهش جێبهجی كردنی بهشێك له ڕاسپاردهكانی جهنهراڵ '''[[مستەفا بارزانی]]''' بوو وهكۆ دامهزرێنهر و سهرۆكی پارته نوێیهكه، ساڵی ١٩٤٦ ههواڵی نسكۆی كۆماری دیموكراتی كوردستانهوه لهلایهن جهلال ئهمین بهگ (١٩١١- ٢٠٠٤) پێگهیشتووه، ساڵانی (١٩٤٦ـ ١٩٥٨) پهنای به زۆرێك له كادیرانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران، وهك غهنی بلوریان و ههژار موكریانی و حهیدهری و عهبدولڕەحمان زهبیحی داوه، ساڵی ١٩٤٨ چاپخانه و پهناگای بۆ كادیرانی حزبی دیموكراتی كوردستانی ساز داوه تا چاپهمهنییهكانی تیایدا بڵاو بكهنهوه، ساڵی ١٩٤٨ خۆپێشاندهرانی چهپی شاری '''[[سلێمانی]]''' به ناڕهوا هێرشیان كردووهته سهری و ئهویش بۆ بڵاوهپێكردنیان تهقهی ههوایی كردووه و بهمهش '''[[شێخ مەحموودی حەفید]]'''ی باوكی لێ ناڕازی بووه. | ||
ھێڵی ٤٨: | ھێڵی ٥١: | ||
له ساڵانی (١٩٥٦ـ ١٩٥٨) سهرهتا له بهندیخانهی '''[[سلێمانی]]''' بهند كراوه و دواتر بۆ بهندیخانهی حیله و دواتر بۆ بهندیخانهی بهسره له باشووری ئێراق گوازراوهتهوه ئهم بهندكردنه تهنیا به ویستی عومهر عهلی پارێزگاری '''[[سلێمانی]]''' بووه، ساڵی ١٩٥٦ له بهندیخانه پهیوهندی به سهركردایهتی حزبی شیوعی ئێراقییهوه ههبووه و به نیازی پهیوهندیكردن به جهنهراڵ '''[[مستەفا بارزانی]]''' بووه لهڕێی حزبی شیوعی عێراقهوه، ڕۆژی ١٤ی تهمموزی ١٩٥٨ له بروسكهێك بۆ ڕووخێنهرانی ڕژیمی پاشایهتی عێراق یهكێك له دواكارییهكانی خهڵكی شاری '''[[سلێمانی]]''' ئازادكردنی ناوبراو بووه، له دوای چهند ڕۆژ له كودتای ١٤ی تهمموزی ١٩٥٨ له بهندیخانه ئازاد كراوه، له ڕۆژی یهكشهمه ١٠ی ئابی ١٩٥٨ له شاری '''[[کەرکووک]]''' پێشوازی له شێخ ئهحمهد شێخ محهمهد شێخ عهبدولسهلام (١٨٩٢ـ ١٩٦٩) ناسراو به '''[[شێخ ئهحمهدی بارزان]]''' كردووه كه تازه له بهندیخانهی بهسڕه ئازاد كرابوو و تا شارهدێی پردێ له سنووری پارێزگای '''[[کەرکووک]]''' لهگهڵ كهژاوهی ئۆتۆمبێلهكانیدا بووه، له ١٧ی نیسانی ١٩٥٩ و له كۆنگرهی دووهمی بزووتنهوهی ئاشتیخوازانی ئێراقدا به ئهندامی ئهنجوومهنی نیشتمانی ئاشتیخوازانی ئێراق ههڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٥٩ لهگهڵ شاندێكی كوردی باشووری كوردستان سهردانی یهكێتی سۆڤێت و دیداری لهگهڵ دهسهڵاتداران و پهنابهرانی باشوور و ڕۆژههڵاتی كوردستانی كردووه، ساڵی ١٩٦٢ له گوندی سیتهك نیشتهجێ بووه، ساڵی ١٩٦٣ ئهندامی كۆنگرهی كۆیه كۆنگرهی یهكهمی گهل (كۆنگرهی یهكهمی گهل) بووه. | له ساڵانی (١٩٥٦ـ ١٩٥٨) سهرهتا له بهندیخانهی '''[[سلێمانی]]''' بهند كراوه و دواتر بۆ بهندیخانهی حیله و دواتر بۆ بهندیخانهی بهسره له باشووری ئێراق گوازراوهتهوه ئهم بهندكردنه تهنیا به ویستی عومهر عهلی پارێزگاری '''[[سلێمانی]]''' بووه، ساڵی ١٩٥٦ له بهندیخانه پهیوهندی به سهركردایهتی حزبی شیوعی ئێراقییهوه ههبووه و به نیازی پهیوهندیكردن به جهنهراڵ '''[[مستەفا بارزانی]]''' بووه لهڕێی حزبی شیوعی عێراقهوه، ڕۆژی ١٤ی تهمموزی ١٩٥٨ له بروسكهێك بۆ ڕووخێنهرانی ڕژیمی پاشایهتی عێراق یهكێك له دواكارییهكانی خهڵكی شاری '''[[سلێمانی]]''' ئازادكردنی ناوبراو بووه، له دوای چهند ڕۆژ له كودتای ١٤ی تهمموزی ١٩٥٨ له بهندیخانه ئازاد كراوه، له ڕۆژی یهكشهمه ١٠ی ئابی ١٩٥٨ له شاری '''[[کەرکووک]]''' پێشوازی له شێخ ئهحمهد شێخ محهمهد شێخ عهبدولسهلام (١٨٩٢ـ ١٩٦٩) ناسراو به '''[[شێخ ئهحمهدی بارزان]]''' كردووه كه تازه له بهندیخانهی بهسڕه ئازاد كرابوو و تا شارهدێی پردێ له سنووری پارێزگای '''[[کەرکووک]]''' لهگهڵ كهژاوهی ئۆتۆمبێلهكانیدا بووه، له ١٧ی نیسانی ١٩٥٩ و له كۆنگرهی دووهمی بزووتنهوهی ئاشتیخوازانی ئێراقدا به ئهندامی ئهنجوومهنی نیشتمانی ئاشتیخوازانی ئێراق ههڵبژێردراوه، ساڵی ١٩٥٩ لهگهڵ شاندێكی كوردی باشووری كوردستان سهردانی یهكێتی سۆڤێت و دیداری لهگهڵ دهسهڵاتداران و پهنابهرانی باشوور و ڕۆژههڵاتی كوردستانی كردووه، ساڵی ١٩٦٢ له گوندی سیتهك نیشتهجێ بووه، ساڵی ١٩٦٣ ئهندامی كۆنگرهی كۆیه كۆنگرهی یهكهمی گهل (كۆنگرهی یهكهمی گهل) بووه. | ||
[[پەڕگە:00066547.jpg|وێنۆک|چەپ]] | |||
له ٢١ی كانونی دووهمی ١٩٦٣ له شارۆچكهی ڕانیه ئهندامی شاندی دانووستانكاری كورد بووه لهگهڵ شاندی ئێراقی به مهبهستی ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان، ساڵی ١٩٦٤ پشتگیری باڵی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانی نهكردووه و پشتیوانی سهرۆك بووه. ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی ئهنجوومهنی سهركردایهتی شۆڕش له كوردستانی عێراق بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی لێژنهی دهستوری سهر به نووسینگهی جێبهجێكاری (المكتب التنفیذي) بووه، لە كۆتاییەكانی تەمەنیدا نەخۆش كهوتووه و ماوەیەكی زۆر لە ناو جێگە دەمێنێتەوە، ساڵی ١٩٦٦ له جوندیان سهر به پارێزگای '''[[ههولێر]]''' پێشوازی له شاندێكی حكومهتی عێراقی بۆ دانوستان كردووه، ساڵی ١٩٦٧ له گوندی سیتهك سهر به پارێزگای '''[[سلێمانی]]''' پێشوازی له جهلال حیسامهدین نورهدین('''[[مام جەلال]]''') (١٩٣٣ ـ ٢٠١٧)، ناسراو به '''[[جەلال تاڵەبانی]]''' كردووه، له دهمژمێر شهش و نیوی ئێوارهی ١٢ی ئایاری ١٩٧٢ له نهخۆشخانهی ڕاهبات له شاری بهغدا كۆچی دوایی كردووه و له مزگهوتی گهورهی شاری سلێمانی بهخاك سپێردراوه، لهلایهن لێژنهی لقی پێنجی پارتی دیموكراتی كوردستانهوه كهژاوهی تهرمهكهی بهرهو شاری '''[[سلێمانی]]''' به ڕێ كراوه، شاندێكی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان به نوێنهرایهتی سهرۆك '''[[مستەفا بارزانی]]''' بهشداری پرسهی له شاری '''[[سلێمانی]]''' بووه، بههۆی كۆچی دوایییهوه لهلایهن ئهحمهد حهسهن بهكر (١٩١٤ـ١٩٨٢)ی سهرۆك كۆماری ئێراقهوه پرسهنامهیهك ئاراستهی بنهماڵهكهی كراوه. | له ٢١ی كانونی دووهمی ١٩٦٣ له شارۆچكهی ڕانیه ئهندامی شاندی دانووستانكاری كورد بووه لهگهڵ شاندی ئێراقی به مهبهستی ئۆتۆنۆمی بۆ كوردستان، ساڵی ١٩٦٤ پشتگیری باڵی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستانی نهكردووه و پشتیوانی سهرۆك بووه. ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی ئهنجوومهنی سهركردایهتی شۆڕش له كوردستانی عێراق بووه، ساڵی ١٩٦٤ ئهندامی لێژنهی دهستوری سهر به نووسینگهی جێبهجێكاری (المكتب التنفیذي) بووه، لە كۆتاییەكانی تەمەنیدا نەخۆش كهوتووه و ماوەیەكی زۆر لە ناو جێگە دەمێنێتەوە، ساڵی ١٩٦٦ له جوندیان سهر به پارێزگای '''[[ههولێر]]''' پێشوازی له شاندێكی حكومهتی عێراقی بۆ دانوستان كردووه، ساڵی ١٩٦٧ له گوندی سیتهك سهر به پارێزگای '''[[سلێمانی]]''' پێشوازی له جهلال حیسامهدین نورهدین('''[[مام جەلال]]''') (١٩٣٣ ـ ٢٠١٧)، ناسراو به '''[[جەلال تاڵەبانی]]''' كردووه، له دهمژمێر شهش و نیوی ئێوارهی ١٢ی ئایاری ١٩٧٢ له نهخۆشخانهی ڕاهبات له شاری بهغدا كۆچی دوایی كردووه و له مزگهوتی گهورهی شاری سلێمانی بهخاك سپێردراوه، لهلایهن لێژنهی لقی پێنجی پارتی دیموكراتی كوردستانهوه كهژاوهی تهرمهكهی بهرهو شاری '''[[سلێمانی]]''' به ڕێ كراوه، شاندێكی مهكتهبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان به نوێنهرایهتی سهرۆك '''[[مستەفا بارزانی]]''' بهشداری پرسهی له شاری '''[[سلێمانی]]''' بووه، بههۆی كۆچی دوایییهوه لهلایهن ئهحمهد حهسهن بهكر (١٩١٤ـ١٩٨٢)ی سهرۆك كۆماری ئێراقهوه پرسهنامهیهك ئاراستهی بنهماڵهكهی كراوه. | ||
'''له بهرههمهكانی''' | '''له بهرههمهكانی''' | ||
[[پەڕگە:0002 222110.jpg|وێنۆک|ڕاست]] | |||
* گوڵی وهریو ـ ١٩٧٣. | * گوڵی وهریو ـ ١٩٧٣. |