جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «حوسێن حوزنی موکریانی»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
(پەڕەی دروست کرد بە «حوسێن حوزنی موکریانی ساڵی 1883 لە گوندی بوغدەکەندی نێوان شاری بۆکان و سەقز لەدایکبووە. حوزنی موکریانی خوێندنی لە حوجرەی مزگەوتەکان دەستپێکردوە. لەبەر لێھاتویی نەوەستاوە و دەستیکردووە بە راهێنانی خۆی لە رێگەی ئەو کتێبانەی کە بە زمانەکانی‌تر ھەب...»ەوە)
 
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
حوسێن حوزنی موکریانی ساڵی 1883  لە گوندی بوغدەکەندی نێوان شاری بۆکان و سەقز  لەدایکبووە.  
حوسێن حوزنی موکریانی ساڵی 1883  لە گوندی بوغدەکەندی نێوان شاری '''[[بۆکان]]''' و '''[[سەقز]]''' لەدایکبووە.  
[[پەڕگە:Husen-hozni.jpg|وێنۆک]]


حوزنی موکریانی خوێندنی لە حوجرەی مزگەوتەکان دەستپێکردوە.
حوزنی موکریانی خوێندنی لە حوجرەی مزگەوتەکان دەستپێکردوە.
ھێڵی ١١: ھێڵی ١٢:
ساڵی 1915  لە حەڵەب چاپخانەیەکی بچوکی پێکەوە ناوە و ئەدەب و مێژووی کوردیی تێدا بڵاوکردۆتەوە.
ساڵی 1915  لە حەڵەب چاپخانەیەکی بچوکی پێکەوە ناوە و ئەدەب و مێژووی کوردیی تێدا بڵاوکردۆتەوە.


شێخ عومەر وەجدی ،مامۆستای ڕەواقی ئەکراد لە ئەزھەر بۆ مامۆستا "گیوی موکریانی" نووسیوە، دەڵێ: لە محەمەد عەلی عەونیم بیستووە گوتویەتی: چاپخانەی حوزنیم لە حەڵەب دیتووە کە ئەدەب و مێژووی کوردی لێ چاپ دەکرد.  
شێخ عومەر وەجدی ،مامۆستای ڕەواقی ئەکراد لە ئەزھەر بۆ مامۆستا '''[[گیوی موکریانی]]'''  نووسیوە، دەڵێ: لە محەمەد عەلی عەونیم بیستووە گوتویەتی: چاپخانەی حوزنیم لە حەڵەب دیتووە کە ئەدەب و مێژووی کوردی لێ چاپ دەکرد.  


خەیاڵم بووە بچمە سوێرەک و سەر لە خزمان بدەم؛ بەڵام حوزنی ئەوەندەی کار تێکردم وازم لە گەشتەکەم ھێنا و گەڕامەوە میسر و بڕیارم دا منیش چاو لەو پیاوە بکەم و خۆم بۆ خزمەتی مێژووی کورد تەرخان بکەم.
خەیاڵم بووە بچمە سوێرەک و سەر لە خزمان بدەم؛ بەڵام حوزنی ئەوەندەی کار تێکردم وازم لە گەشتەکەم ھێنا و گەڕامەوە میسر و بڕیارم دا منیش چاو لەو پیاوە بکەم و خۆم بۆ خزمەتی مێژووی کورد تەرخان بکەم.
ھێڵی ٢٥: ھێڵی ٢٦:
له‌ته‌مه‌نی 12 ساڵیدا كه‌س و كاری خۆی و مه‌هابادی به‌جێهێشتووه ڕووی كردۆته مه‌راغه‌و ته‌ورێز و یه‌ریڤان و 12 ساڵیش به‌ به‌رگی ئه‌فغانی هه‌موو كوردستان و هه‌نده‌ران گه‌ڕاوه بۆ كۆكردنه‌وه‌ی مێژووی كورد و تۆماركردنی و یه‌كه‌مین كه‌س بووه بایه‌خی تایبه‌تی دابێ به نووسینی مێژووی كورد به‌زمانی كوردی.
له‌ته‌مه‌نی 12 ساڵیدا كه‌س و كاری خۆی و مه‌هابادی به‌جێهێشتووه ڕووی كردۆته مه‌راغه‌و ته‌ورێز و یه‌ریڤان و 12 ساڵیش به‌ به‌رگی ئه‌فغانی هه‌موو كوردستان و هه‌نده‌ران گه‌ڕاوه بۆ كۆكردنه‌وه‌ی مێژووی كورد و تۆماركردنی و یه‌كه‌مین كه‌س بووه بایه‌خی تایبه‌تی دابێ به نووسینی مێژووی كورد به‌زمانی كوردی.


حوزنی له هه‌موو چه‌شنه‌ زانیارییه‌ك ده‌داو، له مێژوو، وێژه، ڕۆژنامه‌گه‌ریی، مۆرهه‌ڵكه‌نی، وێنه‌گری و خۆشنووسی و كڵێشه‌ی وێنه هه‌ڵكه‌ندن له‌دار. بۆیه ده‌بینین گه‌لێك به‌رهه‌می وێژه‌ی و مێژوویی داناوه‌‌و چاپی كردوون و تا خۆی له ژیاندا بووه له نێوانی 1925 تاكو 1947 هه‌ژده‌‌ په‌رتووكی به‌نرخی چاپكردووه كه زۆربه‌یان له‌سه‌ر مێژووی كورد و كوردستان و بایه‌خی زانیاری خۆیان هه‌یه.
حوزنی له هه‌موو چه‌شنه‌ زانیارییه‌ك ده‌داو، له مێژوو، وێژه، ڕۆژنامه‌گه‌ریی، مۆرهه‌ڵكه‌نی، وێنه‌گری و خۆشنووسی و كڵێشه‌ی وێنه هه‌ڵكه‌ندن له‌دار.  
 
بۆیه ده‌بینین گه‌لێك به‌رهه‌می وێژه‌ی و مێژوویی داناوه‌‌و چاپی كردوون و تا خۆی له ژیاندا بووه له نێوانی 1925 تاكو 1947 هه‌ژده‌‌ په‌رتووكی به‌نرخی چاپكردووه كه زۆربه‌یان له‌سه‌ر مێژووی كورد و كوردستان و بایه‌خی زانیاری خۆیان هه‌یه.


له‌ناو كورد دا یه‌كه‌مین كه‌س بووه چاپخانه‌ی بۆ به‌رژه‌وه‌ندی زمان و مێژووی و وێژه‌ی كوردی دامه‌زراندووه و له ساڵی 1915دا له‌شاری "حه‌ڵه‌ب"ی داناوه‌و له‌ دوایی دا له ساڵی 1925دا گواستوویه‌تییه‌و بۆ كوردستانی باشوور و له‌شاری ڕه‌واندزی داناوه و له ساڵانی 1926-1932دا گۆڤاری (زاری كرمانجی)پێ چاپكردووه‌و له‌و ماوه‌یه‌دا 24 ژماره‌ی پته‌وی لێ بڵاوكردۆته‌وه‌.  
له‌ناو كورد دا یه‌كه‌مین كه‌س بووه چاپخانه‌ی بۆ به‌رژه‌وه‌ندی زمان و مێژووی و وێژه‌ی كوردی دامه‌زراندووه و له ساڵی 1915دا له‌شاری "حه‌ڵه‌ب"ی داناوه‌و له‌ دوایی دا له ساڵی 1925دا گواستوویه‌تییه‌و بۆ كوردستانی باشوور و له‌شاری ڕه‌واندزی داناوه و له ساڵانی 1926-1932دا گۆڤاری (زاری كرمانجی)پێ چاپكردووه‌و له‌و ماوه‌یه‌دا 24 ژماره‌ی پته‌وی لێ بڵاوكردۆته‌وه‌.  


له ساڵانی 1935 و 1936شدا له‌شاری هه‌ولێر له‌گه‌ڵ پارێزه‌ر شێخ مسته‌فا گۆڤاری ڕووناكی ده‌رچوواندووه‌و له ساڵانی 1943-1947یشدا گۆڤارو ڕۆژنامه‌ی (ده‌نگی گێتی تازه‌)ی به‌ هاوكاریكردنی له‌گه‌ڵ مامۆستایان تۆفیق وه‌هبی و ‌حه‌سه‌نی شێخ حه‌مه مارف له شاری به‌غدای پایته‌ختی ئێراق ده‌رچوواندووه‌و گه‌لێك و تاری مێژووی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌قی وێژه‌ی فولكلۆری كوردی له‌و گۆڤار و ڕۆژنامه‌یه‌دا بڵاوكردۆته‌وه‌و دوای گه‌یاندنی خزمه‌تێكی زۆری زمان و كلتوور و مێژووی كورد و ڕۆژنامه‌گه‌ریی له 1947.09.20 له به‌غدا كۆچی دواییكردووه ، دواتر ته‌رمه‌كه‌ی هاتۆته‌وه شاری هه‌ولێر و له گۆڕستانی ئیمان محه‌مه‌د به‌ڕێزێكی زۆره‌وه نێژراوه.
له ساڵانی 1935 و 1936شدا له‌شاری هه‌ولێر له‌گه‌ڵ پارێزه‌ر شێخ مسته‌فا گۆڤاری ڕووناكی ده‌رچوواندووه‌و له ساڵانی 1943-1947یشدا گۆڤارو ڕۆژنامه‌ی (ده‌نگی گێتی تازه‌)ی به‌ هاوكاریكردنی له‌گه‌ڵ مامۆستایان '''[[تۆفیق وه‌هبی]]''' و ‌حه‌سه‌نی شێخ حه‌مه مارف له شاری به‌غدای پایته‌ختی ئێراق ده‌رچوواندووه‌و گه‌لێك و تاری مێژووی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌قی وێژه‌ی فولكلۆری كوردی له‌و گۆڤار و ڕۆژنامه‌یه‌دا بڵاوكردۆته‌وه‌و دوای گه‌یاندنی خزمه‌تێكی زۆری زمان و كلتوور و مێژووی كورد و ڕۆژنامه‌گه‌ریی له 1947.09.20 له به‌غدا كۆچی دواییكردووه ، دواتر ته‌رمه‌كه‌ی هاتۆته‌وه شاری '''[[هه‌ولێر]]''' و له گۆڕستانی ئیمان محه‌مه‌د به‌ڕێزێكی زۆره‌وه نێژراوه.


هه‌ندێك له‌و په‌رتوكانه‌ی كه حوزنی له‌سه‌ر مێژووی كوردی نوسیوونی ئه‌مانه‌ن:
'''هه‌ندێک له‌و په‌رتوكانه‌ی كه حوزنی له‌سه‌ر مێژووی كوردی نوسیوونی ئه‌مانه‌ن:'''


* - مێرگه‌ی ‌دڵان
* - مێرگه‌ی ‌دڵان

مێنۆی ڕێدۆزی