جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «شێخ سەعیدی پیران»

شیخ سەعید ساڵی ١٨٦٥ لە ناوچەی پاڵوو لەدایكبووە. یەكێكە لە شێخە بەرزەكانی نەقشبەندی. لە پاش مردنی باپیرەی شیخ عەلی، باوكی ناوچەی پاڵووی بەجێ ھێشتووە و ڕووی كردۆتە شاری خنیس. شێخ سەعید خوێندنی دینی لەو شارە تەواو كردوە، پایە ‌و ڕیزی كۆمەڵایەتی شێخ و زیرەكی و لێھاتوویی و دەوڵەمەندی بۆتە ھوی سەرەكی بۆ ئەوەی كۆمەڵەی سەرخۆبوون پەیوەندییەكی ڕاستەو خۆ و پتەو بە شێخ سەعیدەوە بكات لە كوتایی ھاوینی ١٩٢٣ یوسف زیبا كە سەرۆكێكی بزوتنەوەی كورد و نائیبی كۆنی شاری بەتلیس بووە لە پەرلەمانی توركیادا، چۆتە خنیس بۆ خزمەتی شێخ سەعید و ڕێكەوتوون لەسەر ئەوەی بڕیاری ھەڵگیرسانی شۆرشێكی نوێ بدەن. لە زستانی ١٩٢٣ تا ١٩٢٤ سەرۆك ھوزەكان و ئەندامە چالاكەكانی كۆمەڵەی سەرخۆبوون كۆبونەوەی فراوانیان لە ناوچەی پاڵوو بەست كە تیایدا باس لە فراوانكردن و خۆسازدان بوو بۆ چالاكی كردن لە پێناو بزوتنەوەی نھینی و خۆ ئامادەكردن بۆ ڕاپەڕینی نۆی بۆ سەربەخۆیی كوردستان.

ئەم كارو بڕیارەش تا ڕادەیەكی بەر فراوان بە یارمەتیی شێخ مەحموودی حەفید و سمكۆی شكاك بوو، ھەروەھا بڕیار درا یاداشتێك دەربارەی پشتگیری نەتەوەی كورد بۆ كۆمەڵەی نەتەوەكان (عصبە اڵامم) بنێرن خالید جەبری و یوسف زیبا چالاكترین ئەندامانی كۆمەڵەی سەرخۆبون بوون كە ھەموو بڕیارە گرنگەكانی كۆمەڵەیان دەگەیاندە دوورترین ناوچەكانی كوردستان و ئامادەییەكی ھەمیشەییان لە نێوان سەرۆك ھوزەكاندا پەیدا كردبوو، ھەروەھا پەیوەندییان لەگەڵ پارتی جەمھوری پێشكەوتووی توركیا پەیدا كردبوو كە لە تشرینی دووەمی ١٩٢٥ دامەزرابوو، بەڵام بەھۆی خیانەتكاری سەرۆكەكانی ھۆزی خورمیك كە دەنگوباس و خوئامادەكردنی گەیاندە یاساوڵانی ڕژیمی توركیا، بە بڕیاری مستەفا كەمال ئەتاتورك، یوسف زیبا و خالید جەبری بەگ گیران و ڕەوانەی زیندانی بەتلیس كران، لە پاش گرتنی ئەم دوو سەركردەیە كۆمەڵە وەك پیویستیەكی گرنگ بە پەلە بریاری دا كە شیخ سەعیدی پیران ھەڵبژردریت و بكرێت بە سەرۆكی كۆمەڵەی سەرخۆبوون.