کارگەکانی تابووت پاژی دووەم بەشی 02
"کارگەکانی تابووت"
"پاژی دووەم"
'بەشی دووەم'
نووسینی: شێرزاد حەسەن
لانکەکان، کە دەبن بە تابووت
مرۆڤ: ئەو گیاندارەی کە نازانێت بژی
پرسیاری سەرەكی ئەوەیە: ئاخۆ چ شتێكە کە دەبێتە پاڵنەر و هاندەرێک كە مرۆڤ ئەوەندە هۆگر و ملکەچ و دەروێشانە باوەش بەو هەموو بیر و باوەڕ و بەهایانە بكات كە باب و باپیرانی لەسەری ژیاون و پیرۆزی بکەن، هەتا گەر كۆن و بێمانا و عەمبارەپۆ و کوشندە بووبن..؟ رەنگە 'سایكۆلۆژیا' یارمەتیمان بدات لەوەی كە خوو پێوەگرتن و راهاتن لەسەر هەر خوو و خدە و رەفتارێك بڕێكی زۆر لە ئاسوودەگی و ئارامی تێدایە، چونكە هەموو لە خۆگۆڕینێك توانا و وزەیەكی تازە و سەرچاوەیەكی زۆر زاڵی فیكری لە ئێمە دەوێت كە مەرج نییە هەمووان لێی بەهرەمەند بین، یانژی دەکرێت ئەو زەمین و ژینگەیە خۆشكرابێت كە هەر هەمووان دەستیان رابگات بەو سەرچاوانەی كە دەبنە مایەی خۆ دروستكردن و چەكەرەكردنی ئەو گومان و پرسیارانەی کە دەبنە سەرەخۆرە و ناهێڵن مرۆڤ بە ئاسایی و ئاسانی قایل بێت بەو بیر و باوەڕ و بەهایانەی كە ژمارە هەرە زۆرەكەی خەڵكی دەوروبەری هەمان جوگرافیا و مێژوو پێکەوە پەسندی دەكەن و پێی ئاسوودەن، چونكە پەروەردەی بێکەڵک و هەژارانەی ئێمە چەكدارمان ناكات بە هەموو ئەو سەرچاوانەی كە لە باری رۆحی و فیكری و فیزیكی بۆ ئالانگاری و بەرەنگاریی و زاڵبوون و تێگەیشتن دەوڵەمەندمان بکات، بەڵکو پێچەوانەکەی پەیڕەو دەکات کە رام و سازمان دەکات ببین بە كۆیلە و بەندەوار و كاڵفام و مەردمگەلی بێ پرسیار و گومان و تێڕامان.
كەواتە خۆهەڵخراندن و تەبابوون و خۆگونجاندن مانای راستی و دروستی و پیرۆزی ئەو رەوشت و بەها و ئایدیایانە ناگەێنێت كە بە میرات بۆ ئێمە ماونەتەوە لە باب و باپیرانەوە. ئەوەی كە وا دەكات مرۆڤ رەزامەند و قایل نەبێت بەو ژیان و دۆخەی تێیكەوتووە. سەرهەڵدان و بوونی روانینێكی تازەیە بۆ ئایندە و خەونبینین بە ژیانێكی شكۆمەندانەتر و رەنگینتر، رازینەبوونە بە ژیانێك كە 'هەنووكە' و 'لێرە'دا دەگوزەرێت، خەیاڵ و خولیایەكە بۆ بەرزە فڕین رووەو ئاسمانێكی دیكە کە گەشتێكە بەرەو ئاقارێكی نەدۆزراوە و سەرزەمینێكی رەنگینتر و ئاوەدانتر. وەها كەسانێك ئامادە نین بەندەوار و كۆیلە و مردەڵەی ناو سندووقەكانیان بن كە تا ماون لە قالب بدرێن، كەسانێكیش هەن کە هەرگیز ناتوانن خەون بە دەرچوون لەو سندووقانەوە ببینن و کە بێجگە لە داماڵینی کۆت و بەند و زنچیری سەر دەست و پێ و هەم رۆحیان بەهرەمەند دەبن، بەڵام بە پێچەوانەوە لە دونیای ئێمەدا زۆرینەی مەردمگەل ئەو بۆكسانە دەكەن بە تابووتی خۆیان و تیایدا دەژین و دەمرن، دیارە زیندەگی ناو تابووتەكان كوشندەترە لە خودی مەرگ.
پرسیاری دووەممان ئەوەیە: كێ ئەو تابووت و سندووقانە دروستدەكات؟ ئەوە كام دارتاشە و لە كام كارگەدا ئەو تابووتانە بۆ مەردمگەل ئامادە دەكات؟ چ هێزێكی زاڵ و زۆردارانەی هەیە كە نەهێڵێت كەس روانینێكی قووڵ و تازەی ببێت و خەون بە شكاندنی ئەو تابووت و سندووقانەوە ببینێت و نەترسێت؟ ئەفسووس کە بێجگە لە ماڵ/ خێزان و قوتابخانە و كڵێسا و مزگەوت و حیزب و سەربازگە و باقی دامەزراوەكانی دیكەی پەروەردە: هیچ كارگەیەك شك نابەین، مەرجە هەرچی دیاردە و رووداوێك لەسەر ئاستی رامیاری و كۆمەڵایەتی كە تووڕە و غەمگینمان دەكات جێگەی پرسیار و گومان بێت، مەرجە رۆحی رەوشتپارێزی کۆنەباو و عەمبارەپۆ و مرۆڤکوژ جێگەی دادگاییکردن بێت، رەگ و ریشە و سەرچاوەكانی ئەم خۆبەدەستەوەدان و ملکەچی و بە 'رۆبۆت'بوونە دەگەڕێنەوە بۆ ئەو رۆژگارەی كە هێشتا مەلۆتكە و ساوا بووین، كە دواتریش فەراقە و هەراشتر دەبین وەک لایەنی فیزیکی، بەڵام لە باری رۆحی و فیکرییەوە گەشەیەکی ئەوتۆ ناکەین، هەڵبەتە دەكرێت گەورەبوونی قەبارەی لەش پاڵەستۆی خۆی لەسەر قوومات و بێشكە و سندووق و قەفەز و تابووتەكە دروست بكات، بەڵام رۆحی كڵۆڵ وا لەوێدا بەندە و گەشە ناکات و ئازادتتر نابێت لەوەی كە بۆی رەسم كراوە، لە ئێستادا زانست قۆناغی كۆرپەلەیی ئەو نۆ مانگەی ناو منداڵدانی دایكیش لە باری رەوانی و سایکۆلۆژییەوە جێگەت تێڕامان و تێفکرینە، لە باری جەستەیی و رۆحی دایكەكەوە، بگرە گۆڕانكاری لە پەیوەندییە ئالۆزەكانی پڕ لە خۆشی و ناخۆشی دایكە کاریگەری کوشندە و رەگاژۆی دەبێت بۆ ئایندەی هەر یەکێک لە ئێمە.، سەرباری پەیوەندی جوان یان ناشیرینی ژنە و مێردە، بێجگە لە فاكتەری میرات و بۆماوەیی كە بایۆلۆژیا كاریگەری خۆی لە خوێندا بەجێدێلێت، یان ژینگەی پیس و مەرگدۆست و مەرگهێن!
هەرچییەكی كە ئێمە بە ناوی رەوشت و رێزگرتن لە داب و نەریتی باب و و باپیران حیسابی بۆ دەکەین دەبێت بە کولتوورێکی پیرۆز بۆ زۆرینەمان، بە مێ و نێرەوە، كە ئێمە ناویان دەنێین ژن و پیاوی نۆرماڵ و تەندروست و هۆشمەند و رەوشتپارێز، کە هیچ نیە بێجگە لە بەرهەمی لە قالبدراوی ئەو تابووت و بۆكسانە، بەرهەمی درێژخایەنی هەزارەها ساڵی داڕزیوی كارگەكانی بەرهەمهێنانی مرۆڤی یەك رەهەند و یچم و چەهرە، کە بەرهەمی غەمگینكردنی مرۆڤەكان بە ناوی بەها پیرۆزەكانەوە، بە ناوی رەوشتی ئایدیاڵ كە لە ناوەرۆكدا بەرهەمی چەپاندن و سەركوتكردن و خنكاندنی هەرچی رۆحی جوانپەرستی و ژیاندۆستی و ئارەزووە ئینسانییەكانە. مرۆڤە نۆرماڵەكە لێرە و هەنووكە بە تەواوی دەردەدار و بیمارە كە بە خۆی نازانێت، لە ناو سندووقەكەی خۆیدا هیچ نیە بێجگە لە تەرمی ناو تابووتێك كە بە تەواوی كرمەرێز بووە، بۆگەنی كردووە و ئەخلاقێكی درۆزنانە و ریاكار داغانی كردووە، هەیانە بە خۆیان نازانن، چونكە مردوو دەكەوێتە دەرەوەی هەستكردن بە تەندروستی و ناتەندروستی، هەیانە كە زۆرینەن و بە خۆیان دەزانن نەخۆش و تووڕە و دەمارگیر و مۆن و شەڕانگێزن، بەڵام پێیان شەرمە ڕوو لە بیمارستانەكان بكەن، یان سندووقەكانیان بشكێنن و لەو قاوغ و قۆزاغەیە بێنە دەرێ كە خنكاندوونی، کە ئیدی ئەو هێزەیان لێسەندراوەتەوە كە دەنێو تەونی جاڵجاڵۆكەكاندا خۆیان قورتار بكەن. هۆكارەكەش ترسێكی ئەبەدییە لەوەی كە بۆ ئەوان دەرەوەی ئەو تابووتانە واتا سەركێشی و فڕین و ملنەدان و گەڕان بە دوای ژیانێكی دیكەی تازە كە لە رۆحی ئەواندا مایەی هەڕەشە و ئەوپەڕی مەترسییە، خودی ئەو ترسەش بەرهەمی مێژووی درێژی دانپێدانەنان و نكوڵیكردنە لە بوونی ژیانێكی جیاواز و جوانتر لە دەرەوەی تابووتەكان و بۆكسەكان، خۆ گێلكردن لەوەی كە هەر زۆرینەمان دوچاری هیستریا و شیزۆفرینیایەكی دەستەجەمعی بووین كە دەبێت بە ماك و خەسڵەتێكی هەمیشەیی، مادامەكێ هەمووان لە من دەچن و منیش سایلی ئەوان ئاسوودەم بەوەی لە ناو گۆڕەكەم نەیەمە دەرەوە، لەوەدا بێئاگا لە خۆمان ئەزموونێكی وێرانكەر پیادە دەكرێت كە بە رۆح و بوونی راستەقینەی خۆمان نامۆ و بێگانەمان دەكات، دواتر كە من و تۆ بە خۆمان بێگانە بووین، لە ئاكامدا بە یەكدی بێگانە و نامۆ دەبین كە ئەوەیان رێك ئێمەین لە ئێستاكێدا.
"شێرۆـ ی پلکە زارێ"