بەرپرس هەیە دەهەزار دۆلاری داوە بەلەشفرۆشێک بۆئەوەی نەشتەرگەری جوانکاری بکات
.jpg)
هێشتا ئۆقیانووسی پڕ لە نهێنیم دەرنەخستووەو کاتی ماوە ـ
خەندان حەمە جەزا. هەمیشە دەنگی ئەو منداڵە لەگوێمدا بەئاگام دێنێ و بەچرپە پێم دەڵێت : زۆر برسیم بوو زۆریش سەرمام بوو قاورمەکەی بۆ کڕیم لەگەڵ یەکەم پارو پێی وتم پشتم تێکە خۆ نان بە بەلاش نیە ! ئۆقیانوسێک لەتاوان ئەو کتێبەیە ساڵی 2007 لەلایەن خاتوو خەندان حەمە جەزا بەچاپ گەیەنرا، توێژەر لەم کتێبەدا زۆر بەووردی و مەیدانی کێوماڵی دیاردەی لەشفرۆشی کردووە لەهەرێمی کوردستان بەتایبەتی سلێمانی، ئەم کتێبە ناوبانگێکی زۆری پەیداکرد لەهەمان ساڵدا خەڵاتی باشترین کتێبی پێدرا لەلایەن وەزارەتی وەرزش و لاوانەوە، بۆ ئەم مەبەستە گۆڤاری هۆنیا دیدارێکی لەگەڵ خەندان حەمەجەزا سازداو زانیاری زیاتری بەم شێوەیە خستە ڕوو.
پرسیار : بیرۆکەی بەدواداچون یان دەستبردن بۆبابەتێکی وەک لەشفرۆشی لەکوردستان لەلایەن جەنابتانەوە لەچیەوە سەرچاوەی گرت ؟
خەندان حەمە جەزا : بیرۆکەی ئەم توێژینەوەیە لەساڵی 1999سەری هەڵدا کەمن وەک بەڕێوەبەری بەرپرس بەشی کۆمەڵایەتی لەڕێکخراوی خانزاد کارمدەکرد، لەپێناو پارێزگاریکردن لەمافەکانی ژنان، یەکێک لەپرۆژە تایبەت ودیارەکانی ئەم ڕێکخراوە کاری ڕاستەوخۆ بوو بۆژنانی نێو گرتوخانە بەشی تەسفیرات (واتە بەرلەحوکم، ماوەی دەستگیرکردنەکەیان نابێت لەسێ مانگ تێپەڕێت)، بەڵام کاتێ من ڕومکردە ئەم بەڕێوەبەرایەتیەو گوێم بۆسکاڵاو داخوازی کێشەکانی ژنان گرت بۆم دەرکەوت ژنانێک لەم گرتوخانەیەدا هەن بێ ئەوەی هیچ کەس بزانێو لێی بەئاگابێت، هەریەکەیان بۆماوەی (1،2،4) ساڵ لەو گرتوخانەیەدا گوزەردەکەن ودادگایش نەکراون، لەلایەن زۆرینەی پاسەوان و کاربەدەست و پۆلیسەوە ئیستغلال دەکران وسوکایەتیان پێدەکرا، ئەمە جگەلەوەی هیچکام لەڕێکخراوەکانی ژنان بەڕێکەوتیش ڕێیان نەدەکەوتە ئەم شوێنە وتەنانەت پێشیان وابو ژن نابێت بەندبێت، ئەگەر بەندکرا دیارە زۆر تاوانبارەو دەبێت لێی دوربکەویتەوە، ئێمە لەخانزاد پلانی کارمان ڕولە چین وتوێژە پەراوێزخراوەکان بکەین، چونکە زۆرن ئەوانەی کار بۆڕیکلامی ڕۆژنامەکان دەکەن و بەشێکی زۆریش لەوژنانە لەپشتی دیوارەکانەوە حەشاردرابوون وڕۆژانە سوکایەتیان پێدەکرێت و کەس لێیان ناپرسێت، لێرەوە تێگەشتم ڕۆژانە ژنان دەستگیردەکرێن و بەردەوام دووبارە دەبنەوەو وەک ئەوەی لەبازنەیەکی بەتاڵدا بخولێنەوە ئەوەش بەتاوانی لەشفرۆشی وخیانە زەوجی، دیارە ژنیش مرۆڤە وەک پیاو تاوان دەکات، بەڵام پرسیارو ڕامان لێرەوە دەستی پێکرد بۆمن.
1 – بۆلەشفرۆشێک دەگیرێت کەچی کڕیارەکەی ئازاد دەکرێت بەمەرجێ بەشدارن لەیەکپرۆسەدا ؟
2 – بۆچی هەمو خەڵک بەمنیشەوە لەشفرۆش بەتاوانبارو قێزەون دەبینێ وبێ ئەوەی زانیبێتمان بۆوادەکات ؟
3 – بۆچی هەمومان واتێگەشتوین لەشفرۆش تەنها لەپێناو باری ئابوریدایەو ئەوانەشی پێی هەڵدەستن چینی نەخوێندەوارن ؟
4 – بۆچی کۆمەڵگە لەیاسا خراپتر تەنها سەرزەنشت وئیدانەی لەشفرۆشیار دەکات وکەسێک باسی کڕیارناکات ؟
ئەمانەو چەندین پرسیاری تر ڕۆژانە لەدەرگای ڕۆحمان دەدات وبەردەوام دەمویست کەسانێک تێبگەیەنم ڕاستیەکان شاراوەن وئەوەنیە دەیزانین … نیگەران بوم کەس ئامادەنەبو بێت لەگەڵمدا کار بۆئەو نوخبەیە بکات، سەیرترین کارەساتم لەوەدا بەدی دەکرد ئەو کەسانەی دەگیرێن کێ لەپشت کارەکەیەوەیە کێ کڕیارەو کێ سەرۆک باندە ؟
پرسیار : ئایا ئەمە هەنگاوێکی نوێ نەبو لەکۆمەڵگای کوردیدا دەست ببەین بۆئەم کارە بەتایبەتی لەلایەن ژنێکەوە ؟
ئایا ڕوبەڕوی هیچ ئاستەنگێک نەبویتەوە یان تانەو تەشەرلێنەدرا لەبری دەستخۆشی ؟ واتە شکاندنی ئەم تابووە قورس نەبوو ؟
خەندان حەمە جەزا : شکاندنی دیواری تاوبوو لەنێو کۆمەڵگای نێر سالاریدا هەروا سادەو ئاسان نیە بەتایبەتی بۆمنێک کەخۆم ژن بووم، تاومدابووە ئاگرو لەبری گەمە بۆخۆم دەملاواندەوەو لەئامێزم گرت بوو لەهەرچواردەوریشم بەنزین بوو … بەڵام نەمویست کۆڵبدەم لەیەکەم ڕۆژەوە دەستمکرد بەکۆکردنەوەی دیکۆمێنتەکان ودانپێدانانی بەندکراوەکان لەسەر لەشفرۆشی و خیانەی زەوجی وکڕیارەکان وتاوای لێهات تێگەشتم سەرۆکی باندیش هەیە، جگە لەوەش ئەو ماڵانەی ئەجهازی منداڵی تێدا دەکەن و پەردەی کچێنی تیائەدورنەوە، ئەو جێگایانە بنکەی گەیاندن و دۆزینەوەی ئەو کارەن بۆمێینە و … هتد. ئەم کارە پێشینەی هەبو لای من شتێک بوو بەردەوام ویژدانمی ئازاردەدا ساڵی 1993-1994 کارم لەسەر منداڵانی سەرجادە دەکرد، ئا لەو کاتەوە شەوانە کاتژمێر 2 دەچومە سەرشەقامەکان و دنیایەک ترسو دڵە ڕاوکێ خراپی بارودۆخی سیاسی وئابوری و نەبونی تروسکەیەک ڕۆشنایی لەتەواوی شاردا لەپاڵ ئەمانەدا سەدان منداڵ ئیختیصاب دەکرانو دەکرانە شەوچەرەی ماڵە دەوڵەمەندو تەنانەت بەرپرس وکاربەدەست و خەڵکی(هۆمۆ) ئیتر هەستمکرد هەگبەکەم ڕۆژ لەڕۆژ پڕترو پڕتر دەبێت لەخروقات و تاوانی شاراوە، ئەوانە تراژیدیای نەبینراو نەبیستراو بوون بۆمن. شارێک لەدوای جەنگی دورو درێژو شەڕی ناوخۆو بێ کارەبا و برسێتی وترس چی تیادەکرێت هەمو شەوێ ، منداڵانی بێ سەرپەرشت لەبری سوپاسگوزاری بۆ باوک و برا و کەسوکاری شەهیدان دەیان بردن لەبری لە فەیەک قاورمە فێری سێکسیان دەکردن، هەمیشە دەنگی ئەو منداڵە لەگوێمدا بەئاگام دێنێ و بەچرپە پێم دەڵێت : زۆر برسیم بوو زۆریش سەرمام بوو قاورمەکەی بۆکڕیم لەگەڵ یەکەم پارو پێی وتم پشتم تێکە خۆنان بەبەلاش نیە.
بەئەندازەیەک دیکۆمێنتەکان زیادی کرد لێیان دەترسامو ڕایان دەچڵەکاندم ونەمدەزانی کەی دەتەقمەوە سەرئەنجام کارەکەم بو بەدوادا چونەکان، فەلسەفەیەکیان فێرکردم ئەوەبوو تێگەشتم (هەمو کۆمەڵگا نەرێی لێدەکات و نیوەی زیاتر مومارەسەی دەکات بەهەمو چین و توێژەکانیەوە) هەرئەمە بوو هانی دام دەبێ ئەو تابووە بشکێنم و ئەوەی من دەیزانم و خەڵکیش بزانێت تاچیتر پێمان وانەبێت هەمو دنیا بێ ئەخلاقەو تەنها میلەتی کورد پاکە، بەڵام ئەوەی بۆ من گرنگ بوو وەک توێژینەوەیە ئەمکارە بخەمە بەردەست خوێنەر، کارێک بێت کڕیار وەک قوربانی فرۆشیار وەک نەخۆش چارەسەربکات.
پێویست بوو کۆمەڵگا تێبگات شتێکی مەحاڵ و سەیرنیە کۆمەڵگای کوردیش تاکی هۆمۆی تیادایە ودەبێت کاریان لەسەر بکرێت، ئیتر تانەوتەشەرو قبوڵنەکردنی کاری من هەرلەو سەردەمەوە دەستی پێکرد کەدەچومە جادەو چاوم بەلواگ ومنداڵان وژنانی شێت دەکەوت بەسەدان جار دەبووە شەڕم و چەندین ئیهانەو قسەی ناشیرینم پێدەوترا، ئەمە جگە لە نێو گرتوخانەکاندا بەردەوام لەلایەن زابت و ڕائیدو پۆلیسەوە ئیهانە دەکرام و زۆربەتانەوتەشەرەوە پێیان دەوتم سەرۆک باندت بۆ چیە بەتەنیا قسەی لەگەڵ دەکەی ئەگەر بەرژەوەندی خۆتی تیانەبێت …؟
بۆ هەر چاوپێکەوتنێکی لەشفرۆش و کڕیارو سەرۆک باند بەدرێژای 8 ساڵ من تانەم لێدرا، بەڵام پەیامێکی گەورەم پێبو نەدەبو بۆی بگریم و شکست بێنم دەبو خەباتی بۆبکەم، دەبێت باس لەئازایەتی و پشتگیری دەوروبەرەکەم بکەم، چونکە هاوسەرو هاوڕێ و خانەوادەکەم پێ بەپێی من تانەو تەشەریان لێدەدرا جۆرەها هەڕەشەش لەڕێی ئەوانەوە لێم دەکرا تائەوان بترسن و ڕێم لێبگرن گرنگ ئەوەبوو پەیامەکەم گەیاند.
پرسیار : بەبۆچونی تۆ هۆکاری لەشفرۆشی چیە لەکوردستاندا ؟ ئایا مادە تاچەند هۆکارە بۆئەو حاڵەتە ؟
خەندان حەمە جەزا : دیارە هۆکارەکان زۆرن هەروەک لەکتێبەکەدا باسمکردووە، بەڵام چەند خاڵێک جێی سەرەنجی منە لێرەدا :
1- نەگەیشتنی مرۆڤایەتی بەکۆمەڵگایەک مرۆڤ تیایدا سەردارو سەروەر بێت نەک یەکێک لەڕەگەزەکانی خاوەن سەروەری وباڵابێت، واتە کۆمەڵگای یەکسان.
2- کەڵەکەبونی دەگمەنی سێکس هۆکارێکە بۆسەرهەڵدانی لەشفرۆشی، لەکۆمەڵگایەکدا بەتەواوەتی ئارەزوی سێکسی کەبت کرابێت ئەوا مرۆڤ بەشێوە ئاژەڵیەکەی بیر لەسێکس دەکاتەوە.
3- پرۆسەی هاوسەرگیری وفۆڕمی تەقلیدی خێزان لەکۆمەڵگای ئێمەدا جێگای عادە سڕی گرتووەتەوە تائەوەی ئارامگایەک بێت بۆدەربڕینی خۆشەویستی وئاوێتە بەسێکس.
4- لاوازی پەروەردەی سێکسی نەبونی بەختیاری سێکسی لەچوارچێوەی خێزاندا.
5- بەرزی ئاستی گەندەڵی عێراق بە19هەمین ووڵات هەژماردەکرێت، کوردستان هەرزۆر خراپترە.
6- کرانەوەی بازاڕەکانی کوردستان بەدنیای دەرەوەو هەڵئاوسانی باری ئابوری ونەبونی چاودێری پێویست.
7- بێ لانەیی وبێپشتیوانی لەلایەن کەلتورو دامەزراوە حکومی وئاینی وکۆمەڵایەتیەکان بۆژنان یان منداڵان.
8- نزمی ئاستی خوێندەواری وتوندوتیژی ناو خێزان.
9- مامەڵەی هەڵە لەگەڵ قوربانیانی خاوەن کێشە.
10- پێشکەوتنی تەکنەلۆژیا هاوکات پێشکەوتنی کۆمەڵایەتی ومرۆیی لەگەڵدانەبێت ئەوا زیانیکی گەورە دەگەیەنێت.
11- تابازاڕی کارو سەرمایە بێ سنوری سەیری قازانج بکات کێشەی لەشفرۆشی وبازرگانی بەجەستەی مرۆڤەوە بنەبڕ ناکرێت.
12- نێر بەردەوام هەمو غەریزە مەعریفی ونامەعریفیەکانی بۆلەخشتەبردنی ڕەگەزی بەکاردەهێنێت.
13- جەنگی خۆنەویستی وشەڕی بەردەوام یەکێکە لەهۆکارو مەترسیەکانی سەرهەڵدانی برسێتیو هەژاری وبازرگانی بەمرۆڤەوە، بەهۆی لێکترازان ولەبەریەک هەڵوەشاندنی سەرەکیترین دامەزراوەی پەروەردەی کۆمەڵ ئەویش خێزانە. پرسیار : لەنوسینی ئەم کتێبەوە یان ئەو توێژینەوەی کردوتە سایکۆلۆژیای کەسی لەشفرۆش چۆن هەڵدەسەنگێنی ؟
ئایا ئەو کەسانەی لەشفرۆشن تاچەند سایکۆلۆژیایەکی تەندروستیان هەیە ؟ خەندان حەمە جەزا : دەکرێت بڵێن سێکس بۆخۆی لەووڵاتی ئێمە تاوانە چونکە ناموسی پێوەبەندە، جاهەرشتێ بەتاوان بینراو بیسترا ئەوا مرۆڤ بەشاراوەیی پەنای بۆدەبات کەوا بەردەوام لەدڵەڕاوکێ وترسدا گوزەر دەکات، وەک لەشفرۆشەکان بەگشتی دەیانووت شەو نیە سەدجار دانەچڵەکێین … بەردەوام خەو بەباوک وبراو مێردو خاڵ تەنانەت پیاوی دراوسێکەشمان لەخەودا لێدەبێتە ئەسحابە ولەبری خوا لێپرسینەوەمان لەگەڵ دەکەن، کەچی بەیانی هەرئەوان دێن …… دەکەن، بۆیە :
A – چواریەکی ژنان لەماوەی ژیانیاندا ئیختصاب دەکرێن.
B – سێیەکی هەموو مێینەکان و شەش یەکی هەمو نێرینەکان لەسەردەمی منداڵیدا تەعەدای سێکسیان لێدەکرێت.
C – پێنج یەکی هەمو ژنان نەخۆشیان بۆدەگوێزرێتەوە لەڕێگەی سێکسەوە.
D – دوو پێنجی هەرژنێ دوو چاری بەراوێتە دەبێت.
E – لەکۆی هەربیست پیاو پیاوێک هەیە بەشێوەی نادروست سێکس دەکات (لەدواوە).
F – پێنج یەکی ژنان و دەیەکی پیاوان هەست بەشادمانی ژیانی سێکسی خۆیان ناکەن.
G – لەهەمو دە ژنێکی لەشفرۆش هەشتیان هەوڵی خۆکوشتن دەدات وهەموشیان بیرلە خۆکوشتن دەکەنەوە.
H – کەسێک نیە لەشفرۆشی بکات و بتوانێت بەشێوەیەکی ئاسایی و تەندروست لەگەڵ یەکێکی تردا مومارەسەی خۆشەویستی بکات، چ لەڕوی کۆمەلایەتیەوە چ لەڕوی دەرونیەوە.
J – هەمو لەشفرۆشێک بەجۆرێک ڕقو تۆڵە لەبەشێکی گەورە لەبیرکردنەوەیان داگیردەکات.
K – هیچ لەشفرۆشێک نیە قێز لەخۆی نەکاتەوەو ڕقی لەخۆی نەبێت تەنانەت بەوانەشەوە کەخۆیان ئارەزویانە. جگەلەم خاڵانە زۆرشتی ترهەن کەوابێ دەبێت سایکۆلۆژیای کەسی لەشفرۆش چۆن بێت ؟ من کەسم نەبینی بەدرێژای ئەو 8 ساڵەو سەدەهام دوواند هەست بەئارامی بکات یان ئومێدی هەبێت بەداهاتوو. وەک خۆیان دەیانووت ژیان وەک خۆڵەمێش دەبینین هەر بە نەرمە بایەک بەئاسماندا دەڕوات مەحاڵە کۆببێتەوە.
پرسیار : هەندێکجار خەڵک گومان دەکات لەو بەدواداچونانەی لەسەر لەشفرۆشی دەکرێت، ئەم دیدارانەی لەکتێبەکەدا هەیە تاچەند واقیعیە ؟
خەندان حەمە جەزا : بۆمنیش سەرەتا وابوو بڕوام نەبو تائەو ئاستە بازاڕی بازرگانی لەکۆمەڵگای ئێمەدا بەمرۆڤەوە گەرم بێت، بەڵام بەدواداچونی زۆر چڕوپڕووماوەیەکی زۆر بونە شایەتحاڵ و دەستکەوتنی سەدەها دیکۆمێنت، زۆر شتم دیوە بەرپرسی واهەن ژنیان ئیستغلال کردووە خەڵک بەئەسحابەی دەزانن، بۆنمونە من ژنێک باسی بەرپرسێکی بۆکردم بەهیچ جۆرێک بڕوام نەبوو، وەک خۆی دەیووت (من لەگەڵ ئەودام پێنج ژمارە تەلەفونیم پێیە) هەرلەبەردەم مندا تەلەفونی بۆکردوو تەنانەت باسی زۆر شتی سەیری کرد منی توشی شۆک کرد، ئەگەر من یان کەسێکی تر بمانەوێت بۆکارێکی مرۆڤ دۆستانە بیبینین دەبێت ساڵێ واستەبکەین و سەرەش بگرین، پێم سەیربوو ئەم ژنە چۆن بەو بەرپرسە گەشتووە وتی لەڕێگەی بەرپرسی پاسەوانەکانیەوە بووە … (مامزی) هێنا من بۆی بەخێو بکەم، ئەگەرچی پێشتر بەرپرسی پاسەوانەکانی دەهاتەلام ئیتر بەرەبەرە کاک ….. یش دەهات سەرلەمامزەکانی بدات من پێم داگرت وانیە ئەو هەندێ وێنەی پیشاندام.
بەرپرس هەیە لەسەر قسەی لەشفرۆشێک سەری بۆیاخ دەکرد (لەگەڵ حورمەتم بۆلەشفرۆشەکە) بۆماوەیەکی دورو درێژ نەدەڕۆشتەوە بۆ ماڵی خۆیان تاسەری کاڵدەبوەوە.
بەرپرس هەبووە دەهەزار دۆلاری داوە بە لەشفرۆشێک بۆئەوەی نەشتەرگەری جوانکاری بکات، پاشان ڕۆشتووە بۆئەردەن و سوریا پارەی فڕۆکەشی بۆ داوە لەمەلهاکان بەسەر خۆشی وێنەی بەرپرسەکەی گرتووە، یان لەچەندین ئاهەنگی شەوان لەمەسیفەکان وکابینەکان.
بەڵێ کۆمەڵگا زۆر لەوەش خراپترە ئەوەی من لەکتێبەکەمدا باسمکردووە یەک لەسەر پێنجی ڕاستیەکانە، حەزیش دەکەم خوێنەر لەوە دڵنیاکەم هیچ یەک لەو کڕیارانە بەئیعتیبار وەرنەگیراوە گەر لە 10جار کەمتر لای فرۆشیارەکان ناوی نەهاتبێ، جگەلەوەی زۆرینەی لەڕێگەی مۆبایلی لەشفرۆشەکان دەنگیان تۆمارکراوە یان وێنەیان گیراوە، من زۆر خاترم گرتون زۆریش لە ڕاستیەکانم نەدرکاندووە، زۆریش قورس نیە دەستکەوتنی ئەو زانیاریانە، چونکە فرۆشیار کاتێ هەستدەکات بەپێی پێوانەکانی ئەو کۆمەڵگایە بەها ئەخلاقیەکانی لەدەستداوە، بۆئەوەی بەمن وتۆش بڵێ منیش کەم نیم ڕاستە فرۆشیارم بەس فڵانەکەس کڕیارەکەمە، بێ ترسو زۆریش هەوڵدەدات جۆرەها دیکۆمێنتت پیشانبدات تابڕوابکەی.
جالەبەرئەوە دڵنیاتان دەکەمەوە زۆر لەوە زیاترە من هێشتا ئۆقیانوسی پڕلە نهێنیم دەرنەخستووەو کاتی ماوە.
پرسیار : خیانەتی هاوسەری تاچەند کاریگەری هەیە لەسەر دروستکردنی کەسی لەشفرۆش ؟
ئایا لەم حاڵەتەدا هەر ژن تاوانبارە ؟
خەندان حەمە جەزا : کاریگەری زۆرە، بەڵام لەم باسە کورتەدا من ناتوانم تێروتەسەل باسی بکەم، من وەک پێشتر باسمکرد بەدرێژایی ئەو 8 ساڵە دانپێدانانی لەشفرۆشی و خیانە زەوجیم وەک یەک کۆدەکردەوە، چونکە پلانم هەبو ئەویش بخەمە بەردەست خوێنەر وەک توێژینەوەیەک، بەڵام ئەو دەرئەنجامەی من پێی گەشتوم زۆر قورسە بۆتێگەیشتنی ئەم کۆمەڵگایە، بۆنمونە من ئەگەر بڵێم خیانەی زەوجی نیە دەبێت ووشەیەکی تری بۆبدۆزمەوە، چونکە شتێک نیە ناوی خیانەت بێت، بەڵکو پێداویستیەکی مرۆڤەکانەو لەژندا لەخۆشەویستی و لەپیاودا بەسێکس بەرجەستە دەبێت، لەهەمو دنیاش وایە پیاو بەشوێن سێکسدا دەگەڕێت و ژنیش بەدوای خۆشەویستی، ئەمە زۆرنۆرمەلە بەمانا فەلسەفیەکەی گەر تاک داماڵین لەئاین ولەکەلتورو یاساو ڕێسا ئاسمانی و سروشتیەکان خاڵی لەهەمو شتێکی دەستکرد وەک سروشتی مرۆڤ ئەوانەتاوانەو نەسەیرەو مافی خۆیەتی چی دەخوازێت چۆن ئارام دەبێت، بەڵام ئەمە زۆر قوڵترە لەم باسە دەزانم خوێنەر هەڵە تێدەگات، دەبێت بزانین هەمیشە مرۆڤ بەشوێن پرسیارێکی بێ وەڵامدا دەگەڕێت، سێکس تایبەتمەندیەکی خۆی هەیەو دنیایەکە لەفەنتازیاو جوانی هەرئەوە نیە ئەندامێکی سێکسی دامرکێنێت، بەڵکو هەمو شتێکە لەدەوروبەر بۆن، هەناسە، دەنگ، لەمس، تەنانەت تروکاندنی چاو شێوازی جوڵەی لێوەکانو تاڵی قژەکان کاریگەریان هەیە لەسەر سێکس لەکاتی مومارەسەکردندا، کەواتە زوو تێردەبێت و بێزار دەبێت لەیەک جۆر بینین و یەک و …. هتد، واتە مرۆڤ بونەوەرێکی عەجولە دەخوازێ بەهەموو حەزەکانی بگات جاچ ژن بێت یان پیاو، ناکرێت بڵێین بەس ژن تاوانبارە بەبۆچونی من کەسیان وەک سروشت تاوانبارنین، وەک عورف و کەلتورو یاسا ئەوا بەس ژن بەتاوانبار دەبینرێت وەک ئاینیش بەهەردوکیان دەوترێت تاوان (زینا)، بەڵام وەک سزا چ وەک یاسا یان ئاین ژن زیاتر سزا دەدرێت.
زۆرێک لەژنان لەڕقی مێردەکانیان خودەدەنە پیاو تاخۆشەویستیان لێدەستکەوێت، دواتر دەبێتە سێکس و زۆرجاریش ئەو پیاوانە بارەگای حەزیان دەگوێزنەوە، چونکە ئەوان جگەلەسێکس هیچی تریان نەویستووە بۆیە ئەو ژنە جێدەهێڵن و ئەوکاتە ژنەکە زۆر تەنیا دەبێت مێرد تەڵاقی دەدات بەناوی خیانەتی زەوجی خۆشەویستەکەی جێیدەهێڵێت و کۆمەڵگا نەفرەتی لێدەکات، ئیتر بەناچاری دەکەوێتە بازاڕی لەشفرۆشی هەم بۆنان پەیداکردن و هەم بۆدەسکەوتنی خۆشەویستی کەبەشێکی گەورەیە لەپێداویستی مرۆڤ.
پرسیار : یەکێک لەو ژنانەی کەچاوپێکەوتنت لەگەڵ کردووە، دەڵێت : هیچ ژنێ بێ ئەخلاق نیە، ئەگەر باوک و برا و مێردی فێری نەکات ئەمە تا چەند واقیعیە ؟
خەندان حەمە جەزا : گەرچی زۆرێک لەژنان مێرد یان باوک یان برا خستونیەتە ئەم بازاڕەوە، بەڵام من بەگشتی دەڵێم سەرجەم لەشفرۆشان باوک و برا و پیاوانی عەشیرەت و خێزان ناڕاستەوخۆ هانیان دەدەن و دەیان خەنە ئەم بازاڕە، کەلتوری پیاوسالاری ئەوەندە ڕیشەی ئەستورە لەناو پەروەردەی خێزان و سەرشەقام و کۆمەڵگادا کەڕۆژانە مرۆڤی سادیست بۆبەرهەم دێنن، کەچی بەس ژن باجەکەی دەدات، ژنی فرۆشیار شوناسی بەد ڕەوشتی پێدەفرۆشرێ و کڕیاریش ئافەرینی هێزی ئەندامی سێکسی.
پرسیار : ئایا ئەم ژنانە بەکار ناهێنرێت بۆسیخوڕی کردن لەلایەن دەزگا هەواڵگریەکانی کوردستانەوە ؟
خەندان حەمە جەزا : مادام غەریزەکانی بەڕێوەبەرانی کۆمەڵگا بەڕێوەمان دەبەن، کەواتە بەڵێ زۆر ژن بۆکاری سیخوڕی بەکاریان دەهێنان و جگەلەوەی خۆیان لەسەر لاشەو جەستەی بێ تاوانی ئەوان بەتاڵدەکردەوە بەتایبەت لەکاتی شەڕی ناوخۆدا بەکاریشیان دەهێنان بۆ سیخوڕی، بەڕاستی ئەم پرسیارە زۆر قوڵ دەمگریەنێت، کەیەکەیەکە سیمای زەرد هەڵگەڕاوی ئەو ژنانەم دێتەوە یاد چ کاروچالاکیەکی نامرۆڤانەیان پێدەسپاردن، دواتریش هەرخۆیان دەیان کوشتن نەبادا نهێنیەکە بدرکێنن، ئەم بیرەوەریانە برینێکی زۆر بەئێشن بۆمن، ئەوساتەی دەبینم بەرپرسانی هەردو حیزبەکە بەتەنیشت یەکەوە پێدەکەنن و بەخەم یەکەوەن، من نازانم پێبکەنم یان بگریم.
پرسیار : نەریت وعاداتی ناوچەکانی کوردستان تاچەند هۆکار بووە بۆبەربڵاو لەشفرۆشی ؟
یان چونە زیندانی ژنانەوە جارێکی تر پەرەی بەلەشفرۆشی نەداوە ؟
خەندان حەمە جەزا : زۆر قسەمان لەسەر کەلتورو دابو نەریت کردووە، وەک زیندانیش من زۆر ڕاشکاوانە باسم کردووەو لەکاتی خۆشیدا جەختم زۆر کرد لەسەر ئەو خاڵە تاخۆشبەختانە کاک عوسمان وەزیری ناوخۆ داواکەی جێبەجێ کردین. گرتوخانە بازاڕێکی ناشەرعی ئەوکارە بوو، چونکە هەمو خاوەن کێشەیەک لەوێدا لەیەک ژور دەست بەسەرن بەهەمو مادەکانەوە بەتێکەڵی (دزی، فێڵ، شەڕ، لەشفرۆشی، تەنانەت شێت)، بەڵام ئێستا لەگرتوخانەی سلێمانی ژورەکانیان جیایە، من لەوکاتەدا دکتۆر یادگار وەزیری تەندروستی بوو چومە لای داوامکرد ژنێکی شێت لەگرتوخانەیە هەرجارەو سەرۆک باندێک کەفالەتی بۆدەکات و دەیبات کاری پێدەکات، دواتر بەرەڵای دەکەنەوە سەرشەقام و دەگیرێتەوە، پاش زۆر گفتوگۆ پێی وتم تۆ لە خەیاڵا دەژیت ئێمە نەخۆشخانەی ئەقڵیمان نیە دەبێت هەرسجن بێت خۆمن نایبەمەوە ماڵەکەی خۆم، ناتوانم ئەو تراژیدیایانە لەبیرکەم بۆنمونە کچێکی ناوچەی گەرمیان لەسەر شەڕی ئاو لەگەڵ یەکێکی گەڕەک گیرابوو، بەڵام بەهۆی کەلتورو دابونەریتی کۆمەڵگاو خێزان بۆیان شەرم بوو بێنە سەردانی و کەفالەتی بۆ بکەن، باوکی دەیوت بەریش بێت دەیکوژم مادام سجنی بینی، تەنها لەبەر نەبونی کەفیل چوارمانگ مایەوە، تاسەرۆک باندێک کەفالەتی بۆکردو بردیەوە بۆلای خۆی، دوای حەوت مانگ من دیسان لەسجن بینیمەوە، بەڵام سەد مەخابن لەنێو ماڵی لەشفرۆشیدا دەستگیر کرابوو ئیتر نەیتوانی گەرمیان بەچاو ببینێتەوە، ئەکرێت بڵێم ژیانی هەریەکە لە ژن وکچان من بینم بەتەنها ڕۆمانێکن.
پرسیار : هەتا ئێستا لەپەرلەمانی کوردستان یاسایەک دەرنەچووە چ بۆڕێگرتن بێت یان بۆڕێکخستنی ئەم کارە، بەبۆچونی تۆ ئەم یاسایە تاچەند پێویستە ؟
خەندان حەمە جەزا : پەرلەمان بۆیە هەوڵنادات بۆهەموارکردنی یان دەرکردنی یاسایەک تایبەت بەم دیاردەیە، چونکە هەرکات ئەوەی کرد واتە دانی ناوە بەبونی ئەو دیاردەیەدا کەلەشفرۆشی و بازرگانی بەجەستەی مرۆڤەوە بونی هەیە لەکوردستا ن، کاک زانا ئەندام پەرلەمان پاش کتێبەکەی من هەوڵیدا کار لەسەر ئەو مەسەلەیە بکات، هەڵسا بەداڕشتنی یاسایەک دژ بەبازرگانی مرۆڤ 42 ئەندام پەرلەمان ئیمزایان کردووە کەچی پەرلەمان ڕەتیان کردەوە کەئەو دیاردەیە هەبێت، هەروەک چۆن دان بەخەتەنەکردنی کچاندا نانێن، بەڕای من جگە لە هەندێ ئەندام پەرلەمان ئەوانی تریان بڕۆنە بارگەو بنکە کۆمەڵایەتیەکان سوڵحی عەشایەری بکەن زۆرباشترە تادرۆ لەگەڵ ئەو میلەتە بکەن.
پرسیار : ئێوە لەکتێبەکەتان زیاتر کەسەکانتان لەناو زیندان دواندووە، ڕەنگە لەدەرەوەش کەسانێکی زۆر هەبێت ئەم کارە بکات بۆپەناتان بۆدەرەوەش نەبردووە ؟
خەندان حەمە جەزا : ڕاستە ئەوەی وەک سەمپڵێک خراوەتە بەرچاو لەکتێبی ئۆقیانوسێک لەتاوان زیاتر هی گرتوخانەکانن، بەڵام بەسەدان چاوپێکەوتنم کردووە لەگەڵ ژنانی دەرەوە، بۆمن ئەوە گرنگ بوو لەو نمونانە جیاوازی هۆکارەکان دەربخەم کەیەکێ بەهۆکاری نەبونی، جەنگ، بونی شێلتەرەکان، خێزان، بەپێچەوانەوە زۆرینەی سەرۆک باندمان لەدەرەوە دەبینی دەماندواندن، بەڵام گرتوخانە دەرگایەک بۆناسینی ئەوانەی ناگیرێن، واتە بەهۆی ماسیە بچوکەکانی ناو حەوزەکەوە ماسیە گەورەکانی نێو ئۆقیانوسەکەم دەبینی. پرسیار : ئەم کتێبەی تۆ (ئۆقیانوسێک لەتاوان) ساڵی 2007خەڵاتی باشترین کتێبی پێدراو نزیکەی دەجار چاپکراوەتەوە، پرسیار ئەوەیە تاچەند لەو باوەڕەدابوی ئەم کتێبە ئەو دەنگدانەوەی هەبێت ؟
خەندان حەمە جەزا : بڕوام هەبو لای خەڵکی ئاسایی پێشوازی دەکرێت، گەرچی بەخەیاڵی ببینن چونکە من بەچاوی خۆم قوربانیانم دەبینی و بەسەر هاتەکەم دەبیست، کەچی جاردوای جار زیاتر توشی شۆک دەبووم و بڕوام نەدەکرد، جا وەرە کەسێک بەس بیخوێنێتەوە بەشێکی کەمیشە لەڕاستیەکان، بەلام هەرگیز بڕوام نەبوو خەڵات بکرێت، دیارە خوێندنەوەو تێگەیشتن لەهەدەفی من لیژنەی هەڵسەنگاندن بوون کەواتە ئەوان خەڵاتەکەیان بەخشی بەمن. پرۆفایل خەندان محەمەد جەزا لەساڵی 1993 لەڕێکخراوی منداڵپارێزی کوردستان کاری کردووە، بۆیەکەمجار وەک ژن کاری کردووە لەسەر منداڵی سەرجادە، پاشان کاری کردووە لەگەڵ منداڵپارێزی بەریتانیا بۆژنانی ئەنفال، لەساڵی 1996- 2008 کاری کردووە وەک بەڕێوەبەر لەڕێکخراوی ڕۆشنبیری و کۆمەڵایەتی خانزاد سەربەڕێکخراوی هاوکاری ئەڵمانی و ڕاستەوخۆ سەرپەرشتیاری پرۆژەی گرتوخانەو کێشە کۆمەڵایەتیەکانی کردووە، ئەندامی بۆردی دژ بەتوندو تیژی منداڵان و ژنان بووە، هەروەها بەشداری لەزۆربەی سیمینارو کۆنفرانسەکانی ناوەوەو دەرەوەی ووڵات بووە.
دیداری تایبەت: پێگەی وتاری کورد
.