21-10-2024
20-10-2024 كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق ڕایگەیاند، تا كاتژمێر 6:00 ئێوارەی ئەمڕۆ دوشەممە ئەنجامی بەرایی هەڵبژاردن بۆ خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان ئاشكرا دەكرێت.
حاكم عومەر ئەحمەد، سەرۆکی کۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی ئەمڕۆ دوشەممە ڕایگەیاند، "بەگوێرەی یاسا، دەبێت تاوەکو کاژێر 6:00ـی ئێوارە ئەنجام رابگەیێنین، بۆیە تاوەکو ئەو کاتە کۆمیسیۆن ئەنجامەکە رادەگەیێنیت". ئاماژەی بەوەشكرد، "ناتوانرێت تانە لە ئەنجامی بەرایی بدرێت، بەڵام هەر لایەنێک سکاڵای هەبوو دەتوانێت تانە لە ئەنجامی کۆتایی دەنگدان بدات"
بەگوێرەی ئامارەكانی كۆمسیۆن ڕیژەی بەشداریكردن لە دەنگدانی گشتی و تایبەت ڕیژەكە لە 72% بوە و بەجۆرێك ڕیژەی بەشداریكردن لە پارێزگای سلێمانی 65% بوە، لە پارێزگای هەولێر 72%، لە پارێزگای دهۆك 78% و لە پارێزگای هەڵەبجەش 69% بوە.[١]
- 02
باڵیۆزی ئه‌مەریكا له عێراق داوا له لایه‌نه‌كانی هه‌رێمی كوردستان كرد كه به‌بێ هیچ دواكه‌وتنێك پشتیوانی له گواستنه‌وه‌ی ئاشتیانه‌ی ده‌سه‌ڵات و پێكهێنانی حكومه‌تی نوێ بكه‌ن.
لە پەیامێكدا، ئالینا رۆمانۆسكی باڵیۆزی ئه‌مەریكا له عێراق بڵاویكرده‌وه؛ به‌بۆنه‌ی ته‌واوكردنی سه‌ركه‌وتوانه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی هه‌رێم، ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئه‌مەریكا پیرۆزبایی له هاوڵاتیانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق و سه‌رجه‌م هێزه سیاسییه‌كان ده‌كات و لە دو رۆژی رابردوشدا كارمه‌ندانی نوێنه‌رایه‌تی ئه‌مریكاش له عێراق چاودێری پڕۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی له ناوه‌نده جیاوازه‌كانی ده‌نگدان له هه‌رێمی كردوە.
راشیگەیاندوە: وڵاته‌كه‌ی ده‌ستخۆشی له هاوڵاتیانی هه‌رێمی كوردستانی عێراق ده‌كات بۆ پابه‌ندبونیان به دیموكراسی.
باڵیۆزی ئەمەریكا ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كان دانی به‌وه‌دانا كه له پرۆسه‌ی وردبینیكردنی په‌نجه‌مۆره‌كاندا له كاتی پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كاندا ڕوبه‌ڕوی گرفت بوه‌ته‌وه، بۆیە ده‌بێت پێش هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی عێراق له ساڵی (2025) چاره‌سه‌ر بكرێت.
هەروەك داوای له لایه‌نه سیاسییه‌كان و كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی كردوە كه، پشتگیری له گواستنه‌وه‌ی ئاشتیانه‌ی ده‌سه‌ڵات و پێكهێنانی حكومه‌ت بكه‌ن به‌بێ هیچ دواكه‌وتنێك، داواشی له هه‌مو لایه‌نه سیاسییه‌كان و هێزه ئه‌منییه‌كانیش كردوە كە رێز له رۆڵی ژیانی میدیا و كۆمه‌ڵگه‌ی مه‌ده‌نی له پرۆسه‌ی دیموكراسیدا بگرن.
باڵیۆزی ئەمەریكا ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، پێكهێنانی حكومه‌تی نوێ رێگه به هه‌رێمی كوردستان ده‌دات دامه‌زراوه دیموكراسیه‌كانی به‌هێز بكات، مافه‌كانی مرۆڤ به‌ره‌وپێش ببات، پاڵپشتی گه‌شه‌پێدانی ئابوری بكات، هه‌روه‌ها كاره‌كانی هه‌رێم وه‌ك به‌شێك له عێراقێكی سه‌لامه‌ت و سه‌قامگیر و سه‌روه‌ری به‌رز بكاته‌وه.[٢]
- 03
سەڵاحەین دەمیرتاش یاداشتنامەیەکی بڵاوکردەوە
سەڵاحەدین دەمیرتاش لە گرتوخانەی ئەدیرنەوە یاداشتێکی لەسەر بارودۆخی ژنان رادەستی سەرۆکی جەهەپە کرد و چەند پێشنیارێکیشی بۆ چارەسەری کێشەی ژنان لە تورکیا خستەڕو.
ئۆزگور ئۆزەل سەرۆکی پارتی گەلی کۆماری جەهەپە، سەردانی سەڵاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشوی پارتی دیموکراتی گەلان هەدەپە-ـی کرد، دەمیرتاش لەسەر کوشتن، توندوتیژی و دەستدرێژی بۆ سەر ژنان، یاداشتنامەیەکی پێشکەش بە ئۆزەل کرد و دواتر بۆ رای گشتی بڵاوکرایەوە.
لە یاداشتنامەکەدا، دەمیرتاش ئاماژە بە زۆربونی کوشتنی ژنان و توندوتیژی بەرامبەر بە ژنان لە هەمو بەشەکانی کۆمەڵگا دەکات و دەڵێت، بە خۆشمەوە، پێویستە وەک پیاو زێهنیەتی خۆمان بگۆڕین.
هەروەها، داوا لە لایەنە سیاسیەکان، پەرلەمانتارەکان و دەزگای دادوەری و هەمو رێکخراو و دامەزراوە حکومی و ناحکومیەکان دەکات، بەپەلە چارەسەرێک بۆ ئەو گرفتە بە مۆدێلێکی نوێ، بە زمانێ نوێ و بە سیاسەتێکی نوێ بدۆزنەوە.
لە کۆتایدا دەمیرتاش چەند پێشنیارێک دەخاتەڕو و داوا دەکات، رێککەوتنی ئیستەنبوڵ کە تایبەتە بە مافەکانی ژنان جارێکی دیکە واژۆ بکاتەوە و کۆتایی بە ئازادکرنی تاوانبارانی کوشتنی ژنان بێنێت و پێویستە هەمو دامودەزگاکانی دەوڵەت لەبەرمبەر کوشتن و توژندوتیژی بەرامبەر بە ژنان خاوەن هەڵوێست بن[٣]
- 04
ناوی کاندیدە دەرچوەکانی پارتی
بۆ خولی شه‌شه‌می په‌رله‌مانی كوردستان، لە سنوری بازنەی هەولێر 34 كورسی هەیە، كە 32 كورسی گشتی و 2 كورسی كۆتایە، بەگوێرەی ئەنجامە بەراییەكان پارتی دیموكراتی كوردستان لەكۆی 32 كورسیەكەی بازنەی هەولێر، 17 كورسی مسۆگەرە.
ناوی ئەو کاندیدانەی پارتی كە زۆرترین چانسی دەرچونیان لەبازنەی هەولێر هەیە:
- 1. هەڵگور شێخ نەجیب
- 2. ئەحمەد محەممەد نوح
- 3. ڕۆژ سالار حەمید
- 4. شەهرام عەلی کەژۆ
- 5. ڤاڵا فەرید ئیبراهیم
- 6. ئەڤین فەتاح حاجی مام
- 7. ئالان ئەسکەندەر قادر
- 8. خۆشناو سدیق
- 9. زەمان حەسەن
- 10. عوسمان قادر ئیبراهیم
- 11. نەسرەت سۆفی علی
- 12. مەزن هیمداد ئەنوەر
- 13. سەروان ئەحمەد عەمودی
- 14. جەوهەر نامق سوارە
- 15. سەعدی خدر
- 16. عەبدولخالق تەڵعەت
- 17. شاخەوان سەدیقە سۆر
- 18. سەیران حەمید ئەفەندی
- 19. سەمیرە حوسێن[٤]
- 05
دەنگی لایەنەکان له هه‌ر چوار بازنه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان
دەنگی لایەنەکان له هه‌ر چوار بازنه‌كه‌ی هه‌رێمی كوردستان به‌ڕێژه‌ی 95% جیاكراونه‌ته‌وه، بڕیاریشه ئێواره‌ی ئه‌مڕۆ دوشەممە كۆمسیۆنی باڵای سه‌ربه‌خۆی هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق ئه‌نجامی فه‌رمی هه‌ڵبژاردن رابگه‌یه‌نرێت.
'ژماره‌ی ده‌نگی لایه‌نه‌كان له بازنه‌ی هه‌ولێر'
- پارتی: 302000
- یەکێتی: 96719
- نەوەی نوێ: 96395
- هەڵوێست: 15527
- بەرەی گەل: 8792
- یەکگرتو: 22722
- کۆمەڵ: 18914
- گۆڕان: 1331
- رامی حیکمەت: 3577
'ژماره‌ی ده‌نگی لایه‌نه‌كان له بازنەی سلێمانی'
- یەکێتی: 248086
- پارتی: 54641
- نەوەی نوێ: 1301385
- یەکگرتو: 40373
- کۆمەڵی دادگەری: 34256
- هەڵوێست: 26783
- بەرەی گەل: 18303
- گۆڕان: 9332
- هاوپەیمانی هەرێمی کوردستان: 7523
- هاوپەیمانی سەردەم: 3427
'ژماره‌ی ده‌نگی لایه‌نه‌كان له بازنەی دهۆک'
- پارتی: 344500
- نەوەی نوێ: 42045
- یەکێتی: 25111
- هەڵوێست: 7447
- بەرەی گەل: 2368
- یەکگرتوو: 38677
- کۆمەڵ: 3345
- گۆڕان: 212
- د. جەیمس: 2205
'ژماره‌ی ده‌نگی لایه‌نه‌كان له بازنەی هەڵەبجە'
- یەکێتی 10429 دەنگ
- پارتی 4416 دەنگ
- نەوەی نوێ 4439 دەنگ
- یەکگرتو 7369 دەنگ
- کۆمەڵی دادگەری 3964 دەنگ
- هەڵوێست 1186 دەنگ
- بەرەی گەل 661 دەنگ
- بزوتنەوەی ئیسلامی 1388 دەنگ
- گۆڕان 184 دەنگ
- هاوپەیمانی هەرێمی کوردستان 456 دەنگ
- بزوتنەوەی پەیوەندی 245 دەنگ
- 06
ناوی 38 کاندیدە سەرکەوتووەکەی سلێمانی بابەتە سەرەکییەکە: لە کۆی 38 کورسی سلێمانی، دوویان بۆ پێکهاتەکان تەرخانکراون کە هەریەکە لە دانا ئامانج کاندیدی مەسیحی، نەجدەت نوری کاندیدی تورکمان مسۆگەریان کردووە.
ئەوەی پێویستە بیزانیت: 36 کورسییەکەی تر بەسەر لایەنە سیاسییەکاندا دابەشبوون و بەگوێرەی دواین ئەنجام، یەکێتی نیشتمانی کوردستان بە بەدەستهێنانی 15 کورسی پشکی شێری کورسییەکانی سلێمانی بەرکەوتووە.
ناوی کاندیدە سەرکەوتووەکانی سنووری سلێمانی:[٥]
- 07
لە سلێمانی و کەرکووک سێ تیرۆرست دەستگیرکران
راگەیەندراوی فەرمی: شانەی راگەیاندنی ئەمنی عێراق بڵاویکردەوە: هێزەکانمان بە هاوکاری هێزەکانی بەڕێوەبەرایەتی ئۆپەراسیۆنی دەزگای ئاسایشی هەرێم دوو تیرۆرستیان لە سلێمانی دەستگیرکرد.
هاوکات: بە هاوکاری هێزەکانی بەڕێوەبەرایەتی گشتی هێزەکانی دژەتیرۆر توانیومان تیرۆرستێک لە سنووری پارێزگای کەرکوک دەستگیربکەین.