داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی یه‌كه‌م
ساڵح بەگی زەکی بەگی ساحێبقڕان سەرکردەیەکی سەربازی و ئیداری و ئەدیبێکی دیار بووە و لەهەر یەک لەو کایانەدا خزمەتێکی گەورەی بە گەل و وڵاتەکەی کردووە.
ساڵی 1886 لەشاری هەڵەبجە لەدایک بووە.
قۆناغەکانی خوێندنی لە سلێمانی و بەغدا و ئەستەنبوڵ تەواو کردووە و بڕوانامەی بەرزی لە زانستی سەربازیدا بەدەستهێناوە و ساڵی 1906 بووە بەئەفسەر و لەسوپای عوسمانیدا خزمەتی کردووە.
دوای بڕانەوەی جەنگی یەکەمی جیهان و لەساڵی 1921 گەڕاوەتەوە شاری سلێمانی و ساڵی 1922کراوە بەقائیمقامی ئاکرێ و پاش ماوەیەکی کەم وازیهێناوە و پەیوەندی بەشێخ مەحموودی نەمرەوە کردووە و لەتەشکیلەی دووەمی وەزارەتەکەیدا بووە بەسەرکردەی هێزە چەکدارەکان و پلەکەی هاوشانی وەزیری بەرگری بووە.
دوای تێکچوونی حکومەتی شێخ چۆتە بەغدا و لەوێ لەمەیدانی رۆژنامەنوسیدا خزمەتی کردووە و گۆڤاری دیاری کوردستانی بەزمانەکانی کوردی و عەرەبی و تورکی دەرکردووە.
کە گۆڤارێکی بەرەونەقی وێنەدار بووە لە 11-3-1925 تا 11-5-1926 ئەو گۆڤارە بەردەوام بووە.
ساحێبقڕان وتاری بۆ ئەو گۆڤارە نوسیوە و هەروەها شاعیر بووە و شیعریشی نوسیوە.
ئەو لەرووی ئەدەبی کەسێکی بەتوانا و هەڵکەوتوو بووە و بەحوکمی ئەوەی زمانەکانی تورکی و عەرەبی و فارسی و فەرەنسی بەباشی زانیوە سوودی لەئەدەبیاتی ئەو گەلانە وەرگرتووە و سەرچاوەی رۆشنبیری خۆی پێ دەوڵەمەند کردوون.