جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «شیعریەتی نیگەرانی لە دیوانی شێخی ئیشراقدا بەشی 1»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
(پەڕەی دروست کرد بە «دکتۆر '''شاهۆ سەعید''' '''ناساندن:''' شەهابەدینی سوهرەوەردی (1155-1191) ناسراو بە شێخی ئیشراق، یان شێخی کوژراو، یەکێکە لە سۆفیگەرە ناسراوەکانی سەدەی دوانزەیەمی جیهانی ئیسلامی. بەگوێرەی پشکنینی هەندێک لە توێژەران، بە رەچەڵەک کورد بووە و لە گوندی "سورەوە...»ەوە)
 
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
دکتۆر '''[[شاهۆ سەعید]]'''
دکتۆر '''[[شاهۆ سەعید]]'''
[[پەڕگە:349058990 .jpg|وێنۆک]]


'''ناساندن:'''
'''ناساندن:'''


شەهابەدینی سوهرەوەردی (1155-1191) ناسراو بە شێخی ئیشراق، یان شێخی کوژراو، یەکێکە لە سۆفیگەرە ناسراوەکانی سەدەی دوانزەیەمی جیهانی ئیسلامی. بەگوێرەی پشکنینی هەندێک لە توێژەران، بە رەچەڵەک کورد بووە و لە گوندی "سورەوەرد"ی سەر بە زەنجان لە دایکبووە، کە گوندێکە دەکەوێتە سەر سنوری ناوچە کوردنشینەکانی خۆرهەڵاتی کوردستان؛ بەڵام هەر زوو ئەو گوندە جێدێڵێت و گەشتێک دەستپێدەکات بۆ بڵاوکردنەوەی مەزهەبی ئیشراق لە سۆفیگەریدا. سوهرەوەردی ژیانێکی کورت ژیاوە، بەڵام گەڕیدەیەکی بەردەوام بووە لەنێوان ئازەربایجان، ئەسفەهان، بەغدا، دیاربەکر، حەڵەب و مەڵبەندە شارستانیەکانی ئەو دەمەی خۆرهەڵاتی دەوڵەتی ئیسلامیدا. لە گەشتەکانیدا، بێهوودە هەوڵیداوە حیکمەتی زەردەشتی لەگەڵ ئایدیاڵیزمی گریکی و شەریعەتی ئیسلامیدا پێکەوە بگونجێنێت. لە تەمەنی سی و شەش ساڵیدا، پاش ئەوەی دەچێتە ململانێیەکی فیکرییەوە لەگەڵ دەسەڵاتی ئاینی و رۆشنبیریی ئەو سەردەمەدا، تۆمەتی زەندەقە (هەڵگەڕانەوە لە ئیسلام) دەدرێتە پاڵی و پاش دادگاییکردنی لەلایەن فەقیهەکانەوە، بە فەرمانی سەڵاحەدینی ئەیوبی و بەسەرپەرشتی زاهیری کوڕی سەڵاحەدین لە قەڵای حەڵەب ئیعدام دەکرێت. لەو ماوە کورتەی ژیانیدا نزیکەی حەفتا کتێب و دەقی جۆراوجۆری، بەهەردوو زمانی عەرەبی و فارسی لە بواری فەلسەفە و عیرفان و ئەدەبیاتدا، نوسیوە.
 
'''[[شەهابەدینی سورەوەردی]]''' (1155-1191) ناسراو بە شێخی ئیشراق، یان شێخی کوژراو، یەکێکە لە سۆفیگەرە ناسراوەکانی سەدەی دوانزەیەمی جیهانی ئیسلامی. بەگوێرەی پشکنینی هەندێک لە توێژەران، بە رەچەڵەک کورد بووە و لە گوندی "سورەوەرد"ی سەر بە زەنجان لە دایکبووە، کە گوندێکە دەکەوێتە سەر سنوری ناوچە کوردنشینەکانی خۆرهەڵاتی کوردستان؛ بەڵام هەر زوو ئەو گوندە جێدێڵێت و گەشتێک دەستپێدەکات بۆ بڵاوکردنەوەی مەزهەبی ئیشراق لە سۆفیگەریدا. سوهرەوەردی ژیانێکی کورت ژیاوە، بەڵام گەڕیدەیەکی بەردەوام بووە لەنێوان ئازەربایجان، ئەسفەهان، بەغدا، دیاربەکر، حەڵەب و مەڵبەندە شارستانیەکانی ئەو دەمەی خۆرهەڵاتی دەوڵەتی ئیسلامیدا. لە گەشتەکانیدا، بێهوودە هەوڵیداوە حیکمەتی زەردەشتی لەگەڵ ئایدیاڵیزمی گریکی و شەریعەتی ئیسلامیدا پێکەوە بگونجێنێت. لە تەمەنی سی و شەش ساڵیدا، پاش ئەوەی دەچێتە ململانێیەکی فیکرییەوە لەگەڵ دەسەڵاتی ئاینی و رۆشنبیریی ئەو سەردەمەدا، تۆمەتی زەندەقە (هەڵگەڕانەوە لە ئیسلام) دەدرێتە پاڵی و پاش دادگاییکردنی لەلایەن فەقیهەکانەوە، بە فەرمانی سەڵاحەدینی ئەیوبی و بەسەرپەرشتی زاهیری کوڕی سەڵاحەدین لە قەڵای حەڵەب ئیعدام دەکرێت. لەو ماوە کورتەی ژیانیدا نزیکەی حەفتا کتێب و دەقی جۆراوجۆری، بەهەردوو زمانی عەرەبی و فارسی لە بواری فەلسەفە و عیرفان و ئەدەبیاتدا، نوسیوە.


دیوانی شێخی ئیشراق، یان دیوانی سوهرەوەردی کوژراو، کتێبێکی قەبارە بچووکە، بە بەراورد لەگەڵ کتێبەکانی تری سوهرەوەردیدا بایەخی زۆری پێنەدراوە. لێرەدا راڤەیەکی خێرا بۆ بەشێک لەو دیوانە دەکەین، کە پەیوەندییەکی سیمیۆلۆجی لەگەڵ جیهانبینی و ئەزموونی گشتی سوهرەوەردیدا هەیە، گوزارشتێکی ئیستاتیکی لەو نیگەرانییە قووڵە دەکات کە بە چارەنوسێکی تراجیدیی کۆتایی دێت.
دیوانی شێخی ئیشراق، یان دیوانی سوهرەوەردی کوژراو، کتێبێکی قەبارە بچووکە، بە بەراورد لەگەڵ کتێبەکانی تری سوهرەوەردیدا بایەخی زۆری پێنەدراوە. لێرەدا راڤەیەکی خێرا بۆ بەشێک لەو دیوانە دەکەین، کە پەیوەندییەکی سیمیۆلۆجی لەگەڵ جیهانبینی و ئەزموونی گشتی سوهرەوەردیدا هەیە، گوزارشتێکی ئیستاتیکی لەو نیگەرانییە قووڵە دەکات کە بە چارەنوسێکی تراجیدیی کۆتایی دێت.
.
 
'''گەڕان لە رووبەری دەق و جوگرافیادا'''
'''گەڕان لە رووبەری دەق و جوگرافیادا'''


مێنۆی ڕێدۆزی