کارگەکانی تابووت پاژی دووەم بەشی 04
"کارگەکانی تابووت"
"پاژی دووەم"
'بەشی چوارەم'
نووسینی: شێرزاد حەسەن
کە لانک دەبێت بە دارەبازە
لە هەنووکە و ئێستاشدا و لە 'رۆژهەڵاتی ناوین'دا جەنگ و کوشتارگا و قەسابخانەكانی 'سەدەی بیست و یەك و بیست دوو و بیست و سێ'دا بە ناوی خودا و بەها پیرۆز و نیشتمان و 'ناسیۆنالیزم'ەوە، مێژوویەکی خوێناوی بووە لە دێر زەمانەوە، لە هەنووکەشدا خوێناویتر دەبن، هەر هەمووشی بە ناوی دروشم و بەها پیرۆزەكانەوە خودی چلچرای ژیان دەكوژێننەوە. پەروەردەی مەرگدۆست دونیایەكی خاپوورترمان بۆ بەجێدێڵێت، پەروەردەی ئێمە کوێرانە بە ناوی رەوشت و نیشمانپەروەی درۆزنانە و مەعریفەتێكی ترسنۆك و ساختە و دژ بە هەموو جوانییەك و خەیاڵ و خۆشی و رۆحپەروەری گەمژانە وەستاوەتەوە، تا هەنووکەش دوژمنکارانە دەوەستێتەوە، خودی زانستە مرۆییەكان و سروشتییەكان بێجگە لە خەمۆكی و تۆران و كوشتنی مەراق و پشكنین و پرسیار و گومان هیچی دیكە ناكەن، گەر مەعریفەتێكی كەم بە منداڵەكان ببەخشین، مەعریفەتێكی بێزەوەر و غەمهێنە كە هەرگیز ئاشتمان ناكاتەوە لەگەڵ خۆمان و ژیان، مەعریفەتێكی نەزۆک و زڕ و بێکەڵکمان پێدەبەخشێت كە پتر ئەو هەستە لای زۆرینە بەجێدێڵێت كە دەماغسزن، پتر نەخۆشمان دەخەن لەسەر ئاستی رۆح و لەش، مەعریفەتێكە كە پایەكانی لەسەر سزا و ئەشكەنجە و كەمبوودی وەستاون، نەك ئاشتی و ئاسوودەگی و دلێری و بڕوابوون بە خۆمان. زانستێكی ئەوەندە وشك و بێ ئەرزشە كە نامۆمان دەكات بە خۆمان و خەڵكی، هیچ پردێكیش لە نێوان تیۆرە و پراكتیكدا نییە، ئەگەر هەشبێت کاڵ و کرچە و داهێنەرانە نییە و خەرەندێكی گەورۆنە و ترسناک لە نێوان زانستەكان و ژیانی ئێمەدا هەیە!
دەزگا پەروەردەیی و ئەكادیمییەكان، لە بری دۆزینەوەی سەرچاوەكانی نەخۆشییە رۆحی و جەستەییەكانی ئێمە کە زادەی خوێنە یان ژینگەی ناتەندروست، پتر و کوشندەتر نەخۆشمان دەخەن. نە ئەزموونەكان و نە تاقیگاكان دادمان نادەن، زانكۆكەكانی ئێمە بەدەرن لەوەی هێزی بەخشینی مەعریفەیەکی تێر وتەسەل بۆ خۆناسین و دونیاناسیمان بخەنە بەردەست، نە ئامانجەكان دیار و روونن نە گەیشتن بە ئەنجامەكان، ئەگەر بەڵێنە زانكۆكانی ئێمە مێ و نێری خۆناس و دونیاناس و گومانكار و زانستخواز و دەم پڕ لە پرسیار و رەخنەگر و چاونەترس و یاخی دروست بكەن، ئەی ئەو هەموو مەردمگەلە گوێڕایەڵ و گوێكەڕیلە و خامۆش و بێ زمان و چاوە لە كام كارگەوە بەرهەم هاتوون؟ كەچی لە كۆتاییدا دادگاییان دەكەین بەوەی كە بێ بەهرە و دەست و پێ سپین، نەخوێندەوار و كاسن، بێ ئەوەی دەركی ئەوە بكەین كە ئەوان هێشتا لە ناو پۆلەكاندا كۆرس و وانەكانی ملكەچی و غەفڵەتگیری دەخوێنن و لە جیاتی زانستپەروەری، خورافاتیان پێ ئەزبەر دەکەین، ئەوان هێشتا لە ناو تابووتەكانن كە رێگەیان پێنەدراوە گەشە بكەن و زیندووتر بن. ئەوان پتر ژمارەن، وەك مشك و كەروێشك و زیندەوەری ناو تاقیگا و لابۆرەكان مامەڵەیان لە تەكدا دەكرێت، ئامێر و ئامراز و بابەتن نەك مەردمگەلی بە ئاوەز و عەقڵانی، بوونەتە ماكینە و رۆبۆت، بوونەوەری ناو ئالۆزییەكانی بایۆكیمیاگەرین، ئامادە دەكرێن بۆشاییەكی وەهمی ناو دونیای كار و پیشەدا پڕ بكەنەوە نەك خودی ژیان، هەمیشە دەبن بە كەرەستە و سپێر و ئامێرد، بە جۆرێك كە ئاسوودەن وەك شتومەكی بێ گیان مامەڵەیان دەگەڵدا بكرێت، هەمیشە چارەنووسی خۆیان بە هێزێكی غەیبانی و نادیار دەبەستنەوە، بڕوایان بە بەخت و چارەنووس هەیە، رێك وەك ئەو مەردمگەلەی لە كۆندا بڕوایان وا بووە ئایندە و بەختیان بە ئەستێرەكانی ئاسمانەوە بەستراون، كەمترینیان بڕوای بە ویست و توانای خۆیان هەیە، خوداوەندەكانی مەزهەبزەدە و سیاسەتی عەمبارەپۆ لێیاندەخوڕن، یان هێزگەلە نادیارەكانی ناو كۆمەڵگا کە دەنێو ئەشکەوتە تاریکەکانەوە دێنە دەرەوە تا ژیان و زیندەگی ئێمە کاول بکەن، ئەوەی كە لای ئێمە دەگوزەرێت ملكەچكردنە بەوەی لە دەستەڵاتێكی زاڵ و خواهانەوە ژیانمان بەو شێوەیە رەنگرێژ كراوە، بەدەر لەوەی بیر لەوە بكەینەوە كە ئاخۆ ئەو هێز و دەستەڵاتە رەوا و راستەقینەیە یان ساختە و عەمبارەپۆ؟
گەورە دەبین و گەشت دەكەین بە ناو جوگرافیاكان و سەردەمەكاندا تێدەپەڕین و تابووتەكانی خۆمان بە دوای خۆمانەوە رادەكێشین، تابووتەكان ماڵی راستەقینەی ئێمەن، "عیسای مەسیح" ئاسا خاچی خۆمان وا بە کۆڵمانەوە. گەورە دەبین و داماڵراو و دابڕ لە ئەزموونێكی زیندووی مرۆڤدۆستی كە فێرمان بكەن کە خۆمان و خەڵكی و باقی گیاندارەكانی دیكەمان خۆشبوێت، بێ ئەزموونی و مانەوەیە لە ناو سندووق و قوومات و بێشكەی یەكەم.. گیرخواردنە لە ناو چڕی تاریكی تابووتەكان كە هەناسەبڕ و خنكێنەر و بزماركوت كراون. هەژاری لە ئەزمووندا دەرئەنجامێكە لە هەژاری كار و مەعریفەی ئێمە، كە بە داماڵین لە مرۆڤبوون كۆتایی دێت. لە ناو وەها ژینگەیەكدا لە هەموو ئاستەكاندا و بە گشتی کولتوور و فەرهەنگێكی هەژارتر بەرهەم دێت، كارەكتەرەكانی ناو وەها فەزایەک هیچیان پێ نیە بیبەخشن. بە هیچ شێوەیەك لە ناو وەها ژینگەیەكدا ناتوانین بە ئاسانی لە هەڵسوكەوت و رەفتار و رەوشتی خۆمان تێبگەین، هەتا بیركردنەوەش ناگاتە ئاستی خوێندنەوەی نائاگاهی خۆمان كە بە نەست و نائاگاهی و عەقڵی شاراوە و پەنهان ناسراوە، خوێندنەوە و بیركردنەوە و شیكاریمان بۆ كار و كردەوەمان كورتی دێنێت و كەمترە لەوەی كە لە رووكەشدا دەیزانین، چ سەبارەت بە خۆمان و چ سەبارەت بە كەسانی دەروبەرمان، نە شۆڕبوونەوەیەك هەیە بۆ پشكنینی ناخ و رۆح، نە دوزینەوەی زمانێكی پاك و روون بۆ گێڕانەوە، نە زمانێكی ئازا كە فێری ئەوەمان بكات لە پێناو گەیشتن بە هەقیقەت لە تیغبازی دوژمنەكانمان نەترسین! ئێمە هێشتا نیشتەجێی ناو سندووقەكان و قەفەزەكانی خۆمانین، ئەوەشی كە هەستی پێدەكەین و دەیزانین لە خۆمانی دەشارینەوە.. چونكە حەزی پێناكەین، هیچ شتێك لەوە كوشندەتر نیە كە فێری ئەوەمان بكەن كە چۆن خۆمان لە ناو خۆماندا بشارینەوە، چۆن چێژ لە چاوشاركێ ببینین لەگەڵ خۆماندا بە جۆرێك كە لە ناو خۆماندا ون ببین و بدۆڕێین، ئەوسا ئاسانتر دەبێت كە لەوانیدیكە ون بین و خۆمان بشارینەوە، بە هەزارەها راز و نیاز و نهێنی و تاوان و کەتنەوە كە لە خۆمان و لەوانیدیكەی دەشارینەوە، دوا جار دەبین بە سندووقی تەقەتی نهێنییەكان كە لە ئاكامدا نەخۆش و كرمەرێز دەبین، ئەوە.. ئەگەر نەمانخنكێنێت!
جوانترین كەس لای ئێمە ئەوانەن كە نهێنیپارێزن بۆ خۆیان، نەك بۆ خەڵكی، ئاسوودەترین كەس ئەو زاتەیە كە نهێنییەكانی خۆی بشارێتەوە و هی ئەوانیدیكەدا بە دونیادا بڵاو بكاتەوە، لە كەسی نهێنیدركێن شادومانتر ئەوانەن كە گوێ لە فەزاحەت و نهێنییەكان دەگرن، هەنووكە بە یارمەتی تێكنۆلۆژیا ئەم جۆرە گەمە چەپەڵە بووەتە خولیا و مەراقی پیسی ملیۆنەها لەسەر ئاستی جیهاندا، لای خۆمان قێزەون و بێزەوەرترە، پەروەردەی شەرمن و ترسنۆك و داڕزیو لەوە جوانتری لە هەگبەدا نیە، قوتابخانە نموونەییەكانی دەمامكدارەكان لەوە پاكتر بەرهەم ناهێنێت. ئەوەیان بەرهەمی نەبوونی ژیانێكی ئازاد و كراوە و راستگۆیانەیە، كە ناچارمان دەكات هەموومان لە كوونی دەرگاكانەوە بە دزییەوە سەیری یەكدی بكەین، وەك ئەو منداڵانەی مەراقیانە بزانن دایە و بابە لەودیو دەرگا و ژووری نووستندا چ دەكەن و لەبەرچی بە كلیل دایدەخەن.كەسمان ئەوە نین كە لە رووكەشدا و لە دەرەوەڕا دەردەكەوین، یەكەمین وانەی كە فێر دەكرێین دەمامكبازییە، ئاسوودە بە ریاكاری و ئاشووفتەی درۆكان، خاوەنی زمانێكی ناسك و شاعیرانەین لە رووکەشدا و لە رۆحدا ژەهرنشین و ژەهرــ رێژ و ژەهرنۆش!
(شێرۆی پلکە زارێ)