جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «داڕێژە:هه‌ڵبژارده‌ی حەوتەم»

Jump to navigation Jump to search
بەبێ کورتەی دەستکاری
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
'''[[خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟]]'''
[[پەڕگە:Clip88791.jpg|وێنۆک]]
[[پەڕگە:C0065f.jpg|وێنۆک]]
کەریم ئەحمەد ناسراو بە (مەلا کەریم) لە ساڵی 1885 لە شاری سابڵاغ '''[[مەھاباد]]''' لەدایکبووە.
خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟


نووسینی: ئاکام حەمە ئەمین
بە هۆکاری نادیار لە ساڵی 1901دا هاتۆتە شاری '''[[سلێمانی]]''' و لە حوزەیرانی ساڵی1938دا لە شاری بەغدا، کۆچی دوایی کردووە.


"غیاث الدين ابو الفتح عمر ابراھیم" خیام لەشارى نیشاپور لە دایک بووە، ساڵی لەدایک بوون و مردنی بە دروستی نازانرێت و ڕوون نیە، بەڵام ھەندێ بۆچوون دەڵێت: لە ڕۆژی پێنج شەممەی ١٢ محەرەمی ٤٣٩ ك ی لە دایک بووە.
لە تافی لاویدا لەگەڵ کۆمەڵێک گەنجی هاوشانی خۆی، لە شاری '''[[سلێمانی]]''' خەریکی بەزم و گۆرانی گۆتن بوون، ئەمە وای کردووە کە لە ناو خەڵکدا ناوبانگ دەربکات و داوای لێبکرێت کە بە مەبەستی گۆرانی وتن سەردانی ماڵان بکات، دواتریش ناوبانگەکەی ئەوەندەی دیکە پەرەی سەندووە و بەم بۆنەیەوە بەشێک لە بژێوی خۆی دابین کردووە.


لە نێوان ساڵەکانی (٥٠٨ -٥٣٠)ك ھەندێکی تر دەڵێن (٥١٥) کۆچی دواییکردووە، بەشێوەیەکی گشتی ئەتوانرێت بگوترێت لە نیوەی یەکەمی سەدەی پێنجەم ھەتا سەرەتاکانی دەیەی سەدەی شەشەم ژیاوە، نازناوی "خیامی" لە باوکیەوە بۆماوەتەوە چونکە پیشەی خێمە دورین بووە، ئەو شارەزایی زانستەکانی بیرکاری، فەلسەفە، پزیشکی و ئەستێرەناسی بووە.
لەهەمان کاتدا، لەگەڵ کۆمەڵێک کەسایەتی وەک '''[[پیرەمێرد]]''' و '''[[ڕەشۆڵ]]''' ـی هونەرمەنددا پەیوەندی دۆستایەتی پەیدا کردووە و بە یەکەوە چەندین کۆڕی هونەرییان ڕازاندۆەتەوە و بە دوو قۆڵی کۆمەڵێک گۆرانییان تۆمار کردووە، تەنانەت لەگەڵ '''[[پیرەمێرد]]'''ی نەمردا دۆستایەتیی هەرە نزیکیان هەبووە و پێرەمێرد لە یەکێک لە ژمارەکانی ڕۆژنامەی “ژیان”ـی ساڵی1935دا نۆکتەیەکی لەسەر مەلا کەریم بڵاو کردووەتەوە، هەروەها پێرەمێرد هۆنراوەی  گۆرانیی بەهار-کەدەڵێنـی بەدەستی خۆی داوەتە مەلا کەریم، جگە لەوەی ئەم گۆرانییە بۆ هۆی دەنگی مەلا کەریمەوە بووە بە یەکێک لە سرودی قوتابخانەکانی ئەو سەردەمە، لەهەمان کاتیشدا تاکۆ ئیستا چێژی لەدەست نەداوە، کەنەک هەر ئەم گۆرانییەی هونەرمەند مەلا کەریم، بەڵکو زۆربەی بەرهەمەکانی لەلایەن گۆرە هونەرمەندانی کوردەوە دووبارە گۆتراونەوە.


"بەس ھەڵ بخولێ بە دەوری پیس و پاکا
[[مەلا کەریم- کەریم ئەحمەد|درێژەی بابەت]]
 
تا کەنگێ بەشوێن ھەموو خراپ و چاکا
 
گەر زەمزەمی ، یا دایبنێ ئاوی ژیانی
 
ناچاری دەبێ ڕۆچی بە سینەی خاکا" (م. ھەژار )
 
خیام کێ بوو، ئەو شاعیرە مەی نۆشە ھیندۆسیە لەزەت پەرەستەی کە صادقی ھیدایەت باسی دەکات یان، فەیلەسوف،عارف،کافر،کامیانبووە؟.
 
[[خیام، فەیلەسوف یان شاعیر، کافر یا عارف؟|درێژەی بابەت]]

مێنۆی ڕێدۆزی