جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکانی «ئايا نيشتەجييەيل مەنەلی کوردن!؟»
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) (پەڕەی دروست کرد بە «م لەی وتارە ئەرا جوواودانێگ وە ئەی بەشە لە نويسەرەيل، بەشێگ لە کتاو نەتەوەيل عراق (ن: گۆرگيس جبران هومی – عەبدالعەزيز بەرهام) جوور بەڵگەێگ تێرمه و وەر و وەتمە: گومان ئەوە چوود مێژوو ئيڵ تورکمان لە عراق بچوود ئەرا چوار سەدە وەرجلە زەمان حوکمڕانی عوسم...»ەوە) |
Manu (لێدوان | بەشدارییەکان) |
||
| ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
[[پەڕگە:1679924589849.jpg|وێنۆک]] | |||
م لەی وتارە ئەرا جوواودانێگ وە ئەی بەشە لە نويسەرەيل، بەشێگ لە کتاو نەتەوەيل عراق (ن: گۆرگيس جبران هومی – عەبدالعەزيز بەرهام) جوور بەڵگەێگ تێرمه و وەر و وەتمە: گومان ئەوە چوود مێژوو ئيڵ تورکمان لە عراق بچوود ئەرا چوار سەدە وەرجلە زەمان حوکمڕانی عوسمانيەيل لەی وڵاتە. | م لەی وتارە ئەرا جوواودانێگ وە ئەی بەشە لە نويسەرەيل، بەشێگ لە کتاو نەتەوەيل عراق (ن: گۆرگيس جبران هومی – عەبدالعەزيز بەرهام) جوور بەڵگەێگ تێرمه و وەر و وەتمە: گومان ئەوە چوود مێژوو ئيڵ تورکمان لە عراق بچوود ئەرا چوار سەدە وەرجلە زەمان حوکمڕانی عوسمانيەيل لەی وڵاتە. | ||
| ھێڵی ٤: | ھێڵی ٥: | ||
لە وەختێگ ک عوسمانيەيل لە شوون پراکتيزە کردن و فرەوە کردن سەرزەمينەيل ژێردەسڵات خوەيان بوين، کوردەيل سەرزەمين خوەيان لە بووت سروشت و نژاد خوەيان دامەزرانن و ناوی نان کوردستان. | لە وەختێگ ک عوسمانيەيل لە شوون پراکتيزە کردن و فرەوە کردن سەرزەمينەيل ژێردەسڵات خوەيان بوين، کوردەيل سەرزەمين خوەيان لە بووت سروشت و نژاد خوەيان دامەزرانن و ناوی نان کوردستان. | ||
جوگرافيای زەوی کوردەيل لە کڕەيل سنوور(ئەريڤان و ئازەربايجان) تا ماراش و نزيکەی حەلەب دەسنيشان کردن. لە خوەر ئاواوه و تا کويەيل باکوور چەم دجله رەساننەی و تا نزيکەی ناوچەیل باشوورخوەرئاوای مەنەلی دريژه و بوود. ئمجا لە خوەرهەڵاته و هە لە ئەريڤانه و دەس وە پێ ئەکا و وە رزاره و ناوچەيل باکوو، رزاييه(ورمێ)، مەهاباد(ساوجبڵاغ)، | جوگرافيای زەوی کوردەيل لە کڕەيل سنوور(ئەريڤان و ئازەربايجان) تا ماراش و نزيکەی حەلەب دەسنيشان کردن. لە خوەر ئاواوه و تا کويەيل باکوور چەم دجله رەساننەی و تا نزيکەی ناوچەیل باشوورخوەرئاوای مەنەلی دريژه و بوود. ئمجا لە خوەرهەڵاته و هە لە ئەريڤانه و دەس وە پێ ئەکا و وە رزاره و ناوچەيل باکوو، رزاييه(ورمێ)، '''[[مەهاباد]]'''(ساوجبڵاغ)، '''[[سەقز]]'''، '''[[کرماشان]]''' و ناوچەيل خوەرهەڵات مەنەلی گرێده و وەر. | ||
ئەی دو نويسەرە لەی کتاوە، کوردەيل وە بەشەيل ژێر بەشه و کەن: | ئەی دو نويسەرە لەی کتاوە، کوردەيل وە بەشەيل ژێر بەشه و کەن: | ||
* 1 - کرمانج: (نيشتەجیيەيل باکوور چەم دجله و فورات). | * 1 - کرمانج: (نيشتەجیيەيل باکوور چەم دجله و فورات). | ||
* 2 - لوڕ: (نيشتەجييەيل لوڕستان لە ئيران). | * 2 - لوڕ: (نيشتەجييەيل لوڕستان لە ئيران). | ||
* 3 - کەڵهوڕ:)نيشتەجييەيل '''[[کرماشان]]'''، '''[[ | * 3 - کەڵهوڕ:)نيشتەجييەيل '''[[کرماشان]]'''، '''[[ئیلام]]''' و بڕێگ لە ناوچەيل تورکيا) چوی: '''[[ئامەد]]''' و جزيره. | ||
* 4 - گوران: (نيشتەجييەيل ناوچەیل خوەرهەڵات کرمانجەيل – سنه و بڕێگ لە ناوچەيل '''[[کرماشان]]'''، ساوجبڵاغ، '''[[ | * 4 - گوران: (نيشتەجييەيل ناوچەیل خوەرهەڵات کرمانجەيل – سنه و بڕێگ لە ناوچەيل '''[[کرماشان]]'''، ساوجبڵاغ، '''[[مەریوان]]'''، '''[[وان]]'''، بۆتان، چاڵ، شەمزينان و عەماديە). | ||
لە ناو ئەی کتاوە هاتيە: کوردەيل عراق لە ناوچەيل کويەسانييگ جوور: '''[[هەولێر]]'''، '''[[سلێمانی]]'''، '''[[کەرکووک]]''' و ديالە(ک مەنەلی بەشێگ لە لێ وە هساو تيەێد) و لە ناوچەيل باکوور موسڵ ژيەن. | لە ناو ئەی کتاوە هاتيە: کوردەيل عراق لە ناوچەيل کويەسانييگ جوور: '''[[هەولێر]]'''، '''[[سلێمانی]]'''، '''[[کەرکووک]]''' و ديالە(ک مەنەلی بەشێگ لە لێ وە هساو تيەێد) و لە ناوچەيل باکوور موسڵ ژيەن. | ||
دوایین پێداچوونەوەی ٠٨:٣٠، ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣
م لەی وتارە ئەرا جوواودانێگ وە ئەی بەشە لە نويسەرەيل، بەشێگ لە کتاو نەتەوەيل عراق (ن: گۆرگيس جبران هومی – عەبدالعەزيز بەرهام) جوور بەڵگەێگ تێرمه و وەر و وەتمە: گومان ئەوە چوود مێژوو ئيڵ تورکمان لە عراق بچوود ئەرا چوار سەدە وەرجلە زەمان حوکمڕانی عوسمانيەيل لەی وڵاتە.
لە گرنگترين ڕێيەيل عوسمانيەيل ئەرا بته و کردن پەيونديەيل خوەيان وەل عراقا، لايەنگرەيل خوەيان لەی وڵاتە بڵاوەو کردن. عوسمانيەيل لايەنگرەيل و ئايەمەيل خوەيان لە ناوچەيلێگ چوی: موسڵ، هەولێر، کەرکوک، مەنەلی، عەقرە و ئاڵتون کوپری و... ک نيشتەجييەيل کويەنەی ئەی ناوچەيلە کورد بوين، نيشتەجی کردن.
لە وەختێگ ک عوسمانيەيل لە شوون پراکتيزە کردن و فرەوە کردن سەرزەمينەيل ژێردەسڵات خوەيان بوين، کوردەيل سەرزەمين خوەيان لە بووت سروشت و نژاد خوەيان دامەزرانن و ناوی نان کوردستان. جوگرافيای زەوی کوردەيل لە کڕەيل سنوور(ئەريڤان و ئازەربايجان) تا ماراش و نزيکەی حەلەب دەسنيشان کردن. لە خوەر ئاواوه و تا کويەيل باکوور چەم دجله رەساننەی و تا نزيکەی ناوچەیل باشوورخوەرئاوای مەنەلی دريژه و بوود. ئمجا لە خوەرهەڵاته و هە لە ئەريڤانه و دەس وە پێ ئەکا و وە رزاره و ناوچەيل باکوو، رزاييه(ورمێ)، مەهاباد(ساوجبڵاغ)، سەقز، کرماشان و ناوچەيل خوەرهەڵات مەنەلی گرێده و وەر. ئەی دو نويسەرە لەی کتاوە، کوردەيل وە بەشەيل ژێر بەشه و کەن:
- 1 - کرمانج: (نيشتەجیيەيل باکوور چەم دجله و فورات).
- 2 - لوڕ: (نيشتەجييەيل لوڕستان لە ئيران).
- 3 - کەڵهوڕ:)نيشتەجييەيل کرماشان، ئیلام و بڕێگ لە ناوچەيل تورکيا) چوی: ئامەد و جزيره.
- 4 - گوران: (نيشتەجييەيل ناوچەیل خوەرهەڵات کرمانجەيل – سنه و بڕێگ لە ناوچەيل کرماشان، ساوجبڵاغ، مەریوان، وان، بۆتان، چاڵ، شەمزينان و عەماديە).
لە ناو ئەی کتاوە هاتيە: کوردەيل عراق لە ناوچەيل کويەسانييگ جوور: هەولێر، سلێمانی، کەرکووک و ديالە(ک مەنەلی بەشێگ لە لێ وە هساو تيەێد) و لە ناوچەيل باکوور موسڵ ژيەن. نويسيايەيل ئەی دو نويسەرە لە ئەی کتاوە لە بان بنەمای مەمەرەيل و مێژوو ئاشکرای کوردەيل لە عيراق و ئەودويای ناوچەيل ميزۆپۆتاميا کرياس. وە لە وەر چه و گرتن ئەی کتاوە، تويەنيم لە بان يە پا بيەيمە گەز ک وە مەمەر بوين چينيگ تورکمانی يا هەتا عەرەبەيل لە مەنەلی، تويەنريەێد وە کورد بوين ئەی ناوچە گومان بکريەێد و چينەيل جياجيای کورد لەتێ لە وەر چه و نەگيريەێد.[١]
- ↑ سەرچاوە: شەفەق نیوز